Требования к написанию курсовых работ 1 страница

БЕКІТЕМІН

Кафедра меңгерушісі

______________________

_______________________

(күні, айы, жылы)

Курстық жобаға (жұмысқа)

Тапсырма № ___

Пән: ________________________________________________________________

СТУДЕНТ_______________________________ТОП________________________

Жоба тақырыбы ______________________________________________________

Бастапқы деректер ____________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

№	Түсіндірме жобаның мазмұны	Орындалу мерзімі	Болжамалы көлемі

№	Графикалық бөлімнің мазмұны	Орындалу мерзімі	Беттер саны	Формат

Әдебиет:

1 _________________________________________________________________

2 _________________________________________________________________

3 _________________________________________________________________

Тапсырма берілген күні ___________, жобаны қорғау күні _____________

Жоба жетекшісі ______________________________

Тапсырманы орындауға алдым ______________________

Мазмұны

Бет

· Кіріспе 4

· Жалпы нұсқаулар 5

· Тапсырма 1. Тегіс (жылтыр) цилиндрлі қосылыстың

элементтерін анықтау және олардың бөлшектері үшін өлшейтін құралдарды таңдау 6

· Тапсырма 2. Сұрыпталып жинастыруға жататын қосылыстар элементтерін анықтау 12

· Тапсырма 3. Бұйымның стандарттау және бірыңғайлау деңгейін анықтау 18

· Тапсырма 4. Өлшемділік тізбегік және оған кіретін өлшемдік дәлдік шектерін есептеу

· Қолданылған әдебиеттер тізімі 27

Жалпы нұсқаулар

Курстық жұмыс алты тапсырмадан тұрады және теориялық курстың барлық негізгі тарауларын қамтыған.

Тапсырмалар әрбір студентке жеке дара беріледі. Барлық алты тапсырмалардың бастапқы (негізгі) деректері бойынша кездейсоқ түрде (қайталанбайтын) арнайы компьютерлік бағдарлама жасалған. Еске салатын жағдай – егер алғашқы берілген тапсырманы жоғалтып алсаңыз, қайта берілген тапсырмада бастапқы деректер өзгертіледі. Тапсырма, есептеу – түсіндірме жазбаның бетінің сыртына жапсырылады. Сызбаларда, қайсыларында негізгі берілген деректерде сілтемелер берілсе, олар әдістемелік нұсқаудың қосымшасында көрсетіліп келтірілген.

Курстық жұмыс А4 форматтағы жазба қағазы парағында есептеу – түсіндірме жазба ретінде жинастырылады, оған қоса сұлбалар (схемы) және нобайлар (эскизов) А4 форматта сызба қағазында орындалады. Дәлдік шек өріс сұлбалары масштабпен орындалады. Есептеу – түсіндірме жазба мәтіндері (текст) парақтың бір жақ бетінде ғана жазылады. Есептеу – түсіндірме жазба беттердің оң жақ бұрышына нөмірлері қойылып болған соң жинақталады. Жазбаның соңында қолданылған әдебиеттер тізімі келтіріледі. Түсіндірме жазбада әдебиеттерге сілтемелер болуы керек. Есептеу – түсіндірме жазбаларды қалай жинастыру 4 әдебиетте келтірілген.

Тапсырма 1. Тегіс (жылтыр) цилиндрлі қосылыстың элементтерін анықтау және олардың бөлшектері үшін өлшейтін құралдарды таңдау

Тапсырманың мақсаты:

1. Курстың негізгі терминологиясын игеріп, дәлдік шек өрісінің, шектік және негізгі ауытқуларын, дәлдік өлшемдерін, квалитет өлшемдерін, қосылыстың шектік саңылауларын немесе керулерін, қондырудың дәлдік шектерін дұрыс анықтауды үйрену.

2. Бөлшектер сызбаларында немесе құрастырма сызбаларында дәлдік шек өрісі мен қондыруларды дұрыс белгілеуді үйрену.

