МЧС России 51 страница

ПЛЕВАТЬСЯ несов. тфуяр вигьин, тфуяр гадрун.

ПЛЕВЕЛ бот. хархар; хархардин хъач (къуьлуьк жедай); дилияр, дилийрин хъач (эчIел, эчIелин хъач).

ПЛЁВОК цуькIуьн (цуькIуьм), тфу.

ПЛЕВРА анат. плевра (жигеррин ва хурун перде).

ПЛЕВРИТ мн. нет, мед. плеврит (плевра перде тIа хьун, плеврадин тIал).

ПЛЕД плед (чIехи яцIу сун шал; къуьнерикъ ва я яргъандин чкадал винел вигьидай).

ПЛЕЗИОЗАВР плезиозавр (терг хьана амачир куьгьне замандин гьуьлуьн чурчул, хуьрлуьнкI).

ПЛЕМЕННОЙ 1. тайифадин; тайифайрин. 2. хъсан жинсинин; племенной скот хъсан жинсинин малар.

ПЛЕМЯ 1. тайифа; первобытные племена сифте яшайишдин тайифаяр. 2. уст. халкь. 3. пер. несил; эвледар; комсомольское племя комсомол несил.

ПЛЕМЯННИК хтул (стхадин ва я вахан хва).

ПЛЕМЯННИЦА хтул руш (стхадин ва я вахан руш).

ПЛЕН мн. нет есир; есирвал; плен; взять вражеского солдата в плен душмандин солдат есир кьун; убежать из плена есирвиляй катун.

ПЛЕНАРНЫЙ пленарный, пленумдин; пленарное заседание пленумдин заседание (ва я пленарный заседание, мес. са съезддин, конференциядин виридан санлай жедай заседание).

ПЛЕНИТЕЛЬНЫЙ гуьзел, микьнатисди хьиз вичел чIугвадай, гьейран ийидай, есир ийидай.

ПЛЕНИТЬ 1. уст. есир авун, есир кьун. 2. пер. вичел ашукь авун, рикI ацукьрун, вич кIанрун, есир авун (гуьрчегвилелди, хушвилелди).

ПЛЕНИТЬСЯ ашукь хьун, есир хьиз муьтIуьгъ хьун, эсердик акатун; он пленился её красотой ам адан гуьрчегвилел ашукь хьана, ам адан гуьрчегвилин эсердик акатна.

ПЛЁНКА 1. кьелечI хам; кьелечI перде; покрыться плёнкой кьелечI хам акьалтун (мес. хер хьайи чкадал). 2. плёнка (кинодин суьретар чIугунин ва я лугьунин сес кхьин патал ишлемишдай целлулоиддин кьелечI пластинка; абур сад садахъ гилигна раснавай лента).

ПЛЕННИК есир.

ПЛЕННЫЙ есир; есирвиле гьатнавай кас.

ПЛЕНУМ пленум (са организациядин вири членрин собрание).

ПЛЁС, ПЛЁСО плёс (1. островрин арада гегьенш цин майдан. 2. вацIун къенин гьяркьуь сад хьтин чка; вацIун кьве къекъуьндин ара).

ПЛЕСЕНЬ мурс; хьахь.

ПЛЕСК 1. лерш; лешреш; ларпг; лапIрапI (экъичай, хуькуьрай, галтад хьайи цин, я цел са затI аватунин ван).

ПЛЕСКАТЬ несов. 1. лешреш авун, ларпI-ларпI (лапIрапIар) авун; лешрешар (лапIрапIар) ийиз тун; волны плещут лепейри лешрешар (ларпI-ларп1) ийизва; рыба плескала хвостом балугъди ттумунив ларпI-ларпI ийиз тазвай. 2. хъчин (яд), стIалар ягъун (цин). 3. къугъун, лапI-лапIар ийиз гарал кьугъун (пайдах).

ПЛЕСКАТЬСЯ несов. 1. лешреш авун; лерш-лерш авун (мес. балугъди це; вацIун ци юзаз, акьаз, галукьиз); лешрешар ийиз юзун. 2. сада садаз яд ягъун, сада садаз яд ягъиз лешрешдин ван ацалдун.

ПЛЕСНЕВЕТЬ несов. мурс ягъун, мурсу кьун, хьахь ягъун.

ПЛЕСНУТЬ однокр. лерш авун; лерш ийиз тун; ларпI авун (цел вигьена, гьалчна, яд яна, экъична).

ПЛЕСТИ несов. 1. хурун (мес. киф, зинбил, къир). 2. пер. туькIуьрун; авун; ахъаюн; плести небылицы авачир гафар ахъаюн; тапарар туькIуьрун (авун, ахъаюн).

ПЛЕСТИСЬ несов. 1. разг. галчIур хьун; са гужалди яваш-явашди фин. 2. см. плести. ♦ плестись в хвосте см. хвост.

ПЛЕТЁНКА зинбил; храй чанта.

ПЛЕТЁНЫЙ храй (мес. зинбил).

