Студопедия

КАТЕГОРИИ:


Архитектура-(3434)Астрономия-(809)Биология-(7483)Биотехнологии-(1457)Военное дело-(14632)Высокие технологии-(1363)География-(913)Геология-(1438)Государство-(451)Демография-(1065)Дом-(47672)Журналистика и СМИ-(912)Изобретательство-(14524)Иностранные языки-(4268)Информатика-(17799)Искусство-(1338)История-(13644)Компьютеры-(11121)Косметика-(55)Кулинария-(373)Культура-(8427)Лингвистика-(374)Литература-(1642)Маркетинг-(23702)Математика-(16968)Машиностроение-(1700)Медицина-(12668)Менеджмент-(24684)Механика-(15423)Науковедение-(506)Образование-(11852)Охрана труда-(3308)Педагогика-(5571)Полиграфия-(1312)Политика-(7869)Право-(5454)Приборостроение-(1369)Программирование-(2801)Производство-(97182)Промышленность-(8706)Психология-(18388)Религия-(3217)Связь-(10668)Сельское хозяйство-(299)Социология-(6455)Спорт-(42831)Строительство-(4793)Торговля-(5050)Транспорт-(2929)Туризм-(1568)Физика-(3942)Философия-(17015)Финансы-(26596)Химия-(22929)Экология-(12095)Экономика-(9961)Электроника-(8441)Электротехника-(4623)Энергетика-(12629)Юриспруденция-(1492)Ядерная техника-(1748)

КІРІСПЕ 3 страница. Сонымен, банктік қызмет ел экономикасының банктік секторындағы барлық банктердің қоғамдық-мемлекеттік




Сонымен, банктік қызмет ел экономикасының банктік секторындағы барлық банктердің қоғамдық-мемлекеттік маңызы басым және жекеше- корпоративтік экономикалық-қаржылық мүдделер мен қажеттіліктерді қамтамасыз етуге бағытталған, банк жүйесін, мемлекеттік және мемлекеттік емес банктердің қаржылық ресурстарын қалыптастыруға және оларды басқаруға (тиімді пайдалануға) бағдарланған, тиісті заңнамалық актіде көзделген операциялар мен мәмілелерді заңдық немесе лицензиялық негізде жүйелі әрі тұрақты жүзеге асыруға байланысты кредиттік-қаржылық мазмұнды экономикалық қызметтері болып табылады.

2.2 Коммерциялық банктердің қызметін жүзеге асыру және құқықтық реттеу нысандары

 

Қазіргі уақытта банктік қызмет қоғам мүддесі мен мемлекет қажеттілігіне байланысты күрделі мәселелерді шешуге септігін тигізетін, қаржы жүйесін және қаржылық рынокты нарықтық жағдайларға сай келтіруге, кредиттік жүйені және инвестициялық белсенділікті дамытуға, әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты тиісінше қамтамасыз етуге ат салысатын, тиісті заңнамалық және заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерге сәйкес жүзеге асырылатын экономикалық сипатты мемлекеттік қызмет, сондай-ақ жекеше, корпоративтік экономикалық-қаржылық мүдделерді қамтамасыз етуге бағытталған, лицензияланатын банктік операциялар мен мәмілелер ретінде көрініс тауып отыр.