3. Өлшеуді бақылауға арналған өлшеу құралдарын дұрыс таңдай білуді үйрену.

Тапсырманың талабы:

1.Тесіктің және біліктің негізгі және шеткі ауытқуларының таңбасын (оң немесе теріс) және шамасын, дәлдік шек шамасын анықтау.

2.Тесіктің және біліктің шектік өлшемдерін анықтау.

3. Берілген қондыруына қарай, дәлдік шек жүйелерін анықтау.

4. Қондырулар топтарын, қондыру дәлдік шектерін, саңылаулар мен керулердің шектік шамаларын анықтау.

5. Берілген қосылыстардағы бөлшектердің дәлдік шегі өрісі сұлбасын ыңғайлы масштабта анықтап сызу.

6. Қосылыстарды құрастырма түрінде және оның бөлшектері сұлбасын дәлдік шек өрісімен, ауытқулармен және бет бүдір параметрлерін белгілеумен сызу.

7. Берілген қосылыстар бөлшектерін қажет дәлдікпен өлшеу үшін өлшеуіш құралдарын таңдау.

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар.

1. Егер мөлшер дәлдігі, дәлдік шек өрісімен шартты белгілеумен (әріппен) берілсе, дәлдік шек шамасы МЕСТ 25346-98 кестесі бойынша анықтаймыз.

Бұл кесте келтірілген дәлдік шек шамасы, нақтылы өлшем және квалитет нөміріне байланысты.

Әрбір негізгі ауытқу бір немесе екі латын әріпінің алфавитімен белгіленеді: тесік – үлкен әріппен, ал білік - кіші әріппен. Екі ауытқудың қайсысы-нақтылы өлшем сызығына жақыны негізгі ауытқу болып есептеледі.

Ол үстіңгі немесе астыңғы ауытқу болуы мүмкін, ол тақырыбында көрсетілген. МЕСТ 25346-89 осы кестеден нақтылы өлшем тармақ жолына сәйкес шартты белгіленген оның графы қиылысында негізгі ауытқудың

мәнімен және таңбасымен табады.Өлшемнің ауытқуын, осының алдына белгілі болған негізгі ауытқу және дәлдік шек арқылы табады.

2. Шектік өлшемдерді, нақтылы өлшемге олардың шектік ауытқуларын өз таңбалары арқылы қосу көмегімен анықтайды.Жоғарғы ауытқу ең жоғарғы шектік өлшемді, ең төмеңгі шектік өлшемді анықтау үшін қажет.

3. Берілген қондырулар жағдайында дәлдік шектер жүйесін келесідей түрде белгілейді.

Негізгі білік – біліктің жоғарғы ауытқуы(es) -25 мкм-ге тең. Мұндай біліктің дәлдік шегі негізгі ауытқуы “f” арқылы құрастырылады.

Негізгі тесік – тесіктің төменгі ауытқуы (EI) нөлге тең. Мұндай тесіктің дәлдік шегі негізгі ауытқуы “H” арқылы құрастырылады.

Егер әртүрлі саңылаулар мен керулер негізгі білік қосылысында әртүрлі тесіктермен алынса, онда қондырулар білік жүйесінде болып есептелінеді.

Әртүрлі біліктерді негізгі тесікпен қосқанда, қондырулар негізгі тесік жүйесінде болып есептелінеді.

4. Қосылыстар сипаты бойынша қондырулар тобын саңылаумен, керумен және өтпелі деп айырады. Қондыруларда саңылауларды немесе керулерді анықтау үшін алдымен тесіктің және біліктің сәйкестік шектік өлшемдерін салыстыру керек.

Тек қана содан кейін анықтап алған соң шектік саңылаулар немесе керулер шамасын анықтаймыз.Белігі шектік саңылаулар немесе керулер мәні арқылы қондырулардың дәлдік шектерін анықтаймыз.

