Лекция №12 (29.11.2011)

Тэма: Рэвалюцыйныя падзеи у пачатку 20-га стагоддзя

1) Рэвалюцыйны уздым 1905 года

2) Палитычная барацьба а 1906-1907 гадах

Класавыя супярэчнасци, канфрантацыя спрыяли развиццю рэвалюцыйнай ситуацыи. Интарэсы большасци сацыяльных групп патрабавали ликвидаванне перажыткау феадальных, дэмакратызацыя. Незадаволенасць палитыкай урада пачала актыуна проявляться в дзяржауных установах и стала основной темой для дискуссии в обществе. У такой ситуацыи пачынаюць дзейничаць палитычныя группы.

Таким чынам, у Парыжы у кастрычнике 1904 быу съезд апазицыйных партый. Патрабаваннем было ликвидаванне самадзяржауя, права самавызначэння народнасцяу у Расии.

У канцы 1904 года у грамадстве сярод найбольш обращованной часи узникае думка аб увядзенни канстытуцыйнага ладу. Пачынаюцца дыскуссии з удзелам императара и других вышэйшых асоб аб магчымасци рэформы улады. Але усё скончылася тольки дыскуссиями.

Таксама трэба уличваць знешнепалитычны фактар: паглыбленне крызису усугублялася русска-японскай вайной.

27 студзеня 1904 Япония без объявления войны начала войну против Расийскай Имперыи. Падзеи разортвалися у Манчжурыи, на тыхаакеанским театрэ баявых дзеянняу и были на жаль няудалыми для Расии. Адным з найбольш яскравых паражэняу Расии была сдача Порт-Артура. У жниуни 1905 пры пасрэднецтве прэзидента США у Портсмуце пачалися перамовы з Японияй, якия скончылися 23 жниуня няудачным для Расии мирным дагаворам. 9 студзеня 1905 года шествие да зимняга палаца. Дэманстранты ишли да цара искаць прауду и абарону. Акцыя была забаронена, таму ужыванне силы са стараны власци можна у некай сцепени абгрунтаваць. 8 студзеня были сцягнуты войски и цар давёу да ведання насельництв, што акцыя незаконная.

Падзеи ускалыхнули краину: пачалися стачки, вуличныя дэманстрацыи. Мели яны зацяжны характар са сваими перыядами уздыму и спаду. Забастоуки салидарнасци адбылися у 30 гарадах и мястэчках Беларуси.

11 студзеня забастоука адбылася у Минску. У её удзельничала каля 2-ух тысяч чалавек. Склад быу таки: гандляры, майстры и иншыя гарадския жыцели. Яшчэ на беларуси падтрымали Магилёу, Бярэсце, Слоним, Ашмяты и инш.

У многих месцах улады ужывали вайсковыя силы, каб гэтыя зварушанни перарэзаць на пачатковам этапе.

У студзени 1905 года на Бларуси баставала каля 34 тысяч чалавек. У наступныя месяцы на змену палитычным выступленням пачынаюцца выступленни эканамичнага характару. Наступны уздым забастовачнага руху адбываецца у красавику напярэдадни святкавання 1-га мая. Першамайския забастоуки адбылися у 35 гарадах и мястэчках Беларуси. Ближэй да лета 1905 года пачынаюцца масавыя выступленни на вёсцы.

У красавику- чэрвени адбылося 237 сялянских выступленняу, яны были рознага маштабу. Яны насили як эканамичны, так и палитычны характар. Але у сялянским руху, яки быу складавой часткай рэвалюцыи, эканомика была галоуным аспектам. Сяляне трабавали знишчэнне памешчыцкага землеуладання. Уздым рэвалюцыйнай актыунасци быу абумоулены супярэчнасцями палитычнага, сацыяльнага, эканамичнага развицця краины, и, з другога боку,таксама арганизаванасцю апазицыи.

Трэба адзначыць, што першая роля тых сил, якая циснула на царскую уладу, была либеральная буржуазия.

На беларуси либеральны не меу шырокай сацыяльнай базы, таму рух не быу таки шыроки. На Беларуси адсуничали земствы,найвышэйшыя навучальныя установы, не было культурных устаноу, дзе фармиравался либеральна-буржуазная апазицыя. Таких умоу не было, таму и рух не прадстауляу сабой серьёзную силы. Арганизатарами руху на Беларуси выступали представители левых партый(сацыялистау, напрыклад). Найбольш уплывовыми сярод их РСДРП (у ёй яшчэ были бальшшаваики и меньшевики), эсэры, усеагульны яурэйски саяюз у литве, польшчы и расии БУНД и беларуская сацыялистычнага грамада(БСГ). Прадстауники гэтых партых выступали з радыкальными патрабаваннями, такими як звяржэнне самадзяржауя, устанауленне дэмакратычнай рэспублики, ликвидацыя памешчыцкага землеуладання, права нацыи на самавызначэнне. БСГ на беларуси дзейничала у интарэсах сялянства, але яшчэ яе интарэсавали иншыя вапросы: аутаномия Беларуси у складзе дэмакратычнай Расийскай рэспублики, напрыклад.

