Студопедия

КАТЕГОРИИ:


Архитектура-(3434)Астрономия-(809)Биология-(7483)Биотехнологии-(1457)Военное дело-(14632)Высокие технологии-(1363)География-(913)Геология-(1438)Государство-(451)Демография-(1065)Дом-(47672)Журналистика и СМИ-(912)Изобретательство-(14524)Иностранные языки-(4268)Информатика-(17799)Искусство-(1338)История-(13644)Компьютеры-(11121)Косметика-(55)Кулинария-(373)Культура-(8427)Лингвистика-(374)Литература-(1642)Маркетинг-(23702)Математика-(16968)Машиностроение-(1700)Медицина-(12668)Менеджмент-(24684)Механика-(15423)Науковедение-(506)Образование-(11852)Охрана труда-(3308)Педагогика-(5571)Полиграфия-(1312)Политика-(7869)Право-(5454)Приборостроение-(1369)Программирование-(2801)Производство-(97182)Промышленность-(8706)Психология-(18388)Религия-(3217)Связь-(10668)Сельское хозяйство-(299)Социология-(6455)Спорт-(42831)Строительство-(4793)Торговля-(5050)Транспорт-(2929)Туризм-(1568)Физика-(3942)Философия-(17015)Финансы-(26596)Химия-(22929)Экология-(12095)Экономика-(9961)Электроника-(8441)Электротехника-(4623)Энергетика-(12629)Юриспруденция-(1492)Ядерная техника-(1748)

Жергілікті жансыздандырушылар 2 страница




Шығарылу түрі. 0,25% ерітіндісі - 10 мл; 0,5% - 2; 5 және 10 мл; 1 және 2% - 1, 2, 5 және 10 мл; 5% - 1 және 2 мл ампуласы.

Рецепт үлгісі. Rp.: Sol. Trimecainі 0,25%-10 ml

D.t.d. N. 10 in amp.

S. Өткізгіштік жансыздандыру үшін.

#

3.1.3. Өткізгіштік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер

(прокаин, лидокаин, тримекаин, бупивакаин, артикаин)

Артикаин (Articaine), ультракаин. Артикаин лидокаинге қарағанда тез және орташа ұзақты әсері бар (1-3 сағат). Артикаин басқа анестетиктерге қарағанда гематоэнцефалды тосқауыл арқылы айрықша аз мөлшерде өтеді, сондықтан акушерлік тәжірибеде таңдамалы препарат болып табылады.

Қолдану көрсеткіштері және мөлшерленуі. Жансыздандырудың беткейлік түрінен басқасының барлық түрлерінде қолданылады. Стоматология тәжірибесінде ауыз қуысының қабыну ауруларында қолданады. Инфильтрациялық жансыздандыруда1%, 1,7; 1,8; ерітінді 5 - 20 мл эпинефринмен (1:200000) бірге және эпинефринсіз; өткізгіштік және эпидуралды жансыздандыруда 1%-2% ерітінді және жұлынды жансыздандыруда 10% глюкоза негізіндегі 5% ерітіндіде.

Қолдануға қарсы көрсеткіш. Бронх демікпесі, аритмияларда, жабықбұрышты глаукома кезінде қолдануға болмайды.

Жанама әсері. Бас ауыруы, көздің бұлынғырлауы, бұлшықеттердің тартылуы, сананың бұзылуы, сирек аллергиялық реакциялар – егу аймағында терінің қызаруы, ісінуі және ангионевротикалық ісінулер және т.б.

Шығарылу түрі. 1 және 2% ерітіндісі – 1,7; 1,8; 2; 5; 20 мл және 4% - 1,7 мл ампуласы.

Рецепт үлгісі. Rp.: Sol. Articainі 2% - 1,8 ml

D.t.d. N. 10 in amp.

S. Өткізгіштік жансыздандыру үшін.

#

3.1.4. Мидың өрмек қабықшасының астындағы кеңістікті жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер

(лидокаин, тримекаин, артикаин, бупивакаин жоғарыда 3.1.1.; 3.1.2. және 3.1.3 қара)

3.1.5. Эпидуральды және каудальды жансыздандыру үшін қолданылатын

дәрілер (лидокаин, бупивакаин, ропивакаин).