Коммерциялық банктер жүргізетін операцияларға қойылатын жалпы талаптар қоғам мүддесіне сәйкес мемлекеттік ұйымдастырушы ықпалдың бір көрінісі болып табылады. Себебі банктер өз банктік операциялық қызметін осындай операцияларды жүргізудің жалпы шарттылықтарын белгілейтін ережелер болған жағдайда ғана жүзеге асыра алады. Банктік операцияларды жүргізудің жалпы шарттылықтары туралы ережелерде: қабылданатын депозиттердің және берілетін несиелердің шекті сомасы мен мерзімі; депозиттер мен кредиттер бойынша сыйақы ставкасының шектік мөлшері; депозиттер мен кредиттер бойынша сыйақы төлеу шарттылықтары; банктік операцияларды жүргізу ставкалары және тарифтері; банктердің, олардың клиенттерінің құқықтары мен міндеттері және жауапкершілігі; банктер қабылдайтын талаптар; банктік операцияларды жүргізу шарттылықтарына енгізуге қажетті талаптар мен шектеулер көрініс табуға тиіс. Банктік қызметті жүзеге асырудың ішкі ережелерінде банк бөлімшелерінің құрылымы, міндеттері, қызметі және өкілеттігі; банктің атынан және оның есебінен мәміле жасайтын адамдар мен банк қызметкерлерінің өкілеттігі; құрылымдық бөлімшелер басшыларының құқықтары мен міндеттері; ішкі аудит қызметінің, кредиттік комитет пен басқа да тұрақты жұмыс істейтін органдардың құрылымы, міндеттері, қызметі және өкілеттігі белгіленеді. Қазақстан Республикасының банк жүйесіндегі банктердің операциялық қызметін тікелей және жанама ұйымдастырушы-реттеуші Қазақстан Ұлттық Банкінің, Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөніндегі Қазақстан Республикасы Агенттігінің қызметтері екінші деңгейдегі банктердің жұмыс істеуі үшін жалпы жағдайлар жасауды; ақша-кредит және қаржы жүйесінің тұрақтылығына қол жеткізуді; банктердің, банк кредиторларының, банк салымшыларының және өзге клиенттерінің мүдделерін қорғауды; ұлттық валюталық жүйені дамытуды; тиісті заңнамалық актіде көзделген жағдайда банктік қызметті, бағалы қағаздар рыногын мемлекеттік реттеуді; қаржылық ұйымдардың қаржы рыногындағы адал бәсекелестікті қолдауға бағытталған қызметі үшін тең құқылы жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді. Коммерциялық банктер қолма- қол ақшасыз айналымды және қолма қол ақша айналысын ұйымдастыру; кредиттеуге қажетті қаражаттарды тарту жұмылдыру; негізгі құралдарға байланысты күрделі салымдарды қаржыландыру; тұрғылықты халықтың ақша қаражаттарын жинақтауды ұйымдастыру, бағалы қағаздар, вексельдер және чектер шығару, уәкілетті банктер ретінде түрлі валюталық операциялар жүргізу сияқты және тағы басқа қызметтерін тиісті заңнамалық актілер, заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілер мен лицензиялар негізінде жүзеге асырады. Банктер өз қызметтері барысында барынша пайда табуға ат салысады. Банктік қызметтің затына ақшалар, валюталық құндылықтар және өзге де қаржылық инструменттер жатады. Банктік операциялар мен мәмілелерді тиісті заңнамалық актілер негізінде және осы заңнамаларға сәйсес берілген лицензияға сай жүргізетін коммерциялық ұйым, заң жүзінде өкілеттігі белгіленген заңды тұлға-банк түрлі банктік құқықтық қатынастардың тұрақты субьектісі болып табылады.

Банктік қызметтің қоғамдық және мемлекеттік маңызы мен мәні конституциялық, қаржылық, әкімшілік, салықтық және банктік құқық арқылы көрініс табады. Әкімшілік рұқсат беру жүйесінің қуатты құралы лицензиялау банктік қызметтің мызғымас әрі маңызды атрибуты ретінде танылады. Банктік қызмет Қазақстан Ұлттық Банкі, Қазақстан Республикасының қаржы рыногымен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөніндегі Агенттігі құзыретінің ауқымында және коммерциялық банктердің өкілеттігі шегінде жүзеге асырылады. Сонымен, банктік қызмет ел экономикасының банктік секторындағы барлық банктердің қоғамдық- мемлекеттік маңызы басым және жекеше корпоративтік экономикалық-қаржылық мүдделер мер қажеттіліктерді қамтамасыз етуге бағытталған, банк жүйесін, мемлекеттік және мемлекеттік емес банктердің қаржылық ресурстарын қалыптастыруға және оларды басқаруға бағдарланған, тиісті заңнамалық актіде көзделген операциялар мен мәмілелерді заңдық немесе лицензиялық негізде жүйелі әрі тұрақты жүзеге асыруға байланысты кредиттік- қаржылық мазмұнды экономикалық қызметтері болып табылады.

Қазақстан Республикасында банкілердің қызметі Қазақстан Республикасының Конституциясымен және заңдармен, Қазақстан Республикасы жасасқан халықаралық шарттармен, сондай- ақ өз құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша Қазақстан Республикасының заң құжаттары мен Президентінің Заңдары негізінде және оларды орындау үшін шығаралытын Ұлттық Банкінің қалыптық құқықтық құжаттарымен реттеледі.