Для беларускай интэлектуальнай элиты гэта были вельми значныя рухи. Таму патрабаванне аутаномии было важна для фармиравання нацыянальнай идэи.

БСГ разам с эсэрами правяла на Беларуси першы сялянски зъезд, на яким быу створаны Беларуски Сялянски Саюз. Дэлегаты зъезду трабавали ликвидаваць самадзяржауе, памешчыцкае землеуладанне, прадаставиць аутаномию.

6 жниуня 1905 года пад нацискам апазицыи Цар Николай 2 быу змушаны падписаць манифест аб скликанни совещательной Дзяржаунай Думы с законными правами. Выбары у яе мусили праводзицца па складанай схеме. Для сялянства гэты была 4-охступеннаая схема, а для жыхароу гарадоу, памешчыкау – 2. Выбарчага права не мели: жанчыны, рабочыя, ваеннаслужачыя и навучэнцы.

Тым не менш, либеральна-палитычныя падтрымали праект Цара. Але партыи сацыялистычнай арыентацыи закликали да байкоту будучых выбарау.

У канцы верасня, пачатку кастрычника 1905 года у краине пачынаецца новы уздым забастовачнага руху. Ён пачауся у Маскве з агульнагарадской стачки. Ва усерасийскую палитычную стачку были уцягнуты 24 гарады и 29 мястэчак Беларуси. Арганизацыяй стачак были стачачныя камитэты, галоуная роля у яких была у прадстауникоу чагуначнага саюзу, альбо сацыял-демакраты, эсэры, бундауцы. На чыгуначных станцыях каждый день проходзиди митинги и демонстарции.

17 кастрычника 1905 года на фоне актывизаваушэйся статачнай барацьбы Никалай 2 падписау манифест аб удасканаленни дзяржаунага парадку. Гэты манифест объявлял свободу слова, сходов, друку, саюзау, сходау, недатыкальнасць асобы. Таксама у им Дума, выбары у якую яшчэ тольки паланвалася, надзялядася заканадаучыми возможносцями. Была адкрыта магчымасць создаваць палитычныя арганизацыи и легализаваць створаныя арганизацыи. У минску аб манифесте стала известно на следующий день после его объявления.

18 кастрычника 1905 года у Минску таксама адбылася дэманстрацыя. Таксама ужыванне зброи и актыунасць зброи были у иншых Беларуских гарадах.

17-23 кастрычника адзначаюцца падзеи и Мозыры – найбольш доуги перыяд.

У восень 1905 года у рэвалюцыйны рух усё больш уцягваецца армия. Салдацкия выступленни адбылися у Кранштате, Севастополе, Киеве, Харькове, Варшаве.

У канцы 1905 года армейския хваляванни прайли у Вицебску, Магилёве, Минску, Бабруску, Гародне.

У кастрычнику 1905 года царски урад змог збиць рэвалюцыйны рух, выдаушы манифест, яки быу успрыняты маёмасными класами и интэлигенцыяй, у сувязи з чым можна адзначыць некаторы выхад некаторых партый ад общего руху. Але манифест не супакоиу вёску. Манифест вызвау новы подъем сялянскага руху.

С пачатку верасня 1905 па студзень 1906 на Беларуси адбылося больш за 600 сялянских хваляванняу. Гэтаму садзейничала дзейнасць партый (РСДРП, БСГ и эсэры). У дадзеных умовах урад рабиу попытки уменшыць гэтую напружанасць

У листападзе 1905 года быу выдадзены манифест аб памяншэнни на палову выкупных плацяжоу, таксама были установлены льготы для набыцця зямли праз сялянски пазямельны банк.

У пачатку снежня 1905 царски урад прымае рашэнне перайсци у наступленне и навесци парадак у краине. Было прадписана выяуляць усих прадстауникой руху и браць их под арест. Павяличвайся штат палицыи, таксама были праводзилися арэшты. Была забаронена дзейнасць чыгуначных саюзау.

3 снежня 1905 быу арестован петербурский совет рабочих депутатов, таксама закрывалися апазицыйныя газеты.

7 снежня у Масквее пачалася палитычная забастоука. Праз некальки дзён яна пераутварылася ва узброенае паустанне, якое продолжилось до 17 снежня.

Дата добавления: 2014-01-20