Сот актілерін орындау сатысы. 1 страница

План

Лекция.

Тема: «Отбор содержания экологических знаний для детей дошкольного возраста. Анализ «Программы воспитания и обучения в детском саду» по разделу «Экологическое образование».

1. Классификация программ. Место ознакомления с природой в программах.

2. Особенности содержания экологического образования в «Программе воспитания и обучения в детском саду».

1. Программа – это методический документ, по которому строится воспитательно-образовательная работа в доу.

В настоящее время все программы делятся на две большие группы – комплексные (охватывающие все разделы)и парциальные (углубленно рассматривающие один раздел, в данном случае – экологическое образование).

Примерами комплексных программ являются:

· «Детство»: Программа развития и воспитания детей в детском саду / Под ред. Т. И. Бабаевой, З. А. Михайловой, Л.М. Гурович.

· «Радуга»: Программа воспитания, образования и развития детей дошкольного возраста в условиях детского сада / Сост. Т. Н. Доронова, С. Г. Якобсон, Е. В. Соловьева.

· «Развитие»:Программа нового поколения для дошкольных образовательных учреждений / Под ред. О. М. Дъяченко.

· Программа воспитания и обучения в детском саду / Под ред. М. А. Васильевой, В. В. Гербовой, Т. С. Комаровой.

Ознакомлению детей с природой во всех этих программах отводится отдельный раздел. Так, в программе «Радуга» выделен раздел «Ребенок и окружающий его мир» (обозначен синим цветом), в программе «Детство» - «Ребенок открывает мир природы» и т. д.

Во всех программах предусмотрена в процессе ознакомления детей с природой реализация образовательных и воспитательных задач. Так, в программе «Детство» ключевыми задачами экологического образования старших дошкольников являются:

- способствовать расширению и углублению представлений детей о природе;

- воспитывать у детей элементы экологического сознания, ценностные ориентации в поведении и деятельности, обеспечивающие ответственное отношение к окружающей социальной и природной среде и здоровью.

Предполагается работа как на занятиях, так и в повседневной жизни. В некоторых программах (например, в «Радуге») предусмотрена кружковая работа по экологическому образованию детей.

2. Наиболее широко используемой дошкольными учреждениями по прежнему является «Программа воспитания и обучения в детском саду». Данная программа предназначена для работы с детьми от рождения до 7 лет.

Ознакомлению детей с природой отводится отдельный раздел «Ребенок и окружающий мир» (с подразделом «Природное окружение. Экологическое воспитание»).

Данный раздел появляется в программе, начиная с 1-й младшей группы. До этого возраста ознакомление с природой осуществляется в процессе игр – занятий (в том числе и с дидактическим материалом).

В более старшем возрасте дети знакомятся с природой как на специально организованных занятиях, так и в повседневной жизни через различные виды деятельности, в том числе труд и экспериментирование.

Основная цель раздела: помочь ребенку осознать себя активным субъектом природы.

Задачи подраздела:

1. Формирование у ребенка целостной картины окружающего мира.

2. Формирование первоначальных представлений о явлениях природы, суточных, сезонных и пространственных изменениях в природе.

3. Формирование интереса к предметам и явлениям окружающей действительности (миру людей, животных, растений), местам обитания человека, животных, растений (земле, воде, воздуху).

4. Формирование ценностных основ отношения к окружающему миру.

В программе по каждому возрасту выделены образовательные и воспитательные задачи, что облегчает ее использование.

Задание студентам: выделить образовательные и воспитательные задачи (на примере ознакомления детей с дикими животными). Заполнить таблицу.

Возрастная группа	Образовательные задачи	Воспитательные задачи
1-я младшая (с. 55)
2-я младшая (с. 76)
Средняя (с. 104)
Старшая (с. 137)
Подготовительная (с. 175)

Принципы построения программы.

1. Энциклопедичности. В программу включен материал из разных областей естествознания – ботаники, зоологии, географии, физики, химии, астрономии, экологии.

Например: старшая гр. (стр. 137) – «Познакомить с некоторыми способами вегетативного размножения комнатных растений: черенками, листьями, усами» (ботаника).