ПЛЕТЕНЬ м жалан, храй жугъун.

ПЛЁТКА къамчи, къирмаж.

ПЛЕТЬ ж 1. къамчи, къирмаж. 2. кьен, кьенер (мес. афнидин, халидин); тан; хел (мес. алчуд жедай сармашухдин).

ПЛЕЧИСТЫЙ гьяркьуь къуьнер авай.

ПЛЕЧЕВОЙ къуьнуьн; плечевая кость къуьнуьн кIараб (къуьнуьн кьилелай кьуьнтебдал кьван).

ПЛЕЧО къуьн. ♦ словно гора с плеч свалилась винелай дагъ алатай хьиз хьана; с плеч долой. мад фикир гузвач, куьтягьна мад адахъ элкъвезмач; с плеча 1) зарбдиз ягъун, къуьнелай гъана ягъун (мес. шуьшкадалди); 2) фикир тагана акатайвал авун; решать вопрос с плеча месэла фикир тагана гьял авун; это ему не по плечу им адан тIем (къуват, къудрат) акакьдай кар туш; им адалай алакьдач; иметь голову на плечах гъавурда аваз хьун, кьил акъудиз жедайди хьун, кьиле акьул аваз хьун, выносить на своих плечах вичин къуватдалди авун, кьилди вичи кьиле тухун; у него за плечами 60 прожитых лет адахъ 60 йис уьмуьр ава, адан 60 йис хьанва; плечами пожимать мягьтелвал авун, мягьтел хьун, мягьтелвал ийиз къуьнер чуькьуьн; на плечах противника душмандин дабан басмишиз, лап гуьгъуьнал алаз (мес. шегьердиз гьахьун).

ПЛЕШИВЕТЬ несов. кьилин кичегьдилай чIар фин, чIар фена цIалцIам хьун.

ПЛЕШИВЫЙ 1. чIар фена цIалцIам хьанвай (кьил). 2. кьилелай чIар фейи, чIар фейи цIалцIам кьил галай (къужа).

ПЛЕШИНА 1. чIар фейи кьецIил чка, чIар фейи цIалцIам чка (хамунин). 2. чуплах (кьецIил) ччил (затIни экъечI тавунвай).

ПЛЕШЬ ж кьилин чIар фейи (ва я акъечI тавур) кьецIил чка, чIар фейи цIалцIам чка.

ПЛЕЯДА плеяда (са девирда са жуьредин кар тухуз яшамиш хьайи ксарин десте, группа); блестящая плеяда революционеров 70-х годов 70-йисарин революционеррин гуьзел плеяда (десте).

ПЛИ! воен. ягъа! (тфенгар ягъуниз гудай команда).

ПЛИНТУС 1. плинтус, яшмагъ (тахта янавай полдинни цлан арада амукьнавай хъиткьер кIевдай яшмагъ). 2. плинтус, экъис хьайи къерех (мес. пичинин, дестекдин ва я цлан кIаневай).

ПЛИС плис (махпур хьтин чIичI авай памбаг парча).

ПЛИСЕ нескл. гуьтIу хулер (парчада, парталда уьтуь яна цIалцIамрай); хулер-хулерин.

ПЛИССИРОВАТЬ сов. и несов. хулер-хулер авун, хулер аваз расун (партал).

ПЛИТА плита (1. къванцин ва я металлдин дуьз кьул хьтин кьуд пипIен кIус, тахта, мес. ччиле ттун патал. 2. хуьрек ийидай къула эцигнавай пич).

ПЛИТКА плитка (1. са ккуьнин хьайитIани кьуд пипIен кьелечI кIус, мес. шоколадная плитка шкалатдин плитка, сагъ кIус. 2. гъвечIи плита. 3. электрикдал кудай, хуьрек ийидай гъвечIи пич хьтинди).

ПЛОВ см. пилав.

ПЛОВЕЦ сирнавдай кас; сирнав ийиз чидай кас; сирнавардайди.

ПЛОВУЧИЙ сирнавдай, цин винел къекъведай (алаз фидай); пловучие льдины цин винел сирнавдай муркIарин къаябар.

ПЛОД 1. емиш; мейва. 2. эмбрион (сифте кьунвай аял, шараг, кьерех). 3. пер. нетижа, бегьер (са кардин). ♦ запретный плод темягь фидай, амма гъиле гьат тийир, къадагъа тир затI.

ПЛОДИТЬ несов. туьретмишун, арадиз акъудун, арадал гъун.

ПЛОДИТЬСЯ несов. туьретмиш хьун; гзаф хьун; арадиз атун; арадиз акъатун.

ПЛОДОВИТЫЙ 1. гзаф емиш гъидай (ва я гудай), гзаф бегьер гудай. 2. аладун-веледун гзаф жедай, гзаф аладдай (мес. гьайван). 3 пер. гзаф произведенияр яратмишдай, гзаф затIар кхьей; фад-фад ва гзаф произведенияр кхьин алакьдай.

