МЧС России 41 страница

ОПРЕСНЯТЬ несов., см. опреснить.

ОПРИЧНИК опричник (1. IV лагьай Иван пачагьдин хсуси кьушунда къуллугъзавай дворянин аскер. 2. пер. залум, залум къуллугъэгьли).

ОПРОВЕРГНУТЬ ттаб тирди субутун; дуьз туширди субутун; инкар авун.

ОПРОВЕРГАТЬ несов., см. опровергнуть.

ОПРОВЕРЖЕНИЕ 1. см. опровергать. 2. (са кар, хабар, фикир) инкар ийизвай малумат (ва я макъала).

ОПРОКИДЫВАТЬ несов., см. опрокинуть.

ОПРОКИДЫВАТЬСЯ несов., см. 1) опрокинуться; 2) опрокинуть.

ОПРОКИНУТЬ 1. ярхарун; кIан пад цавалун; ччин кIаникун. 2. вигьин. 3. кьулухъди гадрун, басмишна кьулухъди гадрун (душман). 4. пер. ттаб акъудун, кIан пад цавалун; ттаб тирди субутун, дуьз туширди субутун.

ОПРОКИНУТЬСЯ ярх хьун; кIан пад цавал хьун.

ОПРОМЕТЧИВЫЙ 1. игьтиятсуз; фикир тагур, кардин кьулухъ кьил фагьум тийидай (кас). 2. фикир тагана тадиз авур, кардин кьулухъ кьил фагьум тавуна авур (кар).

ОПРОМЕТЬЮ нареч. тадиз; гьерекатна.

ОПРОС хабар (хабарар) кьун; производить опрос свидетелей шагьидривай хабарар кьун (судда, силисда).

ОПРОСИТЬ хабар кьун; хабарар кьун.

ОПРОСНЫЙ суалар аваз хабар кьадай; опросный лист хабарар кьадай чар, суалар авай чар.

ОПРОСТАТЬ разг. ичIи авун.

ОПРОСТОВОЛОСИТЬСЯ разг. ягъалмиш хьун; ягъалмиш хьана са кутуг тавур кар авун.

ОПРОТЕСТОВАТЬ протест гун, протест авун (разисузвал малумрун, вич акси тирди малумрун).

ОПРОТИВЕТЬ такIан хьун; зегьле фин (гьакьван такIан хьун).

ОПРЫСКАТЬ чиг ягъун; ягъун; хъчин (яд ва мсб); цин пурх (пуф) ягъун.

ОПРЫСКИВАТЕЛЬ м с.-х. опрыскиватель (зиян гудай гьашаратар терг авун патал ттарариз ва маса набататриз дарман квай цин чиг ядай, хъчедай алат, машин).

ОПРЫСКИВАТЬ несов., см. опрыскать.

ОПРЫСНУТЬ однокр., см. опрыскать.

ОПРЯТНОСТЬ ж мн. нет туькIвей михьивал.

ОПРЯТНЫЙ михьи; къайдада авай; туькIвей михьи.

ОПТИК оптик (оптикадин специалист; оптикадин шейэр расдай устIар).

ОПТИКА мн. нет оптика (1. ишигъдин гьалар ва хесетар чирдай илим, физикадин са хел. 2. оптикадал бинеламишнавай алатар, мес. айнаяр, дурбуяр ва мсб).

ОПТИМАЛЬНЫЙ лап кутугай; лап кьур (яни вижевай, хъсан, мес. гьава, шартIар).

ОПТИМИЗМ мн. нет оптимизм (уьмуьрдиз, элкъвена авай гьакъикъи гьалариз шадвилелди килигун, хъсан яз акун, хъсан жедайвилихъ инанмишвал).

ОПТИМИСТ оптимист (уьмуьрда, элкъвена авай гьакъикъатдин гьалар хъсан яз аквадай кас, абруз умудлу шадвилелди килигдай, хъсан жедайвилихъ инанмиш тир кас).

ОПТИЧЕСКИЙ 1. оптикадин: оптикадиз талукь. 2. оптикадин шейэр акъуддай (мес. завод).

ОПТОВЫЙ тупунин, тупуналди гудай, санлай гзаф ахъайдай (мес. мал, къимет).

ОПТОМ нареч. тупуналди; гзаф кьадар санлай; вири санлай (маса гун-къачун).

ОПУБЛИКОВАТЬ малумрун, акъудун; басмадиз акъудун; опубликовать статью в газете макъала газетдиз акъудун.

ОПУСКАТЬ несов., см. опустить.

ОПУСКАТЬСЯ несов., см. 1. опуститься и опустить. 2. агъуз ийиз (агъуз авадриз) жедайди хьун ♦ руки опускаются кардал гъил физвач, са карни ийиз кIамач (хажалатдикди, умудсузвиляй).

ОПУСТЕТЬ ичIи хьун.

