МЧС России 55 страница

ПОЖАЛОВАТЬСЯ шикаят авун, арза гун, арза авун.

ПОЖАЛУЙ ввод. сл. белки жеди, мумкин я; пожалуй, ты прав белки, вун гьахъ я.

ПОЖАЛУЙСТА частица 1. зегьмет чIугу; тавакъу ийида; ваз минет я; принесите, пожалуйста, книгу тавакъу ийида, ктаб гъваш; дайте мне, пожалуйста, воды ваз минет я (тавакъу ийида), заз са тIимия яд це. 2. буюр. ♦ скажите пожалуйста! аку гьа! аку садра гьа! (тажубвилелди, хъилелди).

ПОЖАР 1. цIай кьун; цIай кьуна ккун; цIай кьур чка; в доме пожар кIвалери цIай кьунва; случился (ва я вспыхнул) пожар цIай кьун; лесной пожар тамун цIай кьуна кузвай чка; таму цIай кьун. 2. цIай, пожар, цIай кьуна кайи чкадин цIай; тушить пожар цIай (цIай кьуна кузвай чкадин) хкадрун; пожар войны дяведин цIай. ♦ как на пожар спешить цIай галайда хьиз гьерекатун; не на пожар цIай галач хьи, цIан кьуна кузвач хьи (яни тади ийидай кар авач).

ПОЖАРИТЬ чурун; къавурмишун; пожарить картошку картуфар чурун; пожарить мясо як чурун; як къавурмишун.

ПОЖАРИЩЕ 1. кайи чка; кана алуграй чка (мес. кайи кIвалер, см. пожар.

ПОЖАРНИК пожарник (цIай кьур чкайрин цIай хкадардайбрун командадик квай кас).

ПОЖАРНЫЙ 1. пожарникрин; цIай хкадардайбрун; пожарная команда цIай хкадардайбрун команда. 2. пожарник, цIай хкадардайди; пришли пожарные пожарникар (цIай хкадардайбур) атана. 3. цIай хкадардай, цIай хкадруниз герек тир (мес. насос); цIай хкадрунин (мес кар). ♦ в пожарном порядке тади гьалда; гзаф тадиз.

ПОЖАТИЕ: пожатие. руки гъил кьун, гъил кьуна чуькьуьн (хвашгелди лугьун патал ва я мубарак патал).

ПОЖАТЬ¹ кьун, кьуна чуькьуьн; пожать руку гъил кьун, гъил кьуна чуькьуьн (гьуьрмет, мубарак патал). ♦ пожать плечами къуьнер чуькьуьн (яни мягьтелвал авун, тажубвал авун).

ПОЖАТЬ² 1. гуьн (техил гуьн). 2. пер. къазанмишун; къачун; къачуз хьун; агакьун; пожать плоды своих трудов жуван зегьметрин бегьер (нетижа) агакьун (къачун).

ПОЖЕВАТЬ жакьун; жакьвазвай хьиз сив алчудрун.

ПОЖЕЛАНИЕ мурад; тIалаб; хьунухь тIалабун; кIанивал; его провожали в путь с наилучшими, пожеланиями ам вичин лап хъсан мурадар бегьем хьунухь тIалабуналди рекье ттунай; высказать свои пожелания жуван мурадар (теклифар) лугьун.

ПОЖЕЛАТЬ кIан хьун, тIалабун, мурад яз хьун.

ПОЖЕЛТЕЛЫЙ хъипи; хъипи хьанвай.

ПОЖЕЛТЕТЬ хъипи хьун.

ПОЖЕНИТЬ мехъер авун, эвленмишун, паб гъун (масадаз).

ПОЖЕНИТЬСЯ эвленмиш хьун, пабни гъуьл хьун; они поженились абур эвленмиш хьана.

ПОЖЕРТВОВАТЬ см. жертвовать.

ПОЖЕРТВОВАНИЕ 1. см. жертвовать. 2. куьмек; садакьа; къурбанд; игьсан.

ПОЖЕЧЬ ккун, цIай яна ккун (мес. чарар ва я са чка).

ПОЖИВА разг. регьят къазанжи, гъилиз атай (къведай) затI.

ПОЖИВАТЬ несов. яшамиш хьун, дуланмиш хьун; как поживаешь? вун гьикI дуланмиш. жезва, кеф-гьал гьикI я?

ПОЖИВИТЬСЯ разг. менфят къачун; гъилиз гъун; жугъурун; здесь нечем поживиться ина жугъуриз жедай (жигъидай, гъиле гьатдай, гъилиз гъиз жедай) затIни авач.

ПОЖИЗНЕННЫЙ уьмуьрлух, уьмуьр амай кьван гагьдин.

ПОЖИЛОЙ агьил, са кьадар яшлу, кьуьзуь жезвай.

ПОЖИМАТЬ несов., см. пожать ¹.

