Тапсырмалар. 2 страница

Кеңістікпен салмақты салыстыру

п) өңінің сипатын салыстыру

1. Негізгі 6 [190-195] 2. Негізгі 5 [145-150] 3. Қосымша 10 [211-241]

Бақылау сұрақтары:

1. Жеке бөліктерге бөлумен қалай көлем композицияның тігін сызуға болады?

2. Статистикалық кубтың тұлғатына аударуға болады ма? Қалай?

3. Архитектуранң шығармаларын мысалдарын айтыңыз, цилиндр формасы ритмикалық – метірді және бөліктерге бөлу көмігемен анықтайды.

№ 15 Лекция тақырыбы: Кеңістік композициясын анықтау

Кеңістін тереңдігін анықтау. Кеңістік тереңдігін анықтау былай түсінеді: кеңістік тереңдігін екімен және биіктігімен, және кеңістік формасымен анықтайды.

Кеңістік тереңдігін ұйымдастыратын көлем-теңістік формасымен анықтайды. Бірінші жоспарда формасы бар болуы және жеткілікті қашықтыңта кеңістік тереңдігін анықтау көмектеседі.

Кеңістіктің жеке бөліктерге бөлу бағыттық кеңістік тереңдігіне мүмкіндін беріп, оны анықтайды. Басқа жабдықпен тереңдігін анықтайтын кеңістік қима кеңістік сызык пен беттін сызықтармен қозғамысында пайда болады.

Бірінші және басқа да жоспарларда осы көру қозғалысы пайда болуы беріледі. Бұл тәсіл беттестіру әдісі деп аталады. Бұл қысқартылумен біз перспективті көз саламыз және кеңістіктің тереңдігі бағалаймыз. Негізгі әдіспен бірлік, кеңістік – тереңдік композиция жеткізеді (тағы да фронтальдық және көлемдік). Бұл әдіс – бағыныштылық әдісі болады.

4а суретте сұлбадағы кеңістіктің жеке бөліктерге бөліну і тереңдігінен.

Терең – кеңістік арманы құру сәулет жобасында ең басты мәселелердің бірі болып саналады. Терең – кеңістіктің екі негізгі түрі болады – ішкі, немесе интерьер, және сыртқы, ғимарат және табиғаттық ландшафтпен жасалатын; қалалық, сыртқы қалалық, саябақ ансамбльдерінің сәулеті. Шептік және көлемдік композициялары дамыған ірі масштабтық кеңістік композицияларына құрал – жабдықтар сияқты болып кіреді

Кеңістікті құру тапсырмасы келесі жолменен бейнеледі: берілген кеңісті ұйымдастыру және анықтау, оны тереңдік-кеңістік композициясы сияқты шығару. Бұл композицияның доминанттық белгісі болып кеңістік саналады, осы кеңістік пішін алмастырудан ұйымдастырылады. Композиция көрерменнің тереңдік кеңістікке қозғалуын болжйды және оны толық және жалғас табуымен сезіну. Кеңістік кеңістік түрінен ерекше болады, атап айқанда; экстерьерлік (алаңдар, көшелер, даңғылдар); интерьерлік (жан-жағынан және үстінен жабылған); тұйықтық (жан-жағынан шектелген). Тағыда кеңістік ерекшеленеді; 1) пішін бойынша – жай геометриялық – дөңгелек, төртбұрыш тағы басқа – қиын; 2) композицияның түрі бойынша

- симметриялық және асимметриялық;

- біріннен және жеке бөліктерге бөліну;

- горизонталь немесе вертикаль координат бойынша дамуы;

- көрерменнен тарылу немесе ұлғаю.

Беттін негізі мынандай болуы мүмкін:

- горизонталдың

- көрерменге көлбеулі немесе көрерменнен.

Беттер де әртүрлі болуы мүмкін, кеңістікті шектеулейтін (вертикалдың, көлбеуі және тағы басқа);

1. Негізгі 6 [195-211] 2. Негізгі 5 [145-150] 3. Қосымша 10 [211-241]

Бақылау сұрақтары:

1. композиция кеңістігінің тереңдігін ойша қалай қысқартып, үлкейтуге болады?

