Студопедия

КАТЕГОРИИ:


Архитектура-(3434)Астрономия-(809)Биология-(7483)Биотехнологии-(1457)Военное дело-(14632)Высокие технологии-(1363)География-(913)Геология-(1438)Государство-(451)Демография-(1065)Дом-(47672)Журналистика и СМИ-(912)Изобретательство-(14524)Иностранные языки-(4268)Информатика-(17799)Искусство-(1338)История-(13644)Компьютеры-(11121)Косметика-(55)Кулинария-(373)Культура-(8427)Лингвистика-(374)Литература-(1642)Маркетинг-(23702)Математика-(16968)Машиностроение-(1700)Медицина-(12668)Менеджмент-(24684)Механика-(15423)Науковедение-(506)Образование-(11852)Охрана труда-(3308)Педагогика-(5571)Полиграфия-(1312)Политика-(7869)Право-(5454)Приборостроение-(1369)Программирование-(2801)Производство-(97182)Промышленность-(8706)Психология-(18388)Религия-(3217)Связь-(10668)Сельское хозяйство-(299)Социология-(6455)Спорт-(42831)Строительство-(4793)Торговля-(5050)Транспорт-(2929)Туризм-(1568)Физика-(3942)Философия-(17015)Финансы-(26596)Химия-(22929)Экология-(12095)Экономика-(9961)Электроника-(8441)Электротехника-(4623)Энергетика-(12629)Юриспруденция-(1492)Ядерная техника-(1748)

II. Примеры слов, имеющих древнейшее германское происхождение




 

1. Названия явлений природы, времен года и т.п.

· двн. regan, гот. rign - нем. Regen, англ. rain, швед. regn, голл. regen;

· двн. hagal - нем. Нagel, англ. hail, швед. hagel, голл. hagel;

· двн. sumar - нем. Sommer, англ. summer, швед. sommar, голл. zomer;

· двн. wintar, гот.wintrus - нем. Winter, англ. winter, швед. vinter,

голл. winter;

· двн. seo, гот. saiws - нем. See, англ. sea, швед.sjo, голл. zee;

· двн. zit - нем. Zeit, англ. tide, швед. tid, голл. tijd;

2. Названия растений

· двн. boum, гот. bagms - нем. Вaum, голл. boom;

· двн. habaro - нем. Нafer, голл. haver, швед. havre;

3. Названия предметов жилья

· двн. hus - нем. Нaus, англ. house, швед. hus, голл. huis;

· двн., дс., да. hof - нем. Нof, голл. hof;

· двн. huttea - нем. Нütte, англ. hut, голл. hut;

· двн. rum - нем. Raum, англ. room, швед. rum, голл. ruimte;

4. Некоторые глаголы, обозначающие продолжительное действие

· двн. sprehhan - нем. sprechen, англ. speak, голл. spreken;

· двн. mahhon - нем. machen, англ. make, голл. maaken;

· двн. trinkan, гот. drigkan - нем. trinken, англ. drink, швед. dricka,

голл. drinken;

· двн. tragan - нем. tragen, англ. draw, швед. draga, голл. dragen;

· двн. slahan, гот. slahan - нем. schlagen, англ. slay, швед. sla, голл. slaan;

5. Термины из области судоходства и рыболовства

· Segel, Schiff, Strand, Мast, Кahn, Кiel, Кlippe, Еbbe, Netz, Нafen, Аal, Dorsch, schwimmen.

6. Стороны света

· Nord, Оst, Süd, West.

7. Названия из области животноводства и охоты

· Rind, Кalb, Нengst, Roß, Schaf, Lamm, Вär, Wiesel, Wisent, Мarder, Reh, Rabe, weiden.

 

8. Названия из области военного дела

· Кrieg, Friede, Schwert, Schild, Нelm, Вogen, Spieß, Fehde, ringen, fliehen.

9. Ранее самостоятельные слова, входящие в настоящее время в имена собственные в качестве основных элементов

· hadu, hild, gunth, wig ---

в именах собственных Нildebrand, Нadubrand, Günther, Ludwig,

Нildehund и т.д.

 

Задание 2. Докажите на основе звуковых соответствий согласных общность происхождения следующих германских и негерманских слов:

лат. pecu - гот. faihu, двн. fihu, нвн. Vieh; лат. porcus, рус. поросенок - двн. farh; лат. verto, рус. вертеть - гот. wairЂan, нвн. werden; лат. dens (dentis) - гот. tunЂus, англ. tooth; рус. терн - гот. Ђaurnus, двн. dorn; рус. до - англ. to.

