Жіктер есебі

Жік екі қиманың біреуіне шартты кесуге есептеледі. Жіктің бағытталған металы бойынша (6.3-сурет, 1-1қима):

Мұнда N – стерженьдегі күш;

k_f - жік катеті, минимальді мәні дәнекерленетін элементтердің ішінен ең үлкен қалыңдыққа байланысты 3 қосымшасы бойынша анықталады. k_f максимальді мәні ≤1,2¹ болуы керек, мұндағы:

t – дәнекерленетін элементтердің ең аз қалыңдығы;

l _w– жіктің есептік ұзындығы, оның толық ұзындығынан 10мм-ге кем етіп қабылданады. Жіктің максимальді ұзындығы 85 β_f k_f көп емес, минимальді ұзындығы – 4 k_f немесе 40мм кем емес болуы керек;

β_f β_z – жік проплавлениесінің тереңдік коэффициенті, дәнекерлеу түріне байланысты қабылданады, жіктің және жік катетінің орналасуы 4 қосымша бойынша қабылданады;

γ_wf γ_wz – дәнекерлік жіктің жұмыс шарты коэффициенті, t = -40⁰C және одан төмен жұмыс жасайтын конструкциялардан басқа, барлық жағдайда 1-ге тең;

жазықтықтан анықтайды, өйткені стерженьдер екі бағытта да деформацияға түсуі мүмкін.

Ферма жазықтығындағы есептік ұзындық қабылданады (5.1-сурет):

а) белдеулер (сығылған), тірек кермелерінің және тірек бағандарының ұзындықтары

яғни, есептік ұзындық түйіндер арасындағы аралыққа тең;

б) барлық сығылған бағандар мен кермелер үшін

в) созылған элементтер үшін

Ескерту: Курстық жобада геометриялық ұзындықтарды геометриялық схема бойынша анықтауға болады.

Ферма жазықтығынан есептік ұзындық төбежабын түріне және ферма бойынша байланыстар жұйесіне байланысты анықталады:

а) жоғарғы сығылған белдеу үшін

сырғауылсыз төбежабын немесе сырғауылдардың горизонтальды қосылунан бекіту кезінде;

б) төменгі созылған белдеу үшін

Мұнда l ^H – максимальды мүмкін болатын аралық, белдеудің қимасын таңдаудан кейін анықталады.

в) тордың барлық стерженьдері үшін l _ef = l, яғни, ферманың есептік ұзындығы түйіндер арасындағы аралыққа тең.

5.1-сурет.Стерженьдердің есептік ұзындықтарын анықтау

а) ферма жазықтығында; б) жоғарғы белдеу үшін ферма жазықтығынан; в) төменгі белдеу үшін ферма жазықтығынан;

1–фермалар; 2–байланыстар;

3–жабын плиталары; 4–созғыш.

күшейтеді, егер белдеулік бұрыштардың қалыңдығы 10мм-ден аз болса (В=6мм үшін) және 14 мм-ден аз болса (В=12мм).

Жапсырмалар қалыңдығы – 12мм.

Түйіндердегі есептеулер біткеннен кейін конструкцияларды жинақтау мен дайындауға қажетті барлық өлшемдерді қояды.

Әр бұрыштық жікке оның қалыңдығы мен ұзындығын көрсетіп өлшемдерін жазады. Мысалы, қалыңдығы 6 мм және ұзындығы 100 мм жікті сызбада «6-10» деп көрсетеді.

6.2-сурет. Түйін бөлшектері

Обушкадан бұрыш қимасының ауырлық центріне дейінгі ара қашықтық сортаменттен алынады және 5мм-ге дейінгі үлкен жаққа қарай дөңгелектенеді.

Ұзындық бойынша өзгертілген қималы фермада байламның орташа мәнін қабылдайды:

Дәнекерлеу қысымының концентрациясын азайту мақсатымен стерженьдердің бір біріне жақындауын 50мм қабылдайды. Тор стерженьдерін кесуді ережеге байланысты стержень осіне жақындатып жүргізеді. Үлкен стерженьдер үшін қиғаш кесуге болады, фасонкаларды қысқарту мақсатымен.

Жіктердің міндетті ауданы есеппен анықталады (6.2.п. қараңыз).

