Жалпы ережелер 6 страница

Жер учаскілерін және қала сыртындағы үйлерді сатып алушылар үшін жылжымайтын нарықтың осы секторындағы бағалар динамикасының циклді мінезін есепке алу маңызды, ол анық айқындалған маусымдық мінезге ие. Осындай жерлерге деген бағалар мен сұраныс ақпанның екінші жартысында өсе бастайды және мамыр-маусым айларында маусымдық шыңырау шегіне жетеді, одан кейін салыстырмалы тепе-теңдік кезеңі қалыптасады және тамыз-қыркүйек айларында сұраныс ең төменгі шегіне дейін төмендейді, өйткені сатып алушылардың күзгі мезгілде жылжымайтын мүлікті сатып алу ерекше қызығушылықты тудырмайды. Бұл уақытта бағалар ақпанның ортасына дейін тұрақты болады, ұсынылатын учаскінің және оның жан-жағының жетіспеушіліктері мен артықшылықтарын көруге болғанға дейін. Бірақта жер нарығының мінезді ерекшелігін атап кеткен жөн – егер де квартиралық нарықта сұраныстың маусымдық төмендеуі бағалардың құлдырауына әкелсе, онда 4 жылдық бақылау көрсеткендей, жаздың аяғында жер учаскілеріне бағалар тұрақтанады және тоқтап қалады, ал одан кейін олардың өсуінің келесі кезеңі басталады. Жер нарығында сұраныстың маусымдық өсуі көктемнің басында байқалады, оның басы сәуірдің бірінші күнінен бастап бір жарым ай шегінде ауысуы мүмкін.

Жер учаскілеріне сұраныстың маусымдық шегі көптеген факторларға байланысты, және соның ішінде ашық күн санына.

Жарақтандырылған және жарақтандырылмаған жер учаскілері бағаларында мәнді айырмашылықтар бар. Жекелеген құрылысшы-фирмалар көпгектарлы жер массивтерін сатып алуға маманданады, ол жерлерді тазалайды, жоспарлайды және оларға инженерлік тораптар жүргізеді.

Осы жарақтандырылған учаскілер қымбат тұрады, бірақ та жеке-дара құрылысшыларға бұл жұмыстарды жасау мүмкін емес. Элекртлендіру, газ, су құбырларын, телефон сияқты қажетті коммуникацияны жүргізу орталықтандырылған инженердік тораптарға қосу нүктесінен алыстығына байланысты қымбатқа түседі.

Жер нарығында жұмыс істейтін жылжымайтын мүлік агенттілігі сұраныс пен ұсыныс бағалары статистикасы негізінде, учаскілердің құны олардың бағытталуына (тұрғын үй салуға, бау-бақша үшін, шаруа шаруашылығы үшін және т.с.с.), қаладан алыстылығына, орналасқан жердің престижіне, жақын жерде бар су тоғандары, ормандардың санына байланысты болады.

Тұрғын үй тұрғызу үшін учаскілерге бағалар барлық жерде бау-бақшалық учаскілер бағаларына қарағанда 20 пайызға жоғары, ал кейбір жекелеген, ерекше престижді жерлерде олардың айырмашылығы 500 пайызға дейін барады.

Шаруа (фермерлік) шаруашылыққа арналған учаскілер учаскілердің басқа түрлеріне қарағанда арзан және онда тұрғын және шаруашылық үй-жайлар тұрғызуға шектеулерсіз жүзеге асыруға болады.

Бір жерде орналасқан, бірақ құру дәрежесінің, коммуникация жүргізу, келу жолдарының әртүрлі мінездемелеріне ие учаскілер үшін бағалардың айырмашылығы шамамен 10 пайыз шегінде болады.

Қазіргі кездегі жаңа инфрақұрылымды құру перспективасы (канализация, телефон, күзет, сервистік және саудалық қызмет көрсету, сорпт ғимараттары және т.с.с.) болашақта жер учаскісіне деген бағаны мәнді жоғарлатады, әсіресе егер де олар жер массиві иелерімен келісіммен нығайтылады.

Қаладан алыстылығы жер учаскісінің бағасына күшті әсерін тигізеді. Алматы қаласынан 30 километр жерде орналасқан жер учаскілері нашар өтімділікпен ерекшеленеді және олардың бағасы 20километр жерде орналасқан учаскілерге қарағанда 2-3 есеге төмен, ал 50 километрден алыс орналасқан учаскілердің бағасы 2-3 есеге түседі.