2. қандай тәсілдермен композиция кеңістігінің динамикасын жасауға болады?

3. метро-ритмикалық мүшелерді жеке бөліктерге арқылы шығарылатын архитектуралық кеңістікті шешу тәсілдерін атаңыз.

сурет 6

сурет 7 Көлемдік пішіннің көрінісі:

А – Көлемнің жағдайы

а – бір қалыпты жарық түсірілуі

б – контраст бүйірінен жарық түсірілуі

в – көлемнің жеке бөліктерге бөлінуі

Б – жеке бөліктерге бөліну түрлер:

а – вертикальдық

б – горизонтальды және вертикальды

в – дөңестік және кесілген

сурет 8

сурет 9

Композиция бойынша тәжірибелік

Сабақтардың жоспары мен оларға тапсырмалар.

1. Композицияның тұтастылына мен бірлігі. Қиындығы мен жеңілдігі. Композициядағы объективтілік пен субъективтілік.

Сабақтық мақсаты композиция туралы мағлұмат беру және сәулет пен өнердің басқа түрлеріндегі композициялық мүмкіндіктерді көрсету.

Мақсаттары: (мәселері)

Композиция тапсырмаларында ұсыналған тұтастық пен бірліктен анық ауытқу айырмашылықтарының қабілеттілігіне жету;

Композициялық қателерді жоюда өз ұсыныстарын жасау;

өз ұсыныстарын негіздеу;

Талаптары:

1. Ұсыналған өзгерістер композицияның жалпы идеяларын аустырмауы керек;

2. Ұсыныстардың саны екуден кем, төртеуден артық болмауы керек;

Әдістемелік нұсқаулар:

ұсынылған варианттарды графикалық бейнелеу үшін, кальканы қолдану керек болады;

композицияның басты элементі (доминант) немесе композициялық орталығы болуы керек, бағынушыларға қатысы бойынша басты элементті бөлу, олардың тең емес үш белгісімен қарастырылады: формасы, көлемі мен тегіс орналасуы.

Тапсырманы орындау уақыты: дәрісханада 1 сағат.

2. Кеңістікті қабылдау. Сәулеттік формаларды түсінуде оптикалық иллюзиялар. «Тұтас» және «бөлік».

Тапсырманың мақсаты тұтас пен бөлікті көрермендердің қабылдауымен байланысты, иллюзия тобымен таныстыру.

Мәселелері:

Тапсырма графикалық және аппликация техникасында орындалатын төрт жаттығудан тұрады. Әр жаттығуда иллюзияның пайда болу себебі ашылады және пайдаланылады.

Талаптары:

1. Жаттығу А3 парағында орындалады;

2. Иллюзия анық болу үшін түрлі-түсті фломастер қолданылады.

Жаттығу № 1. Екі фигура құру, бірі екіншісінен кішірек болады, бірақ біз оларды тең дәрежеде қабылдаймыз.

Жаттығу № 2. Бөліктер арасындағы ара қашықтық тең болмаған жағдайда көру иллюзиясы «бөліктен» «тұтасқа» жүретін, екі фигура құру.

Жаттығу № 3. Қарама-қарсылықтық (контраст) жалпы психологиялық заңын қолдана отырып, көрермендерді «Тең емес иллюзиялы» фигурасын құру. Фигуралар мен фондарды қабылдаудың ерекшеліктерін көрсету.

Жаттығу № 4. Дөңгелек фигураны қолдана отырып, «ассимиляция заңының» әсерін фигураның бір бөлігімен көрсету.

Әдістімелік нұсқаулар:

Оқытушының келісімімен түсті шектеулі көлемде қолдануға рұқсат етіледі, себебі түстің өзінде де қабыл «иллюзиялық» қасиетті бар.

Тапсырманы орындау уақыты: дәрісканада 1 сағат.

3. Формалардың үндесу құралдары. Статика мен динамика. Кеңістік пен көлемділік (массивтілік).

Тапсырманың мақсаты сәулеттік форманың статикалық пен динамикалық, массивтілік пен кеңістік туралы түсінігін бекіту және олардың арасындағы айырмашылықтарын көрсету.

