Жалпы ережелер 3 страница

1. 2-кесте арқылы қаданың бүйір жақ бетте­рін­дегі топырақтың есептік кедергісін f_i анықтау кезінде, 1-кестеге арналған ескертудің 2-ші және 3-ші тармақтарындағы келтірілген талаптарды ескеру керек.

2. Қаданың бүйір жақ беттеріндегі топырақ­тар­дың есептік кедергілерін f_i 2-кесте бойынша анықтау кезінде, топырақтардың қатпарларын қалыңдығы 2,0 м-ден үлкен емес біртекті қабаттарға бөлу керек.

3. Қаданың бүйір жақ беттеріндегі тығыз құмды топырақтардың есептік кедергілерінің мәндерін f_i 2-кестеде келтірілген мәндермен салыстырғанда 30%-ке көбейту керек.

4. Кеуектілік коэффициенті е<0,5 құмайттар мен саздақтардың және кеуектілік коэффициенті е < 0,6 балшықтардың есептік кедергілерін, аққыштық көрсеткішінің кез-келген мәнінде, 2-кестеде келтірілген мәндермен салыстырғанда 15%-ке көбейту керек.

3-кесте

Топырақты шығармай батырылатын қағылмалы және қабыршақ қадаларды топыраққа кіргізу әдістері, және топырақтың түрлері	Қадалардың көтергіштік қабылетін есептеу кезіндегі топырақтың жұмыс жағдайының коэффициенттері
ұшынан төмен орналасқан gcR	бүйір жақ бетінде орналасқан gcf
1. Тұтас және төменгі жағы бекітілген қуыс қадаларды механикалық (аспалы), булы-ауалы және дизель балғалармен топыраққа кіргізгенде	1,0	1,0
2. Алдын-ала бұрғыланған ұңғымаларға қадаларды қағып және үстінен басып, ұңғыма забойынан төмен 1 м-ден аз емес тереңдікке кіргізгенде, ұңғыма диаметрі:
а) шаршы түріндегі қаданың жақтарына тең болғанда	1,0	0,5
б) шаршы түріндегі қаданың жақтарынан 0,05 м-ге аз болғанда	1,0	0,6
в) шаршы түріндегі қаданың жақтарынан немесе дөңгелек қаданың (электр берілісі желілерінің бағандары) диаметрінен на 0,15 м-ге аз болғанда	1,0	1,0
3. Құмды топырақтарға шаю арқылы батырып,соңғы кезеңінде 1 м және одан үлкен тереңдікке шаюды қолданбай кіргізгенде	1,0	0,9
4. Қабыршақ қадаларды дірілдетіп батырғанда, қадаларды дірілдетіп батырғанда және дірілдетіп басып енгізгенде:
а) тығыздығы орташа құмды топыраққа:
ірі және орташа іріліктегі	1,2	1,0
ұсақ	1,1	1,0
шаңдақ	1,0	1,0
б) шаңды-балшықты аққыштық көрсеткіші IL = 0,5 топыраққа:
құмайтқа	0,9	0,9
саздаққа	0,8	0,9
балшыққа	0,7	0,9
в) шаңды-балшықты аққыштық көрсеткіші IL £ 0 топыраққа	1,0	1,0

3-кестенің жалғасы

5. Ортасы қуыс төменгі жағы ашық қадаларды балғаның кез-келген түрімен батырғанда:
а) қадалардың ішкі диаметрі 0,4 м және одан аз болғанда	1,0	1,0
б) қадалардың ішкі диаметрі 0,4 м-ден 0,8 м-ге дейін болғанда	0,7	1,0
6. Ортасы қуыс, төменгі жағы бекітілген дөңгелек қадаларды қалаған әдіспен 10 м және одан да көп тереңдікке батырып, соңынан тығыздығы орташа құмды топырақта және аққыштық көрсеткіші IL £ 0,5 шаңды-батпақты топырақта қаданың төменгі жағынан камуфлетті кеңейтілу жасалынады. Кеңейтілу диаметрі:
а) көрсетілген топырақтардың түріне байланыссыз 1,0 м-ге тең	0,9	1,0
б) құмдар мен құмайттарда1,5 м-ге тең	0,8	1,0
в) балшықтар мен саздақтарда 1,5 м-ге тең	0,7	1,0
7. Қадаларды
а) тығыздығы орташа ірі, орташа іріліктегі және ұсақ құмдарға	1,1	1,0
б) шаңдақ құмдарға	1,1	0,8
в) аққыштық көрсеткіші IL < 0,5 шаңды-балшықты топырақтарға	1,1	1,0
г) аққыштық көрсеткіші IL > 0,5 шаңды-балшықты топырақтарға үстінен басып енгізгенде	1,0	1,0