Жердің ерекшеліктері мен бағытталуының престиждігі учаскі бағасын шамамен 4 есеге бағасы өзгеруі мүмкін.

Риэлтерлердің бағалауы бойынша ұсыныс бағасы сұраныс бағасын орташа 20-40 пайызға өсіреді, бірақ толығыменен ақпараттандырылуының өсуі мен жер нарығы учаскілерінің саны әрбір нақты жердегі учаскілердің бағасын теңестіруге әкеледі.

Ерекше атап кету керек, жер учаскілеріне қаражаттарды салу жылжымайтын мүлікке инвестициялау тәсілі орта класс үшін тартымды және қол жеткізерлік болып табылады. Осы кездегі бағалық шегі жер учаскілерін сатып алушыларда квартираларды немесе қаладан тыс жердегі үйлерді меншікке сатып алуға қарағанда жоғары болуы керек.

Қазақстандағы жер нарығы тұрғындар мен заңды тұлғалардың үлкен қанағаттандырылмаған сұранысы мен оның масштабтарын есепке алумен даму және оның субъектілері қатынастарының жаңа сапалы деңгейіне өту үшін үлкен перспективаларға ие. Олардың даму қарқындары негізінен құқықтық базаның және жер қатынастары механизмдерінің жетілдірілуімен байланысты.

Тұрғын үйлік сферасындағы жылжымайтын мүлік нарығының перспективалары ең соңында тұрғындардың үй жағдайларын жақсартуға объективті қажеттіліктері санымен анықталады.

Тұрған жері бойынша үй жағдайларын жақсарту кезегіндегілер үшін келесілердің есебінен жүзеге асырылады:

- әлеуметтік қолдануға муниципалды ақысыз үйлерді беру;

- құрылыс құнының 70 пайызына дейінгі мөлшерде субсидия берумен үйлерді сату;

- құрылыс құнының қымбаттауын жартылай компенсациялаумен үйлерден тұратын жер беру;

- болашақта төлеумен өзіндік құны бойынша тұратын жерлерді сату,

- жеңілдетілген баға бойынша тұратын жерлерді сату.

Әлеуметтік қолданудағы тұрғын үй қоры бірінші кезекте мүгедектер мен Ұлы отан соғысына қатысқандарға, Ұлы отан соғысына қатысқан жалғыз басты әйелдерге, бұрыңғы концлагерлердегі жас қамалушыларға, әрекет етуші заңдарға сәйкес жеңілдік категориясындағы кезекке тұрғандарға – босатылған офицерлерге, халықтық сот төрағаларына, реабилитацияланған өкпе ауруларына шалдыққандарға және басқаларға үй жағдайларын жақсарту үшін бағытталады.

Басқа азаматтардың барлығы нарықтық баға бойынша муниципалды немесе жеке үйлерді сатып алу есебінен өз тұрмыстық жағдайларын жақсарта алады. Неғұрлым комфортты үйге ие болғысы келетін азаматтардың саныешқайда есепке алынбайды, бірақ, құрылыстың төмен спасы мен төмен стандарттарына және тұрғын үй қорының негізіг массасының мазмұнына сүйене отырып, олардың саны кезекте тұрғандардың санынан бірнеше есеге артық болуы керек.

Тұрғын үй мәселесін қиындататын қосымша себеп-салдар көптеген қазақстандық кәсіпорындардың тұрғын үй құрылысына капиталдық салымнан бас тартуы және олардың қолындағы тұрған үй қорларынан құтылуғы асығу болып саналады.

Ауылдық жердегі тұрғын үй қорларының үлкен бөлігі қайта құруды қавжет етеді, өйткені олар канализациямен, орталықтандырылған жылу жүйесімен және басқа да жайлылық жеткіліксіз қамтамасыз етілген.

Осы кездегі экономикада нарықтық қатынастарға көшу мемлекеттік бюджет есебінен тұрғын үй құрылысын қаржыландыру бірден қысқартылды, бұрын ол қажетті капитал салымының негізі, көзі болып табылатын.

Осылай, тұрғын үй тапшылығының қиындатылуы кезінде, тұрғын үйлерді енгізу көлемінің бірден қысқаруы, Қазақстанда үй мәселелерін шешудің қатаң бөлушілік механизмінің күйреуінің орын алуы тұрғын үй нарығының дамуына және үй сұрақтарын шешуге объективті қажеттілікті тудырады.