Мәселелері:

Контарстық айырмашылық негізінде формалардың сипаттамасын екі кеңістік композиция, екі массивтік композиция шешеді.

Талаптары:

1. Композицияда 3-тен 7 элементке дейін жай геометриялық формалар қолданылуы керек.

2. Композицияның биіктігі шамамен 50-120мм болуы керек.

Әдістемелік нұсқаулар:

Элементтер ара қашықтықта орналасуы немесе бір-біріне жақындауы мүмкін;

композицияның осі тік болуы да, қисық болуы да мүмкін;

кеңістікті қоса отырып бірнеше элементтерді қолдануға болады;

форманың кеңістіктігі мынадай формамен жасалынады, ашық және жабық кеңістік арасында бір тұтастық құрады;

форманың массивтілігі формалардың сәйкестілігімен жасалынады, онда барлық элементтер төменгі ашық және жабық кеңістік арасында бір тұтастық құрайды;

Тапсырманы орындау уақыты: дәрісханада 1 сағат.

4. «Тепе-теңдік. Нюанс. Қарама-қарсылық»

Тапсырманың мақсаты: Бір заттық немесе құбылыстық үш түрлі айырмашылығы олардың арасындағы принципиальды айырмашылықтары туралы түсінік беру.

Мәселелері:

Фигуралар арасында айырмашылық дәрежелерінің визуалды анықтаулары жету.

Талаптары:

1. Автордың шешуіне қарай кез-келген конфигурациялардың фигуралары қолданылуы мүмкін.

2. Басқа түс немесе тоннан кесіліп алынған, екі ден үш элементке дейін қолданылады.

3. Бағдарлаудың композициясы кеңістікте еркін және доминант пен композициялық орталығы болуы керек.

Әдістемелік нұсқаулар:

А3 форматы үш бөлікке бөлінеді, әр қайсынан жаттығулар жасалынады:

1) нюанс; 2) қарама-қарсылық; 3) кеңістіктегі бағдар жасау;

Контарст пен нюанс геометриялық элементтіқ үш аспектісімен орындалады, нақты айқанда: формасымен, көлемімен және түсімен;

Жаттығуда кеңістікте бағдар жасау бойынша сол элементтер қолданылады, айыру дәрежелері кеңістікті жазықтыққа ұйымдастыру үшін қолданылады.

Тапсырманы орындау уақыты: дәрісханада 1 сағат.

5. «Тұтастыққа жетудің тәсілдері. Симметрия мен дисимметрия. Асимметрия»

Тапсырманың мақсаты: Сәулет өнерінде симметрия мен дисимметрияның қарапайым түрлерімен танысу, ассиметриялық композицияда композициялық тепе-теңдіктің мүмкіндігін көрсету.

Мәселелері:

Асимметриялық композицияда формалардың әртүрлі фрагменттері арасындағы көрермендік тепе-теңдікке жету;

Көрерменге қатыстылығы бойынша (жоғары мен төменді анықтау) композицияны бағыттау;

Талаптары:

1. Композиция А3 қағазына түсіріледі.

2. Басқа түсті немесе тонды қағаздан кесіліп алынған тіктөрбұрышты және үшбұрышты формадағы үштен беске дейінгі элементтер пайдаланылады.

Әдістемелік нұсқаулар:

Қарама-қарсылықтық композициясында формасы, түсі және көлемі бойынша қолданылуға жіберіледі;

Элементтіқ формалын, пропорциясың және көлемін таңдай отырып, композиция – бұл олардың элменттерінің өзара үндесе байланысы екнін есте ұстау керек.

Тапсырманы орындау уақыты: дәрісханада 1 сағат.

6. «Жөнге салуға жетудің тәсілдері. Ырғақ пен метр. Метроритмикалық заңдылық»

Тапсырманың мақсаты: Метрикалық және ритмикалық қатарларды құрудың негізгі принциптерін меңгерту.

Мәселелері:

Тапсырма сегіз жаттығудан тұрады, әрқайсысында анықталған есептер шешіледі.

Талаптары:

1. Жаттығу А3 қағазында орындалады.

