Занятие XVI

СЛОВА

СЛОВА

СЛОВА

СЛОВА

СЛОВА

СЛОВА

СЛОВА

СЛОВА

СЛОВА

|puer, i m – мальчик |proelium, i n – битва, |
|moneo, ui, itum 2 – |сражение |
|напоминать, уговаривать,|voco 1 – звать, |
|ободрять, внушать |призывать |
|verbum, i n – слово, |intro 1 – входить |
|глагол |occupo 1 – захватить, |
|discipulus, i m – ученик|завладеть |
| |transporto 1 – |
|laudo 1 – хвалить |переправлять |
|dono 1 – дарить |supero 1 – |
|aedifico 1 – строить, |побеждать,превосходить |
|сооружать |annus, i m – год |
|oppidum, i n – крепость,|flamma, ae f огонь |
|город |servo 1 хранить, |
|nuntius, i m – вестник; |сохранять |
|известие, весть |subsidium, i n – помощь,|
|clades, is f – |подкрепление |
|несчастье, бедствие |mitto, misi, missum 3 – |
|terreo, ui, itum 2 – |посылать |
|пугать, устрашать |rogo 1 спрашивать, |
|deleo, evi, etum 2 – |просить |
|разрушать | |

В. Замените пассивную конструкцию предложений 1, 2, 4, 6, 7 и 8 активной, оставив те же времена глаголов.
С. Прочитайте, разберите и переведите текст.

Galli Romam expugnant

Quarto saeculo ante aeram nostram Roma in magno periculo erat. Galli enim cum copiis Romanorum ad fluvium Alliam contenderant easque fuderant. Multi
Romani ceciderant. Tum Romani Capitolium solum defendere constituerunt.
Paulo post Galli in portas irruperunt. Postquam tecta incenderunt,
Capitolium frustra contenderunt. Nam Marcus Manlius fortiter Capitolium defendit neque se dedidit. Sed magna inopia frumenti Romanos premebat.
Itaque Manlius cum Gallis de indutiis egit. Regulus Gallorum magnum auri pretium poposcit. “Si aurum, – inquit, – pependeritis, decedam. Si pretium non solveritis, neque viris, neque feminis, neque pueris parcam”. Romani aurum suum tradiderunt. Tamem Galli auro allato contenti non erant. Tum matronae ornamenta sua Gallis contulerunt et una ex iis “Occiderunt, – inquit, – mariti filiique; ita nostrum est ornamenta exuere”. Ut alii memoriae prodiderunt, regulus Gallorum, postquam aurum pependit, auro gladium addidit et dixit: “Vae victis!”

|saeculum, I n – век |matrona, ae f – матрона,|
|periculum, I n – |почтенная замужняя |
|опасность, риск |женщина |
|fluvius, I m – река |ornamentum, I n – |
|contendo, ndi, ntum 3 – |украшение |
|сражаться |confero, contuli, |
|fudno, fudi, fusum 3 – |collatum, conferre – |
|обращать в бегство, |собирать, свозить |
|разбивать |отовсюду |
|caedo, cecidi, caesum 3 |occido, cidi, casum 3 – |
|– убивать |погибать |
|constituo, tui, tutum 3 |maritus, I m – муж, |
|– постановлять |супруг |
|porta, ae f – ворота |exuo, ui, utum 3 – |
|aulo – немного, |освобождать, отдавать |
|несколько |prodo, didi, ditum 3 – |
|incendo, ndi, nsum 3 – |передавать; memoriae p.-|
|поджигать |рассказывать для |
|frustra – напрасно |потомства |
|dedo, dedidi, deditum 3 |gladius, I m – меч |
|– предавать; se d.- |addo, didi, ditum 3 – |
|сдаваться |придавать, прибавлять (к|
|inopia, ae f – |чему – dat.) |
|недостаток, нужда |pendo, pependi, pensum 3|
|premo, pressi, pressum 3|– платить |
|– беспокоить |parco, peperci,-, 3 – |
|frumentum, I n – хлеб, |щадить |
|зерно |trado, didi, ditum 3 – |
|indutiae, arum f – |отдавать |
|перемирие |affero, attuli, allatum,|
|precium, I n – цена; |afferre – приносить |
|auri p.- сумма золота |posco, poposci, -, 3 – |
| |требовать |
| |regulus, i m – царек |

D. Определить все возможные значения следующих форм.
1. Amato. 2. Superatis. 3. Habito. 4. Nuntio. 5. Sensi. 6. Serviverunt.
7. Servatus. 8. Defendit. 9. Vicisti. 10. Victi. 11. Eget. 12. Agit. 13.
Eguimus. 14. Egimus. 15. Acta.
Образец: superato – partic.perf. passivi от глагола supero, -avi, -atum 1 побеждать – dat. или abl. sing. – побежденному или побежденным.

