Czasownik

Alternacje

przyp.	ł:l	r:rz
m	n	ż	m	n	ż
mian.	artykuł	koło	szkoła	bazar	srebro	nora
miesc.	o artykule	o kole	o szkole	o bazarze	o srebrze	o norze
przyp.	t:ć	d:dź
m	n	ż	m	n	ż
mian.	plakat	błoto	data	sad	rondo	woda
miesc.	o plakacie	o błocie	o dacie	o sadzie	o rondzie	o wodzie
przyp.	s:ś	z:ź
m	n	ż	m	n	ż
mian.	kwas	proso	osa	wyraz	żelazo	fraza
miesc.	o kwasie	o prosie	o osie	o wyrazie	o żelazie	o frazie

przyp.	ż
k:c	g:dz	ch:sz
mian.	Polka	noga	mucha
miesc.	o Polce	o nodze	o musze

Stopniowanie przymiotników

Stopień równy	Stopień wyższy	Stopień najwyższy
młody	młodszy	najmłodszy
stary	starszy	najstarszy
głupi	głupszy	najgłupszy
twardy	twardszy	najtwardszy
prosty	prostszy	najprostszy
bystry	bystrzejszy (r//rz)	najbystrzejszy
trudny	trudniejszy (n//ń)	najtrudniejszy
mądry	mądrzejszy (r//rz)	najmądrzejszy
ciemny	ciemniejszy (n//ń)	najciemniejszy
ciepły	cieplejszy (ł//l)	najcieplejszy

biały - bielszy (ł//l, a//e)

wesoły - weselszy (ł//l, o//e)

gorący - gorętszy (c//t, ą//ę)

dobry	zły	duży	mały
leprzy	gorszy	większy	mniejszy
najleprzy	najgorszy	największy	najmniejszy

niski	wysoki	daleki		zmęczony	chory	znany
niższy	wyższy	dalszy		bardziej zmęczony	bardziej chory	bardziej znany
najniższy	najwyższy	najdalszy		najbardziej zmęczony	najbardziej chory	najbardziej znany

Stopień wyższy	od + Gen.	jestem starszy od ciebie
	niż + Nom.	jestem starszy niż ty
	z + Gen.	jestem najstarszy z was
Stopień najwyższy	spośród + Gen.	kto jest najstarszy spośród was?
	wśród + Gen.	on jest najstarszy wśród nas

Ćwiczenia

Ćw. 1. Użyjcie stopnia wyższego lub najwyższego:

1.Niebieska sukienka jest (długi) niż granatowa. 2.Twoja spodnica jest (krótka) od mojej. 3.Ta wełniana bluzka jest (ciepły) niż sweter. 4.Ten zielony materiał jest (tani) od tego brązowego. 5.To moja (krótka) podomka. 6.Ten popielaty kapelusz jest (ładny) ze wszystkich.

Ćw. 2. Przetłumaczcie na język polski:

1. Туфли легче ботинок. 2. Джемпер теплее кофты. 3. Мои брюки длиннее твоих. 4. Та красная шляпа лучше, чем белая. 5. Коричневый плащ самый маленький из всех. 6. Твоя синяя рубашка самая большая из всех. 7. Чулки короче колготок. 8. Мое пальто темнее плаща.

Koniugacja. Czas teraźniejszy

Koniugacja	Przykłady
I	-ę (-uj-ę) -esz (-uj-esz) -e (-uj-e)	-emy (-uj-emy) -ecie (-uj-ecie) -ą (-uj-ą)	rysować, pokazywać, nieść, brać, iść, jechać, myć, pisać
II	-ę -isz (-ysz) -i (-y)	-imy (-ymy) -icie (-ycie) -ą	mówić, słyszeć, widzieć, tłumaczyć, chodzić, prosić
III	-am (em) -asz (esz) -a (e)	-amy (emy) -acie (ecie) -ają (eją)	czytasz, rozmawiać, ubierać, śpiewać umieć, rozumieć, wiedzieć, jeść