Үйлерді ақысыз жекешелендіру Қазақстанда қысқа мерзімнің ішінде муниципалды және ведомствалық үй қорындағы бөлмелер мен квартиралардың иелері - меншік иелерінің кең топталуын құрды.

Елдегі жалпы экономикалық жағдайдың қиындауына қарамастан, Қазақстанда үй нарығы тез қарқынмен дамуда. Оның басты себебі – үй мәселесінің шешілмегендігі, азаматтарды тұру жағдайларын жақсарту үшін кез-келген тәсілдерді іздестіруге итермелейді.

Сурет 2. Үйді сатып алу тәсілдері

Сурет 3. Үйді сатып алу кезіндегі факторлар құрылымы

Тұруға бағытталмаған үй-жайлар нарығы бірнеше сегменттерге бөлінеді, олар объектілердің функционалды бағытталуы бойынша айрықшаланады: кеңселік, саудалық, қоймалық және өндірістік.

Тұруға бағытталмаған үй-жайлар нарығынының екі құрамын белгілеуге болады: бірінші және екінші кезекті нарық. Бірінші кезекті нарық қалалық мүлікті басқару бойынша комитетпен ұйымдастырылған коммерциялық конкурстар арқылы жалға берілетін муниципалды қордағы тұрмайтын үй-жайларды құрайды. Бұл нарық үлкен перспективаға және дамыту үшін резервтерге ие болғанмен, үлкен қалаларда өте жай және әртүрлі үлесте дамып отыр.

Құзырлы муниципалды билік органдары жүргізген конкурста риэлтерлік фирмалар, жеңіп алушы жалгерлік құқығының барлық мерзіміне біруақытта төлем жасауы керек, әрі қарай жалға алу мерзімі біткенге дейін коммуналдық қызмет пен жалгерлік төлемді уақытында төлеп отырады.

Тұрмайтын үй-жайларды жалға алушылар құқығынан басқа өз есебінен ағымдағы жөндеуді жүргізуге, соған жақын жатқан территорияларды таза ұстауға міндеттемелерді алады және жалға алумен байланысты шығындардың өсуіне әрдайым дайын болулары керек.

Жалгерлік төлемдердің құрылымындағы мәнді орынды эксплуатациялық шығындар алады, олардың есебінен жылу- және суды тұтыну, электр энергиясы, қоқыстарды шығару, территорияны тазалау, күзет, өрт-күзеттік дабылдандыру, жалпы шаруашылық шығындар, радио торап, телефонға, теледидарлық антенналарға абоненттік төлемдер жүргізіледі.

Екінші ретті нарыққа қарағанда муниципалды коммерциялық конкурстардағы тұрмайтын үй-жайларға жалгерлік төлемнің соңғы ставкалары төмен, және үй-жайдың орналасқан жері мен типіне, жеке кіру жолдарының санына, автомашиналарды қою үшін орындардың саны мен телефондық тораптардың санына байланысты. Жалгерлік келісімді құруға және қажетті ақпараттарды алуға кеткен қаражататр мен уақыт шығындары нарықтық ставка бойынша жалға алу шығынымен сәйкес келеді.

Көптеген кәсіпкерлік құрылымдар жеке кіру жері мен оларды жабдықтандыру мүмкіндіктері бар үй-жайларға сұранысты туғызады.

Үй-жайлардың негізгі қалалық магистралға жақын болуы мен оған автокөліктің жақын келу жайлылығы үлкен мәнге ие. Жекелеген клиенттер үшін телефондық тораптардың саны орналасқан жері сияқты мәнді факторлар болып табылады.

Жалға алушы тұрмайтын үй-жайларды тек кеңсе ретінде ғана емес, сондай-ақ сауда залы, қойма немесе басқа бағытта қолданған жағдайда жалға беру құны өседі. Жалға алушының жарғылық тапсырмаларына сәйкес үй-жайларды қайта құру мен қайта жабдықтау оның жалға берушімен және құзырлы мемлекеттік қызмет көрсетушілермен жазбаша келісім бойынша жүргізіледі, ол құрылыстық нормалар мен ережелердің, соныменен қатар өрт және санитарлық қауіпсіздіктерді сақтау ережелерінің бұзылуын болдырмайды.