Заң ғылымында құқықтың қайнар көзі ретінде мемлекеттің құқық жасау қызметінің сыртқы формасы ретінде түсіндіріледі, яғни құқық нормаларын бекітетін құзыретті мемлекеттік органдардың актісі деп айтуға болады.

Құқықтың қайнар көзі дегеніміз жалпыға міндетті мінез-құлық ережелерінен тұратын мемлекеттік құқықтық акт болып табылатындығын айқын көрсету қажет.

Қазіргі құқық ғылымы құқықтың бірнеше қайнар көздерін бөліп қарастырады:

а) құқықтық әдет-ғұрып – халықтың тарихи даму процесінде қабылданған және мемлекетпен бекітілген ереже. Құқықтық әдет – ғұрыпқа сілтемені, біз көбінесе, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінен көре аламыз.

б) құқықтық прецедент – кейінгі ұқсас істерді қарау кезінде үлгі үшін қолданатын мемлекеттік органдардың шешімі. АҚШ-та, Ұлыбританияда және өзге де көптеген елдерде қолданылады.

в) нормативтік – құқықтық акт референдумда қабылданған немесе құқықтық нормаларды бекітетін, өзгертетін, тоқтата тұратын немесе тоқтатуға өкілеттігі бар мемлекеттік органның немесе лауазымды тұлғаның қабылдаған ресми жазбаша құжаты.

Банк құқығының қайнар көздерін анықтау барысында құқықтық ғылым мен тәжірибеде қабылданған жалпыға мәлім қадамдарға көңіл бөлгеніміз дұрыс. Құқықтың қайнар көзін анықтаудың екі қадамы қалыптасқан. С. С. Алексеевтің еңбектерінде осы екі қадамдар рәсімделген болатын: “Құқық жасау қызметінің құжатталған, объективтелген нысандағы актісі тиісті заң актілерінің қайнар көздері болып табылады және бір мезгілде олардың ресми заңдық болмысы мен өмір сүруінің нысаны болады”.

Құқық қайнар көздерінің мәселелерін Ю. А. Тихомиров пен И. В. Котлевская басқаша қарастырады. Авторлар заттанған нормативтік нысандардың арасынан құқықтық төмендегідей қайнар көздерін бөліп қарастырады: нормативтік-құқықтық актілер, нормативтік мазмұндағы шарттар, құқықтық қағидалар, ғылыми идеялар мен тұжырымдамалар, құқықтық әдет-ғұрыптар, прецеденттер, халықтың еркін білдірудің рәсімделген нәтижелері.

Банк құқығының қайнар көздерінің құрамына жоғарыда аталған дәстүрлі нормативтік актілермен қатар банктік құқықтық ойлауды жатқызуға болады.

Банктік реттеудің ортақ белгілері болып табылады:

а) реттеудің көпдеңгейлік сипаты, оның 80 % заңға бағынышты актілерге қатысты;

б) көптеген нормативтік-құқықтық актілерге қайшылығы;

в) құқықтық реттеудің динамикасы;

г) бұрын басып шығарылған ресми қайнар көздерінің болмауы.

Банк құқығының негізгі қайнар көзі Қазақстан Республикасының Конституциясы болып табылады. Банк құқығының конституциялық негіздерін банк қызметімен байланысты немесе осы қызметке шектеулер белгілейтін Конституция нормалар тобын жатқызуға болады: банк қызметіне жататын нормалар; тыйым салулар бөлігіндегі азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын реттейтін нормалар, мысалы, меншікті алуға тыйым салу мен оларды есепшоттан даусыз шығарып тастау; құзыретті бекітетін және құқықтық реттеудің деңгейін бекітетін нормалар. Ешкім де өзінің меншігінен соттың шешімінсіз айырылмайды, соның ішінде банкте есеп шотта тұрған меншігіне де қатысты.

Конституциялық заң ережелерінен басқа да қағида нормаларды бөліп қарастыру керек, олар салық заңдарды қабылдауды қажет етпейді, тек нақты реттеуші әлеуетіне ие болады. Айталық, Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Төрағасын қызметке алу мен қызметтен кетіру Президент пен Парламент құзіретіне жатады. Бұл үшін қандайда бір нормативтік – құқықтық актіні қабылдауды қажет етпейді. Конституциялық нормалар банк қызметіне кәсіпкерліктің құқықтық режимін тарта отырып және де капитал мен қаржылық қызметтің бостандығын бекіте отырып бағдарламалық қызмет жасайды.

