Адренотежегіштер

Адренотежегіштер

Адренотежегіштер – шеткері медиаторлы жүйенің адренорецепторларына тікелей тежегіш әсер көрсететін адренергиялық заттар болып табылады.

Кесте 5.2.1. Адренотежегіштердің жалпы сипаттамасы

Әсер ету ықпалы	Қолданылуы	Кері көрсеткіші	Жанама әсерлері
Адренорецепторларға тежегіш әсер етеді: α1 және α2, β1 және β2, адренергиялық физиологиялық ықпалдарды тежеуге әкеледі	Артериалды гипертензия, гипертониялық криз, геморрагиялық және кардиогенді шок, стенокардия, тахиаритмия, феохромоцитома, глаукома, шеткі қан айналымының бұзылыстары (эндартериит, Рейно ауруы, акроцианоз ж.т.б.), аталық безінің қатерлі емес гиперплазиясы	Брадикардия, артериалды гипотензия, Жедел және созылмалы жүрек жетіспеушілігі, атрио- Вентрикулярлы тежелу, бронх демікпесі, атеросклероздың ауыр түрлері, бүйрек және бауыр жетіспеушлігі, жүктілік	Басу ауыру, бас айналу, тахикардия, ортостатикалық коллапс, жүрек жетіспеушілігі, бронхоспазм, қышыну мен терінің гиперемиясы, мұрынның шырышты қабаттың ісінуі, жүректің айнуы, құсу, іштің өтуі

Фентоламин (Phentolaminum) талдамсыз α-адернотежегіштерге жатады, бір мезгілде синапстан кейінгі α₁ және синапстың алдындағы α₂ адренорецепторларға әсер етеді, ол бұлшық еттің, терінің, шырышты қабақтың қан айналымын жоғарылатып, тарылуларды шеттетеді және шеткі тамырларды кеңейтеді, әсіресе артериолдар мен прекапилярларды және қан қысымын төмендетеді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Феохромоцитома кезіндегі гипертензивті кризді шеттетеді, шеткі қан айналым бұзылыстврында (Рейно ауруы, эндартерит, акроциноз, атеросклерозды гангренаның бастапқы сатысында), аяқтың трофикалық жараларын емдеу үшін, жазылмайтын трофикалық жаралар мен үсулерде қолданылады. Ересектерге ішке таблетка түрінде 0,05г және балаларға 0,025 г тәулігіне 3 – 5 рет.

Кері көрсеткіштері. Жүректің және тамырлардың органикалық бұзылыстарында.

Жанама әсерлері. Тахикардия, бас айналуы, терінің қызаруы және қышуы, мұрынның шырышты қабатының ісінуі, кейде лоқсу, құсу және іш өту.

Шығарылу түрі. 25 мг таблеткада.

Рецепт үлгісі. Rp.: Phentolamini 0,05

D.t.d. № 6 in tab.

S. 1 таблеткадан күніне 3-4 реттен.

#

Троподифен (Tropodifenum), тропафен. Троподифен әлсіз холинотежегіш қасиеті бар, белсенді α-адренотежегіш болып табылады. Негізінен шеткері тамырларды қатты кеңейтеді және артериялық қан қысымын төмендетеді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Шеткі қан айналым бұзылыстарымен байланысты ауруларды емдеу үшін (эндартериит, Рейно ауры, акроцианоз ж.т.б.), аяқтың трофикалық жараларын және жазылмайтын жараларды емдеу үшін, гипертониялық кризді шеттету үшін, феохромоцитоманы диагностика жасау мен емдеу үшін. Тері астына немесе бұлшықетке 1% немесе 2% ерітіндіні 0,5-2 мл-ден күніне 1-3 реттен.

Кері көрсеткіштері және жанама әсерлері. Жүрек пен тамырлардың органикалық өзгерістері кезінде.

