Орытынды

ЖОСПАР

ВЫВОД

Как видно из приведенных выше результатов, поиски путей и практическое осуществление мероприятий по снижению выбросов в окружающую среду загрязняющих веществ является весьма актуальной задачей в развитии энергетики и для существующих установок по производству энергии.

По итоговой таблице можно сделать заключение, что наибольший вклад в суммарную категорию опасности предприятия вносит гальванический цех. Это связано с тем, что в данном цехе производятся выбросы наиболее опасных веществ, с процессом обезжиривания, при котором удельное количество вредных веществ, выделяющихся с поверхности гальванических ванн достаточно велико. Также существенный вклад вносит механический цех с огромными выбросами пыли и аэрозольных веществ. Здесь можно наблюдать увеличение удельного выделения пыли при увеличении диаметра шлифовального круга кругло шлифовальных и заточных станков и мощности токарных станков. Количество вырабатываемой пыли значительно сократится, если предприятие будет работать 8 часов в сутки, т.е. в одну смену. Остальные цеха предприятия не представляют большой опасности, т.к. относятся к четвертой категории опасности. Но, в сущности, физический смысл КОП состоит в том, что она показывает потребность того или иного предприятия в количестве воздуха, необходимого для разбавления вредных веществ в атмосферу.

Поэтому нужно искать решения проблем по снижению выбросов

вредных веществ в атмосферу. Они, конечно, имеются, но требуют усовершенствования и развития новых способов улавливания и подавления оксидов серы, водорода, углерода и углеводорода, а также твердых частиц.

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ

1. Санатова Т. С. Методические указания к расчетно-графической работе. Экология – Алматы: АИЭС, 2002. – 25 с.

2. Дюсенбаев М.К., Борисов В.Н., Арестова В.В. Энергетика и окружающая среда – Алматы: АИЭС, 1992.

3. Скалкин Ф.В., Канаев А.А., Копп И.З. Энергетика и окружающая среда – Ленинград: Энергоиздат, 1981.

Тапсырмасы …................................................................................................ 3

Негізгі бөлім.................................................................................................. 4

Қорытынды.................................................................................................. 15

Әдебиеттер тізімі......................................................................................... 16

Есептеу графикалық жұмысқа тапсырма

Кәсіпорында төменгі өндіріс орындары және әр түрлі цехтар бар, олар: ошақтық, гальваникалық және механикалық цехтар, балқытып-біріктіру жүргізілетін аймақ және гараж. Кәсіпорынның қәуіпсіздік категориясын нықтау керек. Ескерту: кәсіпорындағы қызметкерлер 8-сағат бойынша екі сменамен жылына 260 күн жұмыс істейді.

Есептеу графикалық жұмыстың бастапқы деректері

Цехтар	Фамилияның бас әріпі, сынақ кітапшасының соңғы саны.	Т, У, Ф, Х, Ц, Ч, Ш…Я
Механикалық	Станоктарды аталуы мен саны
Дөңгелектегістегіштер
Ұшталған
токарлық
	Жұмыс уақыты
Балқыту	Электрод маркасы	АНО-9
Шығынның матер-р массасы, кг/жыл
Гальваникалық	Майланбау процесіндегі ванна ауданы, м^2
А) орг. Еріткішпен
Б) Электрохимиялық
В) Жұмыс уақыты
Гараж	Жүгіру, км
А) жүк машинасы жанармайы ДВС
Б) Автобустар ДВС
В) Саляркамен жанатын автобус
Г) Кәсіби жеңіл машина
От жағатын жер	Табиғи отын шығыны
Отын маркасы	ССР-3
Ауа тазал. Коэф. ЗУ
Оттық түрі Б) отынды қолмен лақтыратын жылжымайтын тор.	+
КNO2	0,18

Өндірістегі қауіпсіздік категорияларын есептеу

Атмосфералық ауаға шығарылатын заттардың құрамы және көлемі жұмыс уақыты бойынша жасалған анлизге сүйене отырып анықталады.