Конституциялық негіздер банктік құқықтық қатынастың қатысушыларының құқықтары мен мүдделеріне арнайы банк заңдылығымен шектелуге жатпайтын минимумдарды бекітеді. Мұндай құқықтардың қатарына меншікке құқық, ақпарат алуға құқық, қорғануға құқық және тағы басқаларын жатқызуға болады.

Конституциялық нормалар бірыңғай банктік құқықтық реттеу үшін негіз құрайды.

Банк құқығында көптеген жағдайларда оларды қолдану қиындық туғызатын заңдарды жалпы және арнайы деп бөлуге болады.

Банкке қатысты қолданылатын жалпы заңдар ретінде ең алдымен, ҚР Азаматтық кодексін, сонымен қатар “Бағалы қағаздар нарығы туралы”, “Валюталық реттеу туралы”, “Акционерлік қоғамдар туралы” заңдарды қарастыруға болады. Осы аталған және бірқатар басқа да заңдар егер де қандай да бір ережелер немесе шектеулер белгіленбеген болса, банктерге және банк қызметіне қатысты қолданылады. Осы жалпы заңдар ең алдымен бекітеді: кәсіпкерлік қызметтің құқықтық ұйымдастыру нысандарына жалпы талаптар; мәмілелер мен шарттар туралы жалпы ережелер, олардың нысандары, жағдайлары мен бекіту жағдайлары туралы; шаруашылықта және соған сәйкес банк айналымында жауаптылықтың жалпы нормалары мен негіздері.

Арнайы банк заңдары ретінде “Банк және банк қызметі туралы” Заң мен “Ұлттық Банк туралы” Заңдар қатысады, олар шаруашылық айналым мен конституциялық қағидалар мен кепілдіктерді құқықтық реттеудің жалпы талаптарына сай келуі тиіс.

Келесі банк құқығының қайнар көзі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкісінің нормативтік – құқықтық актілері болып табылады, яғни оларды Ұлттық Банк өзінің құқық жасау құзыреті шегінде шығарады.

Біріншіден, ҚР Ұлттық Банкі нормативтік актілерді барлық жеке және заңды тұлғалар мен мемлекеттік билік органдары мен жергілікті өзін-өзі басқару органдары үшін міндетті болатындығын атап өту керек.

Екіншіден, ҚР Ұлттық Банкінің нормативтік актілерді массивінен азаматтардың құқықтары, бостандықтары немесе міндеттерін қарастыратын ерекше актілерді бөліп қарастыру керек. Заңды талқылау бостандығы ҚР Ұлттық Банкісіне берілген, яғни мұнда бір тарабы азамат болып табылатын банк салымына, валюталық операцияларға қатысты туындайтын коммерциялық банктер мен және олардың клиенттерінің арасындағы қатынастарды реттейтін заңдарды түсіндіруді айтамыз.

Осы топтағы актілерді бөліп қарастырудың құқықтық маңызы оған арнайы талаптардың қойылуында болып отыр:

“ҚР Ұлттық Банкі Жаршысында” жариялау;

ҚР Әділет министрлігінде тіркеу.

ҚР ҰБ нормативтік актілері әр түрлі негіздер бойынша төмендегідей топтарға бөлінеді:

· нысаны бойынша: инструкциялар, хаттар, телеграммалар;

· мерзімі бойынша: тұрақты, уақытша (жылға);

· мазмұны бойынша: нормативтік, интерпретациялық және қолдау актісі.

Банк құқығының қайнар көздерінің ішінде банк қызметін реттейтін халықаралық актілердің де қасиеттері ерекше рольге ие:олар тәжірибемен немесе шартпен бекітілген әдет-ғұрыптар болып табылады;оларды жүзеге асыру механизмдері күрделенген;бұл нормалардың бір бөлігі ұлттық заңдылықтарда өз көріністерін тапқан.

Банк саласындағы халықаралық актілер қазіргі таңда үш топқа бөлінеді:

Бірінші тобы жекелеген банк операцияларын жүзеге асыруды көрсетеді. Бұл актілердің ерекшелігі сол, олардың әрекеті осы операциялардың барлық қатысушыларына автоматты түрде таралады.

