МЧС России 27 страница

МАЛОНАСЕЛЁННЫЙ тIимил халкь (агьалияр) авай.

МАЛООБРАЗОВАННЫЙ тIимил образование (тагьсил, кIелун) авай.

МАЛООБЩИТЕЛЬНЫЙ тIимил акахьдай, бегьем акакь тийир.

МАЛООПЫТНЫЙ тIимил тежрибалу, тIимил тежриба авай.

МАЛОПОДВИЖНЫЙ бегьем юзан тийир, четиндиз юзадай, заландиз юзадай.

МАЛОПОДГОТОВЛЕННЫЙ тIимил гьазурвал авай, бегьем гьазурвал авачир.

МАЛОПОНЯТНЫЙ тIимил гъавурда акьадай, бегьем гъавурда акьан тийир.

МАЛОПРИБЫЛЬНЫЙ тIимил къазанжи авай (гудай, гъидай), къазанжи тIимил гудай.

МАЛОПРИГОДНЫЙ тIимил виже къведай, бегьем виже текъвар.

МАЛОПРОДУКТИВНЫЙ тIимил продукция гудай; тIимил нетижа гудай.

МАЛОРАЗВИТЫЙ 1. тIимил развивать хьанвай, тIимил еке хьанвай. 2. тIимил кIелай, фикир тIимил ачух тир, фикир бегьем ачух тушир.

МАЛОРОСЛЫЙ куьруь; аскIан; гъвечIи буйдин.

МАЛОСВЕДУЩИЙ тIимил малумат авай, тIимил хабар авай, тIимил чирвал авай.

МАЛОСЕМЕЙНЫЙ гъвечIи (тIимил) хзан авай.

МАЛОСИЛЬНЫЙ зайиф; тIимил къуват авай, къуват тIимил авай.

МАЛОСОДЕРЖАТЕЛЬНЫЙ тIимил мана (метлеб) квай, метлеб тIимил квай.

МАЛОСОЛЬНЫЙ тIимил уьцIуь, кьел тIимил квай.

МАЛОСПОСОБНЫЙ тIимил бажарагълу, тIимил бажарагъ авай.

МАЛОСТЬ ж 1. тIимилвал, гъвечIивал. 2. тIимилди, са тIимил, жизви; жизви шей; гъвечIи шей; тIимил шей (кар).

МАЛОТИРАЖНЫЙ тIимил тираждин, тIимил тираж авай.

МАЛОУБЕДИТЕЛЬНЫЙ тIимил инандирмишдай, тIимил чIалахъардай.

МАЛОУРОЖАЙНЫЙ тIимил бегьерлу, тIимил бегьер гудай (гайи).

МАЛОЦЕННЫЙ тIимил (гъвечIи) къимет авай.

МАЛОЧИСЛЕННЫЙ тIимил кьадардин; гъвечIи; тIимил ксар квай.

МАЛОЧУВСТВИТЕЛЬНЫЙ тIимил гьисс ийидай; тIимил хабар жедай.

МАЛЫЙ¹1. гъвечIи; от мала до велика гъвечIидалай чIехидалди; с малых лет гъвечIи чIавалай; ботинки малы ботинкаяр гъвечIи я. 2. тIимил, жизви; довольствоваться малым тIимилдал бесрун, тIимилдал рази хьун. ♦ без малого жизви кими яз, саки; мал мала меньше сад садалай гъвечIи; самое малое лап тIимилдай, гьич тахъайтIа.

МАЛЫЙ2 разг. гада; он славный малый ам вижевай гада я.

МАЛЫШ аял; гада.

МАЛЬЧИК 1. гада, эркек аял. 2. пер. аял (бегьем тушир, тежриба авачир, жегьил ва я чIехи итим).

МАЛЬЧИКОВЫЙ гададин; гадайрин.

МАЛЬЧИШЕСКИЙ 1. аялдин, гададин. 2. гадавилин, аялвилин.

МАЛЬЧИШЕСТВО гадавал, аялвал.

МАЛЬЧИШКА 1. гада. 2. аял..

МАЛЬЧУГАН гада, эркек аял.

МАЛЮСЕНЬКИЙ разг. лап гъвечIи, бицIи.

МАЛЮТКА таза аял, бицIи бала, шараг.

МАЛЯВКА см. малёк.

МАЛЯР ширчи, шир ядайди.

МАЛЯРИЙНЫЙ 1. цIун, къиздирмадин. 2. цIаяр гъидай, къиздирма гъидай.

МАЛЯРИЯ мн. нет цIай, къиздирма.

МАЛЯРНЫЙ ширчивилин; шир ягъунин; малярные работы шир ягъунин (ширчивилин) кIвалахар.

МАМА диде.

МАМАЛЫГА мн. нет, обл. чул, хешил (гьажибугъдад гъуьруьн).

МАМАША разг. 1. диде. 2. диде-ччан, къари-диде (яшлу дишегьлидиз хала лугьудай хьтин).

МАМЕНЬКИН дидедин. ♦ маменькин сынок дидед ценцик хвейиди, харуз хвейиди.

МАМКА уст. нек гудай паб (ччарадан аялдиз), аял хуьдай паб.