ПОЖИРАТЬ несов. 1. тIуьн; терг авун (мес. цицIери техилар; цIу там). 2. пер. туькьуьнун, туькьуьнай хьиз фад куьтягьун (мес. ктабар кIелиз; автомобилди рехъ фад атIуз). ♦ пожирать глазами вилер алуд тийиз къанихвилелди тамашун, вилералди тIуьн.

ПОЖИНАТЬ несов., см. пожать.

ПОЖИТКИ мн. ала-була; кIвалин шей-шуьй.

ПОЖИТЬ 1. яшамиш хьун, дуланмиш хьун. 2. пер. кеф чIугваз дуланмиш хьун, кефер чIугун.

ПОЖРАТЬ см. пожирать.

ПОЖУРИТЬ разг. тIимил айибар авун.

ПОЗА 1. гьал, тегьер (инсанди вичин беден акъвазрунин тегьер, акъвазиавай гьал); он прислонился к стене в усталой позе ам галатнавай тегьерда цлахъ агалтна. 2. пер. гьакIан къалурун, къалп амалар; не верьте ему, это только поза адахъ инанмиш жемир, аданбур гьакIан къалп амалар я (чIана гьакI къалурзавайди я).

ПОЗАБАВИТЬ са тIимил машгъулрун, са тIимил рикI аладрун.

ПОЗАБАВИТЬСЯ са тIимил жув машгъулрун, са тIимил жуван рикI аладрун.

ПОЗАБОТИТЬСЯ къайгъу авун, къайгъу чIугун.

ПОЗАБЫВАТЬ несов., см. позабыть.

ПОЗАБЫТЬ разг. рикIелай алудун; рикIелай алатун.

ПОЗАВИДОВАТЬ см. завидовать.

ПОЗАВТРАКАТЬ завтрак авун, пакаман хуьрек тIуьн, пакаман фу тIуьн, нагьар авун.

ПОЗАВЧЕРА нареч. накь ваъ вилик квай йкъуз, галай йкъуз.

ПОЗАДИ 1. кьулухъай; гуьгъуьнай; кьулухъ галаз, гуьгъуьна аваз; итти позади всех виридалай кьулухъ галаз фин. 2. кьулухъ; сидеть позади кого-нибудь садан (садалай) кьулухъ ацукьун; я оставил его позади за ам кьулухъ туна, за адалай алудна. 3. алатун, алатна фин; самое тяжёлое уже позади лап четинди алатна фена.

ПОЗАИМСТВОВАТЬ кьун; къачун (садавай, мес. са хесет, амал, кар).

ПОЗАНИМАТЬСЯ са тIимил кIвалахун: са тIимил кIелун.

ПОЗАПРОШЛЫЙ: позапрошлый год фейи йисалай вилик квай йис, галай йис, шазалай вилик квай йис.

ПОЗАРИТЬСЯ разг. темягь авун, темягь ттун; позариться на чужие деньги ччарадан пулуна темягь ттун.

ПОЗВАТЬ эверун.

ПОЗВОЛЕНИЕ мн. нет изин, ихтияр, разивал; с вашего позволения куь ихтияр хьайитIа, куь ихтиярдалди. ♦ с позволения сказать 1) эгер гьадазии лугьуз жедатIа, лугьун кутуг тавунвай затI; это, с позволения сказать, дом и вичиз кIвалер лугьун кутуг тавунвай затI; 2) айиб тавуртIа лугьун, лугьун айиб тахьуй.

ПОЗВОЛИТЬ 1. ихтияр гун. 2. мумкинвал гун, мумкинрун, тун, вугун (са кар ийиз). ♦ позвольте 1) ихтияр це; 2) багъишламиша; позволить себе са кар авун, жуьрэтна авун.

ПОЗВОЛЯТЬ несов., см. позволить.

ПОЗВОНИТЬ 1. зенг ягъун. 2. телефон авун.

ПОЗВОНОК анат. кьулан ттарцин са кIараб.

ПОЗВОНОЧНИК кьулан ттар.

ПОЗВОНОЧНЫЙ: позвоночный столб кьулан ттар; позвоночные животные кьулан ттар авай гьайванар.

ПОЗДНЕЙШИЙ гуьгьуьнин, гуьгъуьнай хьайи, кьулухъай хьайи.

ПОЗДНИЙ 1. геж; геж вахт.; поздняя ночь йифен геж вахт; до поздней ночи йифен гежелди (геждалди, геж вахтуналди); время позднее вахт геж я; поздней ночью йифиз геж. 2. геж алукьай, геж атай, геж хьайи (мес. гатфар).

ПОЗДНО нареч. 1. геж. 2. в знач. сказ. геж я, геж хьанва.

ПОЗДОРОВАТЬСЯ салам гун; хваш-беш авун; салам-калам авун; (сабагь хийир, ахшам хийир лугьун).

ПОЗДОРОВЕТЬ хъсан хуьн; сагъ хьун; куьк хьун; дири хьун.