Ропивакаин (Ropivacainum) наропин. Ропивакаин жергілікті жансыздандырушы, әсері ұзақ, амид тобының соңғы ұрпағына жатады, лидокаинге қарағанда 4 есе белсенді, бірақ улылығы 3 есе күшті және қысқа латенттік кезеңге ие. Қан мен ми арасындағы, плацентарлық тосқауылдан және шамалы төс сүтіне де өтеді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Эпидуральды жансыздандыру (өткір ауыруды шеттету үшін) 0,2% ерітіндіні енгізеді, бір рет 10-20 мл; инфильтрациялық және өткізгіштік жансыздандыруда 0,75% ерітінді 15-20 мл. Ұзақ инфузияда бел деңгейінде (босану кезінде ауырсынуды және операциядан кейінгі ауырсынуды басу) 0,2% ерітінді 10-20 мл және аяқ пен кіші жамбас мүшелерінің ауыруларын басу және тежеу үшін қолданады.

Кері көрсеткіштер. Препаратқа жоғары сезімталдық, көк тамырларға, аймақтық жансыздандыру, артериалды гипотензия, гиповолемия, орталық жүйке жүйесінің аурулары, 12 жасқа дейінгі балаларға.

Жанама әсерлері. Бастың ауыруы, бастың айналуы, парестезия, нейропатия, жұлын ми қызметінің бұзылыстары, жүректің айнуы, құсу, гипертермия, несептің ұсталуы, аллергиялық реакциялар.

Шығарылу түрі. 0,2; 0,75 және 1% ерітіндісі – 10; 20 мл флаконда және 0,2% - 100; 200 мл ерітінді N.5 пакетте.

Рецепт үлгісі. Rp.: Sol. Ropivacainі 0,75% - 20 ml

D.t.d. N. 10

S. Өткізгіштік жансыздандыру үшін.

#

3.2. Тұтқыр, қаптағыш және сорғыш дәрілер.

Сезімтал жүйке ұштарын тітіркендіргіш факторлардан қорғайтын препараттарға -тұтқыр, қаптағыш және сорғыш дәрілер жатады.

3.2.1. Тұтқыр дәрілер

Тұтқыр дәрілер шырышты қабатпен жанасқан кезде коллоидты қосылыстар түзеп, нәтижесінде тамырлардың тарылуына, олардың экссудаттар үшін өткізгіштігіне төмендеуіне, ауыру сезімінің басылуына, қабыну үрдісінің азаюына әкеледі. Тұтқыр дәрілерге органикалық заттар (танин, емен қабығының қайнатпасы, шайқурай шөбінің тұнбасы, шатыраш жапырағы, зерде гүлін ж.т.б.), неорганикалық (висмут субнитраты, дерматол, ксероформ, қорғасын ацетаты, ашутас (квасцылар), мырыш тотығы, мыс сульфаты, күміс нитраты және т.б.) жатады.

Танин (Tanninum) танин қышқылы немесе галло тұтқырлық (тері илейтін) май және ерітінді түрінде шығарылады. Танин ауыр метал тұздарымен және алкалоидтармен (морфин, атропин, никотин, кокаин) қосылып нашар еритін қосылыс түзейді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Ауыз қуысын, жұтқыншақты 1-2% ерітінді түрінде шаю үшін, күйік, ойық жараларда сыртқа 3-10% ерітінді және май түрінде жауыр кезінде қолданылады. Іштің өтуі кезінде таниннің шырышты қабықтарда тұнбаға түспеуі үшін, танинді ақуызбен қосылған қосындысын (танальбин) қолданады. Ауыр металл тұздарымен және алкалоидтармен уланғанда асқазанды жуу үшін 0,5% ерітіндісі қолданылады. Танин тұрақсыз қосылыстар түзейді, сондықтан асқазаннан тез шығару (3-5 минут арасында) керек.

Жанама әсерлері. Асқазанның шырышты қабатында қалаусыз тұнбалардың түзуіне әкелуі мүмкін.

Рецепт үлгісі. Rp.: Sol. Tannini spirituosаe 4% - 25 ml

D.S. Күйіктің ІІ сатысында теріге жағу үшін.