Ескерту: 3-кестенің 4-ұстанымындағы g_cR және g_cf коэффициенттері аққыштық көрсеткіштері 0,5>I_L>0 шаңды-балшықты топырақтар үшін интерпо­ляциямен анықталады.

Ескерту:

1. Түйреуіш тәріздес қағылмалы қадалардың көтер­гіш­тік қабылеті (8) формуламен анықталады, бұл жерде оқпан бөлігінің периметрі ретінде қада оқпанының көлденең қимасының периметрі, ал кеңейтілген бөлігінде — кеңей­тілген көлденең қиманың периметрі қабылдануы керек.

Мұндай қадалардың кеңейтілген бөлігінің бүйір жақ беттеріндегі топырақтың есептік кедергісін f_i — құмды топырақтарда және оқпан бөлігінде кеңейтілмеген қада­лар­мен бірдей етіп, ал шаңды-балшықты топырақтарда, кеңей­тілген тұстаманың ішінде орналасқан оқпан бөлігіндегі кедергіні f_i нөлге тең етіп қабылдау керек.

2. Қадалар 5 м-ден үлкен тереңдікке батырылған жағдайдағы шаңды-балшықты сары топырақтар үшін, (8) формуладағы топырақтардың есептік кедергілерін R және f_i, 1 және 2-кестелерде 5 м-лік тереңдікке берілген мәндер бойынша қабылдау керек.

Сонымен қатар, осы топырақтардың сулануы мүмкін болған жағдайда 1 және 2-кестелерде көрсетілген есептік кедергілерді R және f_i, толық сумен қаныққан топыраққа сәйкес келетін аққыштық көрсеткішінде қабылдау керек.

4.3. Ұшы борпылдақ құмды топырақтарға немесе аққыштық көрсеткіші I_L > 0,6 шаңды-балшықты топырақтарға тірелетін қағылмалы қадалардың кө­тер­гіштік қабылетін, қадаларда жүргізілген статика­лық сынақ нәтижелері бойынша анықтау керек.

4.4. Құмды және құмды-балшықты топырақтарды кесіп өтетін, бүйір қырларының еңкіштігі i_p£ 0,025 пирамидалды, трапеция және ромба тәрізді қада­лар­дың көтергіштік қабылетін F_d, кН (тс), келесі формула арқылы анықтайды:

, (9)

мұндағыg_c, R, A, F_d, h_i, f_i — (8) формуладан алынған;

u_i — қаданың i қимасының сыртқы периметрі м;

u_0,i — қаданың осіне еңкейе орналасқан, қада­лардың i-ші көлденең қимасындағы жақтарының өлшемдерінің қосындысы;

i_p — қадалардың бүйір қырларының бірлік бөлігіндегі еңкіштігі;

E_i — компрессиялық сынақтардың нәтижелері бойынша анықталатын, қадалардың бүйір жақтарын қоршап тұрған i-ші топырақ қабатының деформация модулі, кПа (тс/м²);

k_i — топырақтың түріне байланысты 4-кесте бойынша алынатын коэффициент;

z_r — реологиялық коэффициент, z_r = 0,8.

Ескерту:

1. Ромба тәрізді қадалардың кері еңкейген бүйір жақтарындағы топырақтардың кедергілерін қосындылау (9) формуламен жүргізілмейді.

2. Бүйір жақтарының көлбеулігі i_p>0,025 пира­ми­далды қадаларды есептеу прессиометриялық сынақ­тардың нәти­желері болған жағдайда ұсынылған 2-қосымшадағы талап­тарға сәйкес, ал олар болмаған жағдайда — i_p мәнін 0,025-ке тең етіп алып, (9) формуламен жүргізуге рұқсат етіледі.