ПЛОДОВОДСТВО мн. нет емишрин ттарар кутун ва хуьн, емишчивал, багъманчивал.

ПЛОДОВОДЧЕСКИЙ емишрин; емишдин ттарарин, емишрин ттарар кутадай ва хуьдай; плодоводческий совхоз емишрин совхоз.

ПЛОДОВЫЙ емишдин; емишрин; плодовые деревья емишдин ттарар.

ПЛОДОНОСИТЬ несов. емишар гъун, бегьер гун (ттара).

ПЛОДОНОСНЫЙ бегьер гузвай, емишар гъизвай, емишар гъидай.

ПЛОДООВОЩНОЙ емишринни салан майвайрин.

ПЛОДООВОЩИ мн. емишарни-салан майваяр.

ПЛОДОРОДИЕ мн. нет мублагьвал, гужлувал, бегьерлувал (ччилин)

ПЛОДОРОДНЫЙ гзаф бегьер гудай, мублагь, гужлу (ччил).

ПЛОДОТВОРНЫЙ менфятлу, менфят гудай; хъсан нетижа (бегьер) гудай.

ПЛОМБА пломб (1. товаррин кьилерихъ ва я вагондин ракIаррихъ гилигдай, дамгъа янавай кьуркьушумдин кIус. 2. чIур хьайи сас рас хъийиз адан тIеквенда твадай масса, кIеви затI).

ПЛОМБИРОВАТЬ несов. 1. пломб ягъун, пломбамишун (мес. вагондин ракIариз). 2. пломб эцигун, пломбламишун (мес. саран тIеквенда).

ПЛОСКИЙ 1. дуьз, ччин дуьз, кьулу (яни кьул хьтин). 2. къен авачир, даяз (мес къаб). 3. пер. шит; плоские шутки шит зарафатар.

ПЛОСКОГОРЬЕ геогр. дагъларин (дагъдин) дуьзен (гьуьлуьн дережадилай 200 м вине авай дуьзен чка).

ПЛОСКОГРУДЫЙ гьакIан кьул хьтин дуьз хур авай, кьулу хур авай, хур кьулу.

ПЛОСКОГУБЦЫ ед. нет дуьз кьулу сив авай хех.

ПЛОСКОДОНКА дуьз кIан авай луьткве.

ПЛОСКОДОННЫЙ дуьз кIан авай, кIан дуьз (кьулу) тир.

ПЛОСКОСТНОЙ 1. мат. дуьз ччилин. 2. дуьзен; дуьзендин; плоскостные районы дуьзен районар.

ПЛОСКОСТЬ ж 1. мат. дуьз ччин (вичин гьар гьи кьве точкадин арада хьайитIани дуьз цIар чIугваз жедай кьулу винел пад). 2. дуьзвал, кьулувал. 3. дуьзен. 4. пер. шитвал; манасузвал; шит зарафат, шит манасуз гаф; говорить плоскости шит манасуз гафар лугьун. 5. пер. тереф, рехъ, жигьет; вопрос нужно рассмотреть в другой плоскости месэладиз маса терефдихъай (рекьяй) килигна кIанда. ♦ по наклонной плоскости итти къвердавай гьал пис хьун; пис жедай патахъ фин, агъуз аватун.

ПЛОТ плот (1. цел алаз ракъурун патал сад-садал кутIунна ци гваз фидай зурба муьгъ хьиз раснавай гъварар, кIарасар. 2. са патай муькуь патаз инсанар ва мсб. акъудун патал гъварарикай ва кьуларикай расай, луьткве хьиз целай фидай муьгъ хьтинди).

ПЛОТВА мн. нет плотва (балугьрин са жинс).

ПЛОТИНА банд (вацIун яд кьадай).

ПЛОТНИК кIарасдин (харат) устIар, кIарасдин кIвалахар ийидай устIар (мес. кIвалериз герек тир гъварар, кIарасар ядай, расдай).

ПЛОТНИЧАТЬ несов. кIарасдин кIвалахрин устIарвал авун.

ПЛОТНИЧЕСТВО мн. нет кIарасдин устIарвал.

ПЛОТНИЧИЙ кIарасдин устIарвилин.

ПЛОТНО нареч. 1. сигъ; сигъдиз. 2. жуфтдиз. 3. къалиндиз. 4. сигъдиз, ччимиз-ччимиз. 5. тухдалди (тIуьн).

ПЛОТНЫЙ 1. сигъ. 2. къалин. 3. туп ацIай; плотный мужчина туп ацIай итим. 4. тухардай тIуьн (мес. обед).

ПЛОТОВЩИК плотчи (1. плот расдай, плот цел алаз тухудай рабочий, см. плот 1-манада. 2. плотдал алаз и патай а патаз пассажирар акъуддай рабочий, см. плот 2-манада).

ПЛОТОЯДНЫЙ 1. як недай, як нез яшамиш жедай (вагьши гьайван). 2. пер. нез кIандай хьтин, пис къизмиш (мес. садаз гьа тегьерда килигун).