Алынған жіктердің ұзындығын стерженьдер қимасы үшін қабылданған масштабта обушка және перо бойынша бұрыштар шеттерінен алып қояды. Осы нүктелермен фасонка габариттерін сызады. Күштің тор стерженінен жиегінің белдеуіне жатық өтуін қамтамасыз ету үшін стержень осіне қатысты фасонканы бұрыштан 15-20⁰ кеседі (6.2.а-сурет).

Фасонкаларды белдеулік бұрыштардың обушкаларынан 10-15мм шығарып қояды және осы жерді дінекерлемейді (6.2.б-сурет).

Возможна сварка «втопленным» швом, (6.2.б-сурет).

Үлкен панельді плиталардың тірелу жерлерінде фермалардың жоғарғы белдеуін жапсырмалармен

5.3. Стерженьдердің шектік иілгіштіктері

Стержень иілгіштігі мына формула бойынша анықталады:

Мұнда l _ef - стерженьнің есептік ұзындығы;

і – стерженьнің қимасының инерция радиусы.

Ферма элементтерінің бұзылуының, тозуының, тербелуінің алдын алу үшін стержень иілгіштігі нормативті өлшемнен аспауы керектігін есте сақтау керек.

Ферма стерженьдерінің шектік иілгіштіктері

5.1-кесте

Жүктелу түрі	Ферма стержені	Шектік иілгіштік
Сығылған стерженьдер	Белдеулер, қиғаш тірек пен тірек бағандары
Тор стерженьдері
Созылған стерженьдер	Белдеулер мен қиғаш тіректер
Тор стерженьдері

5.4. Стержень қимасының түрін таңдау

Ферма стерженьдерінің қимасы кез келген профильдерден жобаланған болуы мүмкін, [3] 223-225беттер. Өнеркәсіптік ғимараттардың фермаларында көбінесе екі бұрыштан немесе енді-полкалы таврлардан құралған таврлы қималар қолданылады.

Біршама кемшіліктеріне қарамастан екі бұрышты қималар біркелкі тұрақты стреженьдер (λ_х = λ_у) алуға мүмкіндік береді, конструктивті жағынан ыңғайлы және түйіндердегі стерженьдердің қарапайым байланысын қамтамасыз етеді.

Курстық жобада «Құрылыс» мамандығындағы студенттерге белдеулер қимасын енді-полкалы таврлардан, тор қимасын – бұрыштардан қабылдау ұсынылады, [3] 545-550.

Ауылшаруашылық өндірістік ғимараттардағы жеңіл фермаларда қосылған бұрышты қималарды пайдаланған дұрыс, өйткені:

а) жоғарғы белдеу және тірек кермелері – тең қабырғалы емес бұрыштардан үлкен полкалармен бірге (5.2а-сурет);

б) төменгі белдеу – тең қабырғалы бұрыштардан кіші полкалармен бірге (5.2б-сурет);

в) тор стерженьдері – тең емес полкалы бұрыштардан (5.2в-сурет).

5.2-сурет. Ферма стерженьдерінің қимасы

6. Түйіндер есебі

6.1. Жалпы түсінік

Есептеудің негізі - әсер ететін күштерге байланысты флангты жіктердің қажетті өлшемдері анықталады. Содан кейін бұрыштық жіктерді орналастыру шартынан бұрыштық фасонканың өлшемдерін табады.

Ферма түйіндерін құрастыруды түйінде кездесетін стерженьдердің осьтік сызықтарын түсіруден бастайды (6.1-сурет). Содан кейін осьтік сызықтарға бұрыштар контурлары байланыстырылады.

Стерженьдер контурларын (М 1:10, 1:20) сәйкес профильдердегі қималардың ауырлық центрлері осьтік сызықтармен сәйкес келетіндей етіп салады [3] 545-550б.

6.1-сурет. Стерженьдердің центрленуі

а) түйін стерженьдерінің осьтері; б) бұрыштар байламы;

в) қима өзгерісі жеріндегі бұрыштар байламы

5.6. Тордың сығылған стерженьдерінің қимасын таңдау

Есептеу кезегі сақталады, бірақ келесі ерекшеліктерді ескеру керек:

- алдын-ала иілгіштік λ = 120÷100 аралығында беріледі, одан аз мәндер көптеу жүктелінген және қысқа стерженьдерге қолданылады;

- 2 қосымшасы бойынша анықталатын жұмыс шарты коэффициенті жоғарғы белдеу мен тірек кермесіне қабылданғаннан ерекшеленеді;

- инерция радиусы і_х,тр сортаментте фасонканың қабылданған қалыңдығын ескеріп екі тең қабырғалы бұрыштар үшін і_у1-мен тексеріледі.