 

Задание 3. Определите, какие из следующих пар слов имеют общее происхождение, а какие нет:

рус. танец - нвн. Tanz, рус. коготь - нвн. Нaken, рус. делить - нвн. teilen, рус. порция - нвн. Рortion, рус. князь - нвн. Кönig, рус. тенета - нвн. dehnen, рус. парить - нвн. fahren, рус. купить - нвн. kaufen, лат. quis, рус. кто - гот. hwas, нвн. wer, рус. кухня - нвн. Кüche, лат. mentum - гот. munЂs, нвн. Мund, лат. catena - нвн. Кette, рус. иго - гот. juk, нвн. Joch, лат. ager - гот. akrs, нвн. Аcker.

 

Задание 4. Докажите на основе указанных ниже звуковых соответствий гласных общность происхождения следующих германских и негерманских слов:

Индоевропейские гласные краткий o краткий а долгий о долгий а  
Германские гласные краткий а долгий о

 

лат. hostis, рус. гость - гот. gasts, двн. gast; лат. nox, рус. ночь - гот. nahts, двн. naht; лат. frater, рус. брат - гот. broЂar, двн. bruoder; греч. plotos - гот. flodus, двн. fluot; лат. molere, рус. молоть - гот. malan, двн. malan; лат. florere - гот. bloma, двн. bluoma; лат. ager, греч. agros - гот. akrs, двн. akkar; лат. mater, рус. мать - двн. muoter, англ. mother; лат cano - гот. hana,

двн. hano.

 

Задание 5. Переведите с помощью словаря следующий фрагмент готского текста на русский язык. Определите грамматические формы слов. Установите с помощью словаря общность происхождения отдельных германских слов и их индоевропейских аналогов. Произведите фонетический анализ данных пар слов.

 

1. DalaЂ Ђan atgaggandin imma af fairgunja, laistidedun afar imma iumjons managos.

2. Jah sai, manna Ђrutsfill habands durinnands inwait ina qiЂands: frauja, jabai wileis, magt mik gahrainjan.

3. Jah ufrakjands handu attaitok imma qiЂands: wiljau, wairЂ hrains! Jah suns hrain warЂ Ђata Ђrutsfill is.

4. Jah qaЂ imma Iesus: saih ei mann ni qiЂais, ak gagg, Ђuk silban ataugei gudjin jah atbair giba Ђoei anabauЂ Moses du weitwodiЂai im.

5. Afaruh Ђan Ђata innatgaggandin imma in Kafarnaum, duatiddja imma hundafaЂs bidjands ina.

6. Jah qiЂands: frauja, Ђiumagus meins ligiЂ in garda usliЂa, harduba balwiЂs.

7. Jah qaЂ du imma Iesus: ik qimands gahailja ina.

8. Jah andhafjands sa hundafaЂs qaЂ: frauja, ni im wairЂs ei uf hrot mein inngaggais, ak Ђatainei qiЂ waurda jah gahailniЂ sa Ђiumagus meins.

9. Jah auk ik manna im habands uf waldufnja meinamma gadrauhtins jah qiЂa du Ђamma: gagg, jah gaggiЂ, jah anЂaramma: qim, jah qimiЂ; jah du skalka meinamma: tawei Ђata, jah taujiЂ.

10. Gahausjands Ђan Iesus sildaleikida jah qaЂ du Ђaim afarlaistjandam: amen, qiЂa izwis, ni in Israela swalauda galaubein bigat.

 

2. Закон Вернера. Явление ротацизма

 

В некоторых случаях правила первого передвижения согласных не давали объяснения одной определенной группе возникающих в общегерманском языке согласных. Глухие общегерманские спиранты

f, Ђ, h, возникшие по законам первого передвижения согласных из индоевропейских p, t, k, сохранились в германских языках внутри слова только, если ударение в индоевропейском лежало на гласном, непосредственно предшествующем спиранту. Если ударение следовало за спирантом или предшествовало ему на два слога, глухой спирант переходил в соответствующий звонкий германский b, d, g. Отклонения

подобного рода были сгруппированы и объяснены датским лингвистом Карлом Вернером (1877 г.) и получили название “закона Вернера”.

Таким образом, в этих случаях глухие индоевропейские взрывные p, t, k отражаются в германских языках не как глухие спиранты f, Ђ, h, а как звонкие германские спиранты b, d, g: лат. septem, греч. hepta - гот. sibun, двн. sibun; лат. pater, греч. pater - гот. fadar; греч. kratys - гот. hardus, дрс. hard;

Точно также при аналогичных условиях происходило озвончение индоевропейского s в германское z. При этом германское z, сохранившееся в готском, в западногерманских и северногерманских языках переходит в r. Это так называемое явление р о т а ц и з м а:

гот. maiza - двн.mera (mehr), англ. more; гот. batiza - двн. besser, англ. better; гот. diuzis - двн. tior.