#

Емен қабығының қайнатпасы (Decoctum corticis Quercus), сонымен қатар таниннен тұратын басқа да өсімдіктердің тұнбасы мен қайнатпалары (шайқурай шөбі, шатыраш жапырағы, зерде гүлі, тарлан тамыры, сиырсілекей, қаражидек, мойыл ж.т.б.) стоматит, гингивит және басқа да ауыз қуысының қабынуы кезінде қолданылады.

Рецепт үлгісі. Rp.: Decоcti corticis Quercus 20,0 – 200 ml

D.S. Ауызды шаю үшін.

#

Висмут субнитраты (Bismuthi subnitras) және оның тендестері дерматол (висмут субгаллат), ксероформ (висмут негізінің трибромфенолаты) сонымен қатар, қорғасын ацетаты (Plumbi acetas), ашутас ( Aluminum), күміс, мыс, мырыш препараттары және басқа да тұтқырлайтын, антисептикалық, үлкен шоғырымда күйдіретін әсері бар дәрілер. Терінің және шырышты қабаттың қабынулырында, энтерит, колит кезінде антисептикалық, май және сеппе ретінде теріні тазалау үшін, артық грануляцияны алып тастау үшін қолданылады.

Рецепт үлгісі. Rp.: Ung. Bismuthi subnitratis 10% - 25,0

D.S. Тері ауруларына жағу үшін.

Rp.: Sol. Plumbi acetatіs 0,25% - 50 ml

D.S. Для полосканий ран.

#

Rp.: Aluminis 4,0

Ac. borici 10,0

Aq. destill. 200 ml

M.D.S. Для обработки ран.

#

3.2.2. Қармаушы дәрілер

Қаптағыш дәрілер сумен қосылып, коллоидты ерітінді түзейді, ол шырышты қабықшаны жауып, сезгіш жүйке ұштарына тітіркендіргіш заттардың әсеріне кедергі жасайды. Бұл заттарға негізінен крахмал кілегейі (Mucilago Amyli), зығыр дәнінің кілегейі жатады. Олар жергілікті қабынуға қарсы және ауыруды басатын әсер көрсетеді. Гастрит, асқазан мен он екі елі ішектің ойық жараларында және энтероколитте қолданылады. Дәрілермен бірге ауыруды басатын бір реттік клизма ретінде, қышқылдар мен негіздермен уланғанда ұзақ уақыт ішке шырышты қабатты жаралардан қорғау мақсатында тағайындайды.

Рецепт үлгісі. Rp.: Chlorali hydratratis 1,5

Mucilaginis Amyli

Aq. destill aa 15 ml.

M.D.S. 1 клизма жасауға.

#

3.2.3. Сорғыш дәрілер

Жануарлардан және өсімдіктерден алынатын, үлкен белсенді беткейден тұратын, нәтижесінде басқа химиялық қосылыстармен немесе дәрілік препараттармен жақсы әрекеттесіп, өздерінің бойына сіңіріп алып, жүйке талшықтарын тітіркенуден қорғайтын сорғыш дәрілер. Бұл заттарға белсенді көмір, тальк және т.б. жатады. Бұлар іш өту кезінде және улы заттардың сіңірілуін тоқтату үшін қолданылады.

Белсенді көмір (Carbo activatus), карболен, карбактин, энтеросорбент, арнайы өнделген, сорғыш беткейі бар, ерімейтін қара түсті ұнтақ. Белсенді көмірөзіне улы заттарды (токсиндерді, газдарды, алкалоидтарды) сіңіріп алады.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Ішектегі ашу және шіру үрдістерімен жүретін диспепсияда (метеоризм), қышқылдықтың жоғары болуы мен асқазан сөлінің гиперсекрециясында, іштің өтуінде, жедел улануларда (алкалоидтармен, жүрек гликозидтерімен, ауыр металдардың тұздарымен және т.б.), токсикалық синдром ауруларында – тамақ токсикоинфекцияларында, дизентерия, сальмонеллезде, күйік ауруларының токсемия және септикотоксемия сатысында, созылмалы бауыр жетіспеушілігінде, бронх демікпесінде, атопиялық дерматитте, рентгенологиялық зерттеулерге дайында кезінде (газдардың түзілуін азайту үшін). Сулы жүзгінді уланғанда және интоксикация кезінде 20-30г; қышқылдық жоғары болғанда және іштің кебуінде - 1-2 таблеткадан (таблетка 0,5-0,25 г.) тәулігіне 3 – 4 реттен. Сулы жүзгінін ересектер үшін тамақтың арасында 10 г (бір пакет) тәулігіне 3 реттен; 7 жасқа дейінгі балаларға – 5 г, 7-14 жастағыларға – 7 г қабылдау. Емдеу курсының ұзақтығы 3-15 күн.