ОПУСТИТЬ 1. агъуз авун. 2. агъуз авуна эцигун; опустил ребёнка на пол аял агъузна ччилел эцигна. 3. вигьин. 4. авадрун; опустить занавески пердеяр (агъуз) авадрун. 5. туна фин, элячIна фин, тагана (рахун тавуна) элячIун (мес. са гьикаяда, ктабда бязи куьлуь-шуьлуьяр; бязи малуматар тагана тун, ахъаюн).

ОПУСТИТЬСЯ 1. агъуз хьун; агъуз аватун. 2. ацукьун; агъуз хьана ацукьун. 3. агъуз эвичIун. 4. пер. усал хьун; чIар фин; мешребдай аватун. ♦ руки опустились см. опускаться.

ОПУСТОШАТЬ несов., см. опустошить.

ОПУСТОШЕНИЕ 1. мн, нет, см. опустошить. 2. барбатIвал; барбатIун; довести до полного опустошения тамам барбатIвилел гъун, михьиз барбатI авун.

ОПУСТОШИТЕЛЬНЫЙ барбатI ийидай, терг ийидай.

ОПУСТОШИТЬ 1. барбатI авун; терг авун. 2. ичIи авун. 3. пер. пуч авун.

ОПУТАТЬ 1. арушун; алчукун. 2. пер. кутIунун, кьун, басмишун (мес. буржари). 3. пер. гъиле кьун, вичиз табийрун.

ОПУТЫВАТЬ несов., см. опутать.

ОПУХАТЬ несов., см. опухнуть.

ОПУХЛЫЙ разг. дакIур.

ОПУХНУТЬ дакIун.

ОПУХОЛЬ ж дакIур чка; буьвел, вел.

ОПУШКА 1. тамун къерех. 2. парталдин къерехдив (ценцив, хилерин кIуфарив) гутур хаз (сикIрен, къуьрен ва мсб хам); хаздикай гутур куьбе.

ОПЫЛЕНИЕ мн. нет 1. маядин руг ягъун (набататрин цуьквери емишдин мая кьун). 2. дарман ягъун, дарман хъчин (зиянкарар тергун патал набататриз).

ОПЫЛИВАНИЕ см. опылить 2-манада.

ОПЫЛИТЬ 1. маядин руг ягъун, дишидан мая ягъун (набататрин цуьквериз). 2. дарман ягъун, дарман хъчин (набататриз).

ОПЫТ тежриба.

ОПЫТНЫЙ 1. тежрибалу, тежриба авай. 2. тежрибадин, тежриба ийидай, тежрибаяр тухудай (мес. станция, идара ва мсб).

ОПЬЯНЕЛЫЙ разг. пиян, кефли; пиян хьанвай, кефли хьанвай.

ОПЬЯНЕНИЕ мн. нет 1. пиян хьун, кефли хьун. 2. пиянвал. кефливал.

ОПЬЯНЕТЬ пиян хьун, кефли хьун.

ОПЬЯНИТЬ пиянрун, кефли авун.

ОПЬЯНЯТЬ несов., см. опьянить.

ОПЯТЬ нареч. мад.

ОРАВА разг. кIеретI; гуругь (инсанрин къайдасуз, акахьай кIватIал).

ОРАКУЛ оракул (1. къадим замандин грекрин аллагьдин патай халкьдин суалриз жаваб гудай жрец, пIир. 2. пер. къвезмай крарикай хабар гудай кас, фалчи).

ОРАНГУТАНГ зоол. орангутанг (инсандиз ухшар авай маймунрин са жуьре).

ОРАНЖЕРЕЯ оранжерея (чими уьлкведа вердиш тир набататар мекьи чкайра хъуьтIуьз чими гьавада хуьн патал раснавай шуьшедин къав алай чими чка).

ОРАТОР оратор (халкьдин вилик экъечIна речь рахадай кас).

ОРАТОРСКИЙ оратордин; ораторвилин.

ОРАТОРСТВОВАТЬ несов. чIагурунар ийиз яргъал рахунар авун, оратордин макьамар авун.

ОРАТЬ¹ несов. разг. гьараюн; гьараюнар авун.

ОРАТЬ² несов. обл. цан цун, ччил цун.

ОРБИТА 1. астр. орбита (цавун телойрин: вацран, гъетерин, ччилин гьерекатдин рехъ). 2. анат. вилин хъалхъам..

ОРГАН орган (1. бедендин са тайин везифа бегьемарзавай са пай, алат, мес. органы речи рахунин органар: мез, пIузарар ва мсб. 2. идара, учреждение. 3. тешкилатди, гьукуматди, партияди акъудзавай газет, журнал; мес. «Правда» газет ВКП(б)-дин ЦК-дин орган я).

ОРГАН орган (оргъан, музыкадин алат).

ОРГАНИЗАТОР организатор, тешкилатчи, тешкил авур (ийидай, ийизвай) кас.

ОРГАНИЗАТОРСКИЙ организаторвилин; тешкилатчивилин.

ОРГАНИЗАЦИОННЫЙ тешкил авунин; кар тешкилунин; тешкилуниз талукь тир; кар тешкил ийидай; тешкилатдин.

ОРГАНИЗАЦИЯ 1. организация, тешкилат; партийные организации партиядин организацияр. 2. тешкил авун; организация военных сил дяведин къуватар тешкил авун.