 

Индоевропейские согласные p t k s p t k
Германские согласные: - (по закону Вернера / ротацизма); - по первому пере- движению b d g в готском z, в других герм. языках r   f Ђ h

 

Задание 6. Переведите с помощью словаря следующий фрагмент готского текста на русский язык. Определите грамматические формы слов. Выпишите и проанализируйте формы слов, в которых прослеживается действие закона Вернера либо ротацизма. Объясните его суть.

 

1. AЂЂan qiЂa izwis Ђatei managai fram urrunsa jah saggqa qimand, jah anakumbjand miЂ Abrahama jah Isaka jah Iakoba in Ђiudangardjai himine.

2. IЂ Ђai sunjus Ђiudangardjos uswairpanda in riqis Ђata hindumisto; jainar wairЂiЂ grets jah krusts tunЂiwe.

3. Jah qaЂ Iesus Ђamma hundafada: gagg, jah swaswe galaubides wairЂai Ђus. Jah gahailnoda sa Ђiumagus is in jainai hweilai.

4. Jah qimands Iesus in garda Paitraus, jah gasah swaihron is ligandein in heitom.

5. Jah attaitok handau izos jah aflailot ija so heito; jah urrais jah andbahtida imma.

6. At andanahtja Ђan waurЂanamma, atberun du imma daimonarjans managans, jah uswarp Ђans ahmans waurda jah allans Ђans ubil habandans gahailida.

7. Ei usfullnodedi Ђata gamelido Ђairh Esaian praufetu qiЂandan: sa unmahtins unsaros usnam jah sauhtins usbar.

8. Gasaihwands Ђan Iesus managans hiuhmans bi sik, haihait galeiЂan siponjans hindar marein.

9. Jah duatgaggands ains bokareis qaЂ du imma: laisari, laistja Ђuk, Ђishwaduh Ђadei gaggis.

 

3. Слабые и сильные глаголы. Аблаут.

 

Аблаут является спонтанным чередованием гласных, не зависящим от вокализма последующего слова, и представляет явление, общее всем языкам индоевропейской группы. Наиболее широкое распространение в индоевропейском имело чередование по аблауту e - o. В германских языках оно получило дальнейшее самостоятельное развитие. Основному индоевропейскому чередованию e - o в германском соответствует чередование e - a, в результате чего индоевпопейские дифтонги oi, ou видоизменились в германские ai, au.

В своем грамматическом значении германский аблаут особенно четко выступает в системе сильных глаголов, имеющих на древнем этапе четыре основные формы: 1) инфинитив, 2) един. число прош. времени,

3) множ. число прош. времени, 4) причастие II. Первые шесть рядов построены на чередовании типа e - a с различными видоизменениями под влиянием последующих гласных.

 

Р я д ы а б л а у т а

 

I ряд i - ai - i - i steigan-staig-stigum-stigans;
II ряд eu - au - u - u biugan-baug-bugum-bugans;
III ряд in - an - un er - ar - ur bindan-band-bundum-bundans; wairзan-warp-waurpum-waurpans;
IV ряд e - a - e - u niman-nam-nemum-numans;
V ряд e - a - e - e giban-gaf-gebum-gibans;
VI ряд a - o faran-for-forum-farans;

 

Седьмой ряд аблаута является результатом новообразования западногерманских и северногерманских языков. Глаголы этой группы образовали в германском прошедшее время с помощью так называемой редупликации (удвоения), т.е. повторения начального согласного с гласным е:

 

Инфинитив Прош. время един. числа Прош. время множ. числа Причастие II
haitan haihait haihaitum haitans
hlaupan haihlaup haihlaupum hlaupans
slepan saislep saislepum slepans
aukan (увеличивать) aiauk aiaukum aukans
falЂan (складывать) faifalЂ faifalЂum falЂans
letan lailot lailotum letans
hwopan (хвалиться) hwaihwop hwaihwopum hwopans

 

Задание 7. Прочитайте следующий фрагмент готского текста. Выпишите все глаголы, стоящие в прошедшем времени, и определите, с помощью каких фонетических и грамматических средств образованы данные формы. Переведите предложения на русский язык.

 

1. Jah qaЂ du imma Iesus: fauhons grobos aigun, jah fuglos himinis sitlans, ip sunus mans ni habaiЂ hwar haubiЂ sein anahnaiwjai.

2. Jah innatgaggandin imma in skip, afariddjedun imma siponjos is. Jah sai, wegs mikils warЂ in marein, swaswe Ђata skip gahuliЂ wairЂan fram wegim. IЂ is saislep.