ПОЗДОРОВИТЬСЯ: ему не поздоровится разг. адаз хъсан жедач, адан кар чIур жеда, адаз пис жеда.

ПО3ДРАВИТЕЛЬНЫЙ тебрикдин; тебрик ийидай; мубарак ийидай (мес. телеграмма).

ПОЗДРАВИТЬ мубарак, авун; тебрик авун.

ПОЗДРАВЛЕНИЕ 1. мубарак авун, тебрик авун. 2. тебрик; тебрикдин чар.

ПОЗДРАВЛЯТЬ несов., см. поздравить.

ПОЗЕЛЕНЕТЬ къацу хьун.

ПОЗЕМ мн. нет, с.-х. кьук, фитер (ччил миянардай).

ПОЗЕМЕЛЬНЫЙ ччилин, ччилел къведай, ччилелай гудай, ччилел вигьедай (мес. налог, харж); ччилин, ччилелай къведай (мес. доход).

ПОЗЕМИЦА аскIан чайгъун, ччилиз мукьва чайгъун (агъадай, ччилиз мукьва яз, жив алчудардай къати гар).

ПОЗЁМКА разг., см. поземица.

ПОЗЁР вич къалурун патал жуьрба-жуьр къалп амалар акъуддай кас, вич хъсан къалуриз алахъдай къалп кас.

ПОЗЖЕ нареч. мадни геж; са кьадар геж хьиз; гуьгъуьнлай; са кьадар вахтунилай.

ПОЗИРОВАТЬ несов. 1. герек тир тегьерда акъвазун (шикил чIугвазвайдан вилик, адаз герек тир тегьерда). 2. пер. яланчи макьамар авун, къалп макьамар авун, вич хъсан тир хьиз къалурун.

ПОЗИЦИОННЫЙ позицийрин; позиционная война позицийрин дяве, позицияр кьуна тухудай дяве.

ПОЗИЦИЯ 1. позиция (дяведин майданда аскерри кьунвай, абур акъвазнавай чка). 2. пер. кьунвай чка; гвай чка; алай чка. З. пер. кьунвай рехъ, кьунвай фикир, гвай фикир (са месэладин гьакъиндай).

ПОЗНАВАТЕЛЬНЫЙ чирвал гудай; кьатIун гудай.

ПОЗНАВАТЬ несов., см. познать.

ПОЗНАВАТЬСЯ несов. 1. чир хьун; друзья познаются в беде дустар кIеве гьатайла чир. жеда. 2. чирун; чириз хьун.

ПОЗНАКОМИТЬ таниш авун, танишрун.

ПОЗНАКОМИТЬСЯ таниш хьун.

ПОЗНАНИЕ чир хьун; чирвал.

ПОЗНАТЬ 1. чир хьун; познать природу тIебиат чир хьун. 2. кьилел атун, акун (мес. дерт, шадвал).

ПОЗОЛОТА мн. нет къизилдин яд (са затIуниз ганвай).

ПОЗОЛОТИТЬ къизилдин яд гун.

ПОЗОЛОЧЕННЫЙ къизилд яд гайи, къизилд яд ганвай.

ПОЗОР мн. нет беябурчивал, русвагьвал; леке, айиб.

ПОЗОРИТЬ несов. беябурчивиле ттун, русвагьун, лекеламишун, тIвар кьацIурун.

ПО3ОРИТЬСЯ несов. разг. жув беябурчивиле ттун, жув беябурун, жувал айиб гъун; беябур хьун.

ПОЗОРНЫЙ абурсуз; беябурчи; беябурчивилин, айиб гъидай, русвагьчивилин, русвагь ийидай.

ПОЗУМЕНТ бафта.

ПОЗЫВ кIан хьун, атун; позыв на рвоту экъуьчиз кIан хьун, экъуьчун атун.

ПОЗЫВНОЙ эверунин; позывные сигналы эверунин сигналар (мес. радиостанцияди фикир желб ийиз, эвериз гудай сигналар).

ПОИГРАТЬ 1. са тIимил къугъун. 2. са тIимил ягъун (музыка).

ПОИМЕННО нареч. тIварба-тIвар, са-садан тIвар кьаз.

ПОИМЕННЫЙ 1. тIварар авай, тIварар кхьенвай (мес. список). 2. са-садан тIвар кьаз, тIварар кьаз; поимённое голосование са-садан тIвар кьаз сес гун.

ПОИМЕНОВАТЬ тIварар кьун, тIварар лугьун.

ПОИМКА мн. нет кьун, кьунукь (мес. катай кас).

ПОИМУЩЕСТВЕННЫЙ. (малдал-девлетдал вигьидай, малдилай-девлетдилай къведай (харж, налог).

ПОИНТЕРЕСОВАТЬСЯ фикир гун, кIан хьун, гьевес авун (са кар чириз, ахтармишиз).

ПОИСКАТЬ ахтармишун, къекъуьн (са затI жугъуриз).