Кері көрсеткіштері. Асқазан ішек жолдарының ойық жараларында және асқазаннан қан кетулерде, әсіресе басқа дәрілермен бірге беруге және жоғары сезімталдықта болмайды.

Жанама әсерлері. Диспепсия болуы мүмкін, асқазан ішек жолдарында майлардың, ақуыздардың, витаминдердің, гормондардың, қоректі заттардың ж.т.б. сіңірілуі төмендейді; іштің қатуы немесе іштің өтуі, нәжістің қара түске боялуы, белсенді көмір арқылы гемоперфузия кезінде эмболияның дамуы мүмкін, геморрагия, гипокалемия, гипокальцемия, гипотермия және гипотензия, ағзада витаминнің, гормондардың, майлардың және ақуыздардың азаюы. Дәрілермен бірге қолданғанда олардың ықпалының төмендеуі мүмкін.

Шығарылу түрі. 200 мг капсуласы; 230, 250, 500 мг (N.10) таблеткасы; 5, 10, 15, 25, 30, 50, 100, 150 г ұнтағы пакетте; 100, 200 г флаконы; 100, 250, 450, 700, 850, 1300 г пастасы; 2,5; 3, 5, 10, 60, 100, 650 пакеттегi грануласы; 10, 12, 15, 24, 25 г флаконда.

Рецепт үлгісі. Rp.: Granularum Carbonis activati 5,0

D.t.d. N.10

S. 1 – 2 пакеттен 5 – 6 рет тәулігіне.

#

Тальк (Talcum) тер бездерінің бөліп шығарғандарын өзіне сіңіреді және теріні механикалық тітіркенуден қорғап, оны кептіреді. Оны сеппе ретінде қолданады.

Рецепт үлгісі. Rp.: Zinci oxydi 10,0

Talci 40,0

M. f. pulv.

D.S. Ұнтақ түрінде, сеппе.

#

3.2.4. Тітіркендіргіш дәрілер

Тітіркендіріш заттар сезімтал жүйке ұштарын белсендіреді және тітіркендіріп қозу әрекетін арттырады. Сонымен қатар, зақымдалған мүшені немесе тінді иннервациялайтын орайлас жүйкеге орталық жүйке жүйесі арқылы алаңдатумен, ауыру сезімін басады. Олар сонымен, теріге жергілікті әсер көрсетеді, ол биологиялық белсенді заттардың – гистаминнің, брадикининнің және серотониннің бөлінуіне әкеледі. Бұл топқа жататын негізгі тітіркендіргіш дәрілер: қыша қағаз, скипидар, ментол, аммиак ерітіндісі, терпентиннің тазаланған майы жатады.

Қыша қағазы (Charta sinapis)– қағазға жұқалап жағылған майсыз қыша қоспасының ұнтағы, ол мирозин және синигрин гликозид ферменттерінен тұрады. Әсер етуші заттардың ықпалынан ыдырап - өткір иісі бар, шырышты қабатты және теріні қатты тітіркендіретін қыша майының эфирі. Емдік ықпалы терінің жүйке ұштарын тітіркендіру салдарынан рефлекторлы реакциялар пайда болады.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Қабынуға қарсы дәрілер ретінде (алаңдатушы) тыныс жолдарының аурулары, жүрек соғуы, невралгия, миалгия және т.б. аурулар кезінде қолданылады. 4-5 қыша қақазды күніне 1 рет. Эфирлі қышы майын 2% спирттік ерітінді түрінде жергілікті тітіркендіруші және алаңдатушы заттар ретінде қолданады.

Кері көрсеткіштері. Тері зақымдануларында, іріңді ауруларда, нейродермитте, сулы экземада, псориазда.