ЗАДАНИЕ X

1. Глагол esse – быть
2. Esse с приставками и сложный глагол posse
3. Относительное местоимение qui, quae, quod

А. Определить формы и значения слов.
1. Possunt. 2. Possessio. 3. Poterant. 4. Poterunt. 5. Potuerunt. 6.
Potuerant. 7. Potuerint. 8. Nobis. 9. Nobilis. 10. Adducunt. 11.
Abduxerunt. 12. Insunt. 13. Desumus. 14. Abest. 15. Adest.
B. Прочитать, разобрать и перевести предложения.

1. Is, qui tibi in periculo adest, amicus tuus est. 2. Adeste eis, quorum auxilium vobis non deest. 3. Is copiis praeerit, in quo summa scientia belli est. 4. Nisi laboratis et semper officio deestis, vobis ipsis obestis. 5. Scientiae nobis omnibus prosunt. 6. Gratus semper fui iis, a quibus eruditus eram. 7. Aristides, qui cognomine Iustus appellatus erat, in exsilium missus est. 8. Nemo iudicabitur, antequam accusatus erit. 9.
Quum potes, amicum adiuva! 10. Vir bonus est, qui prodest, quibus potest
(Cicero). 11. Praeterita mutare non possumus (Cicero). 12. Dicam, si potero, Latine (Cicero). 13. Feci, quod potui.

|adsum, adfui, – adesse –|prosum, profui, – |
|помогать |prodesse – быть |
|desum, defui, – deesse –|полезным, помогать |
|не хватает |erudio 4 – обучать, |
|praesum, fui, – esse – |просвещать |
|командовать |exsilium, i n – изгнание|
|obsum, fui, – esse – | |
|вредить |iudico 1 – судить |
|nisi – если не, кроме |accuso 1 – обвинять |
|как |adiuvo, iuvi, iutum 1 – |
|officium, i n |помогать |
|обязанность; officio |praeterita, orum n – |
|(dat.) deesse – не |прошлое |
|исполнять обязанность | |

ЗАДАНИЕ XI

1. IV склонение
2. V склонение
3. Participium futuri activi
4. Отложительные и полуотложительные глаголы

A. Прочитайте, разберите и переведите предложения.
1. Nihil semper suo statu manet. 2. Motus terrae est ab occasu ad ortum.
3. Nonnulla loca terrae ob gelu asperum incolas non habent. 4. Nemo nostrum amico in rebus adversis auxilium negabit. 5. Planities erat magna et in ea tumulus satis grandis; eo Ariovistus et Caesar ad colloquium venerunt. 6.
Lingua Latina diu apud populos Europae in magno usu erat. 7. Ubi ira dominatur, ratio non valet. 8. Miraris, et ego miratus sum. 9. Satis diserte pro se veritas loquitur. 10. Amici id, quod polliciti sunt, dabunt.
11. Senatus et magistratus rei publicae Romanae praeerant. Imperio magistratuum Romani parebant. 12. In signis exercitus Romani eae litterae erant: SPQR (=senatus consulto [см. приложение (11]). 13. Ariovistus, dux
Sueborum, priusquam cum exercitu Romano acie (прил. (11) pugnat, multos dies exercitum suum in castris continet. 14. Romani antiqui parva manu magnas adversariorum copias superabant. Bello Punico secundo autem copiae adversariorum interdum exercitui Romano (прил. (22) perniciei et interitui
(прил. (23) erant.