Материалды механикалық өңдеу кезінде шаң, тұман, май бұлары және салқындатқыш сұйық,әртүрлі газ тәріздес заттар шығарылады.

Зиянды заттардың біліктік шығыны станок паркі жұмысының норма сағатына байланысты анықталады. 3.1-кестеде заттардың шығынның уақыт бірлігі материалды механикалық өңдеу негізгі технологиялық құрылғылардың бірлігіне сәйкес үдемелі көрсеткіштерді көрсетілген.

3.1 Кесте – Металдарды механикалық өңдеу кезіндегі шаңның үдемелі шығыны, (г/с)

Құрылғы	Құрылғы сипаттамалары	Зат	Саны
Дөңгелектегістегіштер станогы	Дөңгелектегістегіштің диаметірі, мм	Абразивті және металдық шаң	0,117 0,155 0,170 0,180 0,235 0,270 0,310
Ұштайтын станоктар			0,040 0,062 0,085 0,110 0,135 0,160 0,182 0,205 0,230 0,255
Токарлық станоктар	Құрылғы уақыты, кВт	Маймен суытқандығы майдың аэрозолі	СОЖ-бен суытқандағы эмульсияның аэрозолі
· Орташа өлшемдегі · Үлкен өлшемдегі · Револьверді · Токарлық станок · Вертикальді егейтін станок · Жонитын станоктар · Фрезерлік станоктар	0,65-14   10-200   2,8-14 20-150   1-10   40-100   2,8-14	0,13-2,80   2,0-40,0   0,56-2,8 4,0-30   0,2-20   8,0-36,0   0,56-2,80	0,004-0,088   0,063-1,260   0,017-0,088 0,126-0,945   0,06-0,063   0,252-1,134   0,017-0,088

Механикалық өңдеу кезіндегі заттар шығарылуын мына формуламен есептейді.

M=3600*q*t*N*10^-6

Мұндағы q-шаңның меншікті шығыны (г/с)

t-күнделікті жұмыс уақытының саны;

N-жылдық жұмыс күнінің саны.

Өндістік шығындар дөңгелектегістегіштер станогтар үшін саны 147 және диаметірі 350 мм:

М_КШС=3600*0,170*16*260*147*10^-6=374,25 (т/жыл)

Өндістік шығындар ұштайтын станогтар үшін саны 23 және диаметірі 200 мм:

М_ҰС=3600*0,085*16*260*23*10^-6=29,27 (т/жыл)

Өндістік шығындар токарлық станоктар үшін орташа өлшемді және саны 86:

А) Маймен суытқандағы майдың аэрозолі үшін

М_ТС=3600*2,8*16*260*86*10^-6=3606,220(т/жыл)

Б) СОЖ-бен суытқандағы эмульсияның аэрозолі

М_ТС=3600*0,088*16*260*86*10^-6=113,33836(т/жыл)

Металдарды кесу және балқытып біріктіру учаскілері мен цехтары. Заттар шығарылуы мына формуламен анықталады.

М_i=q_i*m*10^-6

Мұндағы q_i - зиянды заттардың шығыны (г/кг);

m-шығарылатын материалдың массасы (г/с);

Металдарды балқыту және балқытып біріктіру кезіндегі зиянды заттардың меншікті шығарылуы.

Электрод маркасы АНО-9;

Пісіру аэрозолі q_i =16,0;

Марганец және оның оксиді=0,9; саны=0,13;

Флоры сутек=0,47;

m= 600 кг/жыл;

М_i=16,0*600*10³*10^-6=9.6 (т/жыл)

М_i=0,9*600*10³*10^-6=0,054(т/жыл)

М_i=0,47*600*10³*10^-6=0,000282 (т/жыл)

Гальваникалық цехтар. Гальваникалық өңдеу кезінде шығарылатын зиянды заттардың санын есептегенде, гальваникалық ваннаның беттік ауданына берілетін меншікті көрсекіш q алынған. Техналогиялық жабдықтың бірлігінен тыс келетін ластандырғыш заттар саны мынатеңдеумен анықталады.