Подготовительная гр. (стр. 176) – «Знакомить с нашей планетой (Земля – это громадный шар; на Земле есть материки: Азия, Европа, Африка и др.; два полюса – Северный и Южный). Материал из географии.

2. Концентричности.

Так, с явлениями неживой природы по сезонам детей знакомят на протяжении всего периода пребывания в ДОУ. Задание: найти примеры в программе.

Например: 1 младшая группа (стр. 55) – наблюдать с детьми за красотой природных явлений (падает снег – снегопад, кружатся листья – листопад, в небе появилась радуга…).

2 младшая группа (стр. 76) – продолжать учить детей определять состояние погоды (холодно, тепло, жарко, дует ветер). Знакомить с некоторыми характерными особенностями времен года (опадают листья, выпал снег, побежали ручьи…).

Средняя группа (стр. 104) – расширять представления детей о многообразии природных явлений. Помогать устанавливать простейшие связи между ними (похолодало – исчезли бабочки, жуки). Закреплять представления о сезонных изменениях в природе.

Старшая группа (стр. 137-138) – наблюдать с детьми явления природы. Помогать устанавливать причинно-следственные связи между природными явлениями. Обобщать и систематизировать представления о временах года…

Подготовительная группа (стр. 175) – систематизировать и углублять представления детей о сезонных изменениях в природе.

3. Научности. Дети должны получить реальные, научные сведения о растениях, животных, явлениях неживой природы.

4. Доступности. Материал дается с учетом возраста детей.

5. Сезонности. В программе весь материал распределен по сезонам. В каждом сезоне выделены наиболее яркие, характерные явления живой и неживой природы.

6. Краеведческий принцип. Учитываются особенности природы местного края. Например: 2 младшая группа (стр. 76) – Формировать элементарные представления о некоторых растениях родного края.

7. Принцип природосообразности (формирование представлений о том, что человек – часть природы, он подчиняется ее законам). Например: подготовительная группа (стр. 176) – объяснять экологическую зависимость; устанавливать связи и взаимодействия человека с природой.

Следует выделить ряд достоинств изучаемой программы:

1. Весь материал в программе систематизирован, что облегчает его поиск:

· Материал распределен по возрастным группам;

· Материал распределен по разделам;

· Сформулированы задачи воспитания и обучения;

2. Указаны объекты и явления природы, с которыми необходимо знакомить детей по сезонам (с постепенным усложнением).

3. К программе выпущено полное методическое обеспечение (в рамках серии «Библиотека Программы воспитания и обучения в детском саду»). Здесь более подробно описана методическая работа с детьми по всем разделам, в том числе и по экологическому образованию. Изданы следующие пособия:

- Дыбина О. В. Ребенок и окружающий мир. – М.: Мозаика-Синтез, 2005.

- Соломенникова О. В. Экологическое воспитание в детском саду. – М.: Мозаика-Синтез, 2006. (для занятий с детьми 2 – 7 лет)

Кроме того, выпущены пособия, содержащие систему занятий по ознакомлению с природой и экологическому образованию детей разных возрастных групп (Например, Соломенникова О. В. Занятия по формированию элементарных экологических представлений в первой младшей группе детского сада. - М.: Мозаика-Синтез, 2007).

Т. О., «Программа воспитания и обучения в детском саду» направлена на формирование у ребенка – дошкольника целостных представлений об окружающем мире.

Бұл сатыда соттың заң күшіне енген актісі (шешімі, ұйғарымы, қаулысы) борышкердің өз еркімен немесе сот орындаушының мәжбүрлеу шарасын қолдануымен орындалады (жалпы мерзімі 2 ай).

6 — Заң күшіне енген сот актілерін қадағалау тәртібі бойынша қайта қарау сатысы (қадағалау өндірісі).