Жанама әсерлері. Ортостатикалық коллапстың, тахикардияның дамуы мүмкін, бастың айналуы, терінің қызаруы мен қышынуы, мұрынның шырышты қабатының ісінуі, жүректің ануы мен құсу, іштің өтуі.

Шығарылу түрі. Егуге арналған 20 мг-нан тұратын лиофилизирленген флакондағы ұнтақ.

Рецепт үлгісі. Rp.: Tropapheni 0,02

D.t.d. № 6 in amp.

S. Ампуланың ішіндегісін егу үшін еріту керек.

#

Празозин (Prazosinum) тамырлардың синапстан кейінгі α₁ – адренорецепторларына талдамды әсер етеді, осы әсеріне байланысты ол норадреналин медиаторының тамырларды тарылту ықпалын тежейді. Празозин бір мезгілде артерио – мен веналарды кеңейтетін әсер көрскетеді, осыған байланысты жүрекке венозды қанның қайтып келуін шектейді және шеткі қарсыласудың азайтуы арқасында оның жұмысын жеңілдетеді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Әртүрлі артериялды гипертензия, шеткі қан айналым бұзылыстары (Рейно ауруы), ерте кезеңдегі аталық безінің аденомасын емдеу. Аз мөлшерін 0,5 мг жатар алдында тағайындайды, содан соң 1 мг-нан күніне 2-3 реттен.

Кері көрсеткіштері. Жүктілік, 12 жасқа дейінгі балалар және бүйрек ауруы.

Жанама әсерлері. «Бірінші мөлшер феномені» дамуы мүмкін – постуралды гипотензия естен тануға дейін, бас айналу, бастың ауыруы, ұйқысыздық, әлсіздік, шаршағыштық, лоқсу, іш өту, іш қату, ауыз құрғауы, кей жағдайларда жүрек соғу жиілігінің жиілеуі мүмкін.

Шығарылу түрі. 0,5, 1, 2 және 5 мг таблеткада N. 30, 100.

Рецепт үлгісі. Rp.: Prazosini 0,001

D.t.d. N 10 in tab.

S. 1 таблеткадан ұйықтар алдында.

#

Доксазозин (Doxazosinum), артезин, кардура, тонокардин. Доксазозин таңдамалы α₁– адренотежегіштер.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Негізінен артериялды гипертензия, тоқыраулы жүрек жеткіліксіздігі, аталық безінің қатерсіз гиперплазиясы. Ішке 1-8 мг күніне 1 реттен (таблеткалар 1, 2, 4 және 8 мг N10, 20, 30) тәулігіне 8-16 мг-ға дейін қолданады.

Кері көрсеткіштері. Аорталды және митралды қақпақшаның стенозы, бауыр қызметінің бұзылуы, жүктілік.

Жанама әсерлері. Ортостатикалық гипотензия, тахикардия, аритмия, дірілдеу, лоқсу, іштің қатуы, ұйқышылдық.

Шығарылу түрі. 1, 2, 4 және 8 мг таблеткада N. 10, 20, 30.

Пророксон (Proroxanum), пирроксан. Пророксан шеткері және орталықтағы α-адренотежегіш болып табылады, сонымен қатар қышынуға қарсы әсері бар.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Симпатикалық тонустың жоғарылауында (психикалық бұзылыс пен қорқыныш), диэнцефалды және гипертониялық криздерде, морфинді және алкоголды абстиненция, вестбулярлы аппараттың қозуы (теңіз және әуе ауруы, Меньер синдромы), қышыну дерматозы. Ішке 15-45 мг-нан тағайындайды, тері астына және бұлшықетке 20-30 мг-нан күніне 2-3 реттен тағайындайды.

Кері көрсеткіштері. Атеросклероздың ауыр түрлері, стенокардия ұстамасымен жүретін жүректің ишемиялық ауруы, ми қан айналымының бұзылуы, айқын жүрек жеткіліксіздігі.

Жанама әсерлері. Брадикардия, стенокардияны шақыру, стенокардиямен ауыратын науқастардың жүрек тұсының ауыру сезімі күшеюі мүмкін.