ПОИСКИ ахтармишунар, къекъуьн, къекъуьнар (са затI жугъуриз кIанз).

ПОИСТИНЕ нареч. гъакъикъатда, дугъриданни.

ПОИТЬ несов. 1. яд гун; гун (хъвадай затI, гьайванриз яд). 2. ички гун; хъваз тун. ♦ поить и кормить тIуьн-хъун гун, тIуьн-хъун гуз хьун.

ПОЙЛО хвал, гъуруш (малариз гудай ярмадикай, гъуьруькай авур).

ПОЙМА сел атайла алахьай цик акатдай векьин чка; яд алахьдай векьин чка.

ПОЙМАТЬ кьун (кьунукь).

ПОЙТИ 1. фин. 2. атун. 3. кIвалахун, ишлемишун (мес. сятини). 4. къун (мес марф). 5. аксина фин; аксиниз экъечIун. 6. акъатун (мес. гум.). 7. башламиш хьун, гьатун (мес. рахунар). 8. кьун; виже атун (мес. са кар садав, са парча са парталдиз). ♦ пошёл вон! квахь инлай! алат инлай! пошёл! алад! алат!

ПОКА нареч. 1. гьеле; гьелелиг; известий пока нет гьелелиг (гьеле) хабарар авач. 2. амай кьван; кьван гагьди; амай; куй железо, пока горячо ракь ифенамаз гатут; пока я здоров, буду работать зун сагъдиз амай кьван гагьди, за кIвалахда. 3. -далди, жедалди; буду стучать, пока не откроют дверь абру рак ахъайдалди, за гатада. ♦ пока что ва я пока ещё гьеле, гьелелиг.

ПОКАЗ мн. нет къалурун.

ПОКАЗАНИЕ 1. лугьун; къалурун; шагьидвал (силисда); свидетельские показания шагьидрин къалурунар (жавабар), шагьидвилер; показание подсудимого суддик (туьгьметдик) квайда гайи силис, лагьай гафар. 2. къалурунар; къалурзавайди; показание термометра термометрди къалурзавайди.

ПОКАЗАТЕЛЬ ж лишан; къалурзавай лишан; показатель активности активвал къалурзавай лишан (активвилин дережадин уьлчме).

ПОКАЗАТЕЛЬНЫЙ 1. са кар къалурзавай, са кардин лишан тир; показательный случай са кардин лишан тир дуьшуьш (вакъиа). 2. чешнелу; къалурун патал тир; ибрет патал тир.

ПОКАЗАТЬ 1. къалурун. 2. къалурун, лугьун, малумрун (мес. шагьидди судда, силисда). ♦ показать на дверь чукурун, квахь лугьун.

ПОКАЗАТЬСЯ 1. хьиз акун, хьиз хьун; эти десять секунд показались мне целым часом и цIуд секунд заз тамам са сят хьиз акуна (хьана). 2. малум хьун, экъечIун, акъатун (мес. санал са кас; рагъ). 3. жув къалурун, кьил къалурун, фин (атун); он не показывается ада кьил къалурзавач, ам акъатзавач (къвезвач). 4. вили кьун, хъсан акун, бегенмиш хьун.

ПОКАЗНОЙ 1. къалурун (чешне) патал тир. 2. къалурун патал тир, анжах винел патай акунар авай.

ПОКАЗЫВАТЬ несов., см. показать.

ПОКАЗЫВАТЬСЯ несов., см. 1) показаться; 2) показать.

ПОКАМЕСТ нареч. уст. разг. см. пока.

ПОКАРАТЬ жаза гун.

ПОКАТАТЬ 1. зкъуьрун; гваз къекъуьн (са затIуна акьадарна). 2. авадрун.

ПОКАТАТЬСЯ 1. акьахна къекъуьн (мес. файтонда). 2. авахьун (мес. алеррай).

ПОКАТИТЬ 1. авадрун (мес. туп, къван, гъварар). 2. акьахна фин; тадиз фин (са куьна акьахна).

ПОКАТИТЬСЯ 1. авахьун, авахьна фин (мес. туп). 2. авахьун; аватун (мес. гуьнедай агъуз). ♦ покатиться со смеху кIевиз хъуьруьн, ха-ха авуна хъуьруьн.

ПОКАТЫЙ алгъай, хуш квай, ччин квай, гуьне квай; покатая крыша ччин квай, алгъай къав (мес. муьхцуьн са патан къав).

ПОКАЧАТЬ 1. эчIягьун (мес. кьеб). 2. галтадун; юзурун; покачать головой кьил галтадун. 3. качатун (насосдалди яд, гьава).

ПОКАЧАТЬСЯ 1. юзун; галтад хьун. 2. къугъун; покачаться на качелях перпилагда къугъун.

ПОКАЧНУТЬ. тIимил галтадун, галтадна алгъурун.

ПОКАЧНУТЬСЯ галтад хьун; алгьун; ян гун.