3. Jah duatgaggandans siponjos is urraisidedun ina qiЂandans: faruja, nasei unsis, fraqistnam.

4. Wasuh Ђan fairra im hairda sweine managaize haldana. IЂ Ђo skohsla bedun ina qiЂandans: jabai uswairpis uns, uslaubei uns galeiЂan in Ђo hairda sweine.

5. Jah qaЂ du im: gaggiЂ! IЂ eis usgaggandans galiЂun in hairda sweine. Jah sai, run gawaurhtedun sis alla so hairda and driuson in marein jah gadauЂnodedun in watnam.

6. IЂ Ђai haldandans gaЂlauhun jah galeiЂandans gataihun in baurg all bi Ђans daimonarjans.

7. Ђata qiЂands Iesus usiddja miЂ siponjam seinaim ufar rinnon Ђo Kaidron, Ђarei was aurtigards, in Ђanei galaiЂ Iesus jah siponjos is.

8. Wissuh Ђan jah Iudas sa galewjands ina Ђana stad, Ђatei ufta gaiddja Iesus jainar miЂ siponjam seinaim. IЂ Iudas nam hansa jah Ђize gudjane jah Fareisaie andbahtans, iddjuh jaindwairЂs miЂ skeimam jah haizam jah wepnam.

9. IЂ Iesus witands alla Ђoei qemun ana ina, usgaggands ut qaЂ im: hwana sokeiЂ?

10. IЂ Seimon Paitrus habands hairu, uslauk ina jah sloh Ђis auhumistins gudjins skalk jah afmaimait ima auso taihswo; sah Ђan haitans was namin Malkus.

11. Ђaruh qaЂ Iesus du Paitrau: lagei Ђana hairu in fodr; stikl Ђanei gaf mis atta, niu drigkau Ђana? Ђaruh hansa jah sa ЂusundifaЂs jah andbahtos Iudaie undgripun Iesu jah gabundun ina.

12. Jah gatauhun ina du Annin frumist; sa was auk swaihra Kajafin, saei was auhumists weiha Ђis ataЂnjis. Wasuh Ђan Kajafa, saei garaginoda Iudaium Ђatei batizo ist ainana mannan fraqistjan faur managein.

13. Ђaruh laistida Iesu Seimon Paitrus jah anЂar siponeis; sah Ђan siponeis was kunЂs Ђamma gudjin jah miЂinngalaiЂ miЂ Iesua in rohsn Ђis gudjins.

14. IЂ Paitrus stoЂ at daurom uta; Ђaruh usiddja ut sa siponeis anЂar, saei was kunЂs Ђamma gudjin, jah qaЂ daurawardai jah attauh inn Paitru.

15. Ђaruh stoЂun skalkos jah andbahtos haurja waurkjandans, unte kald was, jah warmidedun sik; jah Ђan was miЂ im Paitrus standands jah warmjands sik. IЂ sa auhumista gudja frah Iesu bi siponjans is jah bi laisein is.

16. Andhof imma Iesus: ik andaugjo rodida manasedai; ik sinteino laisida in gaqumЂai jah in gudhusa, Ђarei sinreino Iudaieis gaqimand, jah Ђiubjo ni rodida waiht.

 

З А Н Я Т И Е 2.

ДРЕВНЕВЕРХНЕНЕМЕЦКИЙ ПЕРИОД

1. Второе (верхненемецкое) передвижение согласных

 

Второе (верхненемецкое) передвижение согласных определяет основные особенности системы согласных древневерхненемецкого языка и верхненемецкого языка в целом. Изменения, вызванные вторым передвижением согласных, привели к обособлению верхненемецкого языка как такового от других германских языков и формированию его как самостоятельного языкового образования. Таким образом, верхненемецкий язык обладает в отличие от нижненемецкого и прочих германских языков, которые сохранили старую общегерманскую систему консонантизма, новыми согласными, возникшими на основе точных регулярных соответствий.

Данные соответствия устанавливаются на основе сопоставления древневерхненемецких форм слов с готскими, нижненемецкими (древнесаксонскими) и с современным английским языком.

 

Германские согласные (готские, древнесаксонские, английские и др. германские языки - за исключением верхненемецкого) b d g p t k Ђ
Верхненемецкие согласные (современный немецкий язык)   p t k после гласных f (ff); в начале слова и после согласныхpf, ph после гласных 3 (33); в начале слова и после согласных z (zz) после гласных h (hh); в начале слова и после согласных ch (kch) d

 

Задание 1. На основе приведенных в упражнении пар слов дайте объяснения фонетическим процессам, происходившим при формировании древневерхненемецкого языка. Объясните также появление в некоторых случаях на месте одних и те же германских согласных различных верхненемецких.