МАМОНТ мамонт (филдин жинсиникай, муркIарин девирда хьайи, гила анжах ччиликай кIарабар жигъидай зурба са гьайван).

МАМОЧКА разг. диде, диде ччан.

МАНГАЛ обл. мангъал.

МАНДАРИН¹ мандарин (партахалрин са жуьре).

МАНДАРИН² мандарин (виликди Китайда хан, лап чIехи чиновник, къуллугъэгьли).

МАНДАРИННЫЙ, МАНДАРИНОВЫЙ мандариндин; мандаринрин (партахалрин).

МАНДАТ мандат (1. документ. 2. са пачагьлугъдиз са колония идара ийиз ганвай ихтияр. 3. тапшуругъ).

МАНДАТНЫЙ 1. мандатрин (мандатар гудай ва ахтармишдай). 2. мандат (2-манада) авай.

МАЙДОЛИНА муз. мандолина (чуьнгуьр хьтин музыкадин алат).

МАНЁВР 1. манёвр (дяведа кьушун ва я гимияр са тайин мурад патал санихъ юзурун, тухун). 2. пер. гьилле, амалдарвал. 3 см. манёвры.

МАНЕВРИРОВАТЬ несов. 1. манёвр авун; маневрияр авун. 2. пер. къекъвез-къекъвез фин. 3. пер. гьиллеяр акъудун, гьиллейралди кар авун. 4. бажарагълудаказ менфят къачун.

МАНЁВРЫ мн. маневрияр (1. ислагьвилин вахтунда кьушунрин гьазурвал ахтармишун патал, тежриба патал, дяве ийизвай тегьерда тухудай къугъунар. 2. поездар туькIуьрун патал паровозар ва вагонар станциядал къекъуьрун).

МАНЕЖ манеж (балкIанар гьалун, гьализ вердишрун ва аскерар вердишрун патал махсус дарамат ва я пару элкъуьрнавай майдан).

МАНЕКЕН 1. манекен, инсандин кIалуб (партал кьун патал кIарасдикай ва я картондикай раснавай). 2. пер. гьакIан лит хьтин буш инсан. 3. пер. масадан гафунал, масада къалуруналди кар ийидай кас.

МАНЕРА 1. манера, къайда; тегьер. 2. мн. тегьерар; кьуьруькар; хесетар; макьамар (са касди вич кьиле тухунин).

МАНЕРНИЧАТЬ несов. кьуьруькар авун; кьуьруькралди рахун; вичи-вич акъажун; шит макьамар авун.

МАНЕРНЫЙ кьуьруькар квай; шит чIагурунар квай.

МАНЖЕТА манжет, хилен кIуф (перемдин хилен гилигнавай кIуф).

МАНИКЮР мн. нет маникюр (кикер михьун, расун ва ранг ягъун).

МАНИЛОВЩИНА мн. нет буш хиялчивал, кар тийиз буш хиялар ийиз яшамиш хьун.

МАНИКЮРША маникюрша (къиметдихъ масабрун кикер расдай, маникюр ийидай дишегьли).

МАНИПУЛИРОВАТЬ несов. манипуляция (манипуляцияр) авун.

МАНИПУЛЯЦИЯ 1. манипуляция (гъилерин юзунар; са шейинин, са кардин винел алахъна гъилералди ийидай кьил акъат тийир юзунар). 2. разг. гьилле, нагьакьан уюн, гьарамзадавал, алдатмишдай кар.

МАНИТЬ несов. 1. (вилерин ва я гъилин) ишарадалди эверун. 2. пер. вичел чIугун, желб авун.

МАНИФЕСТ манифест (1. гьукуматди, виниз тир властди лап еке метлеб авай са закон акъудунин ва я гьахьтин са вакъиадин гьакъиндай халкьдиз гудай малумат. 2. партиядин ва я са тешкилатдин патай халкьдихъ элкъвена программадин тегьер авай, асул дибдин метлеб авай, политикадиз талукь тир малумрун, мес. Коммунистический Манифест).

МАНИФЕСТАНТ манифестант, манифестациядин иштиракчи.

МАНИФЕСТАЦИЯ манифестация, демонстрация (политикадиз талукь са кардин, са вакъиадин гьакъиндай чпин майилвал ва я разисузвал къалурун патал гзаф инсанар санал экъечIна куьчейра къекъуьн).

МАНИШКА манишка (итимрин кIаник квай перемдин винелай гьакI эцигдай, хура твадай хуру).

МАНИЯ 1. мания (фикирда гьамиша са кар, кичIевал ва я вич са чIехи кас хьиз кьунин азар, кьилиз гьахьтин эсер ягъун). 2. пер. къизмиш гьевес, са кар ийиз кIан хьунин азар.

МАНКИРОВАТЬ несов. фикир тагун; саймиш тавун; кьил къакъажун (мес. къуллугъдикай).

МАННЫЙ: манная крупа маннадин крупа (къуьлуьн лап куьлуь гъуьр хьтин чIахар, лацу къуьлуьн ярма); манная каша маннадин (маннадин крупадикай авур) хапIа.