ОРГАНИЗМ организм (сад-садав кьунваз кар ийизвай паярикай, органрикай ибарат тир вич-вичиз яшамиш жезвай ччан алай затI, мес. инсан, хъач, ттар ва мсб гьарма са организм я).

ОРГАНИЗОВАННОСТЬ ж мн. нет тешкилвал, тешкиллувал.

ОРГАНИЗОВАННЫЙ 1. тешкил авур; тешкил авунвай. 2. тешкиллу, тешкил тир.

ОРГАНИЗОВАТЬ тешкил авун..

ОРГАНИЗОВАТЬСЯ 1. тешкил хьун. 2. тешкил авун.

ОРГАНИСТ органчи, орган ядайди.

ОРГАНИЧЕСКИЙ 1. организм авай (мес. гьайванар, инсанар, набататар хьтин диривал авай). 2. организм авай шейэрин, организм авай шейэрикай тир. 3. организмдин; организмдиз талукь тир; организмдиз хас тир. 4. органдин; органрин. 5. вичин затдик квай, вичив тебятдик квай, вичин организмдик квай; органическая потребность организмдиз гереквал; я его органически не выношу зи организмдивай ам эхи ийиз жедач, зи организмди (зи ччанди, зи затди) ам эхдач, кьабулдач. 6. органический; органическая химия органический химия (химиядин са хел я, ада гзафни-гзаф набататрик в а гьайванрик жедай углероддин соединенияр ахтармишда).

ОРГБЮРО (организационное бюро) оргбюро (тешкилунин бюро, яни са цIийи обществодин, тешкилатдин гьамишалиг идара хкядалди адан крар кьиле тухун, и идара хкягъуниз гьазурвал акун патал тайинардай ксар).

ОРГИЯ оргия (1. къадим замандин грекрин Вакх-Дионис лугьудай аллагьдин тIварунихъ кефинин, хъунин сувар. 2. пер. гзаф гурлу ва чиркин крар галаз ийидай хъунар, хъунин межлис).

ОРДА 1. ист. орда (куьчери туьрк тайифайрикай са шумудан пачагьлугъвилин, дяведин ва политикадин союз). 2. орда (куьгьне Русьдин девирда татаррин кьушун; хандин кьушун). 3. пер. низамсуз гуругь, кIеретI, геллегь.

ОРДЕН¹ орден; орден Ленина Ленинан орден.

ОРДЕН² орден (юкьван виш йисара рагъакIидай патан Европада монахрин ва я гьахьтин масабрун тешкилат, жемият).

ОРДЕНОНОСЕЦ орден авай кас, орден къачур кас.

ОРДЕНОНОСНЫЙ орден авай, орден къачур.

ОРДЕР ордер (1. са кар авуниз серенжем гудай, ихтияр гудай чар. 2. кассадай пул гун ва складдай шей ахъаюн буйругъдай чар).

ОРДИНАРЕЦ ординарец (начальникдин патав гьадан буйругьар бегьемрун, ракъурай чкадиз фин патал жедай дяведин къуллугъчи).

ОРДИНАРНЫЙ 1. адетдин; артухвал авачир; вири хьтин. 2. штатдик квай (виликди, мес. профессор).

ОРДИНАТОР ординатор (азарханайра са отделениедин, палатадин заведующий тир духтир).

ОРЁЛ 1. лекь. 2. пер. гьейратлу игит кас, кард, аслан. ♦ двуглавый орёл кьве кьил алай лекь (виликди пачагьдин Россияда пачагьлугъдии герб-лишан).

ОРЕОЛ 1. ореол (суьретда ччинин, кьилин къерехрив элкъвена жедай нурдин, ракъинин ишигъдин хилер хьтин сижиф, цIилих). 2. пер. шлигълу лишан; нурлу лишан; в ореоле славы баркаллувилин (машгьурвилин) нурлу лишандик.

ОРЕХ 1. кIерец; шуьмягъ; грецкий орех кIерец. 2. кIерец ттар; шуьмягъ ттар. 3. хъархъун (кIерец ттаран) кIарас. ♦ ему досталось на орехи разг. адахъ вижеваз галукьарна (яни жаза гана, туьнбуьгь авуна, дяве, айибар авуна); разделать под орех разг. пер. бегьем къургъар гун, бегьем дяве авун.

ОРЕХОВЫЙ 1. кIерецдин, хъархъун; шуьмягъдин (ттар). 2. хъархъу кIарасдин. 3. кIерецдин ва шуьмягъдин хвехвер квай, хвехверикай авур.

ОРЕШЕК гъвечIи кIерец; гъвечIи шуьмягъ.

ОРЕШНИК мн. нет 1. шуьмягъ ттар; кIерец ттар. 2. шуьмягълух, шуьмягъ ттарарин кIапIал.

ОРИГИНАЛ 1. оригинал (асул шей, сифте шей, вич гуьгьуьнлай къачур, хтIунай ччин туширди; гъили кхьей асул сифте шей). 2. пер. къариб кас, къариб хесетар квай кас.