2. Қатардық элементті ретінде қағаздан қиылып алынған басқа түсті немесе тонды, екі 15 мм-ден кем емес, биіктігі 35 мм көп емес, дұрыс және бұрыс геометриялық фигуралар қолданылуы мүмкін.

3. Әр бір жаттығуда метрикалық немесе ритмикалық қатерді құрудың заңдылығы көрінуі керек.

Жаттығу 1. Метрикалық қатарлар интервалмен және интервалсіз.

Жаттығу 2. Метрикалық қатарлар екі түрлі элементтерді тасымалдау арқылы.

Жаттығу 3. Метрикалық қатарлар тура элементтер арасында тең емес интервалдарды тасымалдау арқылы.

Жаттығу 4. Метрикалық қатарлар емес элементтер мен тең емес интервалдарды тасымалдау арқылы.

Жаттығу 5.

Жаттығу 6. Форма мен интервал өсу көлемдерінің ритмикалық қатарлары.

Жаттығу 7. Метрикалық қатарлардың сәйкес келуімен пайда болған ритмикалық қатар. пайда болған ритмикалық қатар.

Әдістемелік нұсқаулар:

Тапсырманы орындау уақыты: дәрісханада 1 сағат.

7. «Сәулет өнерінде шамалайыққа жету тәсілдері. Пропорция мен пропорционалдау. Геометрикалық ұқсаудың принциптері. «Тең қима» Модулдер Ле Корбюзье»

Тапсырманың мақсаты: пропорционалдаудың негізгі принциптерін меңгерту. Геометриялық ұқсау мен «тең қиманың» мүмкіндіктерін көрсету.

Мәселелері:

Фасадтың композициясын шешу;

Композицияның орталығын бөліп көрсету;

Фасадтың барлық элементтерінің пропрционалды байланысын көрсету.

Талаптары:

1. Жаттығу А3 қағазында орындалады.

2. Құрудың сызықтары қарындашта сақталады.

3. Фасадтың масштабы 1:50-ден 1:100-ге дейін.

4. Жұмыста барлық бөліктер мен құру элементтерінің пропорционалды заңдылықтары көрінуі керек.

Әдістемелік нұсқаулар:

Фасадты дайында үйде орындалады. Фасадты таңдау оқытушымен алдын-ала келісімді.

Фасадты аудару үшін калька, сондай-ақ әр түсті фломастерде қолдануға болады.

Композицияның бірлігіне жету мақсатында екі квадраттың шамалас жүйесін қолдануға болады.

Тапсырманы орындау уақыты: дәрісханада 2 сағат.

8. «Композицияның негізгі түрлері. Сыртқы қабаттың, көлемнің және кеңістіктік пайда болуы. Фронталды композиция»

Тапсырманың мақсаты: Композицияның үш түрі арасындағы принципиалды айырмашылық туралы түсінік беру.

Мәселелері:

Фронтальды композиция құру;

Көлемді композиция құру;

Кеңістікті композиция құру;

Талаптары:

1. Композиция А4 қағазында орындалады.

2. Барлық композициялар элементтердің бірдей наборларынан орындалады.

3. Әр композицияда мүшесіз үшбұрышты формалардық 3-тен 5-ке дейінгі көлемді элементтері қолданылады.

4. Элементтерді қиюдың жандық өлшемі: минимум – 2 см, максимум – 10 см.

5. Элементтер ара қашықтықта орналасулары керек, элементтердің жанасуына болмайды. Әр көлемді элемент анық оқылуы керек.

6. Элементтер бір-біріне тік бұрышпен және тегіс негізде орналасулары керек.

Әдістемелік нұсқаулар:

Көлемді элементтер мен макеттің астына қоятындар үйден жасалынып әкелінеді;

Формасын, пропорциясын және көлемін таңдай отырып, композиция – бұл оның элементтерінің өзара үндесе байланысуы екенін естен шығармау керек;

Педагогтан кеңес алғаннан кейін, үйден әкелінген композициялар толық жасалынады және желімделеді.

Тапсырманы орындау уақыты: дәрісханада 7 сағат.

Студенттердің өздік жұмысына орналған сабақтардың жоспары (СӨЖ)

Тапсырмалар:

Курс бойынша жазбаша жұмыстардың тақырыптары.