Бұл нормалардың екінші тобы екі немесе көпжақты конвенцияларда қалыптасады және олар өздеріне қол қойған елдер аумағында әрекетке ие болады.

Стандарттау бойынша Халықаралық ұйым даярлаған халықаралық банктік стандарттар да банк құқығының қайнар көзіне жатады. Жоғарыда аталған актілер мен бірқатар халықаралық-құқықтық актілер белгілі бір мәселелерді шешуде міндетті түрде соларға сілтеме жасалынатын көптеген банктік әдет-ғұрыптар мен ережелерден тұрады.

Банк құқығының қайнар көздерінің тобына коммерциялық банктердің өздері жасап шығарған локальді актілері де жатады. Локальды актілерге әр түрлі қасиеттерге және әрекет ету аясына ие көптеген нормативтік актілер жатады. Локальды актілерді шартты түрде бірнеше топтарға бөлуге болады.

Локальді актілердің бірінші тобын банктердің өздері құрастыратын бірақ мемлекеттік реттеу мен екі жақты маңызға ие болып табылатын нормативтік актілер құрайды. Біріншіден, бұл актілер нақты банктердің құқықтық жағдайларын анықтайды.

Локальды актілердің екінші тобын банктердің клиенттерге қызмет көрсету ережелері құрайды. Мысалы, клиенттерге несиелер беру, есепшоттар ашу және тағы басқа. Клиент үшін олар шарттық тануда міндетті болып келеді.

Локальді актілердің үшінші тобын банк қызметі туралы нормативтік актілер құрайды. Мысалы, заң қызметі туралы Ереже, несиелік комитет қызметкерлерінің лауазымдық инструкциялары.

Банк құқығының қайнар көзі ретінде сот тәжірибесі заң нормаларын және шарт жағдайларын талқылау қызметін атқарады.

Банк ережелері мен әдет-құрыптар құқықтық ең күрделі қайнар көздері. Оның күрделілігі, ең алдымен, банк қызметі бір жағынан, заңға бағынышты актілермен рәсімделгенінде болып отыр. Екіншіден, банк айналымы ережелері мен әдет-ғұрыптары үнемі заңға тәуелді бола бермейді. Сондықтан да банк ережелері мен әдет-ғұрыптары тек қана нормативтік жазбалармен ғана шектелмейді, сонымен қатар экономикалық талаптардан да тұрады.

2.3 БАНК ҚЫЗМЕТІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚ ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІК

Банк заңдарының бұзылуына кінәлі банктер мен олардың лауазымды адамдары заң актілерінде белгіленгеніндей жауапты болады. Банктің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүздеген асыратын ұйымның мына лауазымды адамдары: бірінші басшысы мен оның орынбасарлары (соның ішінде филиалдың), бас бухгалтері мен оның орынбасарлары (соның ішінде филиалдың) заңдарда белгіленген тәртіппен әкімшілік жауапқа тартылады. Банк қызметі не банк қызметіне аудит Ұлттық Банктің тиісті лицензиясынсыз жүргізілген жағдайда бұл операциялардан (қызметтен) түскен кірістер заңдарда белгіленген тәртіппен республикалық бюджетке алынады. Банктерге (банктің лауазымды адамдарына) айыппұл (өсім) салуды және оларды өндіріп алуды Ұлттық Банк не мүдделі тұлғалардың өтініші бойынша сот осы Заңда белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып жүргізеді. Банктер валюта заңдарын бұзған жағдайда, банктер валюта заңдарына сәйкес жауап береді. Банкке жаза қолданылған жағдайда оның лауазымды адамдары осы құқық бұзушылық үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылмайды. Банктер мен олардың лауазымды адамдары үшін белгіленген жауапқа тартудың шарттары, негіздері және тәртібі банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұймдарға да қолданылады.

