Старажытнаруская народнасць як аснова фарміравання рус-кага, беларускага і украінскага этнасаў

Старажытнарускі народ пача­ў фармавацца па-за межамі нашай Баць-каўшчыны – у Сярэднім Пад­няп­роўі і Паволхаўі у ІХ–Х стст.

Этнастваральны працэс у славян Сярэдняга Падняпроўя быў паско­ра­ны развіццём вытворчай гаспадаркі, а таксама неабходнасцю аба­ро­ны ад качэў-нікаў. Буйнейшым цэнтрам стаў Кіеў.

Другім цэнтрам фармавання старажытнарускага этнасу з’яўляліся землі ад вярхоўяў Дняпра, Заходняй Дзвіны, Вол­гі да Фінскага заліву і Ладагі. Так, у VІІІ–Х стст. на тэрыторыі пражывання славенаў была заснавана Ла­да­га і Ноўгарад, на тэрыторыі крывічоў – Пскоў і Ізборск. Фіна- і германамоўныя элементы (чудзь і варагі) складалі значную меншасць і паступова аславя-ньваліся.

Утварэнне адзінай дзяржавы і адзінай народнасці ва ўсходніх славян звязваюць з вараж­с­кім племенем «русь», якое бы­ло запрошана славенамі, крывічамі, чуддзю і вессю на княжанне, каб прыпыніць усобіцы і ўсталяваць парадак. Летапісец Нестар паведам­ляе, што варагі прыбылі ў 862 г. на чале з канунгам Рурыкам. Эканамічныя і палітычныя прычыны абумовілі аб’яднан-не Пад­няп­роўя і Паволхаўя. Гэта адбылося пасля таго, як у 882 г. пераемнік Рурыка Алег забіў кіеўскіх князёў Аскольда і Дзіра і ператварыў Кі­еў у сталіцу ўсёй дзяржавы.

Прадстаўнікі варажскага пле­ме­ні «русь» на чале з канунгам Ру­ры­кам, якія рассяліліся ў азнача­ных гарадах і ўзначалілі кіраванне ўсі­мі паўночна-заходнімі землямі, спрыялі палітычнай і культурнай кан­са­лі­да­цыі ўсяго насельніцтва ў новы этнас. У другой па­ло­ве Х ст. гэтая тэрыторыя набыла назву «Руская зямля», або «Русь», яе жыхары – русаў, русічаў, русінаў, рускіх, а іх мова – рускай. Наз­ва «русь» стала не толькі найменнем тэры-торыі дзяржа­вы, але і эт­нонімам.

Такім чынам, у канцы Х – пачатку ХІІ ст. адбылося фар­ма­ван­не новага – «рускага» насельніцтва. Апошняе ўпамінанне аб дрыгавічах як этнічнай супольнасці адносіцца да 1149 г., аб кры­ві­чах – да 1162 г., аб радзімічах – да 1169 г. У «Аповесці мінулых гадоў» Полацк названы рускім горадам. Удзе­ль­ні­каў бітвы, якія за­гі­ну­лі на Нямізе ў 1067 г., аўтар «Слова пра паход Ігараў» (каля 1187 г.) называе «рускімі сынамі».

Старажытнаруская народнасць развівалася на працягу і існавання “імпе-рыі Рурыкавічаў” – Кіеўскай Русі, а пасля распаду апошняй стварыла аснову фарміравання рускай, украінскай і беларускай народнасцяў.

гісторык В. Ключэўскі: (1841 - 1911): "Руская дзяржава ў IX - XI стст. не магла быць дзяржавай рускага народа, таму што яшчэ не існавала гэтага на-рода".

Дата добавления: 2014-01-03