МАНОВЕНИЕ ишара (гъилелди, вилералди буйругъдин); мановением руки гъилин ишарадалди.

МАНОМЕТР манометр (гьавадин, газдин, бугъадин ва жими затIарин сигъвал, эластиквал алцумдай алат).

МАНСАРДА мансарда (ракь алай къавун чардахдин кIаник раснавай гъвечIи кIвал).

МАНТИЛЬЯ мантилья (1. кружевайрин къирдин фите. 2. дишегьлийрин къуьнерихъ вигьидай хилер галачир куьруь партал).

МАНТИЯ 1. мантия, яргъи аба. 2. мантия (моллюскийрин хъитрепI гьасил ийидай хам).

МАНТО нескл. манто (дишегьлидин гьяркьуь хилер галай фирагь пальто).

МАНУСКРИПТ манускрипт (къадим замандин гъилин хатIаралди кхьей са затI).

МАНУФАКТУРА мануфактура (1. кIвалахдайбрун арада зегьмет пайнаваз гъилелди кIвалахунал бинеламишнавай промышленностдин кархана. 2. виликди гзафни-гзаф парчадин фабрик. 3. парчаяр).

МАНУФАКТУРИСТ, МАНУФАКТУРЩИК уст. 1. парчад фабрикдии иеси. 2. парчадин алишверишчи.

МАНУФАКТУРНЫЙ 1. мануфактурадин (1-манада). 2. мануфактурадин, парчадин.

МАНЬЯК мания азар квайди (кьилиз эсер янавайди).

МАРАЗМ маразм (бедендин ва руьгьдин лап зайифвал, гьалсузвал).

МАРАЛ зоол. марал, мирг (миргерин са жинс).

МАРАЛОВОДСТВО мн. нет маралар, миргер хуьн.

МАРАТЬ несов. разг. ктадун, кьацIурун, русвагьун.

МАРАТЬСЯ несов. 1. ктад хьун, кьацIун, русвагь хьун. 2. кьацIурун, ктадун. 3. пер. жув кьацIурун; жуван тIвар кьацIурун.

МАРГАНЕЦ мн. нет, хим. марганец (химиядин элемент, жегьревал алай лацу рангунин хцIу металл).

МАРГАНЦЕВЫЙ марганецдин.

МАРГАРИН маргарин (хъуцIур, какаяр ва мсб кутуна раснавай гъери).

МАРГАРИНОВЫЙ маргариндин.

МАРГАРИТКА бот. маргаритка (бахчеда акIурдай гуьрчег цуьквер ахъайдай са набатат, гьа цуьк).

МАРЕВО 1. см. мираж. 2. гьуьм.

МАРЕНА бот. ругъунар (яру ранг хкатдай, гъалар ранг ийидай).

МАРИНАД маринад (1. сирке ва я зейтундин ягъ ва серг, истивут хьтин затIар кваз расай яд. 2. гьа цик квай емишар, балугъ ва мсб).

МАРИНОВАННЫЙ мариноватнавай, маринаддин цик кутур.

МАРИНОВАТЬ несов. 1. мариноватун, маринаддин цик кутун. 2. пер. кар къаткурун, яргъал ракъурун.

МАРИОНЕТКА марионетка (1. нинийрин театрда механизмдалди къугъурдай чIехи нини. 2. пер. масадан макьамдал кьуьл ийидай кас, гъилибан, вичин ихтияр вичив гвачир кас ва я гьукумат, уьлкве).

МАРИОНЕТОЧНЫЙ марионеткайрин, нинийрин; марионеткаяр тир.

МАРКА марка (1. почтунин марка. 2. шейинал ам акъудай фабрикдин дамгъа, лишан. 3. шейинин ери, жинс, сорт. 4. жетон, лишан. 5. бязи къецепатан уьлквейра пул).

МАРКЁР маркер (1. бильярд къугъвадайла гьисаб кьадай. къуллугъчи. 2. с.-х. тумуниз, штилриз хвал, цIар чIугвадай алат).

МАРКИЗ маркиз (1. Европадин рагъакIидай патан уьлквейра чIехи дворянрин титул, хан хьтин).

МАРКИЗЕТ маркизет (са кьелечI парча).

МАРКИЗЕТОВЫЙ маркизетдин.

МАРКИЙ фад кьацIудай, лекеяр жедай.

МАРКИРОВАТЬ несов. маркаламишун, маркаяр ягъун, лишан эцигун (шейэрал).

МАРКИРОВЩИК маркировщик, маркаламишдай къуллугъчи.

МАРКИТАНТ уст. маркитант (виликди кьушундин патав недай затIар маса гудай алверчи).

МАРКСИЗМ мн. нет марксизм.

МАРКСИСТ маркс ист.

МАРКСИСТСКИЙ марксизмдин; марксистрин; марксиствилин.

МАРЛЕВЫЙ жунадин.

МАРЛЯ мн. нет жуна.

МАРМЕЛАД мармалат.

МАРОДЕР мародёр (1. дяведа мейитрин ва хер алайбрун шейэр тарашдай кас; ислагь халкь тарашдай солдат. 2. пер. муьштери тарашдай, гзаф багьачи алверчи).