I koniugacja

Samogłosek tematowy - E

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
	piszę	piszemy	myję	myjemy	kupuję	kupujemy
	piszesz	piszecie	myjesz	myjecie	kupujesz	kupujecie
	pisze	piszą	myje	myją	kupuje	kupują
bezokol.	pisać	myć	kupować

II koniugacja

Samogłosek tematowy - I (Y)

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
	lubię	lubimy	stoję	stoimy	widzę	widzimy
	lubisz	lubicie	stoisz	stoicie	widzisz	widzicie
	lubi	lubią	stoi	stoją	widzi	widzą
bezokol.	lubić	stać	widzieć

III koniugacja

Samogłosek tematowy - A

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
	czytam	czytamy	wracam	wracamy	dam	damy
	czytasz	czytacie	wracasz	wracacie	dasz	dacie
	czyta	czytają	wraca	wracają	da	dadzą
bezokol.	czytać	wracać	dać

IV koniugacja

Samogłosek tematowy - E

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
	umiem	umiemy	rozumiem	rozumiemy	jem	jemy
	umiesz	umiecie	rozumiesz	rozumiecie	jesz	jecie
	umie	umieją	rozumie	rozumieją	je	jedzą
bezokol.	umieć	rozumieć	jeść

być	mieć
(ja) jestem	(my) jesteśmy	(ja) mam	(my) mamy
(ty) jesteś	(wy) jesteście	(ty) masz	(wy) macie
(on, ona) jest	(oni, one) są	(on, ona) ma	(oni, one) mają

wiedzieć	jechać
wiem	wiemy	jadę	jedziemy
wiesz	wiecie	jedziesz	jedziecie
wie	wiedzą	jedzie	jadą

musieć	chcieć
muszę	musimy	chcę	chcemy
musisz	musicie	chcesz	chcecie
musi	muszą	chce	chcą

musieć + Inf.	mieć + Inf.
muszę pojechać do Polski мне необходимо поехать в Польшу	mam pojechać do Polski мне предстоитпоехать в Польшу

Ćwiczenia

Ćw. 1. Dokończcie zdania:

1. Ja słucham muzyki i ty…..2. On powtarza tekst i wy…..3. Wy rozmawiacie po polsku i one…….4. On ma nowe auto i ja……5. Ja pomagam swoim rodzicom i on….6. Oni czytają po polsku i my…..7. Oni objaśniają zadanie i ja…..8. My śpiewamy i wy…..9. On ziewa i ja…..10. My ziewamy i oni……

Ćw. 2. Odpowiedzcie na pytania:

1. Czy czytasz po polsku? 2. Czy słuchasz rano radia? 3. Czy ziewasz na lekcjach jak hipopotam? 4. Czy rozmawiasz na lekcjach z kolegą? 5. Czy uważnie słuchasz lektora albo nauczyciela? 6. Czy uczniowie twojej klasy (grupy) dużo gadają na lekcjach?

Ćw. 3. Wyrazy w nawiasach podajcie w odpowiedniej formie:

1. Dlaczego Adam ciągle (pytać) o Marię? Jest zakochany, czy co? 2. <my> - Jesteś gotowy? Zaraz (ruszać). 3. <wy> - O! Jest wolna taksówka! (Wsiadać) czy (czekać) na autobus? 4. <ja> - Nie (zamierzać) już czekać. Jest późno. (Wracać) do domu. 5. Kiedy idę spać, (zostawiać) zawsze uchylone okno. 6. <ty> - Widzę, że (nalewać) kawę, poproszę i ja! 7. - Gdzie ona (chować) kawę..., nigdzie nie widzę...

Ćw. 4. Wyrazy w nawiasach podajcie w odpowiedniej formie:

1. <ja> Codziennie (jeździć) na uniwersytet taksówką. 2. <ja> Źle (mówić) po polsku i nikt mnie nie rozumie. 3. <ty > - Na co (patrzeć)? Na ten piękny pałac? 4. Czy Karol (lubić) operę? 5. <my> - Nie (mieścić się)! Ten samochód jest za mały! 6. Anna i Adam zawsze (siedzieć) w kinie blisko wyjścia. 7. Przepraszam, ale nie umiem dobrze kroić chleba, może Karol dobrze (kroić)?

