Обзор системы спряжения

Личные окончания

Activum
	Indicativus	Imperativus
главные времена и conjunctivus	историч. времена и optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	-ω, -μι -σ(ι) -τ(ι), -σι -μεν -τε -ντι = σι	-ν, -α -ς -(τ) -μεν -τε -ν(τ), -σαν	-ϑι, -ς -τω -τε -ντων, -τωσαν
Medium (passivum)
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	-μαι -σαι, (-ῃ) -ται -μεϑα -σϑε -νται	-μην -σο, (-ου) -το -μεϑα -σϑε -ντο	-σο, (ου), -σαι -σϑω -σϑε -σϑων, -σϑωσαν

Соединительные, или тематические гласные в индикативе и императиве ο перед μ, ν и ε перед σ, τ; в конъюнктиве соответственно ω и η. Суффиксы оптатива ι, ιε, ιη, при суффиксе ι окончание в 1-м л. един. чис. μι. Инфинитив оканчивается на ναι, εν (ειν). Активное причастие (кроме перфектного) образуется при помощи суффикса ντ, перфектное причастие οτ. Причастие медиальное (и большей частью пассивное) имеют окончания μενος, μένη, μενον. В индикативе активного перфекта особые окончания: α, ας, ε(ν), αμεν, ατε, ασι(ν). Пассивный аорист имеет личные окончания действительного залога. В императиве сигматического аориста во 2-м л. ед. ч. σον.

Таблица спряжения глаголов на ω.

	Activum	Medium-passivum
Praesens	Imperfectum	Praesens	Imperfectum
Indicativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λύ-ω λύ-εις λύ-ει λύ-ο-μεν λύ-ε-τε λύ-ουσι(ν)	ἔ-λυ-ο-ν ἔ-λυ-ε-ς ἔ-λυ-ε(ν) ἐ-λύ-ο-μεν ἐ-λύ-ε-τε ἔ-λυ-ο-ν	λύ-ο-μαι λύ-ῃ λύ-ε-ται λυ-ό-μεϑα λύ-ε-σϑε λύ-ο-νται	ἐ-λυ-ό-μην ἐ-λύ-ου ἐ-λύ-ε-το ἐ-λυ-ό-μεϑα ἐ-λύ-ε-σϑε ἐ-λύ-ο-ντο
	Conjunctivus	Optativus	Conjunctivus	Optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λύ-ω λύ-ῃς λύ-ῃ λύ-ω-μεν λύ-η-τε λύ-ω-σι(ν)	λύ-οι-μι λύ-οι-ς λύ-οι λύ-οι-μεν λύ-οι-τε λύ-οι-εν	λύ-ω-μαι λύ-ῃ λύ-η-ται λυ-ώ-μεϑα λύ-η-σϑε λύ-ω-νται	λυ-οί-μην λύ-οι-ο λύ-οι-το λυ-οί-μεϑα λύ-οι-σϑε λύ-οι-ντο
	Imperativus	Infinitivus	Imperativus	Infinitivus
S. 2. 3. Pl. 2. 3.	λῦ-ε λυ-έ-τω λύ-ε-τε λυ-ό-ντων	λύ-ειν	λύ-ου λυ-έ-σϑω λύ-ε-σϑε λυ-έ-σϑων	λύ-ε-σϑαι
	Participium
	λύ-ων, λύ-ο-ντος λύ-ουσα, λυ-ούσης λῦ-ον, λύ-ο-ντ-ος	λυ-ό-μενος λυ-ο-μένη λυ-ό-μενον

Futurum I
	Activum	Medium	Passivum
Indicativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λύ-σ-ω λύ-σ-εις λύ-σ-ει λύ-σ-ο-μεν λύ-σ-ε-τε λύ-σ-ουσι(ν)	λύ-σ-ο-μαι λύ-σ-ῃ λύ-σ-ε-ται λυ-σ-ό-μεϑα λύ-σ-ε-σϑε λύ-σ-ο-νται	λυ-ϑή-σ-ο-μαι λυ-ϑή-σ-ῃ λυ-ϑή-σ-ε-ται λυ-ϑη-σ-ό-μεϑα λυ-ϑή-σ-ε-σϑε λυ-ϑή-σ-ο-νται
	Optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λύ-σ-οι-μι λύ-σ-οι-ς λύ-σ-οι λύ-σ-οι-μεν λύ-σ-οι-τε λύ-σ-οι-εν	λυ-σ-οί-μην λύ-σ-οι-ο λύ-σ-οι-το λυ-σ-οί-μεϑα λύ-σ-οι-σϑε λύ-σ-οι-ντο	λυ-ϑη-σ-οί-μην λυ-ϑή-σ-οι-ο λυ-ϑή-σ-οι-το λυ-ϑη-σ-οί-μεϑα λυ-ϑή-σ-οι-σϑε λυ-ϑή-σ-οι-ντο
	Infinitivus
	λύ-σ-ειν	λύ-σ-ε-σϑαι	λυ-ϑή-σ-ε-σϑαι
	Participium
	λύ-σ-ων λύ-σ-ουσα λῦ-σ-ον	λυ-σ-ό-μενος λυ-σ-ο-μένη λυ-σ-ό-μενον	λυ-ϑη-σ-ό-μενος λυ-ϑη-σ-ο-μένη λυ-ϑη-σ-ό-μενον