Шығарылу түрі. 15 мг таблеткада N.50; 1% 1 мл егуге арналған ампуладағы ерітінді.

Бутироксан (Butyroxanum) шеткері және орталықты α – адренорецепторлар мен орталықты Н-холинорецепторлардың тежегіші болып табылады.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Вегетотамырлық дистониялар, артериялды гипертензия, гипертониялық криздер, маскүнемдік пен наркомания кезінде абстенетті синдромды емдеу, қышыну дерматозында (экзема, есекжем, нейродермит). Ішке 10 мг-нан тәулігіне 1-4 рет, тері астына және бұлшықетке 10-20 мг-нан 1-2 мл 1% ерітіндіні тәулігіне 1-2 рет тағайындау қажет.

Кері көрсеткіштері. Артериялды гипотензия, жүрек жеткіліксіздігі, ми қан айналымының бұзылысы, стенокардия, глаукома.

Жанама әсерлері. Артериялды қан қысымының төмендеуі, стенокардия ұстамасының жиіленуі.

Шығарылу түрі. 10 мг таблеткада N.50; 1% егуге арналған 1 мл ампуладағы ерітінді.

Теразозин ( Terazosinum), корнам, сетегис. Теразозин химиялық құрылымы бойынша празозинге ұқсас және таңдамалы α₁ – ұзақ әсерлі адренотежегіштерге жатады. Тамырлардың, аталық бездің және қуықтың синапстан кейінгі α₁ – адренорецепторын тежейді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Артериялды гипертензияда, аталық безінің қатерсіз гиперплазиясында және зәр шығарудың бұзылуы. Ішке 5-20 мг-нан күніне 1 рет тағайындайды.

Кері көрсеткіштері. Артериялды гипотензия, жүктілік, емшекпен емізу.

Жанама әсерлері. «Бірінші мөлшердің феномені» - артериялды қан қысымының кенеттен ортостатикалық коллапсқа дейін түсуі, тахикардия, аритмия, шеткері ісінулер, ұйқышылдық, бас ауыруы, бас айналу, лоқсу, құсу, артралгия, миалгия, лейкопения, либидоның төмендеуі, аллергиялық реакциялар.

Шығарылу түрі. 1, 2, 5 және 10 мг таблеткада N.20, 28.

Тамсулозин (Tamsulosinum), омник. Тамсулозин таңдамалы α₁ –адренотежегіш әсер көрсетеді, айрықша аталық бездің, қуық мойынына және уретраның простатикалық бөліміне таңдамалы α₁ – адренотежегіш әсер береді.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Қатерсізаталық безінің гиперплазиясы, зәр шығаруының қиындауы. Ішке 0,4 мг-нан күніне 1 рет тағайындайды.

Кері көрсеткіштері. Анамнезінде ортостатикалық гипотензия болса, айқын бауыр және бүйрек жетіспеушілігі.

Жанама әсерлері. Ортостатикалық гипотензия, бас айналу, бас ауыру, астения, либидоның төмендеуі.

Шығарылу түрі. 0,4 мг таблеткада және капсулада N. 10, 30.

Альфузозин (Alfuzosinum), дальфаз. Альфузозин аталық безінің, уретраның және қуықтың адренорецепорларына айрықша әсер ететін α₁– адренотежегіштер.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Негізінен аталық безінің қатерсіз гиперплазиясында зәр шығарудың қиындауы кезінде. Ішке 10 мг-нан тәулігіне 2 реттен тағайындайды.

Кері көрсеткіштері. Анамнезінде ортостатикалық гипотензия болған кезде.

Жанама әсерлері. Диспепсиялық бұзылыстар, тахикардия, ортостатикалық гипотензия, стенокардия симптомының өршуі, аллергиялық реакциялар.

Шығарылу түрі. 2,5; 5 және 10 мг таблеткада N. 14, 56.

Дата добавления: 2014-11-08