ОРИГИНАЛЬНИЧАТЬ несов. къариб макьамар авун; вич къариб кас хьиз, масабур хьтинди туширд хьиз къалурун.

ОРИГИНАЛЬНЫЙ 1. оригинал, тир, оригинальный (яни къачур копия тушир, ччин тушир); оригинальный рисунок оригинал шикил, шикилдин оригинал. 2. жува (вичи) туькIуьрай, масанай перевод тавур. 3. къариб; са къариб жуьредин; масабруз ухшар тушир; адетдинди тушир.

ОРИЕНТАЛИСТ ориенталист (рагъэкъечIдай патан уьлквейрин агьалияр, абрун чIалар, культура ва история ахтармишзавай ва чидай алим).

ОРИЕНТАЦИЯ см. ориентировать и ориентироваться.

ОРИЕНТИР ориентир (1. рехъ, са чка, тереф къалурдай, гьаниз ишара ийидай алат. 2. чкадай кьил акъудиз хьун патал лишан яз фикирда кьаз жедай затI, дуьз рехъ къалурдай лишан; выбрать правильный ориентир рехъ къалурдай дуьз лишан хкягъун).

ОРИЕНТИРОВАТЬ сов. и несов. 1. кьил акъудиз (гъавурда гьатиз) куьмек гун, кьил акъуддай рехъ къалун. 2. туькIуьрун, элкъуьрун (са кас са кардин къене герек тир патахъ).

ОРИЕНТИРОВАТЬСЯ сов. и несов. 1. кьил акъудиз хьун; чкадай кьил акъудиз хьун; авай гьалдай кьил акъудиз хьун. 2. са терефдихъ элкъвена кар авун; са терефдихъ элкъуьрун, вилив кьун, фикирда кьун; ориентироваться на массового читателя ктабар кIелдай массаяр вилив кьун (гьабур фикирда кьуна кар авун).

ОРИЕНТИРОВКА см. ориентация.

ОРИЕНТИРОВОЧНЫЙ гуьзердай тахминан тир; работа ориентировочно рассчитана на 5 месяцев кIвалах тахминан 5 вацра бегьемрун гьисабдиз къачунва.

ОРКЕСТР оркестр (1. санал музыка ядайбрун десте. 2. операдин театрда музыка ядайбрун чка).

ОРКЕСТРАНТ оркестрдин музыкант.

ОРЛЁНОК лекьрен шараг.

ОРЛИНЫЙ 1. лекьрен; лекьерин. 2. пер. лекьрен (хьтин); катран (хьтин); гьейбатлу; игитвал квай; жуьрэтлу.

ОРЛИЦА диши лекь.

ОРЛЯТА мн. лекьрен шарагар (см. орлёнок).

ОРНАМЕНТ орнамент, нехиш.

ОРНАМЕНТАЦИЯ мн. нет 1. орнаментар авун, нехишар авун. 2. орнаментар, орнаментрин система, нехишрин система.

ОРНАМЕНТИРОВАТЬ сов. и несов. орнаментар авун, нехишар авун, нехишралди расун.

ОРОБЕЛЫЙ разг. кичIе хьайи.

ОРОБЕТЬ кичIе хьун.

ОРОСИТЕЛЬНЫЙ ччилериз яд гудай; яд тухудай; ччилериз яд гунин.

ОРОСИТЬ 1. яд гун (ччилиз). 2. яд гайи хьиз кьежирун.

ОРОСИТЬСЯ яд гун, яд хьун, кьежин (мес. марфадикди ччил).

ОРОШАТЬ несов., см. оросить.

ОРОШАТЬСЯ несов., см. 1) ороситься; 2) оросить.

ОРОШЕНИЕ мн. нет. см. оросить.

ОРТОДОКСАЛЬНЫЙ ортодоксальный (са илимдин рекьин дибар галай-галайвал дуьз рекье тухудай; гьакъикъатда галай-галайвал дибдай дуьз тир).

ОРУДИЕ 1. алат; сельскохозяйственные орудия хуьруьн майишатдин алатар. 2. воен. туп.

ОРУДИЙНЫЙ тупунин; тупарин.

ОРУДОВАТЬ несов. разг. 1. кIвалах авун; кар авун (са алатдалди). 2. пер. кар тухун; кар кьиле тухун (гзафни-гзаф чIуру кар); девран гьалун.

ОРУЖЕЙНИК яракьрин (яракьар расдай) устIар.

ОРУЖЕЙНЫЙ яракьрин.

ОРУЖЕНОСЕЦ 1. ист. яракьар кьадайди (юкьван виш йисара рыцардин яракьар кьадай, гьадахъ галаз жедай кас, нуьквер). 2. пер. гъилибан (масадаз лукI хьиз табий тир кас).

ОРУЖИЕ 1. яракь; огнестрельное оружие цIун яракь (тфенг, туп, пулемёт ва мсб.); холодное оружие къайи яракь (мурз алай ва я сухдай яракь, мес. гапур, шуьшка, жида). ♦ призывать к оружию дяведиз, женгиниз эверун; сложить оружие яракьар гадарна муьтIуьгъ хьун, рей гун.