 

Терпентиннің тазаланған майы (Oluеm Terebinthinaе rectificatum) скипидар – эфирлік май. Бұл кәдімгі қарағай бүршігін айдаудан алған өнім, тері арқылы өтіп, сезімтал жүйке ұштарын тітіркендіреді, ауыруды басатын (алаңдатушы) және антисептикалық әсер көрсетеді. «Финалгон», «Капсикам» майларының құрамына кіреді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Бұл заттардың екі мақсатта қолданады: біріншіден, жарақаттанған жердегі ауырсынуды басу үшін, яғни көңілді басқаға аудару, екіншіден, патологиялық үрдіс кезінде ішкі денедегі трофиканы жақсарту үшін. Невралгия, радикулит, миалгия, аяқ-қол қақсағанда, миозитте, полиартриттерге, сонымен қатар бумен дем алу үшін ірінді бронхитте, бронхоэктазияда қолданылады.

Кері көрсеткіштері. Бауыр мен бүйрек паренхимасының зақымданулары кезінде.

Шығарылу түрі. 20 % жағынды 15 және 25 г банкада және 15, 25 және 50 г тубаларда және 10, 30 және 50 мл флакондағы майлы ерітінді.

Рецепт үлгісі. Rp.: Oleum Terebinthinae rectificati

Chloroformi aa 15 ml

Methylsalicylatis 10 ml

M. f. linimentum

D.S. Буын тұсына жағу үшін.

#

Ментол (Mentholum) жалбыз майынан алатын (бұрыш жалбызының жапырағында) – салқындатқыш рецепторларды тітіркендіреді, аздап жансыздандырады, рефлекторлы жолмен қан тамырларының қысымын өзгертеді. Бұл қасиетін жүрек-қан тамырларын кеңейтетіндігінен байқауға болады.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Невралгия, миалгия артралгия кездерінде 2% спирттік ерітіндісі немесе 10% майлы жүзгіні ұсынылады; қышымалы дерматозды емдеуде 1% ланолинді-вазелин май немесе 0,5% спирттік ерітінді қолданылады. Жоғары тыныс алу жолдарының қабыну ауруларында (тұмау, фарингит, ларингит, трахеит) бумен дем алу немесе интраназальды тамшы түрінде береді. «Валидол» құрамына кіреді, сондықтан стенокардияда қолданылады. Сонымен қатар, ментол көптеген сыртқа қолданылатын алаңдатушы дәрілердің құрамына кіреді (броментол, меновазин, кафомен, эфкамон).

Кері көрсеткіштері. Жас балалардың мұрнына жағуға, өңешіне бумен дем алуға болмайды. Өйткені тынысы нашарлап, демі тоқтап қалуы мүмкін.

Шығарылу түрі. 1% вазилин майындағы ерітінді (тамшы); 1 және 2% флакондағы спиртті және майлы (ментол майы) ерітінді 10, 20, 25 және 30 мл және флакон-тамшыда 10 мл; ментол каламы.

Рецепт үлгісі. Rp.: Sol. Mentholi spirituosae 5%-5 ml

D.S. 1-2 тамшыдан тілдің астына.

#

Rp.: Olеum. Mentholi 2% - 10 ml

D.S. 5-10 тамшыдан мұрынға тамызу үшін.

#

Аммиак ерітіндісі (SоІ. Ammonii caustici) мүсәтір спирті. Өткір иісі бар, ұшқыш сұйықтық. Тыныс алғанда жоғары тыныс жолдарының сезімтал жүйке ұштарын тітіркендіріп, тыныстың орталығына қоздырушы әсер береді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Жедел жәрдем ретінде естен танған кезде тынысты қоздыру үшін, мақтаға тамызып мұрынға 1 сек. иіскетеді. Кейде құстыру үшін 5-10 тамшысын 100 мл суға қосып береді. Жәндік шаққанда сыртқа дәріленген дәкені басу ретінде қолданады.

Кері көрсеткіштері. Дерматитте, экземада және тері ауруларында.

Жанама әсерлері. Жоғары шоғырымда тынысты рефлекторлы тоқтатуы мүмкін және өңеш пен асқазанның күйіктерін туғызады.

Шығарылу түрі. 10% ерітінді 10, 40 және 100 мл флаконда және 1 мл ампулада.

Рецепт үлгісі. Rp.: SоІ. Ammonii cаustici 1 ml

D.t.d. N. 10 in amp.