Ćw. 5. Z podanych wyrazów proszę ułożyć zdania:

1. Anna, nalewać, filiżanka, herbata, do. 2. lato, morze, wszyscy, jeździć, nad. 3. student, przygotowywać się, egzamin, do, trudny. 4. na, obraz, malarz, student, znany, patrzeć, uwaga, z. 5. wszyscy, rozmawiać, po, angielski, prawie. 6. Ewa, Karol, zamierzać, z, jechać, Zakopane, do. 7. wieczór, Ewa, Adam, i, iść, bal, na. 8. Adam, robić, lubić, nie, nic. 9. ciągle, <wy>, jeździć, taksówka, uniwersytet, na. 10. Karol, z, Adam, wsiadać, pusty, do, autobus.

Ćw. 6. Przetłumaczcie na język polski:

1. Пословица: «Смеется тот, кто смеется последний». 2. Люблю смотреть, как Тадек ест. 3. Видишь? Это Адам едет на своим новом автомобиле. 4. Иногда я езжу на автобусе без билета. 5. Я хочу говорить и писать по-польски. 6. Вы можете разговаривать тихо? Я не слышу радио. 7. Я уже не могу ждать. Я иду.

Czas przyszły prosty

1.	robić coś wiele razy	1.	robić coś jeden raz
2.	robić coś długo	2.	robić coś krótko
3.	nie myślęć o rezultacie	3.	myślęć o rezultacie
czytać	przeczytać	Czytam gazetę. - Pzeczytam gazetę.
znać	poznać	Znam pana. - Poznam pana.
płacić	zapłacić	Płacisz gotówką. - Zapłacisz gotówką.
prosić	poprosić	Prosimy do stołu. - Poprosimy do stołu.
pytać	zapytać, spytać	Pytam Jana. - Zapytam Jana. Spytam Jana.
robić	zrobić	Robimy ćwiczenie. - Zrobimy ćwiczenie.
żenić się	ożenić się	Ty żenisz się dziś. - Ty ożenisz się jutro.
pić	wypić	Piję kawę. - Wypiję kawę wieczorem.
dzwonić	zadzwonić	Krystyna dzwoni. - Krystyna zadzwoni jutro.
kupować	kupić	Kupujemy dom. - Kupimy dom.
oglądać	obejrzeć	Oglądam film. - Obejrzę film.
dawać	dać	Dajemy książkę. - Damy książkę.
dostawać	dostać	Dostaję listy. - Na pewno dostanę list.
zapraszać	zaprosić	Zapraszamy na kolację. - Zaprosimy was jutro.
widzieć	zobaczyć	Widzę dobrze. - Zobaczę teatr.
mówić	powiedzieć	Ty mowisz głośno. - Ty powiesz prawdę.

Ćwiczenia

Ćw. 1. Czasowniki w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie czasu przyszłego:

1. Oni (przysłać) ci list. 2. Państwo (spędzać) urlop w Hiszpanii. 3. Szkoda że pani ich nie (poznać). 4. Jutro (opowiedzieć – ja) mu wszystko. 5. Nad morzem (być – ty) tydzień. 6. Czy (pokazać – my) im Tatry?

Ćw. 2. Przetłumaczcie na język polski:

1. -Купишь завтра хлеб? -Нет, я куплю его сегодня. 2. Я дам тебе свою книгу, а ты мне дашь свой журнал? 3. Мы делаем упражнение сейчас, а они сделают вечером. 4. Ян позвонит мне в пятницу и мы пойдем в кино. 5. -Вы поедете с нами? –Нет, мы посмотрим фильм по телевизору.

Czas przeszły

chodzić, iść	pójść
przychodzić	przyjść
wychodzić	wyjść

chodzić; przychodzić; wychodzić

chodziłem	chodziłam		chodziliśmy	chodziłyśmy
chodziłeś	chodziłaś		chodziliście	chodziłyście
chodził	chodziła	chodziło	chodzili	chodziły

przychodzić: przychodziłem, przychodziłam...

wychodzić: wychodziłem, wychodziłam...

iść, pójść, przyjść, wyjść

iść

szedłem	szłam		szliśmy	szłyśmy
szedłeś	szłaś		szliście	szłyście
szedł	szła	szło	szli	szły

PÓJŚĆ: poszedłem, poszłam...