ПЛОТЬ ж мн. нет, уст. беден; жендек.

ПЛОХО нареч. 1. писдиз; усалдиз. 2. пис я; усал я; чIуру я. 3. зайиф я, гьал пис я. ♦ плохо лежит кIевнавач, дуьздал ала (чуьнуьхиз жедайвал я); из рук вон плохо гзаф пис я.

ПЛОХОВАТЫЙ разг. са кьадар пис, са кьадар усал; усал хьтин.

ПЛОХОЙ 1. пис, усал; плохая работа усал кIвалах; плохая погода пис гьава; плохие вести пис хабарар. 2. зайиф, тIимил, бегьемсуз; плохая надежда, зайиф (тIимил) умуд. ♦ с ним шутки плохи адахъ галаз зарафат авун (кар авун) хата я.

ПЛОШАТЬ несов., разг. ягъалмишвал авун; гъалатI авун; усалвал авун; кар чIур жедайвал авун.

ПЛОШКА 1. обл. даяз къаб, ччинвинеллай къаб. 2. чирагъ, шеминин къаб (даяз къапунин юкьвал шем эцигна ва я фитил авай хъуцIур цана раснавай чирагъ хьтинди).

ПЛОЩАДКА 1. майдан; гъвечIи майдан. 2. майдан, чка; строительная площадка дарамат эцигнавай чка. 3. гурарин кьил, кьилел алай (ва я къекъуьндал алай) гъвечIи майдан. 4. площадка (трамвайдин гурарай гьахьайвалди вилик квай, ацукьдай чкаяр авачир дегьлиз хьтин чка).

ПЛОЩАДНОЙ пис, эдебсуз, лайихсуз (экъуьгъунар).

ПЛОЩАДЬ ж 1. майдан. 2. ччил, майдан; посевная площадь тум цанвай ччил.

ПЛУГ куьтен.

ПЛУТ гьарамзада; луту; амалдар.

ПЛУТАТЬ несов. разг. рехъ квахьна (рекьелай алатна) къекъуьн.

ПЛУТНИ мн. разг. лутувилер; амалдарвилер; гьарамзадавилер.

ПЛУТОВАТЫЙ лутувал квай; амалдарвал квай; алдатмишун квай.

ПЛУТОВАТЬ несов. разг. амалдарвал авун; алдатмишун; лутувал авун.

ПЛУТОВСТВО мн. нет амалдарвал; лутувал; алдатмишун.

ПЛУТОКРАТ плутократ (вичин мал-девлетдалди кесер, чIехивал ва агъавал къазанмишнавай кас).

ПЛУТОКРАТИЯ мн. нет 1. плутократия (плутократрин, девлетлуйрин гъиле агъавал, гьакимвал авай гьукуматдин къурулуш). 2. плутократар.

ПЛЫВУН см. плавун.

ПЛЫТЬ несов. 1. сирнав авун. 2. фин; къекъуьн (вацIалай; гьуьлелай гими, луьткве). 3. гимида аваз фин. 4. пер. сирнав авун; къекъуьн (мес. цава цифер, гьавада манидин ван). ♦ плыть по течению см. течение.

ПЛЮГАВЫЙ разг. шуьткьвей жум хьтин, мешребсуз, такIан къведай.

ПЛЮМАЖ плюмаж (гуьрчегвал патал дишегьлийрин шляпайрал ва я балкIандин кьенеррал, бязи буржуаз уьлквейра дяведин къуллугъчийрин шашкайрал алкIурдай ничхирдин цIакулар, курквачI).

ПЛЮНУТЬ однокр., см. плевать.

ПЛЮС 1 мат. плюс (са гьисабдал масад эцигунин, кIватIунин лишан). 2. эцигай; эхцигай; эцигайла; два плюс три, будет пять кьведал пуд эцигайла вад жеда. 3. пер. плюс артухвал, хъсан тереф, менфятлу тереф, хъсанвал.

ПЛЮШ мн. нет плюш (махпур хьтин яргъи чIичI авай парча).

ПЛЮЩ мн. нет, бот. сармашух (пахладин кьен хьиз ттарал алчуд жедай набатат).

ПЛЮЩИТЬ несов. кьелечIрун; кьулу авун; афар хьиз авун (мес. илисна, чуькьвена кьуркьушумдин гуьлле).

ПЛЯЖ пляж (гьуьлуьн ва я вацIун къерехда эхъуьн патал туькIуьрнавай чка).

ПЛЯС мн. нет, разг. кьуьл; пуститься в пляс кьуьл ийиз башламишун.

ПЛЯСАТЬ несов. кьуьл (кьуьлер) авун. ♦ плясать под чью-нибудь дудку са масадан макьамдал къугъун (ва я кьуьл авун), садан гафунал къугъун).

ПЛЯСКА 1. см. плясать. 2. кьуьл.

ПЛЯСОВОЙ кьуьлуьн; кьуьл ийидай (мес. макьам).