М=10^-6*q*t*F*K₃*K_У

Мұндағы F – ванна айнасының ауданы, м²

K_У -ваннаны жабу коффиценті: құрамында беттік активті заттар (БАЗ) бар болса, K_У -05; ал жоқ болса K_У –1;

K₃-ваннаны жүктеу коэффиценті.

t=3500;

Заттарды майсыздандыру: а) органикалық ерітінділерімен

Жанармай М=10^-6*4530*3500*93*1*1=1474,5(т/жыл);

Керосин М=10^-6*1560*3500*93*1*1=507,7(т/жыл);

Уайт-спирті М=10^-6*5800*3500*93*1*1=1887(т/жыл);

Бензол М=10^-6*2970*3500*93*1*1=966,7 (т/жыл);

Трихлорэтилен М=10^-6*3940*3500*93*1*1=827,4(т/жыл);

Тетрахлорэтилен М=10^-6*4200*3500*93*1*1=1367,1(т/жыл);

Трифтортрихлорэтан М=10^-6*14910*3500*93*1*1=4853,2(т/жыл);

б) электрохимиялық ерітінділермен

өткір сілті М=10^-6*39,6*3500*53*1*1=7,345(т/жыл);

Өндірістегі автокөліктердің ластауы. Әр түрлі топтағы отындарды (жанармай дизель газды) пайдалынатын автомабильдер бар болған жағдайдағы есептеу кезіндегі i-шығарылатын зиянды заттардың массасын мына теңдеумен анықтайды.

M_i=q_i*t*n*R*10^-6

Мұндағы q_i-автожүргізушінің шығарылатын i-лік зиянды заттары, г/км, (3,4-кесте).

t-есептелінетін уақыттағы автомабильдің жүрген жолы, км;

n-орташа шамадағы парктің автомабильдің шығаратын заттарына әсер етуші коэффицент.

R-автомабильдің техникалық жағдайына әсер етүші коэффицент.

Автомабильдер тобы	Меншікті шығарылған зиянды заттар (qi), г/км	Әсер етүші коэффицент
СО	СН	NOX	n	R
Төмендетілген мұнай газында жұмыс істейтін жүк және арнайы жүк жанармайы ДВС (пропан, бутан) Жүк және арнайы дизельді жүк. Табиғи газда жұмыс істейтін жүк және арнайы жүк. Жанармайы ДВС автобустар. Дизельді автобустар. Жеңіл кәсіби және арнайы. Жеңіл, жеке қолдануға	55,5     51,5     15,0     16,5	12,0     9,6     6,4     1,6	6,8     6,4     8,5     2,23	1,33     1,32     1,27     1,28	1,69     1,69     1,80     1,63

Төмендетілген мұнай газында жұмыс істейтін жүк және арнайы жүк жанармайы ДВС (пропан, бутан), t=45000.

· СО, q_i= 55,5;

M_CO=55,5*45000*1,33*1,69*10^-6=5,6136

· CH, q_i=12;

M_CH=12*45000*1,33*1,69*10^-6=1,2137

· NO_X, q_i=6,8;

M_NOx=6,8*45000*1,33*1,69*10^-6=0,68779

Жанармайы ДВС автобустар., t=15500.

· СО, q_i= 51,5;

M_CO=51,5*15500*1,32*1,69*10^-6=1,78073

· CH, q_i=9,6;

M_CH=9,6*15500*1,32*1,69*10^-6=0,331943

· NO_X, q_i=6,4;

M_NOx=6,4*15500*1,32*1,69*10^-6=0,221295

Дизельді автобустар, t=37000

· СО, q_i= 15;

M_CO=15*37000*1,27*1,8*10^-6=1,26873

CH, q_i=6,4;

M_CH=6,4*37000*1,27*1,8*10^-6=0,541324

· NO_X, q_i=8,5;

M_NOx=8,5*37000*1,27*1,8*10^-6=0,718947

Жеңіл кәсіби және арнайы.t=43000.