4-кесте

Топырақтар	ki коэффициенті
Құмдар және құмайттар	0,5
Саздақтар	0,6
Балшықтар:
Ip = 18 тең болғанда	0,7
Ip = 25 тең болғанда	0,9

Ескерту: Илемділік саны 18<I_p<25 балшықтар үшін k_i коэффициентінің мәні интерполяциямен анықталады.

4.5. Топырақты шығармай батырылып, жұлушы жүктемеге жұмыс істейтін аспалы қағылмалы қада­лардың және қабыршақ қадалардың көтергіштік қа­бы­летін F_du, кН (тс), келесі формуламен анықтау керек:

, (10)

мұндағы u, g_cf, h_i, f_i — (8) формуладағы шамалар;

g_c— әуелік электрберіліс желілерінің бағандары­нан басқа барлық ғимараттар мен имараттардағы қадалардың жұмыс жағдайының коэффициенті; топы­раққа 4 м-ге дейін батырылатын қадалар үшін, g_c = 0,6, 4 м-ге тең және үлкен тереңдікте, g_c = 0,8, ал әуелік электр берілісі желілері бағандарының жұмыс жағдайының коэффициенті 12-бөлімнің нұсқаулары бойынша қабылданады.

Ескерту: Көпір тіректерінің іргетастарында тек қана тұрақты жүктемелер әсер еткенде, қадалардың жұлынуға жұмыс істеуіне жол берілмейді.

Бетонмен толтырылатын қабыршақ, аспалы құйма және бұрғылы қадалар

4.6. Топырақты шығарып батырғаннан кейін артынан бетонмен толтырылатын, сығушы жүктемеге жұмыс істейтін кеңейтілген немесе кеңейтілмеген құйма және бұрғылы қадалардың, қабыршақ қада­лардың көтергіштік қабылетін келесі формула арқылы анықтау керек:

(11)

мұндағы g_c — қадалардың жұмыс жағдайының коэффициенті; ылғалдылық дәрежесі S_r < 0,9 шаңды-балшықты топырақтарға және сары топырақтарға тірелген жағдайда g_c=0,8, ал қалған жағдайларда

g_c = 1;

g_cR ‑ қадалардың ұшынан төмен орналасқан қабаттағы жұмыс жағдайының коэффициенті;g_cR = 1 камуфлетті кеңейтілген қадалардан басқа барлық жағдайларда, камуфлетті кеңейтілген қадаларда бұл коэффициентті g_cR = 1,3 етіп қабылдау керек, ал су астында бетондау әдісімен кеңейтілген қадалар үшін g_cR = 0,9, сонымен қатар әуелік электрберіліс желі­лерінің бағандарына бұл коэффициент 12-бөлімнің нұсқаулары бойынша қабылданады;

R – 2.4 а, б тармақтарында көрсетілген техно­логия бойынша дайындалған құйма қадаларда 1-кес­те арқылы,ал қалған жағдайларда 4.7 тармағының нұсқаулары бойынша қабылданатын, қадалардың ұшынан төмен орналасқан топырақтың есептік кедер­гісі, кПа (тс/м²);

A — кеңейтілмеген құйма және бұрғылы қадалар үшін — қадалардың көлденең қимасының ауданына; кеңейтілген құйма және бұрғылы қадалар үшін — кеңейтілген жерінің ең үлкен диаметріндегі көлденең қимасының ауданына; бетонмен толтыры­латын қабыршақ қадалар үшін — қабыршақ брут­то­ның көлденең қимасының ауданына тең етіп қабыл­данған қадалардың топыраққа тірелу ауданы, м²;

u — қада оқпанының көлденең қимасының периметрі, м

g_cf — ұңғыма жасау әдісі мен бетондау жағ­дайына байланысты 5-кесте бойынша қабылдана­тын, қаданың бүйір жақ беттеріндегі топырақтың жұмыс жағдайының коэффициенті;

f_i — 2-кесте арқылы қабылданатын, қада оқпанының бүйір жақ бетіндегі i-ші топырақ қабаты­ның есептік кедергісі, кПа (тс/м²);

h_i — (8) формуланы қара.