ПЛЯСУН хъсан кьуьлдайди, кьуьл ийидай устIар. ♦ канатный плясун разг. цIилинал къугъвадай пагьливан.

ПНЕВМАТИЧЕСКИЙ пневматический (къене авай чуькьвей гьавадалди кIвалахзавай); пневматический насос пневматический насос.

ПНЕВМОНИЯ мн. нет, мед. пневмония (стIалжем, жигеррин тIал).

ПНУТЬ разг. кьуьл эцягъун; кьуьл эцяна дугурун.

ПО предлог 1. -ай; -яй; -дай; -лай; ехать по дороге рекьяй фин; идёт по улице куьчедай физва. 2. -а; -е; -да; -ал; ходить по комнате взад и вперед кIвале инихъ анихъ (вилик кьулухъ) къекъуьн; по улицам ходят патрули куьчейра патрулар къекъвезва; по всей стране вири уьлкведа. 3. -ай-тIуз; кьуна; аваз; итти по берегу моря гьуьлуьн къерехдай тIуз (къерех кьуна) фин; итти по намеченному пути тайин авунвай рекье аваз (рехъ кьуна) фин. 4. тирвал; вещи были разбросаны по всей комнате затIар вири кIвал (кIвалин ччил) тирвал чукIурнавай. 5. -диз; хлопнуть по спине далудиз кап ягъун. 6. бить по голове кьил гатун; кьил ягъун. 7. -далди; килигна; действовать по закону закондалди (зокондиз килигна) кар авун. 8. -виляй, тирвиляй, килигна, хьуниз килигна; не явился по болезни азарлувиляй (азарлу тирвиляй, азарлу хьуниз килигна) атанач. 9. -кIа, тегьерда, къайдада; саягъда; жить по-новому цIийикIа (цIийи тегьерда, цIийи къайдада) яшамиш хьун. 10. аваз; послать по почте почтуна аваз ракъурун. 11. патан; родственники по матери дидедин патан (дидедиз) мукьвабур. 12. кьван; войти в воду по пояс юкьвал кьван циз гьахьун; по колени метIерихъ (метIерив) кьван. 13. гьар; по утрам гьар пакамахъ. 14. кьиляй-кьилди гьар; по целым дням кьиляй-кьилди гьар йкъуз; югъди. 15. -ла, кьулухъ; по окончании работы кIвалах куьтягьайла, куьтягьайдалай кьулухъ. 16. по осени зулухъай, зулуз. 17. скучать по детям аялрихъ вил хьун (рикI акъатун). 18. физвай патахъ, фидай патахъ; плыть по течению яд физвай патахъ фин; гладить по шерсти чIар къатканвай патахъди кап алтадун. 19. -ин; -дай; патал; комиссия по выборам сечкийрин (сечкияр патал, сечкияр тухудай) комиссия. 20. са-са (кьве-кьвед, пуд-пуд…); по часу в день гьар йкъуз са-са сятина; по одному са-сад; по два кьве-кьвед. 21. ходить в лес по ягоды емишар гъиз тамуз фин. 22. хьиз, тегьерда; плавать по-собачьи кицIи хьиз (кицIин тегьерда) сирнав авун. 23. кIандайвал; фикирдалди; чидайвал; тегьерда; делать по-своему жуваз кIандайвал (жува ийидай тегьерда, жуваз чидайвал) авун. 24. кутугайди, лайихди, кьурди, килигайди я (ва я туш); это не по тебе им ваз кутугайди (лайихди) туш; сапог по ноге чекме кIвачиз килигайди (кIвачив кьурди) я. 25. гьалтайла; рекьяй; по профессии он инженер адан пеше инженервал я, пешедал гьалтайла ам инженер я; первый по величине чIехивилел гьалтайла садлагьайди.

ПОБАГРОВЕТЬ яру хьун.

ПОБАИВАТЬСЯ несов. тIимил кичIез хьун; кичIевал авун.

ПОБАЛИВАТЬ несов. разг. тI имил тIа хьун; ара-бир тIа хьун.

ПОБЕГ¹ катун; совершить побег катун (мес. дустагъдай).

ПОБЕГ² цIийи хел, цуьрц, таза хел (ттаран).

ПОБЕГАТЬ чукурунар авун; чукурун.

ПОБЕГУШКИ: быть на побегушках садан алад-хъша яз хьун, садан буйругъар бегьемардайди яз хьун.

ПОБЕДИТЕЛЬ м гъалиб хьайиди, винел пад къачурди.

ПОБЕДИТЬ гъалиб хьун, гъалибвал къачун, винел акьалтун, винел пад къачун.

ПОБЕДНЫЙ гъалибвилин; победный гимн гъалибвилин гимн.

ПОБЕДОНОСНЫЙ 1. гьамиша гъалиб жедай, гъалибвал гъидай; гъалибвал къазанмишдай. 2. гъалиб хьайи, гъалибвал къазанмишай, винел акьалтай, винел пад къачур.