5. Қосылыстар дәлдік шек өрісі сұлбасын салудың негізгі міндетін нөлдік сызық атқарады, қайсысы қосылыстың нақтылы өлшеміне сәйкес келетін. Дәлдік шек өрісі сұлбасын салғанда, нөлдік сызыққа өз бетінеше перпендикулярлі, бірақ-та бірдей масштабта өлшемдердің таңбасына қарай шектік ауытқуларын салады.Нөлдік сызық бағытында дәлдік шек өрісі шамасын қабылдайды.Дәлдік шектер өрісіне дұрыс талдау жасау үшін мынаны есте сақтау керек, нөлдік сызық тек қана ауытқулар үшін есептеудің бастауы, ал осы сызыққа сәйкес өлшем, нақтылы өлшемге тең.

1-суретте Ø36 қосылыстың дәлдік шек өрісінің сұлбасы көрсетілген.

6. Бірінші тапсырманың есептемелерін қысқарту үшін қосылыстар элементтері және олардың бөлшектерінің мәндерін 1-кестеге енгіземіз.

7. Бөлшектер сызбалары және құрастыру сұлбаларында дәлдік шек өрістері және берілген қондырулардағы ауытқулар белгілеулерінің мәндері 2-суретте келтірілген.Сызбада және сұлбаларға өлшемдерін қойған уақытта, ауытқулардың сандық мәндерін толығынан қою керек, жоғарғы және төменгі ауытқулардығ толмаған сандық орындарына нөлді қосумен біркелкі қылу керек.

Өлшеу құралдарын таңдау метрологиялық, конструктивтік және экономикалық факторларды есепке ала отырып СТ СЭВ 303-86 өлшеу өлшемдерінің – (δ) босатылған қателік мәндері бұйымның дәлдік шек

шамасына байланысты келтірілген. Өлшеудің босатылған қателігі мынаны көрсетеді, берілген дәлдіктегі өлшем өлшеуі қаншаға қателесетінін, яғни (± δ) кіші және үлкен жағына.

Барлық өлшеу құралдарда қателіктер бар. Қателік негізгі параметр, өлшенетін өлшем дәлдігіне байланысты өлшеуіш құрал таңдайды.

Өлшеуіш құралдардың шектік қателіктері – ең үлкен шама, қайсысы өлшеуіш құрал ақиқат өлшемді дұрыс көрсетпеуі мүмкін. Шектік қателіктер өлшеуіш құралдардың паспортында және аттестаттарынла көрсетіледі.

Өлшеу құралдарын таңдағанда, қажет нәрсе олардың шектік қателіктері тең немесе өлшеудің босатылған қателіктерінен кіші болулары керек, яғни өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамалары келесідей шарттың орындалуын қанағаттандыру керек:

± lim ≤ ± δ; (1)

Өлшеу құралдарын таңдап алу келесідей жағдайда жүргізіледі. Қашан нақтылы диаметр және өлшенетін өлшем дәлдік шегі белгілі болғанда 4-кесте бойынша әдістемелік нұсқаның қосымшасынан нақтылы өлшем және дәлдік шек мәні ІТ қиылысынан (± δ) мәнін табамыз.

Босатылған қателікті біле отырып (δ) 2-қосымша 7-кестесі бойынша [1] шартты еске ала отырып тесік пен білікті өлшеуге сәйкес өлшеу құралдарын таңдаймыз.