Сот шешімінің дәлелсіздігі немесе материалдың немесе іс жүргізудің құқық нормаларының елеулі түрде бұзылуы сол шешімді бақылау ретінде бұзуға негіз болады. Сот істі қадағалау тәртібімен қараудың нәтижесінде кеңесу бөлмесінде мынандай шешімдердің бірін қабылдайды:

Бірінші, апелляциялық, қадағалау сатысындағы шешімді өзгеріссіз, ал шағымды, наразылықты қанағаттандырмай тастайды;

Бірінші, апелляциялық сатыдағы сот шешімінің тольқ немесе бөлігіндегі күшін жояды және істі бірінші, апелляциялық сатыдағы сотта жаңадан қарауға жібереді;

Бірінші, апелляциялық сатыдағы сот шешімінің толық немесе бөлігіндегі күшін жояды және талап арызын қарамай тастайды немесе іс бойынша іс жүргізуді қысқартады;

Іс бойынша шығарылған шешімдердің біреуін күшінде қалдырады;

Бірінші, апелляциялық, қадағалау сатысындағы соттың шешімін өзгертеді немесе оның күшін жояды, материалдың құқық нормаларын қолдануда және түсіндіруде қате жіберілген болса, істі жаңадан қарауға жібермей, жаңа шешім шығарады.

Істі қадағалау тәртібімен қарау кезінде сот істе бар материалдар бойынша шағым, наразылық дәлелді шегінде бірінші, апелляциялық сатыдағы соттар шығарған сот актілерінің заңдылығы мен негізділігін тексереді. Сот құрамы үш судьядан кем болмауы тиіс. Істі қарағаннан кейін сот қаулы шығарады.

7 Заң күшіне енген сот актілерін жаңадан анықталған мәнжайлар бойынша қайта қарау сатысы.

Кейбір ғалымдардың пікірі бойынша бұл ерекше саты деп аталады.

Шешімдерді жаңадан анықталған мәнжайлар бойынша қайта қарауға мыналар негіз болады:

1) іс үшін елеулі маңызы бар, арыз берушіге белгілі болуы мүмкін емес мәнжайлар;

2) заңды күшіне енген сот үкімі бойынша анықталған, заңсыз немесе дәлелсіз шешім шығаруға негіз болған куәнің біле тұра берген жалған жауабы, сарапшылардың біле тұра жасаған жалған қорытындысы, аудармашының біле тұра теріс жасаған аудармасы, құжаттардың немесе айғақтық заттардың жалғандығы;

3) заңды күшіне енген сот үкімі бойынша анықталған, тараптардың, іске қатысушы басқа адамдардың немесе олардың өкілдерінің қылмыстық әрекеттері не болмаса судьялардың осы істі қараған кезде жасаған қылмыстық әрекеттері;

Азаматтық істер жүргізу тәртібімен ұлттық құқықтың кейбір басқа да салаларынан (еңбектік және т.б.) туып отыратын даулар қаральш, шешіледі. Азаматтық іс жүргізу құқығының нормаларын бұлжытпай сақтап отыру бұл істерді қарап шешетін сот органдарына әрбір істің ақиқатына жетуге кепілдік береді, демек мұның өзі сайып келгенде, жеке адамның құқығын, қоғамның мүддесін, мемлекеттің игілігін пәрменді де жанжақты қорғауға мүмкіндік береді.

Сот төрелегін жүзеге асыруда қоғамдың қатынастарды реттейтін азаматтық іс жүргізу құқығы құқық жүйесінде дербес құқық саласы болып саналады. Азаматтық іс жүргізу құқығының пәні азаматтық іс жүргізу болып табылады. Азаматтық іс жүргізу құқығы мен азаматтық іс жүргізудің пәндерін бірбірінен ажырата білу керек. Олардың ұғымдарын айта кету керек. Азаматтық іс жүргізу құқық жүйесі екі (Жалпы және Ерекше) бөлімнен тұратынын ескерген жөн. Жалпы бөліміне: жалпы ережелер, азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері мен принциптерін, ведомстволық бағыныстылық және соттылық туралы жалпы ережелерді, іске қатысушы тұлғалар туралы жалпы ережелерді, сот хабарлаулары мен шақырулары туралы жалпы ережелерді, іс жүргізу мерзімдерінің жалпы ережелерін және т.б. жатқызуға болады. Ерекше бөліміне: бірінші сатыдағы сотта іс жүргізуді, бұйрық арқылы іс жүргізуді, талап қою бойынша іс жүргізуді, ерекше талап қоюмен іс жүргізуді, ерекше іс жүргізуді, сот қаулыларын қайта қарау бойынша іс жүргізуді, жойылған сот ісін немесе атқару ісін жүргізуді қалпына келтіруді, халықаралық процесс және т.б. жатқызуға болады.

