Прычыны і характар першай сусветнай вайны. Становішча на Беларусі

Прычыны вайны (1914-1919):

1. Абвастраюцца супярэчнасці паміж дзяржавамі з-за сфер эканамічнага і палітычнага ўплыву, пачынаецца барацьба за перадзел свету. У сувязі з тым, што да пачатку ХХ ст. свет быў падзелены паміж буйнымі краінамі, новы яго перадзел мог скончыцца толькі вайной. Можна выдзеліць галоўныя супярэчнасці: паміж старой каланіяльнай Англіяй і маладым драпежнікам – германскім мілітарызмам, а таксама суперніцтва паміж Германіяй і Расіяй з-за ўплыву на Балканах.

2. Інтарэсы асобных дзяржаў, якія прэтэндавалі на вядучую ролю ў развіцці свету.

Англія. У выніку нераўнамернага развіцця краін, яна паступова страчвае пазіцыі асноўнай прамысловай каланіяльнай дзяржавы. Стварыўшы моцны марскі флот, Германія кідае вызаў брытанскаму гасподству на моры.

Францыя. Як і Англія, яна не хацела уступаць зверхпрыбыткаў ад эксплуатацыі калоній. Францыя спадзявалася не толькі вярнуць захопленыя германіяй Эльзас і Латарынгію, але і далучыць Рурскі басейн да сябе і пашырыць свае ўладанні ў Афрыцы.

Аўстра-Венгерская манархія, шматнацыянальная дзяржава, жадала захаваць адзінства ўнутры краіны і пашырыць свой уплыў на Балканах, захапіць Сербію.

Італьянскія кіруючыя колы імкнуліся вярнуць славу старажытнага Рыму, падпарадкаваць сабе Албанію, перадзяліць каланіяльныя ўладанні ў Афрыцы.

Злучаныя Штаты Амерыкі марылі ўзмацніць свой уплыў у Заходнім паўшар'і, а таксама ў Кітаі. ЗША разлічвалі таксама на аслабіць як германскі блок, так і Расію.

Германія. Мілітарыстскія колы гэтай краіны імкнуліся стварыць "Вялікую Германію", куды павінны былі ўвайсці Айстра-Венгрыя, Балканы, Прыбалтыка, Скандынавія, Галандыя, частка Францыі. Германія таксама прагнула мець вялізную германскую калонію ў Афрыцы. Германія хацела адарваць ад Расіі Польшчу, Фінляндыю, Беларусь, Украіну.

Расія паслядоўна абараняла свае інтарэсы ў Карэі, Кітаі, Афганістане, на Балканах, у Іране ад экспансіі Англіі, Японіі і Германіі. Частка рускага дваранства і буржуазіі марыла аб Вялікай Славянскай імперыі на чале з Расіяй.

3. Стварэнне ваенна-палітычных саюзаў. У канцы ХІХ – пачатку ХХ стст. утварыліся два саюзы імперыялістычных краін: Германія – Італія – Аўстра-Венгрыя (Траісты саюз) і Англія – Францыя – Расія (Антанта). Траісты саюз быў заключаны яшчэ ў 1882 г., Антанта ўтвараецца ў 1904 г., Расія далучаецца да апошняга аб'яднання ў 1907 г. На баку Антанты выступіла Японія, Германію падтрымала Турцыя.

4. Палітычнай прычынай вайны было імкненне задушыць узросшы за апошняе дзесяцігоддзе рэвалюцыйны рух у еўрапейскіх краінах, у тым ліку і ў Расіі.

У цэлым першая сусветная вайна насіла імперыялістычны, захопніцкі, несправядлівы характар. Толькі Сербія, Чарнагорыя, Бельгія вялі справядлівую вайну за свае вызваленне.

Падставай для пачатку вайны з'явілася забойства 28 чэрвеня 1914 г. наследніка аўстра-венгерскага трона Франца Фердынанда. Пачаткам Вайны лічыцца 1 жніўня калі Германія аб'явіла вайну Расіі.

Усяго ў вайне ўдзельнічала 38 краін з насельніцтвам звыш 1,5 млрд чалавек, што склала 75 % усяго насельніцтва зямнога шара. Сусветная вайна працягвалася 4 гады і 4 месяцы і дорага абайшлася чалавецтву. Паводле няпоўных звестак было забіта, паранена і пакалечана каля 30 млн чалавек.

Дата добавления: 2015-06-25