МАРОДЁРСТВО мн. нет мародёрвал, тарашчивал.

МАРОДЁРСТВОВАТЬ несов. мародервал авун.

МАРСЕЛЬЕЗА марсельеза (1792-йисуз Фраяциядин революциядин чIавуз туькIуьрай революционный мани; исятда французрин национальный, милли гимн я).

МАРТ март (вацран тIвар).

МАРТЕН мартен (1. мартендин пич. 2. гьа пичина цIурурай гьулдан).

МАРТЕНОВСКИЙ 1. мартендин (пич). 2. мартендин пичина цIурурай (гьулдан).

МАРТОВСКИЙ мартдин.

МАРТЫШКА маймун (маймундин са жуьре).

МАРШ марш (1. жергеда аваз къекъуьн. 2. кьушунрин къекъуьн; фин; маневр. 3. къекъведайла, ядай макьам, рекьин макьам). ♦ марш! гъайда! алад! марш!

МАРШАЛ маршал.

МАРШАЛЬСКИЙ: маршалдин; маршалвилин.

МАРШЕВЫЙ 1. маршдин. 2. дуьм-дуьз дяведиз ракъурзавай; маршевая рота дяведиз (запасдай дяве ийизвай кьушундиз) ракъурзавай рота.

МАРШИРОВАТЬ несов. маршироватун, жергеда аваз къекъуьн.

МАРШИРОВКА маршироватун, жергеда аваз къекъуьн.

МАРШРУТ маршрут (фидай чкадин виликамаз тайин авунвай рекьин план).

МАРШРУТНЫЙ маршрутдин; маршрутрин. ♦ маршрутный поезд вагонар ва авай ппар дегишар тавуна тайиннавай чкадал кьван фидай поезд.

МАСКА маска (1. чир тахьуй лугьуз, ччинал акьалждай хъурхъ ва я маса гьахьтин затI. 2. маска алай кас. 3. кьейи касдин ччинлай гипсдалди къачур кIалуб -суьрет. 4. ччин хуьн патал гьалддай къалпагъ. 5. пер. рикIе авайди чуьнуьхдай кьве-ччин алайвилин перде).

МАСКАРАД маскарад (1. иштиракзавайбрал маскаяр ва къариб жуьредин парталар алай шадвилин, кьуьлерин межлис. 2. пер. кьве-ччин алайвал, рикIе авай гьакъикъи метлебар чуьнуьхиз, винел патай масакIа къалуриз алахънавай уюнар).

МАСКИРОВАТЬ несов. 1. ччинал маска акьалжун; маскараддин партал алукIун. 2. маскировка авун, маскироватун, далдаламишун, чуьнуьхун, кIевун, чир тежервал авун. 3. пер. перделамишун, винел пад кIевун.

МАСКИРОВАТЬСЯ несов. 1. жувал (вичел) маскараддин партал, маска алукIун. 2. жув маскираватун, далдаламиш хьун, чуьнуьх хьун. 3. см. маскировать.

МАСКИРОВКА 1. см. маскировать. 2. маскировка, далдамишуниз, чуьнуьхуниз герек тир затIар.

МАСЛЕНИЦА масленица (виликди урусрин сувар).

МАСЛЕНКА 1. маслёнка (машинриз ягъ ядай шуькIуь кIуф ва я цIуцI квай къаб). 2. дуьдгьвер твадай къаб.

МАСЛЕНЫЙ 1. гъеридин, чIемин, ягълудин. 2. гъери (чIем) алай (алтадай, ягьай). 3. гъеридай (чIемяй, ягълудай) ктад хьайи. 4. пер. хъуьтуьл, хъуьтуьлрикай кьадай, ччинал тарифдай. 5. пер. цIарцIар гудай, гъери ягьай хьтин (вилер). 6. масленицадин (см. масленица).

МАСЛИНА 1. зейтунд ттар (вичин емишрикай зейтунд ягъ-гъери хкуддай, чими чкайра жедай ттар). 2. зейтунд ттаран емиш.

МАСЛИТЬ несов. гъери ягъун; гъери алтадун.

МАСЛИТЬСЯ несов. 1. ягълудай кьацIурун, ягълу кьун. 2. чIем ягъайди хьиз цIарцIар гун.

МАСЛИЧНЫЙ ягъдин, ягъ хкуддай, гъери хкуддай (мес. набататар, ттарар).

МАСЛО 1. гъери, чIем. 2. ягъ (машинриз ядай ва я ширдин). ♦ русское масло цIурурай ккалин гъери; сливочное масло дуьдгъвер.

МАСЛОБОЙКА гъери хкуддай машин.

МАСЛОБОЙНЫЙ гъери хкуддай.

МАСЛОБОЙНЯ гъеридин (гъери хкуддай) завод.

МАСЛОДЕЛИЕ мн. нет. гъери хкудунин кар.

МАСЛЯНИСТЫЙ гъери (чIем, ягълу) квай.

МАСЛЯНЫЙ 1. см. масленый. 2. ягъдал (ягъ кваз) расай (ранг).3. ягъдал расай рангаралди чIугур (суьрет).