|maneo, nsi, nsum 2 – |ratio, onis f – разум, |
|сохраняться |образ мыслей |
|status, us m – |miror 1 – удивляться |
|состояние, положение |loquor, locatus sum, |
|occassus, us m – закат, |loqui 3 – говорить, |
|запад |разговаривать |
|ortus, us m – восток, |veritas, atis f – |
|восход |правда, истина |
|gelu, us n – холод |diserte – ясно |
|asper, era, um – суровый|polliceor, citus sum, |
| |eri 2 – обещать |
|res, rei f – вещь, дело;|senatus, us m – сенат |
|res adversae – |magistratus, us m – |
|несчастье, неудача |магистрат |
|nego 1 – отрицать, |signum, i n – знамя; |
|отказывать |знак |
|planities, ei f – |nummus, i m – монета |
|равнина |dux, cis m – вождь |
|tumulus, i m – холм |priusquam – прежде чем |
|satis – достаточно, |acies, ei f – строй, |
|довольно |сражение |
|grandis, e – большой, |contineo, tinui, tentum |
|огромный |2 – содержать |
|colloquium, i n – |manus, us f – отряд; |
|разговор, беседа |рука, сила |
|usus, us m – |interitus, us m – |
|употребление |гибель, уничтожение |
|dominor, atus sum, ari 1| |
|– господствовать, | |
|властвовать | |
|pernicies, ei f – гибель| |

ЗАДАНИЕ XII

1. Указательное местоимение hic, haec, hoc
2. Определительное местоимение idem
3. Вопросительные и неопределенные местоимения
4. Отрицательные местоимения

А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.
1. Nemo amat eos, quos timet. 2. Semper nos delectat aut aliquis utilis labor, aut aliqua bona ars, aut aliquod gratum studium. 3. Non semper iidem homines de iisdem rebus eadem iudicant. 4. Quae amicitia potest esse inter ingratos? 5. Nullum bonum est sine aliquo malo.

|timeo, ui,-, 2 – бояться|ars, tis f – ремесло, |
| |искусство, наука |
|delecto 1 – забавлять, |studium, i n – занятие |
|услаждать |ingratus, a, um – |
|utilis, e – полезный |неблагодарный |

В. Прочитайте и переведите текст.

Nauta et agricola

Nauta et agricola diversi sunt moribus et studiis. Hic stabilem habet sedem, ille locum mutat. Hic mores antiquos servat, ille morum alienorum studiosus est. Huic sermo tantum patrius, illi aliae quoque linguae notae sunt. Huius vita tranquilla est, illius periculorum plena. Hunc agri et prata, illum fluvii et maria delectant. Sermones quoque nautarum et agricolarum diversi sunt: hi narrant de agris de frugibus, illi de terris alienis, de urbibus, navibus, procellis.

|diversus, a, um – различный|tranquillus, a, um –|
| |спокойный |
|mos, moris m – обычай, |pratum, i n – луг |
|образ жизни |mare, is n – море |
|stabilis, e – постоянный, |frux, gis f – плод, |
|неизменный |фрукт |
|sedes, is f – место |urbs, bis f – город |
|жительства, сиденье |navis, is f – |
|studiosus, a, um – |корабль |
|любознательный |procella, ae f – |
|sermo, onis m – разговор, |буря |
|беседа | |
|notus, a, um – известный | |

С. Прочитайте, разберите и переведите текст.

Omnia fluunt, omnia mutantur

Nemo nostrum idem est in senectute, qui erat iuvenis, nemo est mane, qui erat pridie. Quidquid vides, currit cum tempore, nihil ex his, quae videmus, manet. Hoc est, quod ait Heraclitus: In idem flumen bis non descendimus: manet idem fluminis nomen, aqua transmissa est (Seneca).

|senectus, utis f – |aio, ait, -, – говорить,|
|старость, зрелость |утверждать |
|iuvenis, e – молодой, |descendo, scendi, |
|юный |scensum, ere – идти, |
|mane – утром |спускаться, вступать |
|pridie – прежде, |transmitto, misi, missum|
|накануне, днем ранее |3 – передавать, |
|curro, cucurri, cursum 3|переправляться, |
|– бежать |пересылать |

ЗАДАНИЕ XIII

1. Общие сведения о степенях сравнения прилагательных
2. Сравнительная степень; превосходная степень
3. Особенности в образовании степеней сравнения
4. Наречия; образование наречий
5. Степени сравнения наречий