1. Реферат тақырыптары:

а) «Композицияның негізгі түрлері»

б) «Сәулеттік композицияның құралдары»

в) «Көлемдік-кеңістік формаларды анықтау»

Рефератың орындалу мерзімі: өз бетімен 12 сағат

2. «Фронтальды бетте сызу мен макет жасаудың техникасы және композициялық құрылымдарды зерттеу әдістері»

Тапсырманың мақсаты: Композицияның әдістері туралы жалпы түсінік беру. Негізгі заңдылықтарды меңгеру, фронтальды бетті ұйымдастырудың әдістері мен құралдары;

Міндеттер:

Фронтальды композицияда контраст, нюансты қолдама білу дағдыларын меңгеру;

Беттің рельефтік ерекшеліктерін ашу анықтау тәсілдерін іздеу.

Талаптар:

1. Екі мүшелі негізде композиция құрып, анықтау қажет: гофрлау мен қатпарлау әдісі.

2. Композициялық жүйелі құруда түрлі көлемдегі тегіс формаларды контрастылы беткейлерді пайдалуға болады.

Әдістемелік нұсқаулар:

Фронтальды беткейлерді анықтау үшін төменгі әдістерді пайдаланған жөн;

Элементтерді даралау, беттің тегістігін қамтамасыз ету;

Тапсырманы орындау уақыты: өз бетімен 12 сағат

3. «Композицияны құруда және көлемдік формаларды анықтауда макет жасау және сызу техникасының әдістерін зерттеу»

Тапсырманың мақсаты: Композициядағы макет жасау техникасының әдістері туралы жалпы түсінік беру. Негізгі заңдылықтарды меңгеру, көлемдік формаларды ұйымдастырудың әдістері мен құралдары.

Міндеттер:

Көлемдік композицияда контраст және нюансты пайдаланудың дағдыларын меңгеру.

Таңдалғай көлемнің ерекшеліктерін ашатын, әдістерді анықтау.

Талаптар:

1. Масса мен кеңістікті салыстырудың нәтижесінде (гофрлеу және қашпарлау) арқылы композицияны құру мен анықтауды жасау керек;

2. Композициялық жүйені құру кезінде түрлі көлемдегі тегіс бетті пайдалануға рұқсат етіледі;

Әдістемелік нұсқаулар:

Көлемдік форманы анықтау үшін төмендегі әдістерді қолдану қажет:

элементтерді даралау, тегіс бетті реттеу;

сыртқы бетті (ойыс пен дөңістреді) салыстыру;

Тапсырманы орындау уақыты: өз бетімен 12 сағат

4. «Композициялық құрылыстың әдістерін зерттеу және сызу және макет композицияларының негізгі заңдылықтарын меңгеру»

Тапсырманың мақсаты: Макет жасау техникасының әдістері туралы жалпы түсінік беру. Кеңістіктегі композицияның әдістері мен құралдары, негізгі заңдылықтарын меңгеру.

Міндеттер:

Таңдап алынған кеңістіктің ерекшеліктерін ашу, ашықтау әдістерін табу, кеңістіктегі композицияның контрастары мен нюанстарын қолдану дағдыларын игеру.

Талаптар:

1. Масса мен кеңістіктікті салыстыру нәтижесінде (гофрлеу және қатпарлау) арқылы композицияның құру мен анықтауды орындау керек.

2. Композициялық жүйені құруда түрлі көлемдегі тегіс бетті пайдалануға рұқсат етіледі.

Әдістемелік нұсқаулар:

Кеңістікті анықтау үшін келесі әдістер қолданылуы мүмкін;

элементтерді даралау, кеңістікті шектеу (жабу құрала мен сырты бетті қоса есептегенде);

Контарстық формаларды мүшілеу және салыстыру;

Тапсырманы орындау уақыты: өз бетімен 12 сағат

5. «Ырғақ. Ритмикалық қатарды пайдалана композициялық этюдтер жасау»

Тапсырманың мақсаты: Ашық кеңістіктің сыртқы көрінісі арқылы композициялық шешімнің ырғақтық қатарлармүмкіндігін көрсету.