ПОБЕЖАТЬ 1. чукурун; чукурна фин. 2. катун. 3. пер. авахьун, фин (мес. ятар).

ПОБЕЖДАТЬ несов., см. победить.

ПОБЕЖДЁННЫЙ магълуб хьайиди, кIаник какатайди.

ПОБЕЛЕТЬ лацу хьун.

ПОБЕЛИТЬ киреж ягъун; лацадай асунун.

ПОБЕЛКА мн. нет киреж ягъун; асунар авун; лацадай асунин.

ПОБЕРЕЖЬЕ кьер, яха, къерех (гьуьлуьн, вацIун).

ПОБЕРЕЧЬ хуьн, саламатдиз хуьн.

ПОБЕРЕЧЬСЯ жув хуьн, жуван ччан хуьн, жуван сагъвал хуьн.

ПОБЕСЕДОВАТЬ суьгьбет авун, эхтилатар авун.

ПОБЕСПОКОИТЬ са тIимил инжиклу авун, са тIимил инжиклувал гун.

ПОБЕСПОКОИТЬСЯ 1. са тIимил рикI секинсуз хьун, рикIик секинсузвал акатун, рикIик къалабулух кваз хьун. 2. са тIимил инжиклувал къачун.

ПОБИВАТЬ несов., см. побить.

ПОБИРАТЬСЯ несов. къекъверагвал авун; тIалабчивал авун; къекъверагвал ийиз, тIалабиз гьатун.

ПОБИТЬ 1. гатун. 2. яна кьин, къирмишун (мес. душманар). 3. хун, кукIварун (мес. гзаф къапар). 4. спорт. алудун, винел пад къачун; винел акьалтун, кIудун, кIаник кутун. 5. ягъун, яна пучун (мес. къацар хару, къаю). ♦ побить карту (къумар къугъвадай) чар яна атIун; побить рекорд рекорд арадал гъун, вирибрулай артух (кьетIен) кар авун.

ПОБИТЬСЯ 1. хун, эзмиш хьун (мес. рекье какаяр). 2. эзмиш хьун, чIур хьун; яблоки побились в дороге ичер рекье яна эзмиш хьана. ♦ побиться об заклад мерж кьун.

ПОБЛАГОДАРИТЬ разивал авун; чухсагъул лугьун.

ПОБЛАЖКА: дать поблажку гзаф ччин къалурун, хатур хун тавун; кефина эця тийиз кIандайвал ийиз тун.

ПОБЛЕДНЕТЬ рангар атIун; ччиниз цлан ранг атун.

ПОБЛЕКНУТЬ см. блекнуть.

ПОБЛЕСКИВАТЬ несов. ара-бир (гагь-гагь) нур гун; ара-бир цIарцIар гун.

ПОБЛИЖЕ нареч. мукьув; мукьвал; мукьвал хьиз; сесть поближе мукьвал хьиз (мукьвал хьана) ацукьун.

ПОБЛИЗОСТИ нареч. мукьвал; мукьвал чкада; мукьварал.

ПОБОИ ед. нет ягьунар, гатунар.

ПОБОИЩЕ 1. уст. чIехи дяве. 2. пер. зурба къалмакъал; еке кукIунар.

ПОБОЛТАТЬ¹ разг. юзурун; галтадун.

ПОБОЛТАТЬ² разг. са тIимил эхтилатар авун, рахун.

ПОБОРНИК женгчи; поборник правды и справедливости дуьзвилин ва адалатдин патахъай женгчи (женг чIугвадай, чIугвазвай кас).

ПОБОРОТЬ 1. кIаник кутун; винел пад къачун. 2. пер. гуж акьалдрун, гуж акьалдарна алудун (мес. жуван кичIевал, рикIин дарихвал).

ПОБОРОТЬСЯ 1. юкьварар кьун. 2. пер. сада-садахъ галаз жент чIугун; акъажунар авун.

ПОБОРЫ мн. гзаф харжар, гзаф налогар; гзаф къачунар; незаконные поборы законсуз харжар къачунар.

ПОБОЧНЫЙ 1. артухан, къерехдин; къерехдай къведай, къерехдай жедай; побочные заработки къерехдай къазанмишдай (къведай) пулар; побочные соображения къерехдин фикирар. 2. уст. никягьсуз хьайи, къерехда хьайи; побочный сын никягьсуз (никягьдик квачиз) хьайи хва.

ПОБОЯТЬСЯ кичIе хьун, кичIевал авун.

ПОБРАНИТЬ разг. дяве авун (гафаралди); айибар авун; пис рахунар авун; экъуьгъунар авун.

ПОБРАНИТЬСЯ сада-садаз пис гафар лугьун, пис рахунар хьун; дяве хьун (гафаралди), къалмакъал хьун; экъуьгъунар авун.

ПОБРАТАТЬСЯ см. брататься.

ПОБРЕЗГАТЬ см. брезгать.

ПОБРЕСТИ яваш-явашди фин, хъфин, атун; он побрёл домой ам яваш-явашди кIвализ хъфена.