МАССА 1. масса (1. зегьметчийрин, халкьдин гегьенш къатар, гзаф ксар. 2. гьар куьн хьайитIани тини хьтин, акакьай, экьи затI; бумажная масса чарчин хапIа, яни ахпа вичикай чарчин табагъар расдай лемкье). 2. гзаф; масса людей гзаф инсанар. 3. кIеретI; хара; гзафбур; гзаф кьадар; асул чIехи пай.

МАССАЖ массаж, тIушунун (жендекдин са чка сагърун, дуьз хъувун ва я гуьрчегрун патал).

МАССАЖИСТ массажист, массаж ийидайди (медицинадин работник).

МАССИВ 1. массив (зурба битев залан затI). 2. массив (битев лап кьакьан асул пай, мес. дагъдин, дагъларин). 3. массив, зурба битев чка; лесные массивы зурба битев тамун чкаяр, тамар. 4. асул битев зурба пай (мес. са чкадин, са затIунин).

МАССИВНЫЙ массивный, зурба залан битев.

МАССИРОВАТЬ несов. массаж авун, тIушунун.

МАССИРОВАТЬ сов. и несов. воен. санал кIватIун (дяведа санлай гужлу ягъун патал кьушунар).

МАССОВИК массовик, массайрин арада кIвалах тухудай работник.

МАССОВКА разг. 1. гзаф инсанар авай собрание, митинг. 2. гзаф инсанар квай экскурсия.

МАССОВЫЙ 1. массадин иштираквилелди ийизвай, гзафбрун иштираквилелди ийизвай. 2. гзаф кьадарралди ийизвай; гзаф кьадарралди жезвай (акъудзавай). 3. массайрин, халкьдин гегьенш къатарин. 4. массайрин арада тухудай, халкьдин гегьенш къатарин арада тухудай; халкьдин гегьенш къатариз тайинарнавай.

МАСТАК разг. устIар.

МАСТЕР устIар.

МАСТЕРИТЬ несов. вичи-вичиз расун.

МАСТЕРИЦА устIар (дишегьли).

МАСТЕРОВОЙ уст. фабрик-заводдин рабочий (виликди).

МАСТЕРСКАЯ мастерская, устIархана, кархана.

МАСТЕРСКОЙ устадвилелди (устIарвилелди) авунвай; мастерской рисунок устадвилелди чIугунвай шикил; мастерски сделано устадвилелди авунва.

МАСТЕРСТВО мн. нет устIарвал, устадвал.

МАСТИТЫЙ яшлу, гьуьрметлу.

МАСТЬ ж 1. ранг (гьайванрин, гзафни-гзаф балкIанрин); лошадь серой масти гуьг балкIан. 2. мас (къумар къугъвадай чарара са жуьредикай. тир чар, мес. жегьрейрин чар).

МАСШТАБ 1. масштаб (географиядин картада, чертёжра куьруь, гъвечIи авунвай уьлчме гьакъикъатда авай уьлчмедив, кьадардив гекъигун, мес. масштаб 10 километрда 1 сантиметр лагьайла 10 километр мензилдин чкадиз картада 1 см къачунва лагьай чIал я). 2. уьлчме, кьадар, масштаб.

МАТ¹ мат (шахматдин къугъуна шагь къачудай, чарасуз тир ва вичелди къугъун куьтягь жедай гьал).

МАТ² гьасир; векъи материалдикай храй бацIу.

МАТ³ мн. нет рагъулвал (гуьзгуьдиз ядай, цIарцIар тагур, а пата авайди акван тийир элуьхъай хьтин экв акъатдай гьал).

МАТЕМАТИК математик (математикадин специалист, алим; математикадин учитель; математикадин факультетда кIелзавай студент).

МАТЕМАТИКА мн. нет математика (гьисабдин илим).

МАТЕМАТИЧЕСКИЙ математикадин.

МАТЕРИАЛ. материал (1. са куьниз ишлемишдай хам мал, затIар. 2. кIелуниз, кхьинриз герек тир малумат, документар, кхьей затIар ва мсб. 3. са затI цвадай парча).

МАТЕРИАЛИЗМ мн. нет материализм (идеализмдин аксина материя тIебиатда ва обществода вакъиайрин ва гьерекатрин сифте диб яз гьисабдай философиядин учение).

МАТЕРИАЛИЗОВАТЬ сов. и несов. материалламишун, материядин (материалдин, затIунин) шикилда гун.

МАТЕРИАЛИЗОВАТЬСЯ сов. и несов. 1. материалламиш хьун, материядин шикилда гьатун. 2. см. материализовать.

МАТЕРИАЛИСТ материалист (1. философияда материализмдин терефдар. 2. разг. гьакIан рахунар тийиз кар ийидай кас; менфятдихъ галтугнавай кас).

МАТЕРИАЛИСТИЧЕСКИЙ материализмдин; материалиствилин.

МАТЕРИАЛЬНЫЙ 1. материалрин. 2. дуланажагъдин; агьвалдин, агьваллувилин; пулунин жигьетдай. 3. материядин, затIунин, затI тир, шей тир; материядиз талукь тир, материядикай ибарат тир.

МАТЕРИК геогр. материк (кьурамат, ччилин шардин зурба кьурамат ччил, мес. Африкадин материк ва мсб).