ОРФОГРАФИЧЕСКИЙ орфографиядин.

ОРФОГРАФИЯ орфография (дуьз кхьинин къайдаяр).

ОРФОЭПИЯ орфоэпия (кIелунин ва рахунин къене литературадин чIала тIалабзавайвал дуьз лугьун; дуьз лугьунин къайдаяр).

ОРХИДЕЯ бот. орхидея (чими уьлквейра жедай гзаф хъсан этирдин ни галай, къариб формадин цуьквер жедай са набатат; гьадан цуьквер).

ОСА хуз (чIуру чIиж).

ОСАДА элкъуьрна кьун; элкъуьрна кьунваз хьун (мес. душманди шегьер, къеле).

ОСАДИТЬ¹ 1. элкъуьрна кьун (кьушунди шегьер ва мсб). 2. пер. алтIушун, гьавалат хьун (са. кар, са затI тIалабиз, тавакъу ийиз).

ОСАДИТЬ² 1. садлагьана акъвазрун; хъуткьунарна акъвазрун (зарб физвай балкIан ва мсб). 2. кьулухъди авун, чIугун; осади назад! кьулухъди ая, кьулухъди чIугу! (мес. араба). 3. пер. кьен хъуткьунрун; чкадал ацукьрун (туьнг хьанвай, шулугъ ийизвай кас).

ОСАДИТЬ³ алцифрун; ацукьрун; кIане ацукьрун (мес. цик квай рагъулар ва я дарман).

ОСАДКА мн. нет 1. ацукьун; кIватун; осадка стены цал ацукьун. 2. гими це ацукьунин (цик жедай паюнин) дережа.

ОСАДКИ мн. къвалар (жив, марф, чиг).

ОСАДНЫЙ элкъуьрна кьунвай чка ядай (мес. тупар); элкъуьрна кьуниз талукь тир. ♦ осадное положение душманди элкъуьрна кьунвай гьалдин къайда, дяве авай гьалдин къайда (мес. дяведин чIвуз далу пата къайда, саламатвал хуьн патал твадай, эцигдай кIеви серенжемар, закон).

ОСАДОК 1. кIане ацукьайди, ацукьдайди (мес. цин кIане рагъулар, чирк, я дарман ва мсб). 2. пер. нагьакьан туькьуьлвал, залан эсер (са агьвалатдилай кьулухъ рикIе амукьдай). 3. мн, см. осадки.

ОСАЖДАТЬ несов., см. осадить ¹ и осадить ³.

ОСАЖИВАТЬ несов., см. осадить ².

ОСАНИСТЫЙ хъсан къамат авай, тIарам буй авай, акунар (авай).

ОСАНКА мн. нет къамат, акунар, буйдин тIарамвал.

ОСАТАНЕТЬ разг. гзаф хъел атун, жинерри кьун (яни хъел атун), пехъи хьайи хьиз хьун.

ОСВАИВАТЬ несов., см. освоить.

ОСВАИВАТЬСЯ несов., см. 1) освоиться; 2) освоить.

ОСВЕДОМИТЕЛЬ м хабар гудай кас; малуматар гудай кас.

ОСВЕДОМИТЬ хабар гун; хабардар авун; малумрун.

ОСВЕДОМИТЬСЯ хабар кьун, хабар кьуна чирун.

ОСВЕДОМЛЕНИЕ хабар гун; малумрун.

ОСВЕДОМЛЁННЫЙ 1. вичиз хабар ганвай. 2. хабар авай; малумат авай; чидай.

ОСВЕДОМЛЯТЬ несов., см. осведомить.

ОСВЕДОМЛЯТЬСЯ несов., см. 1) осведомиться; 2) осведомить.

ОСВЕЖАТЬ несов., см. освежить.

ОСВЕЖАТЬСЯ несов., см. 1) освежиться; 2) освежить.

ОСВЕЖЕВАТЬ алажун; алажна ва къенер акъудна михьун (мес. тукIур лапаг).

ОСВЕЖИТЬ 1. серинрун (гьава). 2. гьава михьивун (кIвалин); гар гун; гьава гун. 3. ччандик зиреквал кухтун, дири авун. 4. цIийи авун; таза авун. 5. рикIел хкун. 6. ачух авун, гужлу авун (мес. шикилдин рангар).

ОСВЕЖИТЬСЯ 1. серин хьун (мес. гьава). 2. михьи хьун, цIийи хьун, таза хьун (мес. кIвалин гьава). 3. жуваз серинвал къачун, жуваз гьава гун.

ОСВЕТИТЕЛЬНЫЙ экв гудай (мес. лампа ва мсб).

ОСВЕТИТЬ 1. экуь авун, ишигълу авун; экв гун; экв ягъун; экв авун. 2. пер. лагьана (кхьена) гъавурда ттун; ачухун, баян авун.

ОСВЕТИТЬСЯ экуь хьун; экв гьатун; ишигълу хьун; ишигълаван хьун.

