Электрлі барлау

Инженерлік-геологиялық зерттеулер кезінде қолданылатын электрлі барлаудың негізгі әдістері мыналар: вертикаль электрлі зонттау (ВЭЗ) және электрлі кескін.Электрлі барлаудың басқа әдістері сирек қолданылады.

Электрлі барлау әдісі бойынша инженерлік-геологиялық баға беру шарттары тапсырмасын былай шешуге болады:

1.Түпкі жыныстардың жатыс тереңдігі мен жер бедерін анықтау,яғни түпкі жыныстардың электрлік кедергісі бір-бірінен жеткілікті ажыратылуы керек.ВЭЗ нүктелерін тор көздеріне орналастыру ұсынылады.Нүктелер арақашықтықтары жете зерттеуге (10м-50м) тәуелді.Нүктелерді профиль бойынша 100-200м аралықтарда орналастыруға болады.Үгілу белдемі берілгенде интерпретация кезіндегі мәндері үйкеліп (жоғалып) кетуі мүмкін.

2.Алдын-ала тереңдік аңғарының берілуі мен шектеуі ВЭЗ және электрлі кескін көмегі арқылы жүргізіледі.ВЭЗ кескінін өзеннің барлық жас аңғары арқылы салады.

3.Әр түрлі литологиялық құрамдағы жыныстарға қабаттардың құлау бұрыштарына тәуелді түрлі әдістермен жүргізіледі. 0-20 құлау қабатынВЭЗ әдісі қолданылады, зондтардың таралуы жыныстардың созылымдылық жатысын сипаттайды. Қабаттар жынысының көбейіп жинақталуы кезінде (>20) электрлі кескін ВЭЗ комплексімен бірге қолданылады.

Электрлі кескін көлдеңен қойылды, ол ВЭЗ сығылу бойында болады. Ғимараттардың өлшемдеріне және қабаттардың көрініп тұрған қалыңдықтарына сәйкес ВЭЗ нүтелері арасындағы арақашықтық 20-дан 100-150 м, электрлік кескін нүктелері арасындағы өлшемдер 10-15 м аралығында өзгере алады.

4. Тектоникалық бұзылымдарды тегістеу және шығару электрлі кескін көмегімен жүргізеді. Тектоникалық бұзылымдардың сығылу мөлшеріне сай перпендикуляр қылып орналастырады.

5.Интрузиялық денелердің пішіндері мен қалыңдықтарының жатыс тереңдіктерін анықтау, осы денелердің басқа шөгінді жыныстармен араласуын салыстырғандағы меншікті электрлі кедергінің көп жақты айырмашылықтарына негізделген. ВЭЗ нүктелері арқылы кескінді созылу бағыты бойында қалай болса крест созылу бағыты бойында солай орналастырады. Электрлі кескіндер контактіге перпендикуляр қойылады.ВЭЗ нүктелері мен кескіндер арасындағы арақашықтық өлшемі денелердің интрузиялары мен құрылым өлшемдері арқылы анықталады.

Қарсты белдемдердің шығуы мен шектелуі, сызылмалар және “қалталар”, граниттегі үгінді жыныстар қарсты сызылмаларды толтыратын материалдар мен қарсты жыныстардың электрлі кедергісінің айырмасына негізделеді. Егер жатыс тереңдіктері 30-40 м,ені 80-100 м -ден кем болмаса, карстанған белдемдер асты суы деңгейінен төмен болған жағдайда оның тереңдігін жоғары жарықшақтылық белдемі арқылы анықтауға болады, Жас граниттерге қарағанда үгінді жыныстарда электрлік кедергі төмен болады.

Жерасты сулы қабатының су тұтқыштығы және су өткізетін қабаттарының жағдайлары, жылдамдықтарының бағыты мен қозғалыстарын және жыныстардың сүзілу еселеуіштерін электрлі бардау әдісімен анықтау инженерлік-геологиялық зерттеудің ең соңғы сатысында жүргізіледі.

Дата добавления: 2015-08-31