Працэсс заключення Люблинскай Унии

Умовы злучэнна дзяржау ВКЛ и Польшчы были розныя.

Лицвинския палитыки бачыли унию тольки як ваенна-палитычны саюз, яки захоувау незалежнась и самастойнасць княства. Кожная з дзяржау павинна была захаваць свой сойм. Або збираецца па чарзе то у ВКЛ,то у Польшчы. Кароль Польски ивялики князь выбиралися асобна у кожнай з дзяржау Рэчы Паспалиты. Кируючыя пасады павинны аймаць тольки ураджэнцы. Прадстауникойй Польшчы гэта не задавальняла.

Польския палитыки стаяли за першынства Польшчы и за скасаванне незалежнасци ВКЛ. На их думку сойм у гэтай дзяржаве сойм павинен быу адзин и збирацца и працаваць павинен тольки на тэррыторыи Польшчы. Займаць пасады у злучанай дзяржаве могуць прадстауники як адной, так и другой частки. Але на самом деле приоритет оставался у поляков, таким образом, пусть и негласно.

Перамовы зацягвалися. Кожны бок стаяу на сваим и згоды дасягнуць не удавалася. Для канчатковага вырашэння пытання аб Унии быу прызначаны съезд на 23 декабря 1568 года. Паслы ВКЛ, у лику яких было шмат магнатау, збиралися нехаця,. Большасць сабралася лишь 10 студзеня 1569. Гэта дата личыцца пачаткам Люблинскага сойма. У склад лицвинау уваходзили вышэйшыя пасадоуцы. Да 10 студзеня на сойм сабралася каля 160 паслоу, кароль, вялики князь. Сойм прадаужайся амаль 6 месяцау. Яшчэ вельми шмат супярэчнасцей иснавала памиж ВКЛ и Польшчай, якия настойвали на сваим. Больш таго, дэлегацыя ВКЛ раскалолась. Вылучылася у им магнацкая и шляхецкая групоуки. Гэта ставила дэлегацыю у больш салабе становишча. Магнаты схилилися да пазицыи незаключэння унии з паляками, а шляхецкая групоука, нагледзячы на умовы палякау, выказвалася за заключэнне унии. Кали магнаты убачыли пагрозу гвалтоунага заключэння унии 1 сакавика 1569 года пакинули Люблин, заставив свае умовы унии. Можам пабыць эвалюцыю идэй ВКЛ у гэтых умовах: ВКЛ и Польшча будуць мець агульнага гаспадара, але абираецца ён на зъезду паслоу на обеих частях краины. Паслы гэтыя павинны быць прадтауленны у раунай колькасци. Кароль карануецца спачатку у Кракаве. А потым у Вильни. У объединенной краине павинен иснаваць агульны сойм, але гэты сойм павинны па чарзе збирацца у польшчы и ВКЛ. У той жа час обе часци захоуваюць свае унутраныя соймы, сенаты, дзяржауная пячатка. Таким чынам, захоуваецца тэрытарыяльная целаснасць ВКЛ. Прычым пасяленни палякау у ВКЛ дапускаюцца, але чыны и пасады захоуваюцца тольки за карэннымы жыхарами княства.

Полькия палитыки вырашыли пайсци на дэманстрацыю силу, умовы унии литоуских магнатау не были прыняты магнатами, яны працягнули пытанне аб меркаванни без вышэйшых лицвинских палитыкау. Без их справа пайшла хутчэй, на наступным паседжанни были складхены пункты инкарпарацыи княства. Широка вядома. Что Жигимонт 2 Аугуст здзесниу акт дзяржаунай здрады, а менавита 5 сакавика 1569 её выдау универсал аб перадачы Польшчы, згодна з яким Польшчы перадавалися Падляшша. Таксама без згоды сойма были адарванне ад кнсятва Валыни, Падолля, Киеушчыни. Гэта сведчыць, что на момант абъяднання данными землями ужо валодала каралеуства Польскае. Пад пагрозай страха страты пасад прадстауникой шляхецкай групоуки ВКЛ прымусили пагадзицца з актам анексии(далучэння) дадзеных зямель Польшчы. Тэрытарыяльныя страты были вельми истотными, але исци на узброены канфликт з Польшчай пры умовах вайны з Масквой ВКЛ не магло. У чэрвени на пагрозны выклик караля магнаты павярнулися у Люблин. Як магли, яны пратэставали супраць змен, але кароль спагады не выказау, прыказау прысягнуць унии.

Акт унии быу падписаны 1 липеня 1569 у Люблине. Сенатары и паслы ВКЛ прысягнули на вернасць унии. Сутнасць саюза павинна была быць у тым, что ВКЛ и Польшча утвараюць адзиную дзяржаву .Новая злучаная дзяржава атрымала назву Рэч Паспалитая ( c латинского, рэспублика)

Выники:

1) Злучаныя дзяржавы маюць аднаго гаспадара – караля польскага. Яго пасада не спадчынная, а выбарная. Абираюць караля народы абедзьвух частак дзяржавы разам на сойме у Варшаве. Каранацыя караля адбываецца у старажытнай сталицэ Польшчы Кракаве. Литва не мае права абираць для сабе асобнага вяликага князя.

2) Для вырашэння найважнейшых дзяржауных спрау збираецца агульны сойм Рэчы Паспалитай. Скаладаецца ён з прадстауникой месных соймиках, але паседжанни сойма праходщяць тольки на польскайй зямли. Асобныя соймы ни для каго не прадугледжвалися. Усе нязгодныя(противоречающиеся) з умовами унии пастановы ВКЛ касуюцца

3) Падданыя адзинай дзяржавы маюць права купляць и валодаць маёмасцю и у Литве, и у Польшчы, але кароль захоувае права жалаваць маёнтки на тэрыторыи ВКЛ дваранам як литоускага, так и польскага паходжання.

4) Валынь, Падолле и Падляшша аддзяляюцца ад ВКЛ и далучаюцца да Польшчы. Ливония объявляецца сумесным валоданнем княства и кароны.

5) Грашовыя знаки дзяржау агульныя, мяжы памиж частками няма. Тавары правозяцца вольна без мытняу и падаткау.

6) Дзяржавы праводзяць агульную знешнюю палитыку.

У вынику унии ВКЛ апынулася у залежным становишчы. У межах княства польския феадалы и каталицкае духавенства атрымали неабмежаванае права набыцця зямель

Для беларускага грамадства уния азначала паланизацыю и акаталичванне.

Дата добавления: 2014-01-20