· СО, q_i= 16,5;

M_CO=16,5*43000*1,28*1,63*10^-6=1,4803008

· CH, q_i=1,6;

M_CH=1,6*43000*1,28*1,63*10^-6=0,143544

· NO_X, q_i=2,23;

M_NOx=2,23*43000*1,28*1,63*10^-6=0,200064

Қазанда өтімділігі 30 т/сағ дейін құрайтын отын жанғанда шығарылатын зиянды заттарды есептеу.

Әдістеме өндірістік және коммуналдық қазан агрегаттары және тұрмыстық жылу генераторы және тұрмыстық жылу генераторлары әсер ететін отықтағы қатты отын, мазут және газ жанғанда газ тәріздес өнімдермен шығатын зиянды заттарды есептеуге арналған.

Қатты бөліктер. Күл пештерінің шығаратын заттарын және қазан агрегатының тұтінді газбен бірге атмосфераға шығарылатын қатты отын және мазут бірлік уақытында есептеу мына формуламен анықталады.

Птв = В*А^r *Х* (1 – ŋ),

мұндағы В – табиғи отынның шығыны (т/жыл, г/с);

А^r – жұмыс массасындағы отынның күдігі (%);

ŋ – қаты заттардың бөлігі;

Х = a_ун/(100-Гун); a_ун – кететін отың күлінің бөлігі;

Гун – кететін жанғыштардың құрамы (%)

А^r , ŋ, Х, Гун мәндері орташа фактілі көрсеткіштермен алынады: егер ол мәндер жоқ болса, онда А^r жанатын отын сипаттамаларымен анықталады (3,7-кесте); ŋ- күл пайдалынатын техникалық берулерден, ал Х (3,5-кесте) бойынша алынады.

Птв=53*14.4*0.0023*(1-0)=1.7553

Оттық және отын түріне тәуелді X және Ксо коэффиценттерінің мәндері

Оттық түрі	Отын	X	Ксо,кг/ГДЖ
Отынды қалмен лақтыратын жылжымайтын тор	Қаңыр және тас көмірлер	0,0023	1,9
Шахталық	Қатты отын	0,0019	2,0

ҚР-ғы отынның сиппаттамасы

Туылған жері, бассені	Белгісі классы	Wr, %	A^r, %	S^r, %	Q^ri, MДЖ/ кг	Ur^0, м^3/кг
Ленгерлік қор	БЗСШ	28,0	14,4	1,80	15,33	4,87

Кіші қуаттағы оттық қазандардың сипаттамасы

Оттық пен қазан түрі	отын	a	g3	g4
Отынды қолмен лақтыратын жылжымайтын торы бар оттық	Қоңыр көмір Тас көмір Антрациттер	1,6 1,5 1,7	2,0 2,0 1,0	8,0 7,0 10,0

Күкірт қышқылы. Қазан агрегаттарының атмосфераға түтінді газбен шығаратын күкірт оксидін SO₂-ге (т/жыл, т/сағ, г/с) бірлік уақытында есептеу мына теңдеумен анықталады

П_SO2=0.02*B*S^r*(1-h_SO2)*(1-h¢_SO2),

Мұндағы - S^r-жұмыс массасы отындағы күкірт құрамы (X); газ тәріздес отынға мг/куб.м;

h_SO2-отынның ұшатын күлліменбайланысты кұкірт оксидінің бөлігі. Сланец үшін – 0,5%, торф үшін – 0,15; екібазтұз көмір үшін -0,02; басқа көмір үшін-0,1; мазут үшін-0,02; Sгаз үшін -0,0; -h¢_SO2-кулаулпғыштағы күкірт қышқылының құрамы. Құрғақ кулаулағыштар үшін неге тең, ал ылғал үшін-суға байланысты.