Ескерту: Кеңейтілген қадалардың бүйір жақ бет­теріндегі құмды топырақтардың кедергісін, жайғастыру дең­гейінен, кеңейтілу бетін қаданың осінен j_I/2 бұрышпен жанап өтетін сызық арқылы жасалған елестетілген конус­тың бетімен қада оқпанының қиылысу деңгейіне дейінгі бөлікте ескеру керек, мұндағы j_I — 3.5 пункттің талаптарына сәйкес анықталатын, көрсетілген конустың ішіндегі топырақ­тың ішкі үйкеліс бұрышының орташа есептік мәні (қабаттар бойынша).

Шаңды-балшықты топырақтардың кедергілерін оқ­пан­ның бүкіл ұзындығында ескеруге рұқсат етіледі.

4.7. Қадалардың ұшынан төмен орналасқан топырақтың есептік кедергісін R, кПа (тс/м²), төмендегі тармақтарға сәйкес қабылдау керек:

а) өзегіндегі топырақты түгел шығарып батырылатын қабыршақ қадалардың, кеңейтілген және кеңейтілмеген құйма және бұрғылы қадалардың негізіндегі құмды толтырғыштары бар ірі сынықты топырақтар және құмды топырақтар үшін — (12) формула, ал өзегінде жоғарыда айтылған топырақтарды 0,5 және одан үлкен биіктікте сақтап батырылатын қабыршақ қадалардың негізіндегі топырақтар үшін — (13) формула бойынша:

R = 0,75a₄ (a₁g¢_Id + a₂a₃g_Ih); (12)

R = a₄ (a₁g¢_Id + a₂a₃g_Ih),(13)

мұндағы a₁, a₂ a₃, a₄ — 3.5 пункттің нұсқауларына сәйкес анықталған негіз топырағының ішкі үйкеліс бұрышының есептік мәніне байланысты, 6-кесте бойынша қабылданатын өлшемсіз коэффициенттер;

g¢_I — қадалардың негізіндегі топырақтың (сумен қаныққан топырақтарда судың аспалы әсерін ескеру керек) есептік меншікті салмағының мәні, кН/м³ (тс/м³);

g_I — қадалардың ұшынан жоғары орналасқан топырақтардың (суқаныққан топырақтарда судың аспалы әсерін ескеру керек) орташа есептік меншікті салмағының мәні, кН/м³ (тс/м³);

d — құйма және бұрғылы қадалардың диаметрі, кеңейтілу диаметрі (кеңейтілген қадалар үшін), қабыршақ қадалардың және цемент-құм ерітіндісімен топырақта қатырылған діңгек қаданың ұңғымасының диаметрі, м;

h — табиғи рельефтен немесе жайғастыру деңгейінен (қырып жайғастырғанда) саналатын қадалардың ұшының немесе кеңейтілген жерінің салыну тереңдігі, ал көпір тіректері үшін есепті су тасқыны кезінде жалпы шайылғаннан кейінгі су қоймасының түбінен бастап саналады;

б) негіздегі шаңды-балшықты топырақтар үшін — 7-кесте бойынша.

Ескерту: 4.7 тармағының нұсқаулары қадаларды, олардың ұштарының негізі ретінде қабылданған топыраққа қаданың диаметрінен кем емес, және де 2 м-ден аз емес қашықтыққа тереңдету қамтамасыз етілген жағдайда қолданылады.

4.8. Топырақты шығармай батырылатын неме­е батырудың соңғы кезеңінде биіктігі қабыршақтың үш диаметрінен кем емес топырақ өзекшені қалдырып және бетонмен толтырылмайтын (топырақ өзекше қабыршақ қадалардың ұштарының негізінде жатқан топырақтармен сипаттамалары бірдей топырақ­ардан құралған жағдайда) қабыршақ қадалардың ұшынан төмен орналасқан топырақтың есептік кедергісі R, кПа (тс/м²), 1-кесте бойынша және 3-кестедегі 4-ұста­нымға сәйкес қабыршақ қадаларды батыру әдісін ескеретін жұмыс жағдайының коэф­ициентімен бірге қабылдау керек. Бұл айтылған жағдайда есептік кедергі қабыршақ қадалардың көлденең қимасының нетто ауданына жатады.