Азаматтық сотта іс қарау саласында құқықтық реттеу әдістері: императивтік және диспозитивтік болып бөлінеді.

Процессуалдың құқықтық кепілдіктер. Азаматтық процессуалдың нормалардың жүйеленуі: реттеуші, дефинитивтік, жалпы, арнайы, ерекше, императивтік, диспозитивтік, құқық беруші, міндеттеуші, рұқсат етпеу нормалары. Азаматтық іс жүргізу құқықтық нормалардың құрылымы: гипотезалар (бір жақты, екі жақты, белгіленген, белгіленбеген және т.б.), диспозициялар (жай, сипаттамалы, сілтемелі, бланкеттік), санкциялардың түрлері.

Азаматтық іс жүргізу құқығының бастаулары дегеніміз азаматтық іс жүргізу әрекеттер тәртібін реттейтін жалпы және деректі ережелер, нормативтік құқықтық актілер. Азаматтық істерді жүргізу заңдары азаматтық, отбасылық, еңбектік құқықтық қатынастардан туатын даулар жөніндегі істерді, әкімшілік құқықтық қатынастардан туатын істерді және ерекше сипаттағы істерді қарау тәртібін белгілейді. Бұл заңдардың құрамына ҚР АІЖКсі және басқа заңдар кіреді. Ең алдымен заң күші жоғары ҚР Конституциясы туралы айту керек және онын, оннан аса баптары азаматтық іс жүргізу әрекеттерге жататынын ескеру қажет. Мәселен, ҚР Конституциясының 14 бабының 1 бөлігінде былай жазылған: "Заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең". Содан кейін азаматтық іс жүргізу құқығына келесі нормативтік актілердің қандай байланысы бар екенін айту қажет: ҚР сот жүйесі мен судьялар мәртебесі туралы конституциялық заңы, Халықаралық шарттар. Мына азаматтық іс жүргізу құқығының нормалары бар заңдарын (ҚР прокуратурасы туралы, ҚР ҚІЖК, ҚР еңбек туралы, ҚР Атқарушылық іс жүргізу туралы және т.б.) оқып танысу керек.

Азаматтық іс жүргізу құқығының негізгі бастауы ҚР АІЖКсі болып танылады.

Азаматтық іс жүргізу заңының мерзімдегі және кеңістікте қолданылуы. Заң белгілі бір мерзімде күшіне енеді және оның күші бір мерзімде тоқтатылуы немесе жойылуы мүмкін. Жалпы ережеге сәйкес ҚРның заңдары баспасөзде жарияланғаннан кейін, егер олардың өздерінде күшіне ену мерзімі көрсетілмесе, 10 күннен кейін ресми түрде күшіне енеді. Ал заңда көрсетілсе, ол қабылданған мерзімінен бастап күшіне енеді. Мысалы, ҚР АІЖКсі 1999 жылғы 13 шілдеде қабылданды, ал бұл кодекс заң күшіне 1999 жылғы 1 шілдеде енді. Азаматтық сот ісін жүргізу іс жүргізу әрекетін орындау, іс жүргізу шешімін қабылдау кезіне қарай күшіне енген азаматтық іс жүргізу заңдарына сәйкес жүзеге асырылады. Жаңа міндеттер жүктейтін, процеске қатысушыларда бар құқықтардың күшін жоятын немесе оларды кемітетін, олардың пайдаланылуын қосымша шарттармен шектейтін азаматтық іс жүргізу заңының кері күші болмайды (ҚР АІЖКі 4бабының 2бөлігі).

Азаматтық іс жүргізу заңы мемлекеттің бүкіл аумағында қолданылады. Жалпы ереже бойынша жаңадан шығарылған заңның кері күші болмайды, егер ол туралы арнайы заңда көзделмесе. Сот қажетті түрде процессуалдың әрекеттер жасау кезінде заң күші бар процессуалдың нормативтік актіні қолданады.

Азаматтық іс жүргізу құқық ғылымы азаматтық іс жүргізу мен азаматтық іс жүргізу құқығының маңызды проблемалары бойынша ғылыми білімдердің жиынтығы болып табылады.