1 – тапсырманың алғашқы мәліметтері:

Нақты мөлшер, мм – 36

Тесік дәлдік шек өрісі – H8

Білік – f7

Ø36

Ø36 H8– тесік үшін

төменгі ауытқуы ЕІ =0 мм

Тесіктің дәлдік шегін табамыз:

ІТ = a x і, (1)

мұнда а – дәлдік шектің бірлік саны (11-кесте бойынша [3])

і – дәлдік шек бірлігі, мкм (10- кесте бойынша [3])

ІТ =25 х 1,6=40мкм=0,040 мм

Td= ES-EI; осыдан ES=EI+Td=0+0,040=+0,040 мм

тесіктің жоғарғы ауытқуы ES=+0,04 мм

Ø36 Н8 ()

Ø 36 f7-білік үшін

жоғарғы ауытқуы es=-25мкм=-0,025 мм

Біліктің дәлдік шегін табамыз:

IT=a x i, (1)

мұнда а – дәлдік шектің бірлік саны (11-кесте бойынша [3])

і – дәлдік шек бірлігі, мкм (10- кесте бойынша [3])

IT=16 х 1,6=26 мкм=0,026 мм

Td=es – ei.

Осыдан ei=es-Td=-0,025-0,026=-0,051мм

eі=-0,051мм

Тесіктің ең үлкен және ең кіші шектік мөлшерін табамыз:

D =Dn+ES=36+0,040=36,040 мм

D = Dn+EI=36-0=36 мм

Шектік мөлшері бойынша:

T = D - D =36,040-36=0,04мм

Ауытқуы бойынша:

T =ES-EI=0,04-0=0,04 мм

Біліктің ең үлкен және ең кіші шектік мөлшерін табамыз:

d =dn+es=36+(-0,025)=35,975 мм

d =dn+ei=36+(-0,051)=35,949 мм

Шектік мөлшері бойынша:

T = d -d = 35,975-35,949=0,026мм

Ауытқуы бойынша:

T =es-ei=-0,025-(-0,051)=0,026 мм

Саңылауының шектік мөлшерін табамыз:

S = D - d =36,040-36,949=0,091 мм

S = D - d = 36-36,975=0,025 мм

Немесе ауытқуы бойынша:

S =ES-ei=0,04-(-0,051)=0,091 мм

S =EI-es=0-(-0,025)=0,025 мм

Есептеудің нәтижесін 1-кестеге енгіземіз.

Кесте 1 – Ø36 H8/f7 қосылысының есептеу нәтижелері

Берілген қосылысты белгілеу	Ø36 H8/f7
Қосылыстар элементтерінің мәндері	Нақты өлшем, мм
Саңылау, мм	Smax	0,091
Smin	0,025
Қондырудың дәлдік шегі, ТΔ	0,066
Қондырулар топтары	өтпелі
Дәлдік шектер жүйесі	Білік жүйесі
Тесік элементтерінің мәндері	Шартты белгісі	Ø36 Н8
Дәлдік шек, мм Tᴅ	0,040
Негізгі ауытқудың мәні, мм	0(төменгі)
Шектік ауытқулар, мм	Жоғарғы, ES	0,040
Төменгі,EI
Шектік өлшемдер, мм	Dmax, мм	36,040
Dmin, мм
Білік элементтерінің мәндері	Шартты белгісі	Ø36 f7
Дәлдік шек, мм Td	0,026
Негізгі ауытқудың мәні, мм	-0,025(жоғарғы)
Шектік ауытқулар, мм	Жоғарғы, es	-0,025
Төменгі, ei	-0,051
Шектік өлшемдер, мм	Dmax	35,975
Dmin	35,949

Берілген қосылыстағы бөлшектің шектік мөлшер өрісінің сұлбасын ерікті түрде саламыз.

Тапсырма 2. Сұрыпталып жинастыруға жататын қосылыстар элементтерін анықтау

Тапсырманың мақсаты:

1. Қосылыстардағы сұрыптап жинау әдісінің мән-мақсатымен танысу.

2. Қосылыстағы бөлшектердің шектік өлшемдердің, әрбір өлшем тобына кіретін бөлшектердің топтық дәлдік шектерін, сонымен қоса шектік топтық саңылаулар және керулерді анықтауды үйрену.

Негізгі деректер ретінде қызмет ететін:

1. Қосылыстар бөлшектердің берілген нақтылы өлшемдерімен және дәлдік шектер өрісімен.

2. Іріктелген топтар саны.