ОСВЕЩАТЬ несов., см. осветить.

ОСВЕЩАТЬСЯ несов., см. 1) осветиться; 2) осветить.

ОСВЕЩЕНИЕ 1. см. осветиться и осветить. 2. экв, ишигъ.

ОСВИДЕТЕЛЬСТВОВАТЬ килигун, килигна гьал гьикI ятIа лугьун (мес. аскервилиз тухудай касдин сагъвал ва мсб).

ОСВИСТАТЬ ягьанатдалди уьфтер агалдрун (мес. театрда усал артистдихъ).

ОСВИСТЫВАТЬ несов., см. освистать.

ОСВОБОДИТЕЛЬ м (вичи масад) азад авур кас, азад авурди (азад ийидайди).

ОСВОБОДИТЕЛЬНЫЙ азад ийидай; азад авунин; азад авун патал тир.

ОСВОБОДИТЬ 1. азад авун, къутармишун, хкудун, хилас авун. 2. бушрун, ичIи авун. 3. алудун (мес. къуллугъдилай). 4. ахъаюн (мес. дустагъдай).

ОСВОБОДИТЬСЯ 1. азад хьун, хкатун, къутармиш хьун, хилас хьун. 2. буш хьун, ичIи хьун (мес. къапар).

ОСВОБОЖДАТЬ несов., см. освободить.

ОСВОБОЖДАТЬСЯ несов., см. 1) освободиться; 2) освободить.

ОСВОБОЖДЕНИЕ мн. нет. см. освободиться и освободить. 2. азадвал.

ОСВОЕНИЕ мн. нет чирун, чир хьун (са кар ийиз); менфят къачун; ишлемишун.

ОСВОИТЬ 1. чирун (са кар ийиз); менфят къачун, ишлемишун; ишлемишиз чирун. 2. вердишрун (са кардив, чкадив, гьавадив).

ОСВОИТЬСЯ вердиш хьун.

ОСЕДАТЬ несов., см. осесть.

ОСЕДЛАТЬ 1. пурар ягъун. 2. гьалун, пурар хьиз эцигун (мес. нерал чешмегар). 3. пер. лапIашдик кутун, вичиз муьтIуьгърун. 4. пер. воен. кьун, атIун (дяведа душман къведай рекьин кьве патайни ягъиз адан рехъ, вилик пад атIун).

ОСЕДЛОСТЬ ж мн. нет куьчери тушиз са чкадал яшамишвал.

ОСЕДЛЫЙ са чкадал ацукьнавай, са чкадал ацукьна яшамиш жезвай, куьчери тушир.

ОСЕКАТЬСЯ несов., см. осечься.

ОСЕЛ лам.

ОСЕЛОК 1. куьнуь (чукIул ва мсб хци ийидай). 2. багьа металлрин хъсан-писвал ахтармишдай къван.

ОСЕМЕНЕНИЕ мн. нет маяламишун, бугъазрун (см. осеменить).

ОСЕМЕНИТЬ маяламишун, бугъазрун (эркек я тавуна, адан мая ракъурунин рекьелди, гьайван бугъазрун).

ОСЕНИТЬ 1. уст. кIевирун; гуьлгедик кутун; гуьлге вигьин. 2. пер. садлагьана кьилиз атун, кьиле гьатун; кьатIун (са фикир ва мсб).

ОСЕННИЙ зулун.

ОСЕНЬ ж зул.

ОСЕНЬЮ нареч. зулуз.

ОСЕНЯТЬ несов., см. осенить.

ОСЕРЕБРИТЬ гимишдин ранг ягъун, гимишдин ранг гун; гимиш хьиз лацу авун (мес кьилин чIарар рехи авун.

ОСЕСТЬ 1. ацукьун (мес. ччил, цал; цин кIане рагъулар; руг; чиг ва мсб). 2. яшамиш жез ацукьун.

ОСЁТР осётр, осетрина (къизилбалугъ хьтин хъсан жинсиникай балугърин са жуьре)

ОСЕТРИНА мн. нет осетрина (осётр балугъдин як).

ОСЕЧКА 1. акъат тавун; ружьё дало осечку тфенг акъатнач (барутди цIай кьунач, я пистон къалпди хьана). 2. пер. татугун; кьиле тефин; энгелвал; хата.

ОСЕЧЬСЯ 1. акъат тавун (тфенг). 2. пер. садлагьана кис хьун, мез кьур хьиз гафунин юкьвалай атIун, акъваз хьун. 3. пер. кьиле тефин; чIуру тIвалдал гьалтун (са кардин къене).

ОСИЛИВАТЬ несов., см. осилить.

ОСИЛИТЬ кIаник кутун; кIудун; гуж акъалдрун, тIем акьалдрун, тIем акакьрун, тIем акакьун.

ОСИНА къавах (адан са жуьре).

ОСИНОВЫЙ къавахдин; къавахрин.

ОСИНЫЙ хузран; хузарин (чIуру чIижерин).

ОСИПНУТЬ ван ифин, туьтер ифин.

ОСИПЛЫЙ см. осипший.