А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.
1. Aetas dulcissima adulescentia est (Plin.Epist.). 2. Fideliores sunt oculi auribus. 3. Pax vel iniusta utilior est, quam iustissimum bellum
(Cic.). 4. Homini homine nihil pulchrius videtur (Cic). 5. Nullus est locus domestica sede iucundior (Cic). 6. Gravissimum est imperium consuetudinis.
7. Non minor voluptas percipitur ex velissimis rebus, quam ex pretiosissimis (Cic.). 8. Veterrimus homini optimus est amicus. 9. Homines amplius oculis, quam auribus credunt (Seneca. Epist). 10. Omne bellum sumitur facile, aegerrime desinit (Sall.). 11. Ex inferiore loco in superiorem non satis commode tela adidi possunt (Caes.). 12. Facile omnes, quum valemus, recta consilia aegrotis damus (Terentius). 13. Summi montium vertices nive aeterna tecti sunt. 14. Nuntiis litterisque Allobrogum commotus, Caesar duas legiones in citeriore Gallia novas conscripsit; cum his legionibus legatus Quintus Pedius in ulteriorem Galliam missus est.

|adulecsentia, ae f – |commoveo, movi, motum 2 |
|юность, молодость |– побуждать, волновать |
|dulcis, e – сладкий, |conscribo, psi, ptum 3 –|
|приятный |формировать |
|aetas, atis f – время |desino, sii, situm 3 |
|жизни, возраст |прекращаться |
|fidelis, e – верный, |commodus, a, um – |
|надежный |удобный |
|oculus, i m глаз |adigo, egi, actum 3 – |
|auris, is f – ухо |долетать |
|pax, pacis f – мир |telum, i n – копье, |
|iniustus, a, um – |стрела |
|несправедливый |quum – когда |
|iustus, a, um – |rectus, a, um – |
|справедливый |правильный, прямой |
|homo, inis m – человек |aegrotus, a, um – |
|video, vidi, visum 2 |больной |
|видеть, pass. kазаться |facilis, e – легкий |
|domesticus, a, um – |consilium, i n – совет, |
|домашний |решение |
|iucundus, a, um – |vertex, icis m – вершина|
|приятный | |
|gravis, e – тяжелый, |mons, ntis m – гора |
|важный, веский |nix, nivis f – снег |
|consuetudo, inis f – |aeternus, a, um – |
|привычка, обычай |вечный, бесконечный |
|voluptas, atis f |preciosus, a, um – |
|удовольствие, |дорогой, ценный |
|наслаждение, радость |vetus, eris – древний, |
|percipio, cepi, ceptum 3|старый, давний |
|– принимать, ощущать, |amplus, a, um – большой,|
|воспринимать |широкий |
|vilis, e – дешевый |sumo, sumpsi, sumptum 3 |
|aeger, gra, um – тяжелый|– начинать |

ЗАДАНИЕ XIV

Формы числительных
Употребление числительных

А. Прочитайте, разберите и переведите текст.

Summarium historiae Romanae

Annos numerabant Romani ab anno Urbis conditae (ab urbe condita=ab U.c.), qui annus fuit ante aeram nostram septingentesimus quiquagesimus tertius.
Initio reges per annos circiter ducentos quinquaginta civitatem ad arbitrium suum rexerunt. Anno quingentesimo nono, sive ab Urbe condita ducentesimo quadragesimo quarto, postquam expulsus est ex regno Tarquinius
Superbus, creati sunt duo consules, qui potestatem parem habebant atque alter alterum coercebat. Hunc statum quinque fere saecula observaverunt
Romani. Iam anno ducentesimo sexagesimo sexto tota fere Italia in potestate
Romanorum fuit.
Anno tricesimo imperium occupavit Augustus, qui primus imperator populi
Romani fuit. Imperatoribus paruit imperium Romanum usque ad annum quadringentesimum septuagesimum sextum aerae nostrae, sive millesimum ducentesimum tricesimum ab Urbe condita.

|condo, didi, ditum 3 – |par, paris – равный, |
|воздвигать, основывать; |одинаковый |
|ab urbe condita – от |coerceo, cui, citum 2 – |
|основания города |сдерживать |
|initium, i n – начало |observo, avi, atum, are |
|arbitrium, i n – решение|– оберегать, соблюдать |
| |fere – почти, |
|expello, puli, pulsum 3 |приблизительно |
|– выгонять |saeculum, i n – век |
|creo 1 – избирать |consul, ulis m – консул |

В. написать все числительные римскими цифрами.