ПОБРИТЬ ттун (кьил, ччуру).

ПОБРИТЬСЯ жуван ччуру ттун.

ПОБРОДИТЬ см. бродить.

ПОБРОСАТЬ гадрун; гадарна гун; вигьин (гьарнал, акатайвал); побросать вещи затIар акатайвал гадрун.

ПОБРЫЗГАТЬ цин пуф ягъун; яд ягъун; хъчин.

ПОБРЯКУШКА разг. дзидзи, аял къугъвадай бицIи затI; гьакIан аял къугъвадай затI.

ПОБУДИТЕЛЬНЫЙ: побудительная причина гьевеслу авур (гьевеслу ийидай) себеб, са кар авунал гьалдрай (кар ийиз вугай) себеб.

ПОБУДИТЬ гьевеслу авун; (са кар) ийиз тун, ийиз вугун.

ПОБУДКА спец. ахварай авуддай сигнал (мес. лагерда).

ПОБУЖДАТЬ несов., см. побудить.

ПОБУЖДЕНИЕ ният; къаст; фикир; кIан хьун; сделать что-нибудь из добрых побуждений са кар хъсан ниятдалди (хъсанвал кIанз) авун.

ПОБЫВАТЬ 1. хьунухь; са шумудра хьун; он побывал во многих городах ам гзаф шегъерра хьана. 2. разг. фин; фена хтун; фена са кьил эцягъун; атун.

ПОБЫВКА; на побывку разг. са тIимил вахтунда рухсат къачуна; ехать домой на побывку са тIимил вахтунда отпускдиз кIвализ хтун.

ПОБЫТЬ акъвазун; хьун; не уходи, побудь с детьми хъфимир, са тIимил аялрихъ галаз акъваз (хьухь).

ПОВАДИТЬСЯ разг. вердиш хьун, куткун; адет авун, адет кьун; он повадился ходить к нам каждый день ам гьар йкъуз чи кIвализ къвез ктканва (ва я ада гьар йкъуз чи кIвализ атун адет кьунва).

ПОВАДКА разг. адет; къилих; у него дурные повадки адахъ пис къилихар (адетар) ава.

ПОВАДНО: чтобы ему не было повадно разг. адаз адет тахьун патал, ада мад гъилериз акI тавун патал, ам бабли тахьун патал.

ПОВАЛИТЬ¹ ярхрун.

ПОВАЛИТЬ² 1. туькуьлмиш хьун, еримишун, физ (къвез) башламишун; народ повалил на площадь халкь майдандихъди туькуьлмиш хьана. 2. къалиндиз акъатун, туп-туп акъатиз башламишун; дым повалил из трубы гурмагъдай туп-туп гум акъатиз башламишна. 3. къун, къваз башламишун; снег повалил хлопьями пилте-пилте жив къваз башламишна.

ПОВАЛИТЬСЯ 1. ярх хьун. 2. къаткун, яргъи хьун, ярх хьун.

ПОВАЛЬНЫЙ вири; садни амачиз; виридахъ галукьдай; повальная болезнь виридахъ галукьдай азар (тIегъуьн).

ПОВАЛЯТЬ атадун (и пад а пад элкъуьриз), экъуьрун (мес. са затI куьлуь шекерда, кьеле, гъуьреда).

ПОВАЛЯТЬСЯ разг. 1. къатадун. 2. са тIимил къаткун, къаткана акъвазун.

ПОВАР повар, ашпаз (хуьрекар ийидай устIар).

ПОВАРЕННЫЙ 1. поварвилин; поваренная книга поварвилин (хуьрекар ийиз чирдай) ктаб. 2. хуьрекдин, недай (мес. кьел).

ПОВАРЁШКА разг. кавча.

ПОВАРИТЬ ругун.

ПОВАРИХА повар паб, ашпаз паб.

ПОВЕДАТЬ ахъаюн; эхтилат авун.

ПОВЕДЕНИЕ мн. нет къилих; ахлакь; жув кьиле тухунин тегьер; кар авунин тегьер.

ПОВЕЗТИ 1. тухун (мес. арабада аваз). 2. бахтуни гъун, бахтуни атIун, кар ацалтун (хъсандиз ва чIурукIа); ему не повезло адан бахтуни гъанач, адан кар чIурукIа ацалтна; ему повезло адан бахтуни гъана.

ПОВЕЛЕВАТЬ несов. 1. уст. гьакимвал авун, агъавал авун; эмир авун, буйругъ авун. 2. эмир авун, мажбур авун; мой долг повелевает мне зи буржиди зун мажбур ийизва.

ПОВЕЛЕНИЕ буйругъ, эмир.

ПОВЕЛЕТЬ буйругъ авун, буйругъ гун, эмир авун.

ПОВЕЛИТЕЛЬ м уст. паччагь; гьаким; ихтияр гъиле авай чIехи кас.