а) гот. giutan - двн. gio3an (gießen); гот. gaut - двн. go3 (goß); гот. taikns - двн. zeichan (Zeichen); гот. saltan - двн. salzan (salzen); гот. paida - двн. pfeit (Unterkleid); гот. hlaupan - двн. loufan (laufen); гот. wairpan - двн. werpfan (werfen); гот. greipan - двн. grifan (greifen); гот. graip - двн. greif (griff);

б) англ. water - нвн. Wasser; англ. make - нвн. machen; англ. twig - нвн. Zweig; англ. weapon - нвн. Waffe; англ. leader - нвн. Leiter; англ. plant - нвн. Рflanze; англ. white - нвн. weiß; англ. ship - нвн. Schiff; англ. week - нвн. Woche; англ. path - нвн. Рfad; англ. ripe - нвн. reifen; англ. to - нвн. zu; англ. sharp - нвн. scharf; англ. eating - Еssen; англ. deep - нвн. tief; англ. apple - нвн. Аpfel; англ. day - нвн. Тag;

в) гот. itan, дрс. etan, англ. eat - двн. e33an (essen); гот. wato, дрс. watar, англ. water - двн. wa33ar (Wasser); гот. letan, дрс. latan, англ. let - двн. la33an (lassen); гот. sat, дрс. sat, англ. sat - двн. sa3 (saß); гот. Ђat, дрс. that, англ. that - двн. da3 (das, dass); гот. twai, дрс. twe, англ. two - двн. zwei; гот. taihun, дрс. tehan, англ. ten - двн. zehan (zehn); гот. tuggo, дрс. tunga, англ. tongue - двн. zunga; гот. hairto, дрс. herta, англ. heart - двн. herza; дрс. holt, англ. holt-нвн. Нolz; гот. satjan, дрс. settian, англ. set - двн. sezzen (setzen); гот. nati, дрс. netti, англ. net - двн. nezze (Netz); гот. scatts, дрс. scat - двн. scaz; гот. slepan, дрс. slapan, англ. sleep - двн. slafan (schlafen); гот. greipan, дрс. gripan, англ. gripe - двн. grifan (greifen); гот. hlaupan, дрс. hlopan, англ. leap - двн. loufan (laufen); гот. skip, дрс. skip, англ. ship - двн. scif (Schiff); гот. iup, дрс. up, англ. up - двн. uf (auf); гот. brikan, дрс. brekan, англ. break - двн. brehhan (brechen); гот. taikns, дрс. tekan, англ. token - двн. zeihhan (Zeichen); дрс. makon, англ. make - двн. mahhon (machen); гот. juk, англ. yoke - двн. joh (Joch); гот. ik, дрс. ik - двн. ih (ich); англ. pipe - двн. phifa (Рfeife); англ. pepper - двн. phffar; дрс. pund, англ. pound - двн. phund (Рfund); гот. scapjan, дрс. skeppian - двн. skepfen (schöpfen, schaffen); дрс. appul, англ. apple - двн. aphul (Аpfel); англ. cup - двн. chuph, kopf; ннем. stump, англ stump - двн. stumpf; англ. camp - двн. kampf; гот. dauhtar, дрс. dohtar, англ. daughter - двн. tohtar (Тochter); гот. dails, дрс. del, англ. deal - двн. teil; гот. dags, дрс. dag, англ. day - двн. tag; гот biudan, дрс. biodan, англ. forbid - двн. biotan (bieten); гот. fadar, дрс. fadar, англ. father - двн. fater; гот. bidjan, дрс. biddian, англ. bid - двн. bitten; гот. waldan, дрс. waldan, англ. wield - двн. waltan (walten); гот. hardus, дрс. hard, англ. hard - двн. hart; гот. aldus, дрс. ald, англ. old - двн. alt; гот. bindan, дрс. bindan, англ. bind - двн. bintan (binden); гот. land, дрс. land, англ. land - двн. lant (Land); гот. sibja, дрс. sibbia - двн. sippa (Sippe); дрс. ribba, англ. ribb - двн. rippa (Rippe); дрс. hruggi - двн. rucki (Rücken); дрс. muggia - двн. mucka (Мücke);

г) гот. stains, дрс. sten, англ. stone - двн. stein (Stein); гот. spinnan, англ. spin - двн. spinnan (spinnen); гот. skeinan, дрс. skinan - двн. skinan (scheinen); гот. fisks, дрс. fisk - двн. fics (Fisch); гот. triggws, дрс. triuwi, англ. trew - двн. triuwi (treu); гот. nahts, дрс. naht - двн. naht (Nacht); гот. luftus, дрс. luft -

двн. luft;

д) гот. Ђaurnus, дрс. thorn, англ. thorn - двн. dorn; гот. Ђreis, дрс. thrie, англ. three - двн. dri (drei); гот. Ђat, дрс. that, англ. that - двн. da3 (das); гот. qiЂan, дрс. quethan, англ. quoth - двн. quedan; гот. airЂa, дрс. ertha, англ. earth - двн. erda (Еrde);

 

2. Границы действия второго (верхненемецкого) передвижения.