П_SO2=0,02*53*1,80*(1-0,1)*(1-0,74)=0,4464

Көміртегі қышқылының шығаратын заттарының негізгі бағасы (т/жыл, г/с) мына теңдеумен есептеуге болады:

П_СО=0,001*B*Q^ri*K_CO*(1-q₄/100),

Мұндағы K_CO -отын жанғандашығатын көміртегі оксидінің жылу бірлігіне сәйкес мөлшері (кг/ГДж)

П_СО=0,001*53*15,13*1,9*(1-8/100)=0,001401

Азот қышқылы. Азот қышқылының уақыт бірлігінде шығарылатын мөлшерін мына формуламен есептейді

П_NO2= 0,001*B* Q^ri *K_NO2*(1-b),

Мұндағы Q^ri- табиғи отынның жылу жануы (МДж/кг, МДж/куб.м).

K_NO2-1ГДж жылу (кг/ГДж) кезіндегі пайда болатын азот қышқылының санын көрсететін шама;

b-техникалық шешімдер қолданған жағдайда азот қышқылының шығынын төмендетілетін дәрежесіне тәуелді коэффицент.

П_NO2= 0,001*53*15,33*10⁶*0,24*10^-9*(1-2)=0,00019499

Өнеркәсіпте қәуіпті категорияны мына формуламен есептеп аламыз.

,

Мұндағы M_i – i-ші шығарылым заттың массасы, т/жыл;

ПДКі – і-ші заттың орташа тәулік бойынша мәні, мг/м²;

n – өнеркәсіпке кірмейтін заттардың шығарылымының саны;

аⁱ– тұрақты бұл і-ші зиянды заттың зианды күкірт диаксидіне сәйкестігі.

1 Дөңгелектегістегіштер станогтар: КОП=(374,25 /0,5)¹= 748,5 > 1.

2 Ұштайтын станогтар: КОП=(29,27/0,5)¹= 58,54> 1.

3 Токарлық станоктар: КОП=(113,3383/0,5)^0,9= 131,785 > 1.

4 Пісіру аэрозолі: КОП=(9.6 /0,5)¹= 19,2 > 1.

5 Марганец және оксидтері: КОП=(0,054/0,01)^1,3= 8.956 > 1.

6 Жанармай: КОП=(1474.5/1,5)^0,9= 493.513 > 1.

7 Керосин: КОП=(507,7/0,12)^0,9= 1836 > 1.

8 Уайт спирит: КОП=(1887/0,1)^1,3=36180 > 1.

9 Бензол: КОП=(966,7/0,1)^1,3=151700 > 1.

10 Трихлорэтилен: КОП=(827,4/0,05)^1,3=305000 > 1.

11 Тетрахлорэтилен: КОП=(1367.1/0,005)^1,3=11690000 > 1.

12 Трифтортрихлорэтан: КОП=(4853.2/0,005)^1,3=60700000 > 1.

13 Өткір сілті: КОП=(7.345/0,05)^1,3=656.339 > 1.

14 Жанармайы ДВС жүк автомобильдері:

КОП_СО=(5.6136/3)^0,9=0,923 <1.

КОП_СН=(1.2137 /1,5)^0,9=0,826 <1.

КОП_NОх=(0,68779 /0,04)^1,3=40.366 >1.

15 Жанармайы ДВС автобустар:

КОП_СО=(1,78 /3)^0,9=0,625 <1.

КОП_СН=(0,331 /1,5)^0,9=0,257 <1.

КОП_NОх=(0,221 /0,04)^1,3=9.226 >1.

16 Дизельді автобустар:

КОП_СО=(1.268 /3)^0,9=0,461 < 1.

КОП_СН=(0,541 /1,5)^0,9=0,399 < 1.

КОП_NОх=(0,718 /0,04)^1,3=42.686 >1.

17 Жеңіл, жеке қолданушыға:

КОП_СО=(1,480 /3)^0,9=0,529 < 1.

КОП_СН=(0,143 /1,5)^0,9=0,121 < 1.

КОП_NОх=(0,200 /0,04)^1,3=8.103 >1.

18 Қатты заттар: КОП=(1.755 /0,5)¹=3.51 > 1.