ПОВЕЛИТЕЛЬНЫЙ эмир ийидай, гьуькуьм ийидай, буйругъ гудай, буюрмишдай; повелительным голосом буюрмишдай сесиналди. ♦ повелительное наклонение глагола глаголдин эмирдин (эмир ийидай) наклонение.

ПОВЕНЧАТЬ уст. никягь авун, никягь атIун, никягьдалди эвленмишун (христианрин динда).

ПОВЕНЧАТЬСЯ уст. никягьдалди эвленмиш хьун, никягьдалди паб-гъуьл хьун; чпин никягь атIуз тун (христианрин динда).

ПОВЕРГАТЬ несов., см. повергнуть.

ПОВЕРГНУТЬ 1. уст. ярхрун. 2. ттун; вигьин; кутун (са четин гьалдик, хажалатдик); повергнуть в горе гъамуник (хажалатдик) кутун.

ПОВЕРЕННЫЙ 1. вичел ихтибарзавай, инанмишвал ийизвай, садан сир гвай. 2. векил (са идарадин, тешкилатдин кар кьиле тухузвай); поверенный в делах крар кьиле тухузвай векил (са пачагьлугъдин маса пачагьлугъда авай, посолдилай ва я посланникдилай рангдиз агъуз тир векил).

ПОВЕРИТЬ 1. инанмиш хьун, инанмишвал авун, чIалахъ хьун. 2. ихтибар авун, ихтибарна лугьун, ихтибарна ахъаюн (мес. сир); ихтибарна вугун (мес. пул).

ПОВЕРКА ахтармишун (са затI аватIа, дуьз ятIа чириз).

ПОВЕРНУТЬ 1. элкъуьрун; кучер повернул назад кучерди кьулухъ элкъуьрна; повернуть дело в другую сторону кар маса патахъ элкъуьрун. 2. элкъуьрун, алчудрун; повернуть кран кран элкъуьрун. 3. элкъуьн; он повернул направо ам эрчIи патахъ элкъвена.

ПОВЕРНУТЬСЯ 1. элкъуьн. 2. элкъуьрун; он повернулся лицом ко мне ада ччин захъ элкъуьрна.

ПОВЕРТЕТЬ 1. са тIимил элкъуьрун, алчудрун (мес. чарх). 2. гъиле къекъуьрун, гъиле къугъурун, инихъ анихъ элкъуьрун (мес. лаш).

ПОВЕРТЕТЬСЯ 1. са кьадар (са шумудра) элкъуьн, са шумудра алчуд хьун. 2. разг. алчуд хьун, инихъ-анихъ къекъуьн, са гъвечIи геренди чарх ягъун.

ПОВЕРТЫВАТЬ несов., см. повернуть.

ПОВЁРТЫВАТЬСЯ несов., см. 1) повернуться; 2) повернуть.

ПОВЕРХ предлог винелай; он надел плащ поверх шубы ада кIуртунин винелай плащ алукIна.

ПОВЕРХНОСТНО нареч. асул гьакъикъатдиз фикир тагана гьакI винелай, са бубат, дериндай килиг тавуна; уьтери хьиз.

ПОВЕРХНОСТНЫЙ 1. винел патан, винел пата авай; винел патай жедай. 2. пер. бегьемсуз, уьтери; дериндай тушир; гъакIан винел патан, дериндай гьакъикъатдиз килиг тийир; дериндай фикир тагур; поверхностные знания деринвал авачир чирвилер, бегьемсуз чирвилер.

ПОВЕРХНОСТЬ ж винел пад, ччин; поверхность земли ччилин ччин, ччилин винел пад.

ПОВЕРЬЕ мавгьумат; мавгьуматди арадал гъайи нагъил.

ПОВЕРЯТЬ несов. 1. ахтармишун (са затI, са кар дуьз ятIа чирун патал). 2. ихтибар авун, ихтибарна ахъаюн, ихтибарна лугьун (сир).

ПОВЕСА м кар квахьнавай женжел, кар квахьнавай надинж кефчи.

ПОВЕСЕЛЕТЬ рикI ачух хьун, кефи ачух хьун, кефи къунбар хьун, шад хьун.

ПОВЕСЕЛИТЬ рикI аладрун, шадвилелди машгъулрун.

ПОВЕСЕЛИТЬСЯ жуван рикI аладрун, шадвал авун, шадвилелди вахт кечирмищун,

ПОВЕСИТЬ 1. асмишун, тарагъаждиз акъудун. 2. куьрсрун (мес. михиникай са затI). 3. экIягъун (мес. чуьхвей парталар епина). ♦ повесить голову кьил хура ттун; ажузвал авун; пашман хьун; повесить нос см. нос.

ПОВЕСИТЬСЯ вичи-вич асмишун.

ПОВЕСНИЧАТЬ несов. кар-кеспи тийиз надинжвилер авун, кефчивал авун.

ПОВЕСТВОВАНИЕ 1. ахъаюн, гьикая авун; эхтилат авун (ахъаюн). 2. гьикая; эхтилат.

Дата добавления: 2014-01-11