Futurum III indicativi
	Activum	Medium-passivum
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λε-λυ-ϰὼς ἔσομαι λε-λυ-ϰὼς ἔσῃ λε-λυ-ϰὼς ἔσται λε-λυ-ϰότες ἐσόμεϑα λε-λυ-ϰότες ἔσεσϑε λε-λυ-ϰότες ἔσονται	λε-λύ-σ-ο-μαι λε-λύ-σ-ῃ λε-λύ-σ-ε-ται λε-λυ-σ-ό-μεϑα λε-λύ-σ-ε-σϑε λε-λύ-σ-ο-νται

Aoristus I
	Activum	Medium	Passivum
Indicativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	ἔ-λυ-σα ἔ-λυ-σα-ς ἔ-λυ-σε(ν) ἐ-λύ-σα-μεν ἐ-λύ-σα-τε ἔ-λυ-σα-ν	ἐ-λυ-σά-μην ἐ-λύ-σω ἐ-λύ-σα-το ἐ-λυ-σά-μεϑα ἐ-λύ-σα-σϑε ἐ-λύ-σα-ντο	ἐ-λύ-ϑη-ν ἐ-λύ-ϑη-ς ἐ-λύ-ϑη ἐ-λύ-ϑη-μεν ἐ-λύ-ϑη-τε ἐ-λύ-ϑη-σαν
	Conjunctivus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λύ-σ-ω λύ-σ-ῃ-ς λύ-σ-ῃ λύ-σ-ω-μεν λύ-σ-η-τε λύ-σ-ω-σι(ν)	λύ-σ-ω-μαι λύ-σ-ῃ λύ-σ-η-ται λυ-σ-ώ-μεϑα λύ-σ-η-σϑε λύ-σ-ω-νται	λυ-ϑῶ λυ-ϑῇ-ς λυ-ϑῇ λυ-ϑῶ-μεν λυ-ϑῆ-τε λυ-ϑῶ-σι(ν)
	Optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λύ-σ-αι-μι λύ-σ-αι-ς λύ-σ-αι λύ-σ-αι-μεν λύ-σ-αι-τε λύ-σ-αι-εν	λυ-σ-αί-μην λύ-σ-αι-ο λύ-σ-αι-το λυ-σ-αί-μεϑα λύ-σ-αι-σϑε λύ-σ-αι-ντο	λυ-ϑε-ίην λυ-ϑε-ίης λυ-ϑε-ίη λυ-ϑε-ῖ-μεν λυ-ϑε-ῖ-τε λυ-ϑε-ῖ-εν
	Imperativus
S. 2. 3. Pl. 2. 3.	λῦ-σ-ον λυ-σά-τω λύ-σα-τε λυ-σά-ντων	λῦ-σαι λυ-σά-σϑω λύ-σα-σϑε λυ-σά-σϑων	λύ-ϑη-τι λυ-ϑή-τω λύ-ϑη-τε λυ-ϑέ-ντων
	Infinitivus
	λῦ-σαι	λύ-σα-σϑαι	λυ-ϑῆ-ναι
	Participium
	λύ-σα-ς, -σαντος λύ-σα-σα, -σάσης λῦ-σα-ν, -σαντος	λυ-σά-μενος λυ-σα-μένη λυ-σά-μενον	λυ-ϑείς, -ϑέντος λυ-ϑεῖσα, -σης λυ-ϑέν, -ϑέντος