Азаматтық іс жүргізу құқық ғылымының пәні:

- тәжірибеде оның қолданылуымен тығыз байланыстағы азаматтық іс жүргізу құқығының өзі;

- азаматтық іс жүргізу құқығының бастаулары;

- азаматтық іс жүргізу құқығының тарихы;

шетел мемлекетіндегі азаматтық іс жүргізу құқығы.

Азаматтық іс жүргізу құқығы ғылымының жүйесі.

Азаматтық іс жүргізу құқықтық ғылыми теориялық және тәжірибелік мәні бар бірқатар жалпы мәселелерді қарастырады: құқық пәні, принциптерді (қағидаларды) оқыту туралы, іс жүргізу құқықтық қатынастары мен оның субъектілерін, талап теориясы туралы, дәлелдеу туралы және т.б. жалпы бөлімі. Азаматтық іс жүргізудің әр сатысына байланысты маңызды проблемаларды зерттеу, олардың ерекшеліктерін, мәнін қарастыру ерекше бөлім. Ғылым азаматтық іс жүргізу құқығының біртұтас және оның жеке институттарының тарихи дамуын зерттейді.

Тақырып 2. Азаматтық сот ісін жүргізудің қағидалары.

Біздіңқ елімізде жоғары заң күші бар және бүкіл аумақта тікелей қолданылатын Конституция әр адамның, ұйымның бұзылған немесе даулы құқықтарын, бостандықтарын және заңмен қорғалатын мүдделерін сот арқылы қорғау мүмкіндігін бекітеді. Осындай қорғанудың негізгі нысаны азаматтық сот ісін жүргізу тәртібімен істерді қарап шешу болып табылады.

Азаматтық істерді сотта қарап шешуге көптеген құқық субъектілері қатысады. Олардың барлығы сот ісін жүргізуде оның принциптерін сақтап ұстануға тиіс. Азаматтық сот ісін жүргізудің принциптері сотта тараптар арасындағы құқықтық дауды демократиялық жолымен дұрыс және жылдам шешуге үлкен үлес қосады.

Азаматтық сот ісін жүргізудің принциптерінің түсінігін беру үшін ең алдымен оны жалпы құқық принциптерінен бастаған дұрыс. Принцип латын сөзінде (ргіпсіріит негіз, бастапқы) деген екі негізгі мағынаны білдіреді: объективтік (қандай болмасын ғылымның, теорияның негізгі ережелері) және субъективтік (болмысқа қатынасын белгілейтін адамның ішкі қасиеті сендіру).

Әрбір құқық саласының ерекшелігі оның принциптерінде өз көрінісін табады. Құқық теориясында принциптерді құқықта көрсетілген нормативті бастаулар, бастапқы идеялар, негіздер деп қарастырған. Атақты ресейлік заңгер ғалым С.С. Алексеевтің пікірінше "принциптер - бұл құқықтың мазмұнын тереңінен ашады. Принциптерде жалпы құқықтық, сондай-ақ, оның нақты салаларындағы сипаттаушы белгілер қолданады.

Азаматтық сот ісін жүргізудің принциптерінің маңыздылығын соттың құқық қолдану тәжірибесінен байқауға болады. Сотта азаматтық істерді қарайтын және шешетін төрағалық етуші судьялар азаматтық сот ісін жүргізудің принциптерін басшылыққа алып қолданады. Оларды қолдану арқылы азаматтық істер бойынша сот төрелігі дұрыс және уақтылы атқарылады. Егер сот қолданыстағы заң нормаларында белгілі қатынасты реттеу қарастырылмаған болса, онда мұндай жағдайда ұқсас қатынастарды реттейтін құқық нормаларын қолданады, ал мұндай нормалар болмаған жағдайда оны реттеуге принциптерді қолданады.

Осылай, азаматтық сот ісін жүргізудің жеке өзіне тиесілі принциптерін белгілеуге болады. Принциптер әрқашан құқықтық дамуына байланысты өзгеріп, ал оның мазмұны үнемі толыға, жаңара береді. Сол арқылы дамып жатқан қоғамдың қатынастарды реттеуге ат салысады.