Ұлттық Банк банкке:

а) Ұлттық Банкке ақпаратты ұдайы (үздіксіз жалғасқан күнтізбелік он екі ай ішінде екі және одан да көп рет) уақытылы табыс етпесе немесе банк заңдарына сәйкес табыс ету талап етілетін мәліметтері жоқ ақпаратты табыс етсе не бұрыс мәліметті (ақпаратты) табыс етсе – айлық есептік көрсеткіштің 400 еселенген мөлшеріне дейін айыппұл;

б) құқық бұзушылықты жою туралы жазбаша нұсқамаларды Ұлттық Банк белгілеген мерзімде орындамаса – айлық есептік көрсеткіштің 450 еселенген мөлшеріне дейін айыппұл;

в) Ұлттық Банк белгілеген пруденциалдық нормативтерді және (немесе) басқа да сақталуы міндетті нормалар мен лимиттерді бірнеше мәрте (үздіксіз жалғасқан күнтізбелік екі және одан да көп рет) бұзса – айлық есептік көрсеткіштің 500 еселенген мөлшеріне дейін айыппұл;

г) осы Заңға сәйкес тыйым салынған не оның құқықтық қабілетінің шегінен шығатын операциялар мен мәмілелерді жүзеге асырса – мәміле сомасының 0,1 пайызына дейінгі не операциялар бойынша алынған кіріс сомасының 50 пайызына дейінгі мөлшерде айыппұл;

д) банк операцияларын олардың нәтижелерін бухгалтерлік есепте тиісінше көрсетпей жүргізсе – есепке алынбаған мөлшерде айыппұл;

е) бухгалтерлік есептің белгіленген стандарттарын немесе әдістерін (принциптерін) бұза отырып бухгалтерлік есеп жүргізу не пруденциалдық нормативтердің және (немесе) банк заңдарында айқындалған сақталуы міндетті басқа да нормалар мен лимиттердің бұрмалануына алып келген банкілік немесе өзге де есептілікті жасау – тиісінше есепке алынбаған соманың 5 пайызына дейінгі мөлшерде немесе айлық есептік көрсеткіштің 500 еселенген мөлшерінен аспайтын сомада айыппұл;

ж) клиенттердің банк шоттарын ашу және жабу тәртібін бұзса – айлық есептік көрсеткіштің 500 еселенген мөлшеріне дейін айыппұл салуға және олардан өндіріп алуға хақылы.

Қазақстан Республикасының заң актілерінде банктер жауапкершілігінің өзге де негіздері көзделуі мүмкін. Банктік заңнамаларда келтірілген негіздер бойынша банктерден өндіріліп алынған айыппұлдар сомасы республикалық бюджетке аударылады.

Банк клиенттерге, несие берушілерге және қарыз алушыларға банк қызметін көрсетуге байланысты құқық бұзушылық жасаған ретте сот:

а) ақша төлемі немесе аударымы жөніндегі нұсқауларды, ақшаны қолма-қол алу жөніндегі нұсқауларды уақытылы немесе дұрыс орындамағаны үшін – ақша төлемі немесе аударымы жөніндегі нұсқаудың не ақшаны қолма-қол алу жөніндегі талап сомасының 5 пайызынан аспайтын мөлшердегі өсім;

б) ақшаның банкке түскен күнін есептемегенде, бір операциялық күннен асырып, иеленушінің банк шотына ақшаны уақытылы немесе дұрыс енгізбегені үшін – әрбір операциялық күн үшін ақша төлемі немесе аударымы жөніндегі нұсқаудың уақытылы енгізілмеген сомасының 0,02 пайызы мөлшерінде, бірақ, ақша төлемі немесе аударымы жөніндегі нұсқаудың уақытылы енгізілмеген сомасының 5 пайызынан аспайтын мөлшердегі өсім;

в) клиенттердің төлем құжаттарын жоғалтқаны үшін – әрбір төлем құжаты үшін айлық есептік көрсеткіштің 50 еселенген мөлшеріне дейін айыппұл салуға немесе оларды банктен өндіріп алуға хақылы.

Айыппұлдар мен өсімдер сомасының осы тармақта аталған мөлшері, егер айыппұлдардың, өсімдердің нақты мөлшері шартпен белгіленбесе қолданылады. Банктік заңнамаларда аталған негіздер бойынша айыппұлдар мен өсімдер сомасын клиенттердің, несие берушілер мен қарыз алушылардың пайдасына өндіріп алу олардың арыздары бойынша сот тәртібімен жүргізіледі.




Поделиться с друзьями:


Дата добавления: 2015-07-13; Просмотров: 1290; Нарушение авторских прав?; Мы поможем в написании вашей работы!


Нам важно ваше мнение! Был ли полезен опубликованный материал? Да | Нет



studopedia.su - Студопедия (2013 - 2024) год. Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав! Последнее добавление




Генерация страницы за: 0.062 сек.