Статьи для домашнего чтения в первом семестре

1. Conspectus historiae Romanae

Origo populi Romani ab Aenea ducitur, ut mythus narrat. Aeneas, dux
Troianorum, Troia deleta (после разрушения Трои) profugit, mox patriam novam in Italia sibi gentique comparavit. Hac stirpe sunt nati gemini
Romulus et Remus, quorum ab altero, Romulo, Roma condita est. Quod Romani paucas mulieres habuerunt, virgines Sabinas ad spectacula invitatas rapere decreverunt. Bellum inde ortum ipsae Sabinae composuerunt.
Mortem regis Romanorum primi interregnum secutum est. Post interregnum
Numa Pompilius, rex pacis, regnabat. Templum dei Iani, quod apertum semper bellum significabat, Numae Pompilii regis tempore clausum erat.
Multa bella a rege Romanorum tertio Tullo Hostilio gerebantur. Bellum inter Romanos Albanosque certamen trigeminorum, qui Horatii et Curiatii appellati sunt, discrevit. Victoriam Romanis Horatii reportabant, itaque etiam Alba Longa Roma regebatur.
Rex Romanorum quartus Ancus Martius erat. Post illum Tarquinius Priscus regnabat, a quo praeter suos etiam filius servae educabatur. Hic adolescens ad regnum obtinendum ab uxore regis mortui quoque adiutus est. Sic factus estServius Tullius, rex Romanorum sextus, qui instituta legesque populo
Romano dedit. Sed filia regis una cum marito regnum patrium appetebat.
Gener Servii Tullii, Tarquinius, qui postea Superbus est nominatus, solum per corpus mortuum regis regnum obtinere potuit.
Rex ultimus multa oppida vi ac dolo occupavit. Postquam Tarquinius
Superbus anno ducentesimo quadragesimo quarto post Urbem conditam regno expulsus est, regnum concidit.
Libertatem populus Romanus, iam pridem optabat exspectabatque. Post reges expulsos primi consules L. Iunius Brutus et Tarquinius Collatinus rei publicae praefuerunt.

2. De magistratibus Romanorum

Senatus et magistratus rem publicam Romanam administrabant. Summi magistratus erant consules, praetores, aediles, quaestores. Quaestores cosulibus in bello aderant, aut in urbe aerarium administrabant. Aedilibus, cura viarum et aedificiorum publicorum mandata erat. Diebus festis in circo populo (прил. (22) ludos parabant, nam Romani ludis valde delectabantur.
Nota sunt verba: “Panem et circenses!”
Praetores iudicabant: praetor urbanus de controversiis civium, praetor peregrinus de controversiis civium et peregrinorum. Inter omnes magistratus consulum potestas summa fuit. In bello consules duces exercituum erant, in pace civitatem administrabant. Saepe apud populum aut in senatu orationes de legibus habebant. Lictores ante consules portabant fasces - securim, virgis circumdatam; primo enim consulibus potestas vitae necisque in cives erat.
Itaque fasces signum potestatis erant.

3. Censores Romani

Quinto anno Romae bini censores creabantur. Deligebantur ex numero eorum, qui consulatu optime functi erant. Magna erat censorem potestas, neque quisquam apud Romanos in maiore honore erat quam illi. Censores non modo censum civium habebant, sed etiam mores probabant. Si quis agricola agrum suum non diligenter colebat, id non sine aliqua poena erat. Item, quicumque eques equum suum non satis curaverat, a censoribus notabatur. Si quod facinus comissum erat, censores poenam constituebant. Cives, qui aliquid gravius commisserant, tribu movebantur. Quisquis senatorum facinoris convictus erat, senatu movebatur.

4. Gentes Italiae

Italiam superiorem habitabant Galli. Hanc partem Italiae, quae cis Alpes sita erat, Romani Galliam Citeriorem vel Cisalpinam appellabant. Maior erat ea Gallia, quae Gallia Ulterior vel Transalpina appellabatur, quod trans
Alpes sita erat.
Romanorum finitimi erant Etrusci, qui prioribus temporibus ex Asia in
Italiam venerant, ut fama est. Interiores partes Italiae incolebant Sabini,
Aequi aliaeque nationes, quibuscum Romani diuturna bella gesserunt.
Difficillimum fuit cum Samnitibus, qui Romanis simillimi erant virtute, foedus facere. Quo facto (после его заключения) pleraeque gentes Italiae mediae et inferioris Romanis parebant.
Italiam inferiorem Romani Magnam Graeciam appellabant, quod Graeci ibi plurimas colonias constituerant. E quibus urbi Romae proximae erant Cumae et Neapolis.