ПОКАШЛИВАТЬ несов. ара-бир уыъуь ягъун; уьгьуьяр кваз хьун.

ПОКАШЛЯТЬ уьгьуь ягъун.

ПОКАЯНИЕ тахсир хиве кьун, тахсир хиве кьуна гъил къачун тIалабун.

ПОКАЯТЬСЯ тахсир хиве кьун; тахсир хиве кьуна пашманвал авун.

ПОКВИТАТЬСЯ разг. 1. гьахъ-гьисаб акьалтIрун, гьахъ-гьисаб авун. 2. пер. кьисас хъувун, кьисас къахчун; эвекьрун.

ПОКИДАТЬ¹ несов., см. побросать.

ПОКИДАТЬ² несов., см. покинуть.

ПОКИНУТЬ 1. гадрун. 2. гадрун; гадарна фин (масаниз); гадарна хъфин. 3. амукь тавун, куьтягь хьун, къакъатун; больного покинули силы азарлудавай къуват къакъатна, азарлудахъ къуват амукьнач.

ПОКЛАДАЯ: не покладая рук датIана, акъваз тийиз, галатун тийижиз (кIвалахун).

ПОКЛАДИСТЫЙ разг. туькIуьдай, рекьив къведай.

ПОКЛАЖА мн. нет ппар, йуьк.

ПОКЛЕВАТЬ тIуьн, кIуф ягъиз тIуьн, кIуф ягъун; воробьи поклевали все корочки хлеба нуькIвери фан гъвелар вири тIуьна.

ПОКЛЁП разг. буьгьтен; фитне.

ПОКЛОН 1. салам; кьил агъурун, кьил агъурна салам гун. 2. салам, салам-дуьа; передайте ему поклон от меня зи мецелай (зи патай) адаз салам лагь. 3. кьил агъузун; кьил агъузна икрамун. 4. сажда; земной поклон сажда (пел ччилик хкIадайвал. агъуз гьалтун, капI ийидайла). ♦ итти на поклон пер. кьилин агъузвалун; итти с поклоном минетун, кьилин агъузвална тIалабун.

ПОКЛОНЕНИЕ 1. ибадат авун къуллугъ авун (мес. аллагьдиз, цIуз, хашуниз). 2. пер. кьил агъузун, гзаф еке гьуьрмет авун, икрам авун.

ПОКЛОНИТЬСЯ салам гун; кьил агъузна (юкь агъузна) икрам авун.

ПОКЛОННИК 1. рикI алайди, ашукьди; поклонник Пушкина Пушкинал рикI алай кас (яни адан гьикаяяр ва шиирар гзаф кIандай кас). 2. ашукь кас, ашукь яз гуьгьуьна гьатнавай кас (яни са дишегьлидал ашукь яз, адахъ гелкъведай кас).

ПОКЛОНЯТЬСЯ. несов. 1. ибадат авун, къуллугъ авун (мес. аллагьдиз, цIуз, хашуниз). 2. пер. икрам авун, гзаф еке гьуьрмет авун.

ПОКЛЯСТЬСЯ кьин кьун.

ПОКОВЫРЯТЬ хкуьрун (мес. хирек); экъуьрун (мес. сарара кьал).

ПОКОЙ мн. уст. кIвалер, тавханаяр; в барских покоях агъадин кIвалера (тавханайра); приёмный покой мед. больницада сифте атай азарлуяр кьабулдай кIвал.

ПОКОИТЬСЯ несов. 1. алаз хьун; бине кьунваз хьун; бинеламиш хьун. 2. секин хьун; кучуднаваз хьун; здесь покоится прах (такого-то) ина (флан касдин) мейит секин хьанва (яни кучуднава).

ПОКОЙ¹ мн, нет 1. секинвал, динжвал; больному нужен покой азурлудаз секинвал герек я; оставить в покое секиндиз тун. 2. секинвал, гьерекатсузвал, юзан тийизвайвал. ♦ вечный покой кьиникь, ажал:

ПОКОЙ² см. покои.

ПОКОЙНИК 1. мейит, кьенвайди. 2. рагьметлу.

ПОКОЙНЫЙ 1. динж, къулай; регьят; покойное кресло ацукьиз къулай кресло. 2. кьейи, рагьметлу; покойный отец рагьметлу буба. ♦ покойной ночи геже хийир; будь покоен архайин хьухь.

ПОКОЛЕБАТЬ 1. юзурун; галтадун; зурзурун. 2. пер. зурзурун; зайифрун; бушрун; поколебать авторитет авторитет хун, бушрун. 3. пер. шакуна ттун, кьве рикIин авун.

ПОКОЛЕБАТЬСЯ 1. зурзун; юзун; галтад хьун. 2. шакуна гьатун, шаклу хьун; кьве рикIин хьун. 3. буш хьун; мягькемвал амукь тавун, дегиш хьун, сад хьиз амукь тавун (мес. авторитет; къиметар).