5.7. Созылған стерженьдердің қимасын таңдау

Төменгі белдеудің және созылған кермелердің қималарының қажетті аудандары формула бойынша анықталады:

,

Мұндағы γ_с – созылған стерженьнің жұмыс шарты коэфициенті, 2 қосымша.

Екі бұрышты, кіші полкалармен бірге құралған төменгі белдеулер үшін бұрыштың 90⁰ бұрылуынан қосылған қима үшін і_х радиусын сортаментте і_у (у-у осі) графасынан шығаратынын ескеру қажет.

Таңдалған қималарды иілгіштікке тексереді. Содан кейін есептеу нәтижесі кестеге жазылады (есептеу мысалын қараңыз).

Пісірілген фермаларды құрастыру және тасымалдау кезінде қажетті каттылықты қамтамасыз ету шартынан полкалары 50 мм жоғары бұрыштарды алады.

Бұрышты таврлы қималы фермалар стерженьдері түйіндерде фасонкалармен байланысады. Фасонкалар қалыңдығы әсер ететін күштердің өлшемдеріне байланысты қабылданады.

Фасонкалардың ұсынылатын қалыңдықтары

5.2-кесте

Тор стерженьдеріндегі максималь күштер, кН	Де йін	160-250	260-400	410-600	610-1000	1010-1400	1410-1800	көп
Фасонка қалыңдығы,мм

Стерженьдерді өзара байланыстыру үшін және олардың бірлескен жұмысын қамтамасыз ету үшін мұндай фермаларда бұрыштар арасына төсемдер қояды. Төсемдер арасындағы аралық сығылған стерженьдер үшін 40*і көп емес болуы керек, созылғандар үшін – 80*і (і – төсемге параллельді оське қатысты бұрыш инерциясының радиусы). Стержень шегіндегі бұрыштағы фасонкалар арасында екіден кем емес төсем болуы керек. Төсемдер ені – 60-80мм, ұзындығы сәйкес бұрыштың биіктігінен 20-50мм-ге көп.

5.5. Жоғарғы белдеудің және тірек кермесінің қимасын таңдау

Сығылған стерженьдер үшін профильдерді ең жұқа полкалы алған бұрыс, өйткені оның қимасының инерция радиусы үлкен болғандықтан қатаңдығы мен қабілеті де үлкен. Ұзындық бойынша тұрақты жоғарғы белдеу қимасымен фермалар үшін профильді максимальді күшпен таңдайды. Қимасы өзгертілген фермалар үшін (5.1.п. қараңыз) әр участок үшін максимальды күшпен профильдің екі калибрін таңдайды.

Таңдау кезегі келесідей:

1) алдын ала иілгіштікпен задаемся, жоғарғы белдеу мен тірек кермесі үшін λ=80÷60 ұсынылады.;

2) берілген иілгіштік бойынша, болаттың есептік кедергісін біле отырып, І қосымшасы бойынша бойлық иіліу коэффициентін φ анықтаймыз;

3) ІІ қосымшасы бойынша ферма элементінің жұмыс шарты коэффициентін γ_с анықтаймыз;

4) Қажетті ауданды формула бойынша анықтаймыз:

5) берілген иілгіштік λ бойынша қиманың инерциясының радиусын анықтаймыз:

Мұндағы стерженьнің есептік ұзындықтары, 5.2.п. қараңыз;

6) А_тр, і_х,тр, і_у,тр мәні бойынша [3] 545-550б. сортаменттен профильдің келетін калибрін таңдаймыз және А_ф, і_хф, і_уф қиманың геометриялық мәнін, сызықтық тығыздықты, Z₀ қиманың ауырлық центріне дейінгі ара-қашықтықты шығарамыз.

Сортаментте бұрыштардан құралған белдеу үшін (үлкен полкалармен бірге) фасонканың қабылданған қалыңдығын ескеріп і_у,тр –ді і_у графасымен тексереді;

7) А_ф, і_хф, і_уф мәнін біле отырып

анықтаймыз;

Үлкен иілгіштік бойынша φ_ф табамыз (1қосымша). Содан кейін стерженьнің көтергіш қабілетін (тұрақтылығын) тексеруден өткіземіз, І шектік жағдай

және иілгіштікті, ІІ шектік жағдай

Мұндағы [λ] шектік иілгіштік 5.3.п. бойынша анықталады.

Дата добавления: 2014-12-26