Міндеттер:

Ашық кеңістіктегі композицияның шешімі;

Композицияның орталынін ашықтау;

Композициялық орталыққа бағытталған көрерменнің қозғалысын ұйымдастыру;

Талаптар:

1. Макет көлемі 20х30 және 25х25 см түзу бұрышты беттте орындалады

2. Көлемдік нақты мөлшері 150 ден 1000 шаршы метр. Макеттің масштабы 1:50 ден 1:400 сәйкес келеді.

3. Екі және үш ритмикалық қатарлардың кеңістіктегі композициялық шешімі.

4. Қатарларды құруға куб және параллелипедтер пайдаланады.

Әдістемелік нұсқаулар:

Макеттің кеңістік пен масштабтағы көлемі автордың өз таңдауымен алынып, шартты көрерменнің сұлбасы арқылы көрсетіледі;

Көлем, пропорция және элементтің таңдалған сандары таңдан алынған масштаб пен автордың идеясына сәйкес анықталады;

Элементтер бір-бірінен түрлі қашықтықта болуы және бір-біріне кірігіп туруа мүмкін;

Композициялық ортаылқ көлемді элементтер олардың арасында болуы мүмкін, бірақ ол біріңғай көлем не элементтер тобымен белгіленуі мүмкін;

Композиция мен ритмнің бірлігіне жету үшін ритмикалық заңдылықтардың кейбірі бұзылауы мүмкін;

Оқытушының келісімімен түстерді пайдалануда шектеу болуы мүмкін.

Тапсырманы орындау уақыты: өз бетімен 6 сағат

6. «Сәулет ескерткіштеріне композициялық талдау»

Тапсырманың мақсаты: сәулет шығармаларының композициялық талдауын жасаудың кейбір әдістері.

Міндеттер:

Талдау объектісімен танысу;

Ғимараттың композициялық түрлерін анықтау;

Метроритмикалық заңдылықтарға талдау жасау, ғимараттың қасбеті жоспары мен қималарының талдауын орындау;

Ғимараттың композицияларын мүшелеу, негізгі бағынышын массаларға талдау;

Талаптар:

1. Композициялық талдау графикалық түрде орындалады және аңдатпа жазылып түрлі сызбалар арқылы түсінік беріледі.

2. Аңдатпада объектінің аты, ол жайлы қысқаша түсінік (авторы кім, объекті қашан және қайда салынған, неге арналған т.б.) және композициялың түрі анықталады.

3. Метроритмикалық сызбалар заңдылықтарында сақтап, дәл бөлу метр мен ырғақты көрсету, қасбеттрін қимада және жоспарда көрсетілгендей – орындалады. Метрикалық және ритмикалық қатарлар болған жағдайда оның құралдары мен әдістері анықталып, әр қатарға қысқаша пайдаланатындай болу керек.

Архитектуралық объектінің сипаты композициялық талдауға толық сәйкес болуға керек. Сызбалар бояу мен гуашпен түрлі-түсті фломастер мен қарындашпен орындалуы мүмкін.

4. Композициялық массасың схемасы негізгі және көмекші даралау массаларын көрсету тиіс, негізгі композициялық ось пен графикалық көрнекілік сұраққа жауап болып табылады: композицияның бүтіндігі мен үйлесімділігі қандай әдістер мен құралдар арқылы жеткені көрсетіледі.

Жұмысты көлемі 35х75 не 40х60 см болатын қағазға орындайды. Схеманың масштабы, сызбаның графигі мен саның автордың өзі таңдайды. Схемаларды алдымен калькамен көшіріп, кейін негізгі бетке орналастыруға болады.

Әдістемелік нұсқаулар:

метроритмикалық заңдылықтарға талдау жасауда былай түсіндіріледі: 1) композиция элементтіндегі қалдай да бір қасиеттірдің жүйелі өзгерулері; 2) композицияға кіретін бірыңғай формалар қасиеттерінің өзгеріс заңдылығы; метр дегеніміз салыстырмалы элементті оқтын-оқтын қайталау заңдылығы;

сәулет ғимараты оған бағынатын элементтер бірнеше варианттарға бөлінуі мүмкін;

Дата добавления: 2015-06-25