5. De Roma antiqua

Roma antiqua in septem collibus ad amnem Tiberim sita erat. Prima
Romanorum sedes erat collis Palatinus. In valle, sub radicibus montis
Capitolii sita, forum Romanum patebat. Ibi cives diu negotia publica et privata tractabant. In campo, inter Capitolium et Tiberim sito, antiquis temporibus milites exercebantur, itaque campus Martius appelabatur. In
Tiberi numerus pontium magnus erat. Postea urbs novis foris ornabatur.
Templa pulchra et signa praeclara animos civium delectabant. Pulchritudo urbis apud omnes gentes nota erat. Itaque Romam, a pastoribus quondam conditam, iure scriptores lumen gentium appellabant.

6. Colosseum

Romae multae columnae, arcus, templa theatraque antiqua deleta sunt.
Tamen hodie quoque nonnullae reliquiae Romae antiquae ostentari possunt.
Roma merito “Roma aeterna” vocatur. Optime illud theatrum conservatum est, quod iussu T.Flavii Vespasiani aedificatum est et olim ex eo amphitheatrum
Flavium nominabatur. Hoc amphitheatrum postea Colosseum appellatum est ex colossea statua Neronis, quae hic collocata erat. Tum, quum id aedificatum erat, id est anno aerae nostrae octogesimo, per centum dies ludi magnifici
Romanis a magistratibus praebebantur. Quibus diebus permultae bestiae necatae erant. Magistratus Romani hos ludos dabant, et vulgus eis delectabatur.
Mirus aspectus praebetur eis, qui illi theatro appropinquant. Alti muri eius theatri, quod ovi formam habet, ornantur magnificis columnis.
Colosseum amplissimum fuit: ab octoginta septem igitur milibus Romanorum compleri potuit. Diebus festis per octoginta introitus, quos videmus, magnae virorum feminarumque manus amphitheatrum intrabant. His diebus enim totus fere populus Romanus advolabat. Ei, qui aderant, summo studio (прил.
(11) spectacula, quae eis dabantur, spectabant. Bestiae, ex Africa importatae, quae in caveis sub arena sitis continebantur, in arenam agitabantur. Quae postquam illam intraverunt, inter se pugnabant et necabant. Sed etiam homines cum his pugnare debuerunt. Postremo viri iuxta has bestias necati humi iacebant. Quae spectacula Romanis gaudeo (прил. (
23) fuerunt!

7. De oratoribus Graecorum et Romanorum

Multi sunt oratores clari Graecorum et Romanorum. Princeps oratorum
Graecorum Demosthenes erat. Clarae sunt Demosthenis orationes in Philippum, regem Macedonum. Pro libertate patriae orationibus certabant. Frustra orationibus civitates Graeciae ad concordiam incitabat. Discordia civitatum libertatem Graeciae delevit.
In numero clarorum oratorum Romanorum erat Marcus Tullius Cicero.
Ciceroni non solum libri scriptorum Romanorum noti erant, sed etiam libri scriptorum Graecorum. Nota sunt opera Ciceronis de philosophia et de institutione oratoria; notae sunt epistulae et orationes clari oratoris.
Orationes Graecorum et Romanorum etiam post multa saecula animos hominum delectant.

8. De Germanorum antiquorum moribus

Germani agriculturae non student; magna pars victus eorum in lacte, caseo, carne consistit. Multum in venationibus sunt. Cibi genere et exercitatione et libertate vitae vires aluntur et corpora immensa magnitudine gignuntur. Atque consueverunt locis frigidissimis pellibus parvis modo corpora tegere et lavari in fluminibus.
Quum civitas bellum gessit, magistratus creantur. Ei bello praesunt et potestatem vitae necisque habent. In pace principes regionum atque pagorum inter suos ius dicunt controversiasque decernunt.
Germani non agri modum certum habent aut fines proprios, sed magistratus ac principes in annos singulos hominibus agros attribuunt atque anno post alio transire cogunt.
Germani neque oppida incolunt, neque sedes inter se iunctas habent, ut e
Taciti libro cognoscimus.