ПОКОЛЕНИЕ несил.

ПОКОЛОТИТЬ разг. 1. гатун. 2. хунух (мес. къапар).

ПОКОНЧИТЬ 1. куьтягьун, акьалтIрун. 2. эхир эцигун; кар авуна куьтягьун; терг авун. ♦ покончить существование самоубийством ва я покончить с собой вичи-вич кьин.

ПОКОРЕНИЕ мн. нет. см. покорить.

ПОКОРИТЕЛЬ м къачудайди, къачурди (дяведалди са чка); муьтIуьгърайди.

ПОКОРИТЬ 1. къачун (дяведалди са чка); муьтIуьгърун. 2. пер. муьтIуьгърун, табийрун. 3. пер. жув кIанрун, жувал ашукь авун.

ПОКОРИТЬСЯ. муьтIуьгъ хьун.

ПОКОРМИТЬ 1. тIуьн гун; тIуьн-хъун гун. 2. ем гун, алаф гун; нез тун.

ПОКОРНО нареч. муьтIуьгъвилелди. ♦ покорно благодарю пер. чухсагъул (яни ваъ, зун рази туш, зун аник квач).

ПОКОРНЫЙ 1. секин, лагьай гаф чIур тийидай, чIалаз килигдай. 2. муьтIуьгъ. ♦ ваш покорный слуга квез муьтIуьгъ куь къуллугъчи (виликди гьуьрмет патал чарчин эхирда ихьидай); покорная просьба кIеви тавакъу; слуга покорный! зун аник квач! зун анал рази туш!

ПОКОРОБИТЬ см. коробить.

ПОКОРОБИТЬСЯ см. коробиться.

ПОКОРЯТЬ несов., см. покорить.

ПОКОРЯТЬСЯ несов., см. 1) покориться; 2) покорить.

ПОКОС 1. векь ягъун; колхозники заняты покосом колхозчияр векь ягъунал машгъул я. 2. векь ядай (ягъизвай) чка, векьин чка.

ПОКОСИТЬ¹ ягъун, тIимил ягъун (мес. векь).

ПОКОСИТЬ² патахърун, какур авун; патахъ хьун; какур хьун.

ПОКОСИТЬСЯ 1. патахъ хьун; са патахъ алгъун, ян гун (мес. ракIари, цла, кIвали). 2. чап килигун; вилин ттумунай килигун.

ПОКРАЖА 1. чуьнуьхун. 2. чуьнуьхай затIар.

ПОКРАПЫВАТЬ несов. ара-ара марфадин стIалар аватун; ара-ара кьериз марф къун.

ПОКРАСИТЬ 1. шир ягъун; покрасить крышу дома кIвалерин къавуз. шир ягъун. 2. ранг авун; ранг ягъун.

ПОКРАСКА мн. нет 1. шир ягъун. 2. ранг авун; ранг ягъун.

ПОКРАСНЕТЬ 1. яру хьун. 2. регъуь хьун, регъуь хьана яру хьун.

ПОКРИВИТЬ патахърун. ♦ покривить душой дуьз талгьун, къекъуьрун; тапаррун.

ПОКРИВИТЬСЯ патахъ хьун, какур хьун.

ПОКРИКИВАТЬ несов. ара-бир (гагь-гагь) гьараюн; гагь-гагь къивер гун.

ПОКРИЧАТЬ гьараюн; къив гун.

ПОКРОВ 1. винел алай къат; ччинал алай затI, винел патал алай затI (мес. хам; набататар; чIарар). 2. уст. перде; винел вигьидай затI, винел пад кIевдай затI. 4. под покровом ночи йифен пердедик, йифен мичIивилик.

ПОКРОВИТЕЛЬ м куьмекдай (куьмекзавай) кас, куьмекзавайди; гъил алаз хуьзвайди (вичи масад); арха; архавалзавайди; лувак хуьзвайди.

ПОКРОВИТЕЛЬСТВЕННЫЙ куьмекзавай тегьердин; вичин гъил алаз хуьзвай тегьердин; сказать покровительственным тоном вичи куьмекзавай (вичин гъил алаз хуьзвай) тегьерда лугьун.

ПОКРОВИТЕЛЬСТВО мн. нет куьмек авун; пад хуьн; гъил алаз хуьн; гъилик хуьн; лувак хуьн; оказывать покровительство куьмек ийиз хьун, пад хуьн; под покровительством гъилик кваз, гъил алаз; куьмекдик кваз.

ПОКРОВИТЕЛЬСТВОВАТЬ несов. куьмек авун; гъил алаз хуьн.

ПОКРОЙ кIалуб, форма, фасун (парталдин хкатIнавай форма).

ПОКРОШИТЬ куьткуьнун, куьлуь авун.

ПОКРУЖИТЬСЯ элкъуьн, алчуд хьун (мес. цицIибрин винел цава чалагъан, чуьнуьруг).