 

Второе (верхненемецкое) передвижение согласных зарождалось в диалектах древневерхненемецкого языка, бытовавших на юге Германии (баварском, алеманнском), а также в некоторых средненемецких диалектах. Чем выше по направлению к северу Германии оно распространялось, тем слабее оказывалось его действие, т.е. ближе к северу Германии многие из перечисленных в п.1 передвижений согласных не имели места и общегерманские согласные сохранялись непередвинутыми в некоторых средненемецких и всех севернонемецких диалектах древневерхненемецкого языка:

- в среднефранкском диалекте области Кёльна и Трира;

- в восточнофранкском диалекте;

- в рейнскофранкском диалекте;

- в древнесаксонском (нижненемецком) диалекте;

В связи с этим существуют значительные различия в системе консонантизма различных верхненемецких диалектов, а также верхненемецкого консонантизма по отношению к нижненемецкому, перед границами которого второе передвижение остановилось.

 

Задание 2. Докажите на основе анализа консонантизма следующих примеров тот факт, что они являются действительно образцами различных диалектов:

Алеманнский источник: chint dinaz; duruh mund dinan; kipot sina3; in demo uuazzere; alla dia erda;

Баварский источник: daz ist rehto paluuic dink, daz der man haret ze gote enti imo hilfa ni quimit;

Рейнскофранкский источник: in dagon eines kuninges; thuruh thino guati dua uns tha3; tha3 selba kind thina3; fon themo gotes geiste; ther gerno gode thionot; ih uueiz her imos lonot; dhiz ist dhiu sahha christes chiburdi;

Среднефранкский источник: so thon ich; ne guille ingangan in tinen husa;

Восточнофранкский источник: quad tho zi imo thie engil; in thritten tage brutloufti gitano uuarun in thero steti thiu hiez Сanan Galilee;

Древнесаксонский источник: thines broЂor; nu uuet ik, that ik hier ni mag eniga huila libbian; thuo bigan thes uuedares craft, ust up stigan; thie guodo godes suno endi te is iungron sprak hiet that sia...; endi suma mit iro uuordun sprakun;

 

3. Характеристика “Песни о Хильтибранте (Das Нildebrandslied)

как единственного памятника древненемецкой народной поэзии

 

Задание 3. Известно, что примечательной особенностью “Песни о Хильтибранте” является беспорядочное смешение в ней черт верхненемецкого и нижненемецкого языков. Подтвердите эти факты на основе анализа фонетических явлений, выявив, таким образом, расхождения фонетического плана.

D a s H i l d e b r a n d s l i e d

Ik gihorta dat seggen,

dat sih urhettun aenon muotin,

Hiltibrant enti Hadubrand untar heriun tuem.

sunufatarungo iro saro rihtun,

garutun se iro gudhamun, gurtun sih iro suert ana.

helidos, ubar hringa, do sie to dero hiltiu ritun.

Hiltibrant gimahalta(Heribrantes sunu): her uuas heroro man,

ferahes frotoro; her fragen gistuont

fohem uuortum, hwer sin fater wari

fireo in folche,....................

............ eddo hwelihhes cnuosles du sis.

ibu du mi enan sages, ik mi de odre uuet,

chind, in chunincriche: chud ist mir al irmindeot.

Hadubrant gimahalta, Hiltibrantes suns:

dat sagetun mi usere liuti,

alte anti frote, dea erhina warun,

dat Hiltibrant haetti mit fater: ih heittu Hadubrant.

forn her ostar giweit, floh her Otachres nid,

hina miti Theotrihhe enti sinero degano filu.

her furlaet in lante luttila sitten

prut in bure barn unwahsan,

arbeo laosa: her raet ostar hina.

sid Detrihhe darba gistuontun

fatere mines: dat uuas so friuntlaos man.

her was Otachre ummet tirri,

degano dechisto miti Deotrichhe.

her was eo folches at ente: imo was eo fehta ti leop:

chud was her........ chonnem mannum.

ni waniu ih iu lib habbe........

wettu irmingot (quad Hiltibrant) obana ab hevane,

dat du neo dana halt mit sus sippan man

dinc ni gileitos.............

want her do ar arme wuntane bauga,

cheisuringu gitan, so imo se der chuning gap,

Huneo truhtin: dat, ih dir it nu bi huldi gibu.