	Activum	Medium-passivum
Indicativus
Perfectum	Plusquamperfectum	Perfectum	Plusquamperfectum
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λέ-λυ-ϰα λέ-λυ-ϰα-ς λέ-λυ-ϰε(ν) λε-λύ-ϰα-μεν λε-λύ-ϰα-τε λε-λύ-ϰα-σι(ν)	ἐ-λε-λύ-ϰειν ἐ-λε-λύ-ϰεις ἐ-λε-λύ-ϰει ἐ-λε-λύ-ϰε-μεν ἐ-λε-λύ-ϰε-τε ἐ-λε-λύ-ϰε-σαν	λέ-λυ-μαι λέ-λυ-σαι λέ-λυ-ται λε-λύ-μεϑα λέ-λυ-σϑε λέ-λυ-νται	ἐ-λε-λύ-μην ἐ-λέ-λυ-σο ἐ-λέ-λυ-το ἐ-λε-λύ-μεϑα ἐ-λέ-λυ-σϑε ἐ-λέ-λυ-ντο
	Conjunctivus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λε-λύ-ϰ-ω (λελυϰὼς ὦ) λε-λύ-ϰ-ῃ-ς (λελυϰὼς ᾖς) λε-λύ-ϰ-ῃ (λελυϰὼς ᾖ) λε-λύ-ϰ-ω-μεν (λελυϰότες ὦμεν) λε-λύ-ϰ-η-τε (λελυϰότες ἦτε) λε-λύ-ϰ-ω-σι (λελυϰότες ὦσι)	λελυμένος ὦ λελυμένος ᾖς λελυμένος ᾖ λελυμένοι ὦμεν λελυμένοι ἦτε λελυμένοι ὦσι
	Optativus
S. 1. 2. 3. Pl. 1. 2. 3.	λε-λύ-ϰ-οι-μι (λελυϰὼς εἴην) λε-λύ-ϰ-οι-ς (λελυϰὼς εἴης) λε-λύ-ϰ-οι (λελυϰὼς εἴη) λε-λύ-ϰ-οι-μεν (λελυϰότες εἶμεν) λε-λύ-ϰ-οι-τε (λελυϰότες εἶτε) λε-λύ-ϰ-οι-εν (λελυϰότες εἶεν)	λελυμένος εἴην λελυμένος εἴης λελυμένος εἴη λελυμένοι εἶμεν λελυμένοι εἶτε λελυμένοι εἶεν
	Imperativus	Infinitivus	Imperativus	Infinitivus
S. 2. 3. Pl. 2. 3.	λέ-λυ-ϰ-ε λε-λυ-ϰ-έ-τω λε-λύ-ϰ-ε-τε λε-λυ-ϰ-όντων	λε-λυ-ϰέ-ναι	λέ-λυ-σο λε-λύ-δϑω λέ-λυ-σϑε λε-λύ-σϑων	λε-λύ-σϑαι
	Participium
	λε-λυ-ϰ-ώς, -τος λε-λυ-ϰ-υῖα, -ας λε-λυ-ϰ-ός, -τος	λε-λυ-μένος λε-λυ-μένη λε-λυ-μένον

Текст для чтения и перевода:

Ἀπίων Ἐπιμάχῳ τῷ πατρὶ χαίρειν.

Πρὸ μὲν πάντων σὺ ὑγιαίνοις ϰαὶ εὖ πράττοις. Ὑγιαίνοιεν δὲ ϰαὶ ἡ ἀδελϕή μου ϰαὶ ὁ ἀδελϕός μου. Χάριν ἔχω τῷ ϰυρίῳ Σατράπιδι, ὅτι διαβαίνοντά με εἰς τὴν Ἰταλίαν ἔσωσεν (спас — аорист). Ἐν Μισήνοις ϰαλῶς μοί ἐστιν. Εἰ σύ, ὦ πάτερ, γράϕοις μοι ἐπιστολὴν περὶ τῆς σωτηρίας σου, ἡδοίμην ἄν (§110). Ἡδονὴν παρέχοι σοι εἰϰών μου, ἥν σοι πέμπω. Ἀσπάζου πάντας τοὺς ϕίλους ἡμῶν. Ὑγιαίνοιτε.

Упражнения:

1. Проспрягать в презенсном конъюнктиве и оптативе активного и медио-пассивного залогов глагол λέγω.

2. Образовать словарную форму (1-е л. един. чис. praes. ind. act.) от имперфектных форм глаголов: ᾤμωζον, ἴσχυον, διέβαλλον, περιέβαινον, προέπεμπον (προύπεμπον), ἐνέβαλλον, συνεβούλευον, ἐξέϕερον.