19 Күкірт оксиді: КОП=(0,446 /0,05)^1,3=17.198 > 1.

20 Көміртегі оксиді: КОП=(0,001401 /3)^0,9=0,001006 < 1.

21 Азот оксиді: КОП=(0,000194 /0,04)^1,3=0,0009805 < 1.

Өнеркәсіпте қауіпті категорияны есептеу:

КОП=∑ (Мi/ПДК)^ai,

КОП= 748.5+58.54+131.785+8.956+493.513+1836+36180+151700+305000+11690000+60700000+656.339+40.366+9.226+42.686+8.103+17.198 = 7.288 ∙ 10⁷

ККК> 10⁶ следовательно категория опасности равна 1.

Константа, а^i	Қәуіпсіздік класы
1,7	1,3		0,9
Кәсіпорынның қәуіпсіздік категориясы (ККК)	ККК мәні
	ККК>=10^6 10^6 >ККК >10^4 10^4> ККК >=10^3 ККК<10^3

Цехтар аталуы	Заттардың аталуы	Заттардың жататын қәуіпсіздік классы	ПДКм.р. мг/м^3	ПДКс.с. мг/м^3	Шығарылым т/жыл	ККК
Механикалық	Абразивті және металдық шаң		0.5	0.5	3606.220
Майдың аэрозолі			0.5	113.338
Гальваникалық	Жанармай Керосин Уайт-спирті Бензол Трихлорэти лен Тетрахлорэтилен Трифтортрих лорэтан өткір сілті		1.2 0.06   0.06   0.06   0.5	1.5 0.12 0.1 0.1 0.005   0.005   0.005   0.05	1474.5 507.7 966.7 827,4   1367.1   4853.2   7.345
Балқытып біріктіру	Пісіру аэрозолі Марганец және оның оксиді Флоры сутек		0.01	0.5   0.01	9.6   0,054     0,000282
Готаж	СО СН NOx		0.085	1.5 0.04	5.613 1.213 0.687
Оттық	Күкірт қышқылы Азот қышқылы Көміртегі оксиді Қатты заттар		0.5   0.085     0,5	0.05   0.04     0,5	0.4464   0,00019499     0.0014 1.755

Жоғарыдағы мәліметтерге қарап айтсақ, кәсіпорынның қәуіпсіздік категориясы бірінші категорияға жатады. Қоршаған ортаға ластаушы заттарды шығарудың денгейін төмендетудің жолдарын іздеу ең актуалды мәселе болып табылады.

Қорытынды кестенің мәліметтеріне назар аударсақ, кәсіпорынның қәуіпсіздік категориясының көрсеткішінің көп бөлігін гальваникалық цех құрайды. Оның себебі қатты улы заттардың гальваникалық ванналардан булануы. Дегенмен, механикалық цехтін абразивті және металдық шаңдары да қоршаған ортаны көп ластайды. Әсіресе ластаудың көп пайызын диаметірі үлкен станоктар құрайды. Егер де цех тәулігіне 8 сағат 1 сменамен жұмыс істегенде ластанудың көрсеткіші 2 есе кемуші еді. Қалған цехтар табиғатқа онша көп зиян келтірмейді. Дегенмен, табиғаттың ластану байқалады.

Сондықтан, қазірден бастап атмосфераға мейілінше аз зиянды заттарды шығарудың жолдарын іздестіру керек. Әрине, осы жолдар қазіргі таңда да бар. Бірақ, біз оларды барынша күшейтіп, тиімді істеуіміз қажет.

Әдебиеттер тізімі

1.ОНД-86. Методика расчета концентраций в атмосферном воздухе вредных веществ,содержащихся в выбросах предприятий.-М.; Госкомгидромет,1987.

2 Охрана окружающей среды: Учебное пособие под редакции С.И. Белова М: ВШ, 1983

3 Экалогия для технических вузов: Учебное пособие под радакции В.М. Гарина – Ростов, 2003

Дата добавления: 2015-05-31