4.9. Жұлушы жүктемелерге жұмыс істейтін құйма, бұрғылы және қабыршақ қадалардың көтер­гіштік қабілетін F_du, кН (тc), келесі формула бойынша анықтау керек:

(14)

мұндағыg_c— (10) формуладан алынған;

u, g_cf, f_i, h_i — (11) формуладан алынған.

5-кесте

Қадалар және оларды орнату әдістері	Қадалардың жұмыс жағдайының коэффициенті gcf
Құмдағы	құмайттағы	саздақтағы	балшықтағы
1. Құйма қадалар, 2.5а тармағы бойынша басында ұштығы бар инвентарь құбырды қағып жасайтын,	0,8	0,8	0,8	0,7
2. Дірілді штампталған құйма қадалар	0,9	0,9	0,9	0,9
3. Бетондалатын бұрғылы және бұрғылы кеңейтілген қадалар:
а) ұңғымада су жоқ болғанда (құрғақ әдіспен), және де қайта шығарылып алынатын инвентарь құбырды қолданып	0,7	0,7	0,7	0,6
б) судың немесе балшықты ерітіндінің астында	0,6	0,6	0,6	0,6
в) қатты бетон қоспаларын терең дірілдеткіштің көмегімен төсеу арқылы (құрғақ әдіспен)	0,8	0,8	0,8	0,7
4. Ұңғымада су жоқ кезде дірілді өзекшенің көмегімен жасалынатын бұрғы толтырмалы, қуысты дөңгелек қадалар	0,8	0,8	0,8	0,7
5. Топырақты шығарып, дірілдету арқылы батырылатын қабыршақ қадалар	1,0	0,9	0,7	0,6
6. Діңгек қадалар	0,7	0,7	0,7	0,6
7. Қайта шығарылып алынатын құбырдың немесе 200-400 кПа (2-4 атм) қысымдалған бентонит ерітіндісінің қорғауымен жасалған бұрғы инъекциялы қадалар	0,9	0,8	0,8	0,8

6-кесте

Коэффициенттер	Топырақтың ішкі үйкеліс бұрышының есептік мәндері jI, град.
a1	9,5	12,6	17,3	24,4	34,6	48,6	71,3	108,0	163,0
a2	18,6	24,8	32,8	45,5	64,0	87,6	127,0	185,0	260,0
a3, h/d қатынасы төмендегі сандарға тең болғанда, м:
4,0	0,78	0,79	0,80	0,82	0,84	0,85	0,85	0,85	0,87
5,0	0,75	0,76	0,77	0,79	0,81	0,82	0,83	0,84	0,85
7,5	0,68	0,70	0,71	0,74	0,76	0,78	0,80	0,82	0,84
10,0	0,62	0,65	0,67	0,70	0,73	0,75	0,77	0,79	0,81
12,5	0,58	0,61	0,68	0,67	0,70	0,73	0,75	0,78	0,80
15,0	0,55	0,58	0,61	0,65	0,68	0,71	0,73	0,76	0,79
17,5	0,51	0,55	0,58	0,62	0,66	0,69	0,72	0,75	0,78
20,0	0,49	0,53	0,57	0,61	0,65	0,68	0,72	0,75	0,78
22,5	0,46	0,51	0,55	0,60	0,64	0,67	0,71	0,74	0,77
25,0 және одан үлкен	0,44	0,49	0,54	0,59	0,63	0,67	0,70	0,74	0,77
a4, d төмендегі сандарға тең болғанда, м:
0,8 және одан аз	0,34	0,31	0,29	0,27	0,26	0,25	0,24	0,23	0,22
4,0	0,25	0,24	0,23	0,22	0,21	0,20	0,19	0,18	0,17

Ескерту: j_I, h/d және d шамаларының аралықтағы мәндері үшін a₁, a₂, a₃ және a₄ коэффициенттері интерполяциямен анықталады.

Дата добавления: 2014-11-09