Περὶ Νιόβης.

Νιόβη, Διὸς ἐγγόνη, Ἀμϕίονος τοῦ τῶν Θηβαίων βασιλέως γυνή, υἱοὺς μὲν ἑπτὰ, ϑυγατέρας δ' ἴσας ἔχουσα, εἰς ὕβριν ἧϰεν. Ὁρῶσα οὖν Θηβαίας, τὴν Λητὼ ϑυσίαις ϰαὶ εὐχαῖς τιμώσας, ἠρώτα, τίνα ϑεῶν τιμῷεν. Ἐϰεῖναι μὲν δὴ ἔλεγον· «Τὴν Λητὼ τιμῶμεν ϰαὶ τὼ παῖδε (dualis) Ἀπόλλωνα ϰαὶ Ἄρτεμιν.» Ἡ δὲ Νιόβη ἐβόα· «Τὴν Λητὼ μὴ τιμᾶτε, ὦ γυναῖϰες ϰαὶ παρϑένοι Θηβαῖαι. Εἰ δὲ τολμῷτε τιμᾶν αὐτήν, τιμωρίαν ὑπομένοιτ' ἄν· ἐγὼ γὰρ ϰαὶ εὐγενείᾳ ἐϰείνην νιϰῶ ϰαὶ πολὺ πλείους ἔχω παῖδας.» Αἱ μὲν Θηβαῖαι, *ἀϰούσασαι ταῦτα, οὐϰ ἐτόλμων τῇ Λητοῖ ϑύειν. Ἡ δὲ Λητώ, *ἀϰούσασα τὴν ὕβριν Νιόβης, ϰελεύει Ἀπόλλω ϰαὶ Ἄρτεμιν πάντας τοὺς παῖδας Νιόβης ϰατατοξεύειν. Οἱ μὲν οὖν Νιόβης παῖδες ὑπ' Ἀπόλλωνος ϰαὶ Ἀρτέμιδος *ἐτελεύτησαν, αὐτὴ δὲ ἡ Νιόβη πέτρα γίγνεται, ἣ ϰαὶ νῦν δαϰρύει.

Упражнения:

1.Проспрягать во всех формах презенсной системы глагол τιμάω. Определить следующие формы (в скобках указано количество одинаковых форм с разными значениями): ἀγαπῶ (3), ἀγαπᾷ (4), ἀγαπώντων (2), ἀγαπῶσι (3), ἠγάπων, ἀγαπῶν, ἀγαπῴη.

2. Проспрягать во всех формах презенсной системы глагол ποιέω. Определить части речи и их формы: ϕιλοῦσι (2), ϕίλων, ϕιλῶν, ϕιλεῖσϑε (2), ϕιλούντων (2), εὐτυχής, εὐτυχῇς, εὐτυχεῖς (2), ϕόβου, ϕοβοῦ, ϕϑόνῳ, ϕϑονῶ (2).

Текст для чтения и перевода:

Ἡρακλῆς ἀπορεῖται.

Ἡρακλῆς, ἐπεὶ ἐκ παίδων είς ἥβην ὡρμᾶτο, ἐν ᾗ οἱ νέοι δηλοῦσιν, εἴτε τὴν δι' ἀρετὴν ὁδὸν τρέψονται ἐπὶ τὸν βίον, εἴτε τὴν διὰ κακίας, ἐν ἀπορίᾳ ἦν. Λογιζομένῳ δ' αὐτῷ προσέρχεταί τις γυνὴ καὶ λέγει τοιάδε· «Ὦ Ἡράκλεις, τί μέλλεις ποιήσειν; ποῖαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τρέψῃ; Ἔγωγε τὴν ἡδίστην τε καὶ ῥᾴστην ὁδὸν ἄξω σε καὶ τῶν μὲν τερπνῶν πάντα σοι ὑπάρξει, τῶν δὲ χαλεπῶν πάντα ἀπὸ σου ἀπείρξω· πρῶτον μὲν γὰρ τῶν πολέμων καὶ πραγμάτων ἀμελήσεις, ἀλλὰ τούτου μόνον ἐπιμελήσῃ, ὅπως πλείσταις ταῖς ἡδοναῖς χρήσῃ.