Адам тұрмайтын үй-жайлар үй-жай меншігінің иесінен, жалға алушыдан (субаренда) және федералды және муниципалды меншік балансын ұстаушылардан жалға алынуы мүмкін. Балансты ұстаушыдан федералды және муниципалды меншікті жалға алу кезінде мәмілені құру үшін меншік иесінен рұқсат сұрау керек. Астаналық муниципалды меншік үшін мұндай құқықты Москоммүлік береді. Жалға алушылар субарендаға жалға алынған ауданның 25 пайызын беруге құқықтары бар.

Кеңселік және қоймалық жерлерге мұқтаждық тудыратын фирмалардың саны әрдайым өсіп келеді. Адам тұрмайтын үй-жайлардың тапшылығы оларды жалға алу бағасының өсуіне мүмкіндік береді, жергілікті билік жүргізушілердің тапсырысы бойынша ұйымдастырылған конкурстар мен аукциондардағы сатылатын жалға алу құқығының да бағасы өседі. Муниципалды үй-жайларға сұраныс азаймайды, өйткені кеңселік аудандарға жалпы тапшылық сақталады. Соныменен қатар, жалға алушыларды билік жүргізушілермен берілетін кепілдемелер тартады.

Жалгерлік төлем ставкалары, сондай-ақ тарихи ескерткіштер ретінде мемлекеттің қорғауындағы особняктар мен қатардағы құрылыстық ғимараттардағы орналастырылған үй-жайлар үшін жалгерлік шарттары айрықшаланады.

Келісуші жақтардың келісімділігі бойынша жалгерлік төлем ставкасына коммуналдық қызмет құны мен қосымша құн салығы да кіруі мүмкін. коммуналдық қызметтерге деген тарифтер өсуінің болжалмауымен байланысты көптеген жалға берушілер эксплуатациялық шығыстарға шығындарды жалгерлік төлемнен жоғары шығару арқылы жабуды талғайды.

Адам тұрмайтын үй-жайлар нарығында төлем жасаудық әртүрлі формалары қарастырылады, бірақ ай сайынғы және квартал сайынғы күнібұрын төлем жасау артықшылыққа ие болып отыр.

Инфляциямен байланысты бағалық жағдай әрдайым өзгеріп отырады, бірақта нақты уақытта нарықтың осы сегментіне толық талдауды жүргізу үшін статистикалық мәліметтер саны жеткіліксіз болып отыр. Адам тұрмайтын үй-жайларды сатудың екніші кезекті нарығы біріншісімен салыстырғанда ақпараттық қатынасында ашықтылықпен мінезделеді. Жылжымайтын мүлік бойынша мамандандырылған баспалар немесе тақырыптық бұрыштарда адам тұрмайтын үй-жайларды жалға беру келісімдерін құрған кездегі риэлтерлік фирмалардың жасаған мәмілелері көлемі туралы деректер уақыт өткен сайын көп пайда болуда.

Ғимараттар мен адам тұрмайтын үй-жайларды меншікке сатып алу құрылыс орналасқан жер учаскісіне меншік құқығымен байланысты мәселелерімен, соныменен қатар сатып алушылардың негізгі топтары үшін (жекешелендіру процесі кезінде, немесе конкурстар мен аукциондарда жалға алу құқығына ие болған жалгерлер, немесе жалға алынған үй-жайға қаражаттарын инвестициялаушылар, немесе жалгерлер мен сатып алушылардың бұл тобына жатпайтындар) шектелуде.

Адам тұрмайтын үй-жайлар нарығында біртіндеп ығысу жүріп жатыр. Бұрын өкілеттіліктер мен кеңсе үшін үй-жайларға қажеттілік жоғары болса, қазір саудалық, қоймалық және өндірістік үй-жайларға қажеттілік жоғары сезілуде. Риэлтерлер үшін келесідей қойма-өндірістік орындар-кеңсе-үй реттілігіндегі үй-жайларды іздестіруге тапсырыстар пайда болып отыр.

Бұл нарықтың потенциалды мүмкіндіктері кең. Үйлердің 90 пайызына жуығы қазіргі кездегі өркениетті елдерде ақысын создыру шартында сатып алынады. Қазақстандағы үй нарықтарының ерекше кең масштабына квартираларды жекещелендіру нәтижесінде ие болды. Басқа қалаларда ақысыз және жеңілдетілген негізде квартираларды жеке меншікке беру олардың иелері үшін жылжымайтын мүліктің осы түрімен операциялар жасау үшін жаңа мүмкіндіктер құрды.