МАТЕРИКОВЫЙ материкдин; материкдикай тир.

МАТЕРИНСКИЙ дидедин; дидевилин.

МАТЕРИНСТВО мн. нет дидевал.

МАТЕРИЯ 1. мн. нет материя (1. инсандин къанажагъдилай, кьатIунилай ва чирхьунилай аслу тушиз объективдаказ авазвай гьакъикъат. 2. телояр кквекай ятIа гьа затI, шей). 2. парча. 3. тема, кквекай рахазватIа гьама.

МАТЕРОЙ 1. зурба, чIехи, бегьем. 2. пер. акьалтIай пис, куьгьне.

МАТЕРЧАТЫЙ парчадин, парчадикай авур.

МАТКА 1. аялдин кIвал (дишегьлидин ва я диши гьайвандин). 2. диде-гьайван, дишиди, диши гьайван. ♦ правда-матка керчек, гьакъикъат.

МАТОВЫЙ 1. цIарцIар тагур, элуьхъай хьтин (ранг, экв, шуьше). 2. зайифдиз экв акъатдай, а пата авайди акван тайир (шуьше).

МАТОЧНЫЙ 1. аялд-кIвалин. 2. диде-гьайванрин, диши гьайванрин, диде-гьайванрикай ибарат тир.

МАТРАС, МАТРАЦ мес. матрас.

МАТРИАРХАТ матриархат (сифте яшайишдин девирдин обществода хзандин вири ихтияр гвай кьил дишегьли тир къурулушдин форма).

МАТРИЦА матрица (1. гъарфар - шрифт ва я нехиш расун патал кIалуб. 2. типографияда кIватIнавай набор басма авун патал ччинриз, акъудна хвенвай набордин кIалуб, чешне).

МАТРОС матрос (1. гимидин къуллугъчи. 2. дяведин флотда аскер).

МАТРОСКА 1. матроска, матросрин блуза (винелай алукIдай перем, аялрин ва я папарин гьахьтин блуза). 2. матросдин паб.

МАТРОССКИЙ матросрин; матросдин.

МАТУШКА уст. 1. диде. 2. кешишдин паб. 3. диде, хала (гьакIан яшлу дишегьлидиз).

МАТЧ матч (спортда, шахматра къугъун, къугъунин акъажун).

МАТЬ ж диде.

МАТЬ-И-МАЧЕХА бот. ламра-япар (набатат, са хъач)

МАУЗЕР маузер (1. автомат тапанчийрин са жуьре. 2. патронар твадай регъ авай винтовка).

МАХ мн. нет садра кьил-кьилиз яна элкъуьн (чарх ва мсб). ♦ дать маху ягъалмиш хьун, гъалатI авун; одним махом са нефесда, санлай; с маху садлагьана.

МАХАТЬ несов. 1. галтадун, юзурун; гатадун; птица машет крыльями къушди лувар галтадзава. 2. элягъун; (гъил); махать рукой гъил элягъун, гъил галтадун.

МАХИНА разг. зурба жендек; зурба затI.

МАХИНАЦИЯ гьилле; гьарамзадавал, уюн.

МАХНУТЬ. 1. см. махать. 2. вигьин, хкадрун. 3. фин. ♦ махнуть рукой пер. квахьна фий лугьун; гадрун; фикир тагун.

МАХОВИК маховик (машинра кьилин чIехи чарх).

МАХОВОЙ: маховое колесо маховик чарх (см. маховик).

МАХОРКА мн. нет махорка (махурка), тенбек.

МАХРОВЫЙ 1. еке сачахар хьтин цуьквед пешер авай (цуьк). 2. пер. акьалтIай (пис).

МАЧЕХА тахай диде.

МАЧТА мачта (гимидин елкенар кутIундай кьакьан дестек); кьакьан шуькIуь дестек, тарч.

МАШИНА машин.

МАШИНАЛЬНЫЙ вичиз вичи вуч ийизватIа хабар авачиз, фагьум тавуна, фикир тавуна механизмди хьиз авур (ийидай; гудай, гайи, мес. жаваб).

МАШИНИЗАЦИЯ мн. нет машинламишун (кIвалах машинралди таъмин авун, машинар ишлемишун).

МАШИНИЗИРОВАТЬ сов. и несов. машинламишун (см. машинизация).

МАШИНИСТ машинист (машин ишлемишдай, адав кIвалах ийиз тадай кас, механик).

МАШИНИСТКА машинистка (кхьинардай машинкадал кIвалахдай, элягьдай дишегьли).

МАШИНКА машин, машинка (мес. кхьинардай, парталар цвадай, кьил кьадай).

МАШИННО-ТРАКТОРНЫЙ: машинно-тракторная станция (МТС) машинринни тракторрин станция.

МАШИННЫЙ 1. машинрин, машиндин. 2. машиндалди (машинралди) ийидай (авур).

МАШИНОВЕДЕНИЕ мн. нет машиноведение (машинар туькIуьрнавай тегьердин ва туькIуьрунин гьакъиндай илим).

МАШИНОПИСЬ ж мн. нет машиндал элягъун (элягъун, кхьин).