9. De Gallorum et Germanorum deis

Caesar in eis libris, qui “Commentarii de bello Gallico” dicuntur, et de bellis, quae cum populis Gallorum et Germanorum Romani diu gerebant, et de moribus institutisque eorum scribit. Tacitus quoque ille rerum scriptor
Romanus, in libro suo de origine, situ, moribus ac populis Germaniae dicit.
Caesar scribit: Galli deorum maxime Mercurium colunt. Hunc Viarum ducem, hunc mercatorum custodem appellant. Post hunc colunt Apollinem et Martem et
Iovem et Minervam. De his deis eandem fere opinionem, quam reliquae gentes, habent: Iuppiter imperium deorum tenet, Apollo morbos depellit, Minerva operum atque artificiorum initia tradit, Mars bella regit. Huic deo Galli, quum proelium committere in animo habent, plerumque praedam promittunt.
Quum adversarios superaverunt, bestias adversariorum necant, conferunt in unum locum reliquas res, quibus magnos tumulos exstruunt. In Galliae civitatibus nemo fere religionem et mores populi laedit vel neglegit. Si qui neglegunt vel laedunt, ab aliis contemnantur; his ceteri de via decedunt, aditum eorum, sermonemque defugiunt.
De Germanorum deis autem Caesar nihil nisi haec scribit: Germani in deorum numero eos solos, dicunt, quos vident et quorum opibus iuvantur:
Solem et Vulcanum et Lunam.
In Taciti libro legimus: a Germanis maxime Mercurius colitur. Cui Germani certis diebus etiam homines sacrificant. Herculem et Martem concessis bestiis placant. Ceterum Germani deos neque parietibus includunt, neque in hominis speciem fingunt.

10. De causa belli Troiani

Erant nuptiae Pelei, regis Thessaliae, et Thetidis deae. Omnes dei invitati erant, praeter Discordiam. Dea Discordiae ira commota est et malum aureum inter epulantes iactavit, in quo inscriptum erat: “Pulcherrimae”.
Diu Iuno, Minerva et Venus de malo certabant. Denique iussu Iovis a
Mercurio ad Paridem, regis Priami filium, deductae erant. Iuno Paridi potentiam, Minerva sapientiam, Venus Helenam, pulcherrimam omnium mulierum, promisit.
Paris Veneri malum tradidit. Paulo post a Priamo patre in Graeciam missus est. Ibi Helenam, Menelai regis uxorem, rapuit. Hinc bellum Troianum incipitur. Decem annos ad Troiam pugnatum erat. Denique Troia a Graecis dolo capta et deleta est.

ЗАДАНИЕ XV

1. Оборот accusativus cum infinitivo
2. Времена и залоги инфинитива
3. Распознавание оборота acc. c. inf. в тексте

А. Прочитайте, разберите и переведите предложения. Подчеркните управляющий глагол, accusativus (логич. подл.) и infinitivus (логич. сказ.).
1. Victorem a victo superari saepe videmus. 2. Urbem Syracusas maximam esse Graecarum urbium pulcherrimamque, saepe audistis (Cic.). 3. Pompeios, celebrem Campaniae urbem, consedisse terrae motu, audivimus (Seneca). 4. A patre meo audivi, Diocletianum principem iam privatum dixisse, nihil esse difficilius, quam bene imperare (Fl. Vopiscus). 5. Apollo Pythius oraclum edidit, Spartam nulla re alia, nisi avaritia, esse perituram (Cic.). 6.
Apparuit nescire eos victoria et tempore uti (T.Livius). 7. Cato dixit, litterarum radices amaras esse, fructus iucundiores. 8. Aiunt homines plus in alieno negotio videre (Sen). 9. Tibi discedens pollicitus sum me omnes res tibi perscripturum (Cic.). 10. Quid? Credebas dormienti tibi haec confecturos deos? (Terentius). 11. In castra nuntius pervenit Romae coniurationem patefactam (Sallustius).