Осыменен бірге квартираларды және басқа да үй түрлерін сату-сатып алу формалары да дамыды. Осы формалардың ішінде неғұрлым кең таратылған түрі квартираларды уақытын создырып сату алу болды. Атап көрсету керек, Батыста халықтың қолындағы барлық жылжымайтын мүлік қарызға алынған, үйдің құнын болашақ уақытта төлеу қажеттілігімен. Қазақстанда жекешелендіру нәтижесінде әрбір азамат жылжымайтын активтердің (квартиралар, бау-бақшалық және саяжайлық жер учаскілері) иелеріне айналды. Сондықтан да қазақстандық азаматтар бұл қатынастарда мәнді артықшылықтарға ие болып отыр.

Соныменен бірге осының барлығы несиеге үйлерді алудың жаңа ашылған мүмкінділіктерімен толықтырылып отыр. Қысқаша оның схемасы мынадай. Несиелендірудің материалдық қамтамасыз етілуі квартираның өзі болып табылады. Несиесін өтеп біркенге дейін сатып алушы оны жалға алушы ғана болып табылады. Сатып алушы бірден бастапқы салымын салады – 30 пайызға жуық, ал қалған 70 пайызын риэлтерлік фирмада сәйкестендірілген келісім құрылған банк төлейді.

Банк немесе оның туынды фирмасы құжаттарды жинауды жүзеге асырыды, сату-сатып алу мәмілелерін безендірумен айналысады, сатушымен есеп айырысуды жүзеге асрады және т.с.с. Сондықтанда комиссиялық жинақ мөлшері, мысалы, Алматы қаласы бойынша квартираның нарықтық бағасының 13 пайызына жетеді. Бұл шығындар өтелген, егер де сенімді ұйымдардың қатысуымен мәміле безендірілетін болса, өйткені үй нарығы соңғы айларда бірқатар криминалдық көрініске ие болды.

«Сол» долларлар – бұл квартираның нарықтық бағасы мен БТИ бағалаған сома арасындағы айырмашылықты. Сондықтан да «сол» долларды жою үшін екі жолдың біреуін таңдау керек екендігін түсінуде маман болудың қажеті жоқ: не консервативті жол – БТИ-дің бағалау тәжірибесін нарықтың нақты шарттарына сәйкестендіру; не радикалды жолы – бұл тәжірибеден бас тарту және жылжымайтын мүліктің жарияланылған құнына бақылау жасаудық басқа формаларына көшу.

Әрдайым жоғарылап отырған коэффициенттер БТИ бағасын нарықтық бағаларға күн сайын емес, сағат сайын жақындатып келеді.

Бұрын азаматпен сатып алынған квартирадан (немесе болашақта сатылуы мүмкін басқа меншіктен) түскен табыстардан барлық мүмкін болатын салықтар алынып тасталған. Сондықтан да қандай көзқарас жағынан болмасын мүлікті сату қосымша табыс алу фактісі болып саналмайды; бұл тек азаматқа тиесілі меншік форомасын өзгертеді. Және осындай өзгерістер сомасынан салық алу табыстың бір түрінен салықтың екі рет алынғаны болып табылады.

Квартираларды нарықтық қайта бөлу тұрғын үй қорын қолдануды жақсартуға мүмкіндік берді, коммуналдық квартиралардан көшуді ынталандырды, үй мәселелерін шешугу мүмкіндік берді.

Сурет 4. Үйге деген құнның өсу себептері

Жылжымайтын мүлік құнына әсер ететін факторлар және оларды жою жолдары

Жағымды және жағымсыз қоршаған орта факторлары, бағалауды орындау кезінде негізінен есепке алатын факторларды таңдауға кіргізіледі. Кейбір факторлар жылжымайтын мүліктің белгілі бір түріне әсерін тигізеді және осындай факторлар әсер етпейтін жылжымайтын мүлікпен салыстырмалы алынған нарықтық деректер қатынасында есепке алынуы крек бағалаушылардың есебіне тікелей әсерін тигізеді. Басқа жағдайларда қандай да бір аймақтағы барлық жылжымайтын мүлік осы факторларға тікелей байланысты болады. Қоршаған ортаның сәйкестендірілген факторлары мен ластау жалпы жағдайда келесідей категорияларды енгізеді:

· радон мен метан түріндегі табиғи факторлар, ауаның ластануы немесе шу;

· көршілес учаскілерден түсен немесе осы жерде бұрын және қазіргі уақыттғы өндірістік қызмет нәтижесінде ластанудың техногендік факторлары;

· электрмагнитті және басқа да толқындар түріндегі ластану факторлары;

· екінші ретті шикізаттарды қолдану кезіндегі ластану факторлары.