МАШИНОСТРОЕНИЕ мн. нет машинар авун, машинар акъудун.

МАШИНОСТРОИТЕЛЬНЫЙ машинар акъуддай.

МАЭСТРО м нескл. маэстро, устад.

МАЯК 1. маяк (пароходриз рехъ къалурун, сигналар гун патал гьуьлуьн къерехда эцигнавай гужлуз эквер ядай, кьакьан дарамат). 2. пер. фонар, чирагъ.

МАЯТНИК маятник (1. кавча, цлан сятинин куьрс хьанвай, инихъ-анихъ сад хьиз галтад жедай ракь. 2. жибиндин сятина инихъ-анихъ сад хьиз юзадай чарх).

МАЯТЬСЯ несов. разг. аман атIун, ччан акъатун; гуьнуькъара хьун; азабдик хьун.

МАЯЧИТЬ несов. яргъай хкис хьана акун.

МГЛА мн. нет 1. гьуьм (руквадин, цифедин кьелечI къат, перде). 2. мичIивал.

МГЛИСТЫЙ гьуьм алай; мичIивал алай.

МГНОВЕНИЕ легьзе, вил акьална ахъайдай кьван вахт; в мгновение ока вил акьална ахъайдалди, са легьзеда.

МГНОВЕННЫЙ легьзедин, вил акьална ахъайдай кьван вахтунин; мгновенно са легьзеда, вил акьална ахъайдалди, гзаф фад.

МЕБЕЛЬ ж мн. нет мебель (столар, стулар, шкаф, диван ва мсб вири санлай).

МЕБЕЛЬНЫЙ мебелдин.

МЕБЛИРОВАННЫЙ мебелдивди дуьзмишнавай, мебелдивди таъмин авунвай. ♦ меблированные комнаты виликди гостиницадин тегьерда туькIуьрнавай кирида вугудай кIвалер.

МЕБЛИРОВАТЬ сов. и несов. мебелдивди дуьзмишун, мебелдивди таъмин авун.

МЕБЛИРОВКА мн. нет 1. см. меблировать. 2. мебель.

МЕД 1. вирт; пчелиный мёд чIижерин вирт. 2. мед; виноградный мёд ципицIрин мед.

МЕДАЛИСТ медаль авай кас, медаль къачурди, медалист.

МЕДАЛЬ ж медаль. ♦ оборотная сторона медали пер. кардин пис пад.

МЕДАЛЬОН медальон (дишегьлийрин гардандай авадардай бицIи элкъвей ва я жизви яргъивал алай гуьрчег кьвати ва я безег; гьадал суьрет).

МЕДВЕДИЦА зоол. диши сев.

МЕДВЕДЬ м сев.

МЕДВЕЖАТИНА мн. нет севрен як.

МЕДВЕЖИЙ 1. севрен; северин. 2. севрен хамарин, севрен хамарикай авур. ♦ медвежья услуга хъсанвал ийиз кIанз авур писвал.

МЕДВЕЖОНОК севрен шараг.

МЕДВЯНЫЙ уст. виртIедин ни галай, вирт квай, ширин.

МЕДЕПЛАВИЛЬНЫЙ цур цIурурдай, гьасил ийидай; медеплавильный завод цур цIурурдай завод.

МЕДИК медик (1. доктор. 2. докторвилин илим кIелзавай студент).

МЕДИКАМЕНТ дарман.

МЕДИЦИНА мн. нет медицина, докторвилин илим.

МЕДИЦИНСКИЙ медицинадин, докторвилин; доктордин.

МЕДЛЕННОСТЬ ж мн. нет аставал, явашвал.

МЕДЛЕННЫЙ аста, яваш (тир).

МЕДЛИТЕЛЬНЫЙ аставал (явашвал) квай; аставилелди (явашвилелди) кар ийидай; медлительно аставилелди, аста.

МЕДЛИТЬ несов. геж авун, кьулухъ ягъун; аставилелди юзун.

МЕДНИК цурун къапарин устIар.

МЕДНОКРАСНЫЙ цурцин хьтин яру.

МЕДНОПЛАВИЛЬНЫЙ см. медеплавильный.

МЕДНЫЙ 1. цурцин, цурун. 2. цур квай. ♦ медные деньги къарапулар.

МЕДОВЫЙ 1. виртIедин. 2. виртIедал авур; виртIедикай авур; медовые речи гьакIан ширин гафар, бегьемар тийир кьуру гафар (хиве кьунар).

МЕДОНОСНЫЙ вирт квай, вирт гудай (цуьквер).

МЕДОТОЧИВЫЙ уст. ширин, ччинал ширин (мез, гафар).

МЕДУЗА медуза (гзаф кIвачер квай гьуьлуьн гьайван).

МЕДЬ ж мн. нет 1. цур. 2. къара пулар.

МЕДЯК разг. къара пул.

МЕЖ предлог уст., см. между.

МЕЖА сергьят, атIун (ччилин).

МЕЖДОМЕТИЕ грам. междометие.

МЕЖДОУСОБИЕ, МЕЖДОУСОБИЦА уьлкведии къенепатан дявеяр, къаришугъвилер.