De Aenea

Antiqui poetae Romanorum tradunt egregium virum Troianum, Aeneas nomine, post Troiam (после взятия Трои) a Graecis captam a Troiae ora in Italiam venisse. Narrant eum fato (прил. (19) profugum multum terra marique iactatum esse ob iram Iunonis, deae saevae. Nam fato destinatum est
Troianos cum Aenea in Italiam venturos esse et ibi ab eis oppidum novum conditum iri. Itaque Aeneas et amici illius in Italiam venerunt et Lavinium oppidum novum condiderunt. Postea Iulus, Aenea filius, alium oppidum Albam
Longam condidit.

1. Оборот nominativus cum infinitivo
2. Глаголы, от которых зависит оборот nom. cum inf

А. Прочитайте, разберите и переведите предложения, подчеркивая управляющий глагол, nominativus (логическое подлежащее, а при его отсутствии подчеркните местоимение в переводе) и infinitivus (логическое сказуемое).
1. Catilina prohibitus erat consulatus petere (Sallustius). 2. Iussus es renuntiari consul (Cic.). 3. Qui tacet, consentire videtur. 4. Beatus
Epicurus sibi videtur esse moriens (Cic.). 5. Consuetudo et mos vim legis videntur habere. 6. Solem e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vita tollunt (Cic.). 7. Ante omnia necesse est se ipsum aestimare, quia fere plus nobis videmur posse, quam possumus (Seneca). 8. Caesar appropinquare dicebatur magnusque terror incidit Pompei exercitui (Caes.). 9. Fugisse ex proelio dicuntur notissimi latronum duces (Cic.). 10. Fortis ac vehemens orator existimatur esse Gaius Gracchus (A. Gellius). 11. Lycurgi temporibus
Homerus fuisse traditur.
В. Переведите, указав в каком предложении какой оборот употреблен.
Подчеркните, входящие в оборот члены предложения.
1. Medea Peliam dicitur fecisse rursus ex sene adulescentulum (Plautus).
2. Moleste fero decessisse Flaccum, amicum tuum (Seneca). 3. Nunquam te patiar perire; me perire est aequius (Plautus). 4. Visus sum mihi cum Galba ambulare (Cic.). 5. Romulus urbem constituit, quam a suo nomine Romam iussit nominari (Cic.). 6. Multos scriptores rerum suarum Magnus ille
Alexander secum habuisse dicitur (Cic.). 7. Leo rex ferarum esse a poetis putatur. 8. Plus audire, quam loqui militem decem (Amm. Marcellinus).

ЗАДАНИЕ XVII

1. Общий обзор причастий
2. Ablativus absolutus
3. Перевод оборота и распознавание его в тексте
4. Ablativus absolutus без причастия

А. Переведите предложения, подчеркивая логическое подлежащее одной, а логическое сказуемое двумя чертами.
1. Sagitta in lapidem nunquam figitur; interdum resiliens, percutit drigentem (Hieron). 2. Reluctante natura, irritus labor est (Seneca). 3.
Athenienses, non exspectato auxilio, adversus sexcenta milia hostium in campis Maratoniis in proelium egrediuntur (Iustin.). 4. Antonius, qui Asiam orientemque tenebat, repudiata sorore Caesaris Augusti Octaviani,
Cleopatram, reginam Aegipti, duxit uxorem (Eutr.). 5. Plebs Romana, Sicinio quodam auctore, iniussu consulum, in sacrum montem secessit (T. Liv.). 6.
His rebus celeriter administratis, ipse (Caesar), quum primum per anni tempus potuit, ad exercitum contendit (Caes.). 7. Vergilius Brundisii moritur, Sextio Saturnino et Lucretio Cinna consulibus (Suet). 8. Caesar, e nave egressus in Africa, ad terram prolapsus est. Tum exclamavit, omine in melius verso: “Teneo te, Africa!” 9. Poema – loquens pictura, pictura – tacitum poema debet esse. 10. Paupertas nulli malum est, nisi repudianti
(Seneca). 11. Omne malum nascens opprimitur, inveteratum fit plerumque robustius (Cic.). 12. Hostes, hanc adepti victoriam, in perpetuam se fore victores confidebant (Caes.). 13. Dictator triumphans Urbem invehitur
(T.Liv.). 14. Re intellecta, in verborum usu faciles esse debemus (Cic.).
В. Образуйте и переведите все причастия от глаголов: voco 1, moveo 2, mitto 3, facio 3, audio 4.

Дата добавления: 2015-05-09