Hadubrant gimahalta, Hiltibrantes sunu:

mit geru scal man geba infahan,

ort widar orte...........

du bist dir alter Hun, ummet spaher,

spenis mih mit dinem wortun, wili mih dinu speru werpan.

pist also gialtet man, so du ewin inwit fortos.

dat sagetun mi seolidante

westar ubar wentilseo, dat inan wic furnam:

tot ist Hiltibrant, Heribrantes suno.

Hiltibrant gimahalta, Heribrantes suno:

wela gisihu ih in dinem hrustim,

dat du habes heme herron goten,

dat du noh bi desemo riche reccheo ni wurti.

welaga nu, waltant got (quand Hiltibrant), wewurt skihit.

ih wallota sumaro enti wintro sehstic ur lante,

dar man mih eo scerita in folc sceotantero:

so man mir at burc enigeru banun ni gifasta,

nu scal mih suasat chind suertu hauwan,

breton mit sinu billiu, eddo ih imo ti banin werdan,

doh maht du nu aodlihho, ibu dir din ellen taoc,

in sus heremo man hrusti giwinnan,

rauba birahanen, ibu du dar enic reht habes.

der si doh nu wiges warne, nu dih es so wel lustit,

gudea gimeinun: niuse de motti,

hwerdar sih hiutu dero hregilo rumen muotti,

erdo desero brunnono bedero uualtan.

do lettun se aerist asckim scritan,

scarpen scurim: dat in dem sciltim stont.

do stoptun to samane staim bort chludun,

heuwun harmlicco huitte scilti,

unti im iro lintun luttilo wurtun,

giwigan miti wabnum

 

Ü b e r t r a g u n g

Ich hörte das sagen,

dass sich als Herausforderer allein begegneten

Hildebrant und Hadubrand, zwischen Heeren zweien.

Sohn und Vater ihre Rüstungen richteten,

bereiteten ihre Kriegshemden, gürteten sich ihre Schwerter um,

die Helden, über die Panzerringe, da sie zu dem Kampfe ritten.

Hildebrand sprach, (Heribrands Sohn): er war der ältere Mann,

(der) des Lebens weisere; er zu fragen begann

mit wenigen Worten, wer sein Vater wäre (gewesen sei)

im Volke der Menschen,.............

............... “oder welches Geschlechtes du seist.

Wenn du mir einen sagst, ich mir die andern weiß;

Kind (junger Mann), im Königreiche: kund ist mir alles Großvolk”.

Hadubrand sprach, Hildebrands Sohn:

“Das sagten mir unsere Leute,

alte und weise, die ehemals waren,

dass Hildebrand hieße (geheißen habe) mein Vater; ich heiße Hadubrand.

Enstens zog er gen Osten, floh er Otachers Haß,

dahin mit Dietrich und seiner Degen vielen.

Er ließ im Lande klein (als Schwache) sitzen,

die Braut (Frau) im Hause, das Kind unerwachsen,

ohne Erbe; er ritt hin nach Osten.

Seither begann für Dietrich das Darben

nach meinem Vater. Das war (ein) so freundloser Mann.

Auf Otacher war er unmäßig ergrimmt,

(er) der Degen liebster um Dietrich.

Er war immer dem (Kriegs-) Volk an der Spitze: ihm war immer Fechten zu lieb;

Kund war er....... kühnen Mannen.

Nicht wähne (glaube) ich, dass er noch (das) Leben habe”...

“Das wisse der große Gott oben im Himmel”, sprach Hildebrand,

“dass du doch niemals noch mit so (nahe) gesipptem Mann

Verhandlung führtest”.........

Da wand er vom Arme gewundene Ringe,

aus Kaisermünze gemacht, wie ihm sie der König gegeben,

der Hunnen Herr: “Dass ich um Huld es dir nun gebe”.

Hadubrand sprach, Hildebrands Sohn:

“Mit dem Ger soll der Mann Gabe empfangen,

Spitze wider Spitze!

Du bist (dir) ein alter Hunne, unmäßig schlau,

lockst mich mit deinen Worten, willst mich mit deinem Speere werfen,

bist ein so alter Mann und führtest immer Trug.

Das sagten mir seefahrende Männer,

westwärts über das Wendelmeer, dass ihn (der) Kampf dahinnahm:

tot ist Hildebrand, Heribrands Sohn”.

Hildebrand sprach, Heribrands Sohn:

“Wohl ersehe ich an deiner Rüstung,

dass du habest daheim (einen) guten Herrn,

dass du noch bei diesem Herrscher Recke (Vertriebener) nicht wurdest”.

