Студопедия

КАТЕГОРИИ:


Архитектура-(3434)Астрономия-(809)Биология-(7483)Биотехнологии-(1457)Военное дело-(14632)Высокие технологии-(1363)География-(913)Геология-(1438)Государство-(451)Демография-(1065)Дом-(47672)Журналистика и СМИ-(912)Изобретательство-(14524)Иностранные языки-(4268)Информатика-(17799)Искусство-(1338)История-(13644)Компьютеры-(11121)Косметика-(55)Кулинария-(373)Культура-(8427)Лингвистика-(374)Литература-(1642)Маркетинг-(23702)Математика-(16968)Машиностроение-(1700)Медицина-(12668)Менеджмент-(24684)Механика-(15423)Науковедение-(506)Образование-(11852)Охрана труда-(3308)Педагогика-(5571)Полиграфия-(1312)Политика-(7869)Право-(5454)Приборостроение-(1369)Программирование-(2801)Производство-(97182)Промышленность-(8706)Психология-(18388)Религия-(3217)Связь-(10668)Сельское хозяйство-(299)Социология-(6455)Спорт-(42831)Строительство-(4793)Торговля-(5050)Транспорт-(2929)Туризм-(1568)Физика-(3942)Философия-(17015)Финансы-(26596)Химия-(22929)Экология-(12095)Экономика-(9961)Электроника-(8441)Электротехника-(4623)Энергетика-(12629)Юриспруденция-(1492)Ядерная техника-(1748)

Беларуская асвета и культура




Сацыяльна-культурнае становишча насельництва Заходняй Беларуси.

Прававы и эканамичны стан Заходняй Беларуси.

Лекция №14

Тэма: Умовы жыцця насельництва Заходняй Беларуси у складзе Польшчы

Пытанни:

 

Да Польшчы адышли Гродзенская губерния, з Минскай губернии: Навагрудски павет, Пински павет, частка Слуцкага, частка Мазырскага и частка Минскага павета; з Виленская губернии: Ашмянски павет, Лидски павет, Вилейски павет, Дзиснянски павет.

Гэтыя тэрыторыи атрымали назву Заходная Беларусь, а у афициыйных польских дакументах называли их Крэсы Усходния.

 

Беларуския земли паводле падликау беларуских паследжыкау скаладали 98815 км квадратных(25,4% тэрыторыи Польшчы) – 3171 тыс. чалавек. З гэтага насельництва этничных было каля 2371 тыс.чалавек(74% насельництва Заходняй Беларуси). У асноунай сваёй массе беларуси 88% пражывали на вёсцы. Яурэйскае насельнитва было больш за 12,1%(385109 чалавек). Палякау наличвалася каля 311 тыс чалавек на тэрыторыи Заходняй Беларуси.

Дэмаграфичная ситуацыя змянялася у сувязи з рэпатрыяцыяй(аттока) беларусау.Их было каля 500 тыс чалавек.

Пасля далучэння Заходняй Беларуси да Польшчы адбыуся падзел дзяржавы на цэнтральныя и Заходния ваяводствы (этничныя польския земли) и Усходния Крэсы. Першая частка Польшчы гарманична развивалась. У другой частцы, на Крэсах, эканомика аднаулялася марудна, новыя прадпрыемствы амаль не будавалися. Таксама на эканомицы краю адмоуна адбилися чыгуначныя тарыфы па увозу и вывазу сыравины и гатовай прадукцыи. Пераважная большасць прадпрыемствау з.б. насила дробный характар. Польски урад уносиу пэуныя змены у эканомику З.Б. Так у листападе 1836 быу прыняты дэкрэт аб накираванни инвестыцыйнага руху ва усходния ваяводствы. Прадугледжывалася змяншэнне падаткау на 5 гадоу ва усходних крэсах. Пранавалася будауництва дарог, сродкау камуникацыи.

Адзинай галиной прамысловасци, якая набыла развиццё, стала дрэваапрацоучая. Гэта прывяло да таких наступствау, як зняшчэнне беларуских лясоу, их эксплуатацыи замежными манаполиями. З 1921 па 1936 плошча лясоу зменшылася на 400 тыс гектарау.

У иншых галинах прамысловасци колькасць рабочых на з.б. на 1931 год было только 128 тыс чалавек. Большасць з рабочых была занята у дрэваапрацоучай и харчовай прамысловасци. Эканамичнае становишча бел рабочых было горш, чым польских у цэнтральных и заходних ваяводствах.

Характэрныя рысы прмысловасци у зах. Беларуси были: даминаванне ручной працы, адсутнасць тэхники бяспеки, неабмежаваны рабочы дзень, антысанитарныя умовы працы, низкая заработная плата. Разница у зарплаце памиж польским и виленским тэлеграфистам была амаль двухразовая.

