Тапсырма. Валенттілік (экологиялык) - толеранттылық шектері немесе түр, не популяциялардың әртүрлі орта жағдайл

Тапсырма.

Тапсырма.

Тапсырма

Тапсырма.

Глоссарий

Валенттілік (экологиялык) - толеранттылық шектері немесе түр, не популяциялардың әртүрлі орта жағдайларында тіршілік ету қабілетінің сипаттамасы.

Абиотикалық факторлар - тірі организмдерге тікелей немесе жанама әсер ететін өлі табиғат элементтері (космостық, геофизикалық, климаттық, кеңістік, уақытша, т.б.)

Анабиоз - қолайсыз жағдайлар әсерінен немесе организмнің жеке даму процесінде ерекше кезеңнің қалыптасуына байланысты олардың тіршілік әрекеттерінің уақытша тоқтауы.

Антропогендік факторлар - адамның тіршілік әрекетінің әсері.

Климатотоп - қоршаған ортадағы климаттық жағдайлар.

Альбедо - белгілі бір дененің түскен сәулені шағылдыру қасиеті.

Гидробионттар - суда тіршілік ететін организмдер.

Гидрохимиялық режим - судың химиялық құрамының уақыт мезгіліне байланысты өзгерістері.

Гигрофиттер - батпақты ортада тіршілік ететін организмдер.

Фотосинтез - Күннің жарығы әсерінен жасыл өсімдіктердің хлорофилл дәндерінде атмосферадағы көмірқышқыл газы мен судан органикалық заттардың түзілуі.

Сабақтың материалдары:

Оқулықтар мен карталарды пайдаланып, кесте құрастырыңдар.

Ылғалдылық пен температураға байланысты өсімдіктердің таралуы.

Табиғат зоналары	Температураның жоғарылауы немесе төмендеуі	Жылдық жауын-шашын мөлшері (мм.)
Тундра
Тайга
Орманды дала
Дала
Шөлейт
Шөл
Тропиктік ормандар
Экваторлық ормандар

Кестенің мәліметтерін пайдаланып, температура мен жауын-шашынның таралуына әсер ететін абиотикалық факторларды анықтаңыздар.

Төменде берілгендерді абиотикалық, биотикалық, антропогенді факторлар бойынша жіктеңдер. (жыртқыштық, ормандарды кесу, ауаның ылғалдылығы, ауаның температурасы, паразитизм, жарық, ауаның қысымы, бәсекелестік, зауыттар шығарған көмірқышқыл газының қалдығы, судың тұздылығы).

Берілген жағдайларды шектейтін факторларды анықтаңдар.

1) Мұхиттың 6000м тереңдігінде өсімдіктер үшін: су, температура, көмірқышқыл газ, судың тұздылығы, жарық.

2) Жазда шөлдегі өсімдіктер үшін: температура, жарық, су.

3) Қыста ормандағы торғайлар үшін: температура, қорек, ауа, ауаның ылғалдылығы, жарық.

4) Қара теңіздегі өзен шортандары үшін: температура, жарық, корек, судың тұздылығы, ауа.

5) Солтүстік тайгадағы қабандар үшін: температура, жарық, қорек, ауа, ауаның ылғалдылығы, қар жабындысының биіктігі.

Гомойотермділердің пойкилотермділерден артықшылығын дәлелдеңіздер. Гетеротермді ағзалар. Термофильді, криофильді ағзаларға түсінік беріңіздер.

6.Тапсырма. Қоршаған ортаның температурасына байланысты қанқызы санының өзгерісі берілген, сол арқылы:

а). оптимум зонасы

б). пессимум зонасы

в). екі критикалық нүктелер;

г). түрдің төзімділік шегі;

д). экологиялық валенттілік

е).қалыпты тіршілік аймағы т.б. түсіндіріңіздер.

Дата добавления: 2014-11-07