PRZYJŚĆ: przyszedłem, przyszłam...

WYJŚĆ: wyszedłem, wyszłam...

Ćwiczenia

Ćw. 1. Zamiast kropek wstawcie w odpowiedniej formie czasu przeszłego czasowniki iść, pójść, przyjść, wyjść:

1. Anna.......... ulicą i rozmawiała z koleżanką. 2. Maria i Piotr............ z kina przed końcem filmu. 3. Nigdy nie chodzę do opery, ale wczoraj................. na "Wesele Figara". 4. Zaprosiłeś mnie na obiad, ale.................... na kolację. 5. Rodzice................... do nas 15 minut. 6. Sąsiadka.................... do mnie o 17.00. 7. Pielęgniarki..................... z gabinetu lekarza. 8. Nauczyciel....................... z dziećmi do zoo. 9. Lekarz........................ ze szpitala. 10. Chciałem spotkać się z tobą, więc................. do ciebie. 11. Nie chciałam czekać długo na autobus, więc................... na piechotę. 12. Nie lubisz mojej koleżanki, więc nie....................... do niej na urodziny. 13. Chcieliśmy obejrzeć obrazy Witkacego, więc................... do muzeum. 14. Musieliśmy....................... z biura o 12⁰⁰ 15. Kiedy ciocia i wujek....................... ulicą, spotkali moją siostrę. 16. Zawsze jemy obiady w domu, ale wczoraj....................... do restauracji. 17. Dyrektor zastanawia się, dlaczego sekretarka nie........................ do pracy. 18. Chciałem obejrzeć "Wesele" Wyspiańskiego, więc........................ do teatru. 19. Mąż mojej sąsiadki.......................... z domu bardzo zdenerwowany. 20............................. rano do pracy i zacząłem rozmawiać z dyrektorem.

Ćw. 2. Czasownik ten znajdziecie na dole w formie bezokolicznika, zamieńcie go na czas przeszły.

1. Dziewczyny szły drogą i.... 2. W pewnym momencie... je dwa ciągniki. 3. Słowa piosenki... w turkocie silników. 4. Dziewczyny... do kierowców: „Podwieźlibyście nas". 5. Na to chłopcy...: „Wy, to byście się tylko... i...; a dokąd byście...?” „Do Helenowa!” „Zgoda, ale zawiozę tylko same Heleny. Która z was Helena, niech siada." 8. Dziewczyny... jedna przez drugą: „Patrzcie, wybory będzie urządzał." 9. Wybory to... do rad narodowych." 10. „Jakeście się... to sam pojadę. Wio, Ursus."

1. śpiewać. 2. dogonić. 3. ginąć. 4. wołać. 5. roześmiać się. 6. wozić i wozić; pojechać. 8. wołać. 9. być. 10. obrazić.

Ćw. 3. Wypełnijcie luki w tabeli tworząc odpowiednie formy.

Chłopcy mówili tak:	Dziewczyny mówiły tak:	Chłopiec i dziewczyna mówili tak:
pracowaliśmy
	zmęczyłyśmy się
byliśmy głodni
		nie narzekaliśmy
	wytrwałyśmy do wieczora

Ćw. 4. Uzupełnijcie zakończeniami czasu przeszłego czasowniki:

1. 4 kamienie upad... na drogę. 2. Tylko 4 zawodników dobieg... do mety. 3. 62 szwaczki pracowa... w wykończalni, a 101 kobiet pracowa... w całym zakładzie. 4. Tysiące ludzi znalaz... się bez dachu nad głową. 5. Młodzi małżonkowie poszukiwa... mieszkania. 6. Młode małżeństwo poszukiwa... mieszkania. 7. My i wy byliś... razem nad morzem. 8. My i ty jecha... jednym pociągiem.

Дата добавления: 2014-12-08