ПОКРУПНЕТЬ ири хьун; еке хьун, чIехи хьун.

ПОКРУТИТЬ 1. элкъуьрун, алчудрун. 2. звер гун (мес. спелриз).

ПОКРЫВАЛО кIевдай шаршав, винел вигьидайди, покрывало (мес. хъуьцуьганрал вигьидай къирер галай агъ, месел вигьидай кьелечI лацу одеял).

ПОКРЫВАТЬ несов., см. покрыть.

ПОКРЫВАТЬСЯ несов., см. 1) покрыться; 2) покрыть.

ПОКРЫТЬ 1. вигьин, винел вигьин, вигьена кIевун (мес. аялдал яргъан). 2. кIевун, кIевирун, кьун (мес. цав цифери). 3. ягъун, яна кIевун (мес. са затIуниз шир, лак). 4. винел патаз ягъун, чIугун (мес. сандухдал ракь, къавуз сахси). 5. ацIурун (мес. уьлкве школайрин ва мсб сетдивди). 6. туьлемишун, эхцигун, ацIурун, вахкун (мес. бурж, харж авур пул). 7. таъмин авун (мес. са ккуьнихъ игьтияжвал). 8. кутун; акатун (баркаллувилик, машгьурвилик). 9. басмишун (мес. ван маса ванци). 10. атIун (мес. къумар къугъвадай чар). 11. атIун, авун, фин (мес. самолётди флан кьадар мензил). 12. ягъун, эркек ягъун (мес. хвараз балкIан). 13. кIевун, кIевирун, чуьнуьхун (садан пис кар).

ПОКРЫТЬСЯ 1. жув кIевун, жувал гьална кIевун. 2. кьун, кIевун; небо покрылось тучами цав цифери кьуна. (кIевна).

ПОКРЫШКА 1. къалпагъ, кьил (мес. кьватидин, къажгъандин). 2. тех. покрышка (велосипеддин, автомобилдин, самолётдин чархунин винелай гьалдай яцIу резин).

ПОКУДА нареч. разг. см. пока.

ПОКУПАТЕЛЬ м муьштери, къачудайди.

ПОКУПАТЕЛЬНЫЙ: покупательная, способность маса къачунин бажарагъвал (мес. халкьдихъ пул аваз хьун, пулунихъ къуват хьун).

ПОКУПАТЬ¹ несов. маса къачун.

ПОКУПАТЬ² эхъуьрун, чуьхуьн; покупать ребёнка аял эхъуьрун.

ПОКУПАТЬСЯ¹ несов. см. покупать¹.

ПОКУПАТЬСЯ² эхъуьн, чуьхуьнагар авун.

ПОКУПКА 1. см. купить. 2. къачур затI; пойти за покупками герек затIар къачуз фин; къачур затIар гъиз фин; свёрток с покупками къачур затIар квай багълама (чар).

ПОКУРИВАТЬ несов. разг. чIугун; ара-бир чIугун (пIапIрус, къалиян).

ПОКУРИТЬ 1. чIугун (пIапIрус, къалиян). 2. гум гун (мес. хъсан ни галай затI кана).

ПОКУСАТЬ кIасун (мес. чIутари), кьун (кицIи).

ПОКУСИТЬСЯ см. покушаться.

ПОКУШАТЬ тIуьн.

ПОКУШАТЬСЯ несов. 1. къаст авун, алахъун (са пис кар ийиз); чIуру къаст авун; покушаться на жизнь ччандиз къаст авун, рекьиз алахъун, рекьиз кIан хьун; покушаться на убийство рекьиз кIан хьун, рекьиз алахъун. 2. темягь авун, чIуру темягь авун, къакъудиз кIан хьун, къакъудиз алахъун; покушаться на чужое имущество ччарадан малдиз чIуру темягь авун; покушаться на свободу народа халкьдин азадвал къакъудиз алахъун.

ПОКУШЕНИЕ 1. см. покушаться. 2. чIуру къаст; чIуру темягь. ♦ покушение с негодными средствами гъиляй къвен тийир, тежер кар ийиз алахъун.

ПОЛ¹ 1. кIвалин ччил; книга упала на пол ктаб (кIвалин) ччилел аватна. 2. пол (ппул, кIвалин ччиле ттунвай тахтайрин, къванцин ва я къирдин къат).

ПОЛ² биол. жинс (диши-эркеквал); мужского пола эркек, итим; женского пола дишегьли; половые признаки диши-эркеквилин лишанар.

ПОЛА 1. цен, этег, чембер. 2. перде, авадарнавай затI (мес. алачухдин ракIарай). ♦ из-под полы чинеба, кIаникай (маса гун, мес. ихтияр авачир затIар).

ПОЛАГАТЬ несов. гиман авун, зенд авун; фикир авун; яз гьисабун. ♦ надо полагать гиман ийиз жеда, мумкин я, белки я жеди.