“Weh nun, waltender Gott”, (sprach Hildebrand), “Wehgeschick geschieht!

Ich wallte (der) Sommer und Winter sechzig außer Landes,

wo man immer mich scharte in das Volk der Speerschützen,

ohne daß man mir bei irgendeiner Burg (Stadt) den Tod beibrachte;

nun soll mich das eigene Kind mit dem Schwert erschlagen.

niederstrecken mit seinem Schwerte oder ich ihm zum Mörder werden.

Doch magst (kannst) du nun leicht, wenn dir deine Kraft taugt,

von so ergrautem Manne die Rüstung gewinnen,

den Raub erbeuten, wenn du dazu irgendein Recht hast.”

“Der sei doch der Feigste (sprach Hildebrand) der Ostleute,

der dir nun den Kampf weigere, nun dich dessen so sehr lüstet,

gemeinsamen Streites. Versuche, der darf,

wer von beiden heute das (Kampf-) Gewand räumen muß

oder dieser Brünnen beider walten!”

Da ließen sie zuerst die Eschenlanzen schwirren,

in scharfen Schauern, daß in den Schilden sie standen.

Dann stapften sie zusammen, Buntborde spalteten (sie),

hieben harmvoll weiße Schilde,

bis ihnen ihre Lindenschilde klein wurden,

Zerkämpft mit den Waffen........

 

З А Н Я Т И Е 3.

ДРЕВНЕВЕРХНЕНЕМЕЦКИЙ ПЕРИОД

1. Изменения в системе гласных при переходе к древневерхненемецкому

 

Общегерманский дифтонг ai (напр. готского языка), стоящий перед согласными h, r, w и в конце слова, переходил в древневерхне-немецком языке в монофтонг e (монофтонгизация ai - e). В ином окружении согласных он становился дифтонгом ei.

гот. maiza - двн. mero; гот. snaiws - sneo; гот. wai - двн. we;

гот. ains - двн. ein; гот. haitan - двн. hei3an;

Общегерманский дифтонг au, стоящий перед согласными h, d, t, s, n, r, l, переходил в древневерхненемецком языке в монофтонг o (монофтонгизация au - o). В ином окружении он преобразовывался в дифтонг ou.

гот. hauhs - двн. hoh; гот. dauЂus - двн. tod; гот. laun - двн. lon; гот. gaut - двн. go3; гот. auso - двн. ora; гот. augo - двн. ouga; гот. baug - двн. boug; гот. galaubjan - двн. gilouben;

Общегерманские долгие монофтонги e, o переходили соответственно в древневерхненемецкие дифтонги ia, uo (дифтонгизация e - ia; o - uo).

 

Задание 1. Напишите древневерхненемецкие варианты следующих готских слов:

гот. her, fera, tegula, speculum, febris, broЂar, bloЂs, goЂs, for.

 

Задание 2. В следующих примерах наблюдается различное написание в древневерхненемецком языке одних и тех же гласных готского языка. Объясните причины этих различий:

гот. saiws - двн. seo; гот. stains - двн. stein; гот. staig - двн. steig (Prät.); гот. sai - двн. se (Interj.); гот. sair - двн. ser (Schmerz); гот. dails - двн. teil; гот.aiz- двн. er (Еrz); гот. taih - двн. zeh (Prät. от zeihen - anklagen); гот. wait - двн. wei3 (ich weiß); гот. rauЂs - двн. rot; гот. auk - двн. ouh; гот. hausjan - двн. horen; гот. audags - двн. otag (reich); гот. hlaupan - двн. loufen; гот. haubiЂs - двн. houbit; гот. laus - двн. los; гот. laug - двн. loug (Prät. от lügen); гот. tauh- двн. zoh (Prät. от ziehen); гот. daug - двн. toug (es taugt).

 

 

2. Преломление (повышение - понижение) гласных

 

Под преломлением (повышением - понижением) понимается чередование открытых и закрытых гласных в корневом слоге, обуславливаемое характером гласного, находящегося в конечном слоге и состоящее, таким образом, в уподоблении корневого гласного гласному, следующему за ним. Процесс этого уподобления выглядит схематически следующим образом:

e i

o u

eo, io iu

----------------------------

 

перед a, e, o перед i, j, u (носовой+другой согл.)




Поделиться с друзьями:


Дата добавления: 2014-12-27; Просмотров: 3336; Нарушение авторских прав?; Мы поможем в написании вашей работы!


Нам важно ваше мнение! Был ли полезен опубликованный материал? Да | Нет



studopedia.su - Студопедия (2013 - 2024) год. Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав! Последнее добавление




Генерация страницы за: 0.209 сек.