Азаматтық сот ісін жүргізудің принциптерін ғылыми зерттеулермен айналысқан ғалымдар аз емес. Олардың қатарына еңбектерімен көпшілікке белгілі ғалымдар М.Г. Авдюков, З.Х. Баймолдина, А.Т. Боннер, Р.Е. Гукасян, М.А. Гурвич, П.Ф. Елисейкин, С.З. Зиманов, В.М. Семенов, А.К. Сулейменов және т.б. жатқызуға болады.

Көптеген авторлардың ойпікірі бойынша құқық принциптері бұл белгілі жинақтау жұмыстарының нәтижесі, ғалымдардың творчестволық сана тұжырымдамасы, олардың қалыптасқан қоғамдың өмірдегі болмыстарға көзқарастары болып табылатын негізгі ережелер, бастамашы идеялар.

Құқық ғылымында идея ұғымы жалпы құқықтық, салалық және салааралық принциптермен тығыз байланыста. Сондыңтан азаматтық сот ісін жүргізудің принциптерін азаматтық істер бойынша сот төрелігін жүзеге асыру туралы бастапқы идеялар деп түсінеміз.

Осылай азаматтық сот ісін жүргізудің принциптері дегеніміз азаматтық іс жүргізудің демократиялық және қайырымдылық мәнін ашатын, оны құрайтын процессуалдың нормалар, сатылар және институттарды анықтайтын, сондай-ақ, азаматтық істер бойынша сот төрелігін жүзеге асыруда мемлекет қойған мақсат пен міндеттерді орындауға азаматтық іс жүргізу қызметін бағыттайтын, азаматтық іс жүргізу құқығымен бекітілген бастапқы идеялар.

Құқық принциптерінің мәнін дұрыс түсіну үшін олардың тек мазмұнын ғана емес, сондай-ақ, құрылымын да білу қажет. Бұл құрылым үш компоненттен тұрады: 1 құқықтық сана жөнінде нақты түсініктен, сонымен қатар, құқықтық ғылымда судьялардың және басқа да заңгерлердің қңқықтық санасынан; 2 тиісті ережелерді қолданыстағы заңнамада бекіту; 3 құқық принциптерінің нақты қоғамдың қатынастарда жүзеге асырылуы (біздің жағдайда, азаматтық істерді қарап және шешу барысында сот қызметінде).

ҚР АІЖКде сот пен іске қатысушылар арасындағы қатынасты реттеуге, сондай-ақ нақты азаматтық істі шешуге бағытталған азаматтық сот ісін жүргізудің принциптері құқықтық нормаларда бекітілген. Олар азаматтық іс жүргізу құқығының жеке зерттеу құқықтық институты болып танылады.

Азаматтық іс жүргізудің құқық саласында құқықтық нормалар қабылдау және қолдану қызметінде азаматтық сот ісін жүргізу принциптерінің мәні зор екенін байқауға болады. Азаматтық сот ісін жүргізу міндеттерін орындаудың бастапқы шарты ретінде азаматтық сот ісін жүргізу принциптерін сақтау және оларға сәйкес іс жүргізу әрекеттерін сот және басқа да іске қатысушыларымен жасау болып танылады.

Азаматтық сот ісін жүргізу принциптерінің мәнмағынасы туралы дұрыс көрініс алу азаматтық іс жүргізу құқықтық саласының дамуына және азаматтық істер бойынша сот төрелігін жүзеге асыруына соттардың қызметін жетілдіру үшін қажет.

Азаматтық сот ісін жүргізудің принциптері соттармен құқықтық нормаларды дұрыс түсінуге және қолдануға септігін тигізеді, заң шығару тәжірибесі үшін негіз қалаушы болып табылады. Сондыңтан принциптер азаматтық іс жүргізу құқық саласында мазмұны бойынша жаңа құқық нормалар әзірлеп қабылдауға және қолданыстағыларын өзгертіп жаңартуға үлкен үлес қосады.

Қазақстанның қазіргі даму кезеңінде азаматтық сот ісін жүргізу принциптерін бұзбай қолдану және олардың кеңінен таралуы оның демократиялық және құқықтық мемлекет болуына кепілдік беретіні даусыз.

Дата добавления: 2014-01-20