ПОЛАГАТЬСЯ, несов. 1. см. положиться. 2. лазим хьун, герек хьун, виже атун; вооружиться всем, чем полагается лазим тир вири затIаривди яракьламиш хьун; здесь курить не полагается ина пIапIрус чIугун виже къведач. 3. атун; за работу ему полагается пять рублей и кIвалахдай адаз вад манат къвезва.

ПОЛАДИТЬ рекье фин, туькIуьн.

ПОЛАКОМИТЬСЯ см. лакомиться.

ПОЛАТИ ед. нет полатияр (лежберрин кIвале инсанар ксун патал къавув мукьваз цла кьацI хьиз кьуларикай расай тахтар).

ПОЛБА мн. нет нехв.

ПОЛВЕКА яхцIурнн цIуд йис.

ПОЛГОДА зур йис.

ПОЛДЕНЬ м 1. нисини, нисинин вахт. 2. уст. кьибле пад

ПОЛДНИЧАТЬ обл. нисин хуьрек тIуьн.

ПОЛДНЯ зур югь, йкъан са пай.

ПОЛДОРОГИ рекьин зур пай, рекьин са пай. ♦ остановиться на полдороге рекьин са паюнал атана акъвазун, кардин юкьвалай акъвазрун.

ПОЛЕ 1. ник; тала. 2. чуьл. 3. майдан; поле брани (ва я сражения) дяведин майдан. 4. къерех; поля книги ктабдин къерехар (кхьинар алачир къарехдин зулар); шляпа с широкими полями гьяркьуь къерехар галай шляпа. ♦ поле зрения вил хкIазвай чка; остаться вне поля зрения вил хкIун тавуна амукьун, такуна амукьун; фикир тагана амукьун.

ПОЛЕВЕТЬ см. леветь.

ПОЛЕВОД полевод (агроном, чуьлдин майишатдин кIвалахар чидай специалист).

ПОЛЕВОДЧЕСКИЙ никIин магьсулар ва алафдин векьер цунин; никIерин, никIин кIалахрин; полеводческая бригада никIерин бригада.

ПОЛЕВОЙ 1. чуьлдин; полевые работы чуьлдин кIвалахар. 2. дяведин; дяведин майдандин; полевой штаб дивизии дивизиядин дяведин майдандин штаб; полевая артиллерия дяведин майдандин артиллерия (яни чуьлда дяве ийизвай чкадив мукьва яз жедай тупар); полевой суд дяведин суд (дяведин вахтунин законралди дуван ийидай суд); полевая почта полевой почта, кьушундин почта; полевая сумка дяведин къуллугъчидин сумка (командиррив жедай карта, компас ва мсб твадай яцIу тумаждин сумка).

ПОЛЕГАНИЕ мн. нет, с -х. къаткун (техилар никIе са патахъ алгъун).

ПОЛЕГАТЬ несов., см. полечь 3-манада.

ПОЛЕГОНЬКУ нареч. разг. явашдиз, яваш-явашдиз, аста.

ПОЛЕГЧАТЬ разг. регьят хьун (азарлудаз).

ПОЛЕЖАТЬ 1. къаткун. 2. амукьун; аламукьун; къаткана амукьун (мес. емишар).

ПОЛЕЗНЫЙ менфятлу, хийирлу, хийир авай.

ПОЛЕЗТЬ 1. акьахун (мес. ттараз). 2. гьахьун. 3. гьатун (мес. кьиле са фикир). 4. башламишун, эгечIун; он полез драться ам кикIиз эгечIна 5: гъил атун; он полез в карман за деньгами ада пул акъудиз жибинда гъил ттуна. 6. авахьун, фин (чIар). ♦ за словом в карман не полезет гафунивай тухуз жедач, лугьудай гаф жигъин тийиз амукьдайди туш.

ПОЛЕМИЗИРОВАТЬ несов. полемика тухун, гьуьжет, бягьс авун

ПОЛЕМИКА мн. нет полемика, гьуьжет (илимднн, литературадин, политикадин месэлайрин винел тухудай гьуьжет).

ПОЛЕМИЧЕСКИЙ полемика тухузвай, полемика квай (мес. макъала).

ПОЛЕНИТЬСЯ кагьулвал авун.

ПОЛЕННИЦА кIарасрин хара.

ПОЛЕНО чха (кIарасдин гудай керкетIдин пай).

ПОЛЁТ лув гун, цавай фин; полёт снаряда тупунин гуьлледин финиф; полёт самолёта самолётдин цавай финиф. ♦ с птичьего полёта 1) виняй, цавай аквазвай тегьерда (килигун ва я, мес. чIугур суьрет); 2) бегьем кар тийижиз гьакI винелай, цаварай (мес. рахун); высокого ва я высшего полёта вине авай, вини дережайра авай; полёт фантазии (ва я мысли, воображения) хиялдин, фикирдин гужлувал, къуват, гегьеншвал.

Дата добавления: 2014-01-11