S. Есін жиғызу үшін иіскетеді.

#

 

«Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар

1. Сорғыш дәрілерді көрсетіңіз:

а/ лидокаин//

б/ тетракаин//

в/ тальк//

г/ прокаин//

д/бензокаин//

 

2. Тітіркендіретін дәріні талдаңыз:

а/ лидокаин//

б/ тетракаин//

в/ прокаин//

г/ аммиак ерітіндісі//

д/ бензокаин//

 

3. Анестезиннің қолдану көрсеткіші:

а/ тері мен шырышты қабаттың жүйке ұштарын тітіркендіргіш әсер етеді//

б/ препаратты қолданған жерде анестезияны тудыратын дәрілер//

в/ ОЖЖ қозудың берілуін тежейтін препарат//

г/ жасуша аралық коллоидты сұйықтықтардың тұтқырлануын туғызатын дәрілер//

д/ бас ми бағанасының ретикулярлы формациясына тежегіш әсер етеді//

 

4. Жансыздандырудың барлық түріне қолданылатын дәрі:

а/ бензокаин//

б/ тетракаин//

в/ артикаин//

г/ лидокаин//

д/ бупивакаин//

 

5. Лидокаиннің қолдану көрсеткіші:

а/ жансыздандырудың барлық түрі, жүрек аритмиясы//

б/ артериалды гипертензия//

в/ асқазанның ойық жаралары//

г/ гиперлипидемия//

д/ стенокардия//

 

6. Беткейлік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрі:

а/ ропивакаин//

б/ артикаин//

в/ бупивакаин//

г/ тримекаин//

д/ бензокаин//

 

7. Дәрілік заттарды араластыру үшін қолданылатын дәрі:

а/ прокаин//

б/ тетракаин//

в/ либексин//

г/ бензокаин//

д/ кодеин//

 

8. Қандай препарат ұзақ қолданғанда аллергиялық реакция туғызуы мүмкін:

а/ тетракаин//

б/ бумекаин//

в/ прокаин//

г/ бензокаин//

д/ ропивакаин//

 

9. Альмагель-А құрамына не кіреді:

а/ тетракаин//

б/ бензокаин//

в/ бумекаин//

г/ анестезин//

д/ ропивакаин//

 

10. Улылығы төмен беткейлік жансыздандырушы дәрілер:

а/ прокаин//

б/ тетракаин//

в/ ропивакаин//

г/ бензокаин//

д/ кодеин//

 

11. Суда нашар еритін препарат:

а/ тетракаин//

б/ либексин//

в/ бензокаин//

г/ прокаин//

д/ артикаин//

 

12. ЛОР тәжірибесінде қолданылатын жансыздандырушы дәрілер:

а/ прокаин//

б/ либексин//

в/ бензокаин//

г/ артикаин//

д/ тетракаин//

 

13. Естен тану жағдайларында қолданылатын препарат:

а/ танин//

б/ белсенді көмір//

в/ прокаин ерітіндісі//

г/ лидокаин ерітіндісі//

д/ аммиак ерітіндісі//

 

14. Артрит кезінде жағу үшін қолданылатын препарат:

а/ новокаин ерітіндісі//

б/ тетракаин//

в/ либексин//

г/ бензокаин//

д/скипидар//

 

15. Сорғыш ретінде улану кезінде қолданылатын препарат:

а/ лидокаин//

б/ тетракаин ерітіндісі//

в/ белсенді көмір//

г/ аммиак ерітіндісі//

д/ бензокаин//

 

16. Сульфаниламидтердің микробтарға қарсы әсерін төмендететін дәрі:

а/ прокаин//

б/ лидокаин//

в/ бензокаин//

г/ артикаин//

д/ ропивакаин//

 

17. Ментолдың қолдану көрсеткіштері:

а/ полиартритте, невритте, лорингитте//

б/ баспа, стенокардия, ауыру сезімінде//

в/ невралгияда, миалгияда, артралгияда//

г/ стоматит, ренит, миалгия//

д/ гастрит, колит, полиартрит//

 

18. Емдік ықпалы рефлекторлфы реакциялармен байланысты:

а/ бензокаин//

б/ қыша қағазы//

в/ нашатыр спирт//

г/ танин//

д/ белсенді көмір//

 

19. Жергілікті әсер ететін жансыздандырушы соңғы ұрпақтың препараты:

а/ ропивакаин//

б/ бензокаин//

в/тетракаин//

г/ прокаин//

д/ артикаин//

20. Жергілікті жансыздандырушы, химиялық құрылысы бойынша лидокаинге ұқсас және анғұрлым белсенді:

а/ прокаин//

б/ ропивакаин//

в/ бупивакаин//

г/ бумекаин//

д/ тримекаин//

 

 

4 Тарау. Эфференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер

Холинорецепторларға (холинергиялық) әсер ететін дәрілер

Орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ) екіге бөлінеді:

1/ ми қыртысының алдыңғы орталық қатпарындағы қимыл аймағының орталығы болып келетін соматикалық жүйке жүйесі және санамен реттеледі. Мысалы, алдыңғы орталық қатпарда орналасқан қимыл орталығы, қаңқа бұлшықет қозғалысын бара-бар реттейді, оған импульстар тікелей холинергиялық синапстан қаңқа бұлшықеттеріне беріледі;

2/ вегетативті жүйке жүйесі, сезіну шаласанамен реттеледі. Жоғары вегетативті орталық – гипоталамус (4.1. сурет).

 

Тыныс орталығы Тамырларды қозғау орталығы

 

 

Сурет 4.1. Соматикалық және вегетативті жүйке жүйесінің жалпы кестесі

 

Морфологиялық белгілері бойынша вегетативті жүйке жүйесі симпатикалық және парасимпатикалық жүйке жүйесі болып бөлінеді, ал синапстағы түзілетін медиаторлары бойынша адренергиялық және холинергиялық болып келеді. Адренергиялық жүйке медиаторына норадреналин (НА) және адреналин (Адр), ал холинергиялыққа – ацетилхолин (АХ) жатады. Орталық жүйке жүйесінде медиаторлық қызметті ацетилхолин, норадреналин, дофамин, серотонин, ГАМҚ (гамма-аминомай қышқылы) ж.т.б. орындайды.

Парасимпатикалық жүйке жүйесінің эфференттік жолы екі нейроналды орталықтан шығады – краниальды және сакральды бөлімдерден. Краниальды ядролар орталық және сопақша ми құрамындағы бас-ми жүйкелеріндегі – ІІІ, VІІ, ІХ, Х жұптарында орналасқан. Парасимпатикалық жүйке жүйесінің сакральды вегетативті нейрондары өз бастауларын жұлын миының төменгі бөліміндегі бүйір мүйізінің сұр заттарынан басталады. Осы орталықтардан тораптарға (ганглиге) ұзын торап алды талшықтар кетеді. Ал парасимпатикалық тораптардың өзі тікелей мүшелерде орналасқан және олардан қысқа тораптан кейінгі талшықтар шығады (Сурет 4.2.).

Симпатикалық жүйке жүйесінің орталығы жұлын миының тораколюмбальды бөлімінің бүйір мүйізінің сұр затында орналасқан. Симпатикалық жүйке жүйесінің тораптары жұлын миының жүйке бағанасынан шыққаннан кейін орналасқан және оларды екі жақты паравертебральды тораптар деп атайды, бірақ олар үшін медиатор ацетилхолин болып келеді. Симпатикалық жүйке жүйесінің тораптар алдындағы талшықтары қысқа, ал тораптардан кейінгі талшықтары ұзын және мүшелерде аяқталады, олардың медиаторы норадреналин болып келеді. Симпатикалық жүйке жүйесінің қосымша медиаторына адреналин жатады, ол бүйрек үсті безінің милы қабатында, күйзелістік жағдайларда қанға бөлінеді. Ішкі мүшелердің иннервациясында басқа да биологиялық белсенді заттар қатысады – дофаминергиялық, серотонинергиялық және пуринергиялық, сонымен қатар Р субстанциясы, нейропептид V және VІР (вазоактивті интесинальді пептид) және азот тотығы.




Поделиться с друзьями:


Дата добавления: 2014-11-08; Просмотров: 1984; Нарушение авторских прав?; Мы поможем в написании вашей работы!


Нам важно ваше мнение! Был ли полезен опубликованный материал? Да | Нет



studopedia.su - Студопедия (2013 - 2024) год. Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав! Последнее добавление




Генерация страницы за: 0.179 сек.