ОСИПШИЙ туьтер ифей.

ОСИРОТЕЛЫЙ 1. етим хьайи. 2. пер. иесисуз амукьай (мес. кIвал).

ОСИРОТЕТЬ 1. етим хьун. 2. пер. иесисуз амукьун (мес. кIвал).

ОСКАЛ мн. нет 1. сарар экъисун. 2. экъисай сарар, сарар экъисай ахъа сив.

ОСКАЛИВАТЬ несов., см. оскалить.

ОСКАЛИТЬ экъисун; сарар экъисун (кицIи).

ОСКАЛИТЬСЯ сарар экъисун (кицIи).

ОСКАНДАЛИТЬ разг. тIвар беябурун, русвагьун.

ОСКАНДАЛИТЬСЯ разг. беябур хьун, русвагь хьун.

ОСКВЕРНИТЬ 1. мурдарун. 2. кьацIурун; чиркинрун; гьуьрметсуз авун.

ОСКВЕРНЯТЬ несов., см. осквернить.

ОСКЛАБИТЬСЯ разг. сарар экъисун, сарар экъисна хъуьруьн.

ОСКОЛОК хайи кIус; хана (хъиткьинна) алатай кIус.

ОСКОМИНА мн. нет: набить оскомину сарар рувун (мес. цуру затI, емиш тIуьна).

ОСКОПИТЬ хеси авун, ахта авун.

ОСКОПЛЯТЬ несов., см. оскопить..

ОСКОРБИТЕЛЬНЫЙ алчах ийидай; намусдик хкIурдай.

ОСКОРБИТЬ алчахрун; намусдик хкIурун; намусдик хкIадайвал авун.

ОСКОРБИТЬСЯ хкIун; кефиник хкIун; намусдик хкIун.

ОСКОРБЛЕНИЕ 1. алчахрун; намусдик хкIурун. 2. намусдик хкIурдай кар (ва я гаф).

ОСКОРБЛЯТЬ несов., см. оскорбить.

ОСКОРБЛЯТЬСЯ несов. см. 1) оскорбиться; 2) оскорбить.

ОСКУДЕВАТЬ несов., см. оскудеть.

ОСКУДЕТЬ кесиб хьун; тIимил хьун; кьит хьун.

ОСЛАБЕВАТЬ несов., см. ослабеть.

ОСЛАБЕТЬ къвез-къвез зайиф хьун; яваш хьун.

ОСЛАБИТЬ 1. зайифрун. 2. бушрун; гъуьргъуь авун. 3. кьезилрун.

ОСЛАБЛЕНИЕ мн. нет 1. зайифрун. 2. бушрун; гъуьргъуь авун. 3. кьезилрун. 4. зайиф хьун; буш хьун. 5. зайифвал.

ОСЛАБЛЯТЬ несов., см. ослабить.

ОСЛАБНУТЬ см. ослабеть.

ОСЛАВИТЬ чIуру тIвар акъудун, бедлем авун; ославили его пьяницей ам пияниска я лугьуз тIвар акъудна.

ОСЛЕНОК шаркIунт, ламран шараг.

ОСЛЕПИТЕЛЬНЫЙ 1. вилер агажиз тадай; вилерин ишигъ тухудай (мес. нур, жив, гужлу экв). 2. гьейран ийидай, акьалтIай; вилерин нур тухудай (мес. гуьзелвал).

ОСЛЕПИТЬ 1. буьркьуь авун. 2. вилерин нур (ишигъ) тухун.

ОСЛЕПЛЕНИЕ мн. нет 1. буьркьуь авун. 2. буьркьуь хьун; буьркьуьвал,

ОСЛЕПЛЯТЬ несов., см. ослепить.

ОСЛЕПНУТЬ буьркьуь хьун.

ОСЛИНЫЙ ламран; ламарин.

ОСЛИЦА диши лам.

ОСЛОЖНЕНИЕ 1. см. осложнить. 2. кIеви хьун, пис хьун, пис хьана маса чкадиз аватун; пис эсер авун; пис эсер (хирен, азардин). 3. арадал атай четинвал, кар четинардай гьал.

ОСЛОЖНИТЬ четинрун; кIеве ттун; четинвиле ттун (мес. са месэла).

ОСЛОЖНИТЬСЯ 1. четинвилиз элкъуьн; четин хьун; кIеве гьатун (мес. са месэла). 2. мед. кIеви хьун, пис хьун (тIал, азар).

ОСЛОЖНЯТЬ несов., см. осложнить.

ОСЛОЖНЯТЬСЯ несов., см. 1) осложниться; 2) осложнить.

ОСЛУШАНИЕ мн. нет. см. ослушаться.

ОСЛУШАТЬСЯ гафуниз яб тагун, лагьай кар тавун, гафуниз (чIалаз) килиг тавун.

ОСЛУШНИК уст. чIалаз килиг тийирди, гафуниз яб тагурди,

ОСЛЫШАТЬСЯ бегьем ван тахьана масакIа (чIурукIа) гъавурда гьатун.