Жылжымайтын мүліктің барлық класы қоршаған орта факторларының құнына әсер етуге икемді, бірақ сатуға немесе несиелерді қамтамасыз ету ретінде ұсынылған жылжымайтын мүлік осы факторларға ерекше сезімтал болады.

Жылжымайтын мүлікті бағалау бойынша жұмыстардың құрамына жылжымайтын мүлікке экологиялық аудит жүргізу кіргізілмейді. Егер де бағалаушыда экологиялық факторлар оның құнына мәнді әсер етуі мүмкіндігі бар екендігіне негіздеме болса, онда ол қоршаған орта ауданында кәсіби экспертті тарту қажеттілігі туралы клиентті ақпараттандыру керек.

Бағалаушы оның зерттеулерді жүргізу кезінде алған ақпараттарын қоршаған орта бойынша экспертке беруі қажет. Қоршаған орта бойынша эксперт келесідей сұрақтарға жауап беруі керек:

· ластану немесе қауіп көзін сәтті және үнемді ығыстыруға болады ма;

· кез-келген тәсілмен ластанудың немесе қауіптің әсерін төмендету мүмкіндігі бар ма;

· ластануға бақылау жасайтын және оны реттеудің неғұрлым тиімді құралы болып не табылады.

Ластану әсерін ығыстыру немесе көзін жою мүмкін болған жағдайларда, бағалау осы жою немесе ығыстыруға кететін сәйкестендірілген есептік шығындарды есепке алумен іске асырылады.

Жылжымайтын нарық басқа, нарықтар сияқты елдегі өзгерістерге тез икемделеді. 1992-1994 жылдары, әлеуметті-экономикалық формациялардың ауысуы жағдайында және өндірістің құлдырауы кезінде инфляциядан капиталды қорғаудың неғұрлым әрекет етуші тәсілдерінің бірі кеңселік және тұрғын үйлік үй-жайларға капиталдарын салу болып табылды.

Жылжымайтын нарықта жүріп жатқан жағымсыз процестер бірінші кезекте саяси тұрақсыздылықпен шартталған. Оның әсері адам тұрмайтын үй-жайлармен, жер учаскілерімен және қымбат үйлермен жұмыс істейтін компанияларға неғұрлым жоғары болды.

Қозғалмайтын мүлік нарығына жағымсыз әсер ететін негізгі факторлар болып табылады:

1. Саяси тұрақсыздық.

2. Қаржылық сектордың тұрақсыздығы.

3. Бірінші нарықтағы билік жүргізушілер саясаты.

4. Нарықтағы криминалдық жағдай.

5. Лицензияландыру жүйесінің жетілдірілмеуі.

6. Заңның жетілдірілмегендігі.

Федералды, сондай-ақ жергілікті билік органдарымен жүргізілген экономикалық саясат, тиімді несиелік механизмдерді, соның ішінде ипотеканы енгізу адамдардың табысын жоғарлату үшін нақты алғышарттарды құрмайды. Жылжымайтын мүлікпен мәмілеге салық салу сұрақтарына мемлекеттің қатаң позициясы өзін ақтаған жоқ, осының әсерінен нарықтағы криминалдық жағдай нашарлайды. Бұл риэлтерлік компаниялармен потенциалды сатушылар мен сатып алушылардың жұмыс істеуі кезінде толық расталған байқауды тудырады.

Барлық бар мәселелерге қарамастан, жылжымайтын мүлікпен операциялар қазіргі кездің өзінде сезілмелі табыстар әкеледі. Нарықтағы криминалдық құбылыстарды жою және жылжымайтын мүлік объектілерін тиімді қолдану мақсатында жылжымайтын мүлік нарығынндағы кәсіби қатысушылар қызметін лицензиялау туралы заң қажет болады.

Ең соңында, жылжымайтын мүлік туралы заң өте қажет, онда ортақ түсініктер мен терминдер, жылжымайтын мүлік нарығының объектілері, оның кәсіби қатысушылары, олардың қызмет ету стандарттары, соныменен қатар жылжымайтын нарықты мемлекеттік реттеу шектері анықталуы керек.

Дата добавления: 2015-03-31