МЕЖДУ предлог арада. ♦ между делом кардин арада буш вахт хьайи чIавуз; между прочим 1) гьакI амай крарин арада; 2) гаф атай чкадал лугьун, амма яз; между тем 1) и арада; 2) амма яз.

МЕЖДУВЕДОМСТВЕННЫЙ идарайрин арадин (идарайрин арада авай, арадал алай).

МЕЖДУНАРОДНЫЙ международный (дуьньядин халкьариз талукь тир, халкьарин арада авай).

МЕЖДУРЕЧЬЕ кьве вацIун ара.

МЕЖДУРЯДЬЕ с.-х. лакарин (жергейрин, ттарарин) ара.

МЕЖДУСОЮЗНИЧЕСКИЙ союзникрин арада авай.

МЕЖЕВАТЬ несов. сергьятар авун, сергьятар тухун.

МЕЖЕВОЙ 1. сергьятдин; сергьятрин. 2. сергьятар тухунин, сергьятар тайин авунин кардин.

МЕЖПЛАНЕТНЫЙ планетайрин арада авай.

МЕЖРАЙОННЫЙ районрин арадин, районрин арадал алай (уртах).

МЕЖРЕБЕРНЫЙ пакун тIваларин арада авай.

МЕЗОНИН мезонин (кIвалерин юкьвал винел алай зур мертебадин кIвал).

МЕЛ мн. нет мел, киж.

МЕЛАНХОЛИК меланхолик, меланхолия квай кас, гьамиша пашман, сефилвал квай кас.

МЕЛАНХОЛИЧНЫЙ меланхолия квай, гьамиша пашман, сефилвал квай.

МЕЛАНХОЛИЯ мн. нет меланхолия, гьамиша рикIи-рикI недай пашманвал, сефилвал хьунин хесет (азар), гъамуни кьун, къасаватди кьун.

МЕЛЕТЬ несов. кьери хьун, даяз хьун; река мелеет вацI кьери жезва.

МЕЛИОРАТИВНЫЙ мелиорациядин, мелиорациядиз талукь тир.

МЕЛИОРАТОР мелиоратор, мелиорациядин специалист.

МЕЛИОРАЦИОННЫЙ см. мелиоративный.

МЕЛИОРАЦИЯ мн. нет мелиорация (яд гун, вирер кьурурун ва ихьтин маса кIвалахралди ччил хъсанрун).

МЕЛКИЙ 1. куьлуь. 2. бицIи; гъвечIи. 3. хирде, куьлуь; мелкие деньги хирде пул. 4. даяз; кьери; мелкая река кьери (яд тIимил авай) вацI. 5. пер. гъвечIи; усал (мес. рикI). ♦ мелким бесом см. бес.

МЕЛКО нареч. 1. куьлуьз. 2. даяздиз. 3. куьлуь я. 4. даяз я.

МЕЛКОБУРЖУАЗНЫЙ куьлуь буржуазиядин.

МЕЛКОВОДНЫЙ тIимил яд авай, кьери, даяз.

МЕЛКОВОДЬЕ мн. нет даязвал, кьеривал, цин тIимилвал; кьери хьанвай вахт (вацIун).

МЕЛКОЗЕРНИСТЫЙ куьлуь тварцин, тварар куьлуь тир.

МЕЛКОКАЛИБЕРНЫЙ гъвечIи калибрдин (гъвечIи уьлчмедин).

МЕЛКОЛЕСЬЕ мн. нет кьери аскIан тамун чка, кьери аскIан там.

МЕЛКОПОМЕСТНЫЙ гъвечIи мулкунин иеси тир (дворянин).

МЕЛКОСОБСТВЕННИЧЕСКИЙ куьлуь иесивилин, куьлуь иесийрикай ибарат тир.

МЕЛКОТА мн. нет куьлуьбур; куьлуь-шуьлуь

МЕЛОВОЙ мелдин, мел квай; меловые горы мелдин (киждин) дагълар.

МЕЛОДИКА мелодика (1. мелодиядин гьакъиндай илим. 2. са шейинин, мес. шиирдин, аваздин, мелодиядин къурулуш).

МЕЛОДИЧНЫЙ хуш, иер аваздалди акъатдай (макьам, гьава, рахун).

МЕЛОДИЯ 1. мелодия, макьам, гьава. 2. сесинин хуш дуьзгуьнвал (рахадайла сес хушдаказ агъуз ва виниз жез дуьзгуьнвал).

МЕЛОДРАМА мелодрама (1. музыка ва лугьунар квай драма. 2. гужлу гьисслувал ва кичIерар квай драма. 3. пер. хъуьруьн къведай ва я такIан къведай тегьерда, тIебии тушир тегьерда къизмишдаказ, туьнтдаказ гьисс малумрун, лугьун).

МЕЛОДРАМАТИЧЕСКИЙ мелодрамадиз хас тир; мелодрамада хьтин.

МЕЛОК мелдин кIус.

МЕЛОЧНОЙ^1. мелочной товар хирдевут мал; мелочная торговля хирдевут малдин (куьлуь затIарин) алишвериш.

Дата добавления: 2014-01-11