Εὐωχήσῃ, ἐὰν πεινῇς, τὰ ἥδιστα βρώματα, ἕλξεις ἀμυστί, ἐὰν διψῇς, τοὺς γλυκυτάτους οἴνους. Ἔγωγε καὶ ἐπιμελήσομαι, ὅπως ἥδιστα ἀναπαύσεις, καὶ παρασκευάσω, ὅπως πάντα ἀπονώτατα καρπώσεις. Οἱ ἐμοὶ φίλοι καλοῦσί με Εὐδαιμονίαν». Ἡρακλῆς δὲ τὴν τῶν ὁδόν εἵλετο (избрал для себя).

Упражнения:

1. Прочитать и перевести предложения:

1. Τίς ποτε τὰ ἄστρα ἀριθμήσει; 2. Νῦν μὲν ἀναγιγνώσκομεν, ὕστερον δὲ γράψομεν. 3. Ἀγαθοὶ πολῖται τὴν πόλιν μᾶλλον σώσουσιν, ἢ ἰσχυρὰ τείχη. 4. Τί πρὸς ταῦτα λέξεις; 5. Μιλτιάδης ἐν τῷ πρὸ τῆς ἐν Μαραθῶνι μάχης λόγῳ ἔλεγεν, ὅτι οἱ βάρβαροι πάντας τοὺς Ἀθηναίους εἰς τὴν Ἀσίαν ἀπάξοιεν. 6. Κῦρος ἔλεγε τάδε· «Ἐγὼ μὲν, ὦ ἄνδρες, ἤδη ὑμᾶς ἐπαινῶ, ὅπως δὲ καὶ ὑμεῖς ἐμὲ ἐπαινέσετε, ἐμοὶ μελήσει». 7. Μὴ ἔλπιζε τῷ χρόνῳ κακὸν ἔργον ἀποκρύψεσθαι. 8. Οἱ Ἀθηναῖοι θεοπρόπους ἔπεμπον εἰς Δελφοὺς μαντευσομένους. 9. Πλάτων ἧκεν εἰς Σικελίαν θεασόμενος τοὺς κρατῆρας τοὺς ἐν τῇ Αἴτνῃ. 10. Ξέρξης ἀναρίθμους στρατιώτας παρεσκευάζετο, ὡς δουλωσόμενος τὴν Εὐρώπην. 11. Τὸν ἐν τῇ μάχῃ θάνατον οὐδεὶς φευξεῖται τῇ φυγῇ. 12. Τὴν σεαυτοῦ πόλιν πλουτίζων σεαυτὸν πλουτίζων σεαυτὸν πλουτίζεις. 13. Ὁ σοφὸς ἐπ' ἀτυχίᾳ ἀλλων ἀνθρώπων οὐ γελάσεται. 14. Οὗτοι οἱ ἔμποροι ναῦν κτήσονται, ᾗ εἰς τὴν πατρίδα ἀποπλευσοῦνται. 15. Οἱ στρατιῶται ἔλεγον· «Ἐπὶ Ἴσσαν πλευσούμεθα τιμωρεσόμενοι τοὺς πολεμίους». 16. Ὁ στρατηγὸς ἔλεγεν, ὅτι σπείσοιτο σπονδὰς πρὸς τοὺς πολεμίους. 17. Πῶς σε πείσω; 18. Πλησίον ἤδη ἦν ὁ σταθμός, ἔνθα ἔμελλε καταλύσειν. 19. Λέξω καὶ οὐκ ἀποκρύψομαι.

2.Проспрягать во всех формах будущего времени действительного и медиального залогов глагол παιδεύω.

3. Образовать форму 1-го л. ед. числа futuri indicativi activi от глаголов: δράω, τιμάω, ποιέω, στεφανόω, τρίβω, τρέπω, στρέφω, ἐλέγχω, πλέκω, ᾄδω, πέρθω, κομίζω, θαυμάζω.

4. Проспрягать во всех формах аориста действительного и медиального залогов глагол παιδεύω. Определить аористные формы: ἀκούσαι, ἀκοῦσαι, ἄκουσαι. Образовать форму 1-го л. ед. ч. ind. aor. act. и medii от глаголов: στρατεύω, δράω, τιμάω, ποιέω, στεφανόω, τρίβω, τρέπω, ἀλέγχω, πλέκω, στρέφω, ᾄδω, πέρθω.

5. Проспрягать в медиопассивном перфекте и плюсквамперфекте глаголы: παιδεύω, κόπτω, φυλάττω, πείθω, образовать от этих глаголов форму 1-го л. ед. ч. индикатива будущего III всех залогов.

Дата добавления: 2014-12-10