На заходняй беларуси шырока было ппашырана безпрацоуе. У вынику крызиса 1929-1933 спынили работу 233 прамысловых прадпрыемствау, у сувязи з чым колькасць рабочых скарацилась на 40%. Сяляне пакутавали ад малазямелли або беззямелля, гэты были их асноуныя праблемы. Таксама складанасцю для них были высокия падатки, чыноуницкия свавольствы. Больш паловы усёй зямли заходняй беларуси належала каля 1% працэнту усих уласникау (каля 3800 чалавек). Такой канцэнтрацыи зямли не было нидзе у Еуропе. Асобныя зямельныя магнаты такия як Радзивиллы, Тышкевичи валодали земялми каля 10 тыс гектарау. Найбольшую группу прыватных сялянских гаспадарак – гэта уладанни па мерам менш за 50 гектарау. На долю таких уладанняу прыходзиуся 41% усяго прыватнага землеуладання. Сярод их самую большую группу скаладали гаспадарки па мерам ад 2 да 5 гектарау. Таких гаспадарак было 34,2%. Другой па кольскасци была группа ад 5 да 10 гектарау(32,8%). Сяляне, у яких надзел был 7-8 гектарау часта не магли пракармиць самих сабе нават. Але были и гаспадарки и менш 2-ух гектарау(14,3%). Гэтая группа сялян змушана была трансформироваться в полупролетарскую группу сялян.

У розныя гады армия c/х рабочых(полупролетариатов) наличвалася да 100 тыс чалавек. Для селькай гаспадарки были уласцивы рэштки захавання феадальных адносин, такия як арэнда зямли за адпрацоуки на зямли пана. Иснавала натуральная плата за працу, захоувалася сервитутнае права – усе гэта перашкаджала на шляху развицця прадукцыйных сил вёски.

Каб снизиць сац.напружанасць вёски, польски урад пайшоу на пераутварэнни: парцэляцыю(продаж праз пазямельны банк частки памешчыцих и дзяржауных зямель), а таксама камасацыя(звядзенне у адзин вялики участак дробных сялянских палосак з адначасовым звядзеннем их у хутар(хутарызацыя)), ликвидацыя сервитутау (сумесныя карыстанни сялянами и памешчыками выганами, сенажацями, водными рэсурсами).

Першы крок у напрамку да змен у эканомицы быу зроблены у сувязи з законам аб аграрнай рэформе, прынятый яшчэ у 1919 годзе. Гэты закон предусматривал стварэнне гос.фонда зямель(туды мусили далучацца свабодныя земли без гаспадароу, гос.земли, частка памешчыцких). Земли гэтага фонда были разделены на пэуныя зямельныя кавалки(парцэлы) и прызначалися для свободной продажи. На другим этапе эканамичных изменений, который начался у липени 1925 года, сводились к продаже дробных участков зямли(парцэлау) и адначасовай камасацыи з ликвидацыяй сервитутау.

Яшчэ адным крокам дзеля змены эканамичнага становишча на Беларуси было асадництва(у снежни 1920 быу выдадзены закон аб выдачы салдатам польским зямель на беларуси). Праводзилася палитыка засялення З.Б. ваенными каланистами. Яна давалися амаль дарма, або за невяликую плату. Зямельныя надзелы,якия яны атрымливали, были памерам ад 15 да 45 гектарау. На 1924 год у з.б. было каля 5 тыс асадникау. Галоуная задача асадникау – быць апорай польских улад на усходних крэсах. Земли сваи яны обычно сдавали у арэнду сялянам, а гэта яшчэ больш обостряло социальную напружанасць.

З аднаго боку, польски урад стау на прагматычную линию, але купиць зямлю сялянам праз банк было вельми складана. За кредиты за куплю земли банк устанавливал 12%-ую ставку за год. Акрамя таго, памешчыки мели права выбару выкупника, и прадавали кавалак зямли таму, хто давау большую цену за зямлю.

Да 1935 года у сярэдняй белурскай вёски землеуладанне павяличала у параунанни з 1925 годам. Буйное памешчыцкае землеуладанне скарацилася на 13%. Камасацыя пачалася раней за липень 1925, стыхийна яна пачынаецца нават у 1923 годзе. Объективно камасацыя была прагрэссиунай з’явай, але усе расходы, связанные з ёй, государство клала на сялянства. Таму яна праводзилася марудна. Да 1927 года камасацыяй было ахоплена каля 60 тыс гаспадарак.

Да 1935 года было хутарызавано каля 50% сялянских гаспадарак.

Аграрная реформа садзейничала канцэнтрацыи сельскагаспадарчай вытворчасци, узмацнилися пазицыи заможняга сялянства, выникам стала расслоение вёски. Частка беднейшых сялян была вынуждена была эмиграваць.

 




Поделиться с друзьями:


Дата добавления: 2014-01-20; Просмотров: 967; Нарушение авторских прав?; Мы поможем в написании вашей работы!


Нам важно ваше мнение! Был ли полезен опубликованный материал? Да | Нет



studopedia.su - Студопедия (2013 - 2024) год. Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав! Последнее добавление




Генерация страницы за: 0.014 сек.