ОСМАТРИВАТЬ несов., см. осмотреть.

ОСМАТРИВАТЬСЯ несов., см. 1) осмотреться; 2) осмотреть.

ОСМЕИВАТЬ несов., см. осмеять.

ОСМЕЛЕТЬ жуьрэтлу хьун, уьткем хьун, жуьрэт акатун, уьткемвал акатун.

ОСМЕЛИВАТЬСЯ несов., см. осмелиться.

ОСМЕЛИТЬСЯ жуьрэт авун, рикI авун.

ОСМЕЯНИЕ мн. нет. см. осмеять.

ОСМЕЯТЬ хъуьруьн (садал); рахшанд авун, зарафатдиз вигьин.

ОСМОЛИТЬ смола (бязи ттарарин чкалдай винел акъатдай шкьакь хьтинди) ягъун.

ОСМОТР мн. нет килигун.

ОСМОТРЕТЬ килигун; тамашун.

ОСМОТРЕТЬСЯ 1. элкъвена жуван къваларив килигун, инихъ анихъ килигун. 2. таниш хьун; белед хьун.

ОСМОТРИТЕЛЬНЫЙ гзаф игьтиятлу, вилик-кьулухъ килигдай.

ОСМЫСЛИВАТЬ несов., см. осмыслить.

ОСМЫСЛИТЬ кьатIун, гъавурда гьатун, кьиле гьатун.

ОСНАСТИТЬ 1. аваданлухривди туькIуьрун, таъмин авун (гими). 2. таъмин авун (яракьривди, техникадин алатривди).

ОСНАСТКА мн. нет 1. аваданлухар, гимидин тадаракар (елкенар ва амай герек затIар). 2. аваданлухривди туькIуьрун (гими).

ОСНАЩАТЬ несов., см. оснастить.

ОСНОВА 1. диб; бине. 2. каруш (хразвай затIунин); ери.

ОСНОВАНИЕ 1. бине эцигун. 2. бине; диб. 3. хандакI (кIвалерин, дараматдин); пун. 4. себеб; делил; на каком основании? вуч себебдалди, вуч делилдалди? нет никаких оснований гьич са делилни (себебни) авач. ♦ до основания лап михьиз, кIанел кьван; на основании приказа приказдиз килигна.

ОСНОВАТЕЛЬ м бине эцигай кас.

ОСНОВАТЕЛЬНЫЙ 1. бине авай; делил авай; себеб авай. 2. бегьем.

ОСНОВАТЬ 1. бине эцигун; эцигун. 2. бинеламашун; бинедиз къачун.

ОСНОВАТЬСЯ бине кьун, бине кьуна ацукьун; чка кьун.

ОСНОВНОЙ асул тир; асул дибдин; асул кар алай; асул; основной закон дибдин закон; в основном работа выполнена асул гьисабдалди кIвалах куьтягьнава.

ОСНОВОПОЛОЖНИК бине эцигай кас.

ОСНОВЫВАТЬ несов., см. основать.

ОСНОВЫВАТЬСЯ несов. 1. см. основаться и основать. 2. банеламиш хьун; бине кьун. 3. делил кьун, себеб кьун.

ОСОБА кас.

ОСОБЕННО нареч. 1. кьетIендаказ. 2. масакIа; маса тегьерда. 3. иллаки; иллаки гзаф. 4. артух, гзаф; не особенно артух ваъ, гзаф ваъ.

ОСОБЕННОСТЬ ж хсусивал, кьетIенвал, башкъавал, кьилди вичиз хас тир лишан. ♦ в особенности иллаки гзаф; кьилди; гзафни-гзаф.

ОСОБЕННЫЙ 1. кьетIен; башкъа. 2. артух; гзаф; чIехи; без особенного желания артух кIанивал авачиз.

ОСОБНЯК особняк (шегьерда кьилди са хзан яшамиш жезвай ччара дарамат-кIвалер).

ОСОБНЯКОМ нареч. ччараз; кьилди.

ОСОБО нареч. кьилди; ччараз; кьетIендаказ.

ОСОБЫЙ 1. кьилдин; башкъа; ччара; къетIен. 2. артух; гзаф; без особых затруднений артух четинвилер авачиз (тахьана).

ОСОБЬ ж. биол. индивид (тек затI, кьилдин са организм, кас, ччан алай затI).

ОСОВЕЛЫЙ разг. вилер ксанвай хьтин; агалхьнавай, элецIнавай (галатна ва я кефли яз).

ОСОЗНАВАТЬ несов., см. осознать.

ОСОЗНАТЬ кьатIун, къанмишун.

ОСОКА мн. нет осока (уьленра экъечIдай яргъи шуькIуь ва таб квай пешер жедай чIуру хъчар-лигъер.

ОСОТ бот. къалгъанрин са жуьре.

ОСПА мн. нет цIегьер (азар).

ОСПАРИВАТЬ несов. гьуьжет кьун; дяве кьун; его права никто не оспаривает адан ихтияррин (адаз ихтияр авайвилин) патахъай садани гьуьжет кьазвал.

Дата добавления: 2014-01-11