Тапсырма талабы:

1. Тесік және біліктің шектік өлшемдерін, шектік ауытқуларын және дәлдік шек мәндерін анықтау.

2. Берілген қосылыстардағы шектік саңылаулар мен керулердің шамаларын анықтау.

3. Тесіктің және біліктің топтық дәлдік шектерін анықтау.

4. Берілген қосылыстың дәлдік шек өрісі, сұлбасын сызу, тесік және біліктің дәлдік шек өрісін белгіленген топ сандарына бөлумен.

5. Әрбір өлшем топтарында, тесік пен біліктің шектік өлшемдерін көрсетіп іріктеушінің картасын құрастыру.

6. Топтық саңылауды және керулерді анықтау.

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:

1. Өлшемдердің дәлдік шектерін және шектік ауытқуларын анықтау тәртібі, 1-тапсырманың 1 пунктінде келтірілген. Шектік өлшемдерді анықтауда сонда 2 пунктінде көрсетілген.

2. Шектік саңылаулар және керулерді есептеу тәртібі де сонда 4 пунктінде келтірілген.

3. Тесікпен және біліктің топтық дәлдік шек шамаларын бөлшектердің дәлдік шектерін өлшемдік топтар санына (n) бөлу арқылы табамыз: T = ; T = , яғни барлық тесікпен және біліктің топтық өлшем дәлдік шектері өзара бірдей тең болады.

4. Тесіктің және біліктің өлшемдерін және шектік ауытқуларын әрбір өлшем топтарында берілген қосылыстың дәлдік шек өрісі сұлбасы бойынша

анықтаған жеңіл, сұлбада дәлдік шек өрістерге берілген топтың өлшем сандарына бөліп және топтық өлшемдер дәлдік шек шекараларында ауытқулардың мәндерін анықтау арқылы.

5.Әрбір өлшем топтарындағы тесік және білік шектік көрсетілген өлшемдерін іріктеудің картасы.

2-тапсырманың алғашқы мәліметтері:

Ø 60

Топ саны – 5

Тесік үшін- Ø 60 Д11

МЕСТ 25346-89 бойынша төменгі ауытқуды EI= 0,1 мкм табамыз.

IT=a x i=100 x 1,9 =190 мкм =0,19 мм

TD=ES - EI, Осыдан: ES=TD+EI=0,19+0,1=0,29 мм

D =Dn+ES=60+0,29=60,29

D = Dn+EI=60+0,1=60,1

Шектік мөлшері бойынша:

T = D - D = 60,29-60,1=0,28 мм

Ауытқуы бойынша:

T =ES-EI=0,29-0,1=0,28 мм

Ø 140 В10

Білік үшін – Ø60 h11

Жоғарғы ауытқуы стандарт бойынша:

es=0 мм

eі=es-Td=0-0,19=-0,19

IT=a x i =100 x 1,9 =190 мкм =0,19 мм

Td=es-ei; сондықтан да es=ei+Td=-0,19+0,19=0

Ø60 h11

d =dn+es=60+0=60 мм

d =dn+ei=60+(-0,19)=59,81 мм

Шектік мөлшері бойынша:

T = d -d =60-59,81=0,19 мм

Ауытқуы бойынша:

T =es-ei=0-(-0,19)=0,19 мм

Саңылауының шектік мөлшерін табамыз:

S = D - d =60,29-59,81=0,48 мм

D - d = 60,1-60=0,1 мм

Тесік және білік үшін дәлдік шек тобын табамыз:

= = = 0,038 мм

Кесте 3 – Ø140 В10/h10 қосылыстар бөлшектерінің екі топтық өлшемдік іріктеуге арналған іріктегіш картасы

Өлшемдік топтың нөмірі	Бөлшектер өлшемдері, мм
Тесік	Білік
	Жоғары	60,1	59,81
Дейін	60,138	59,848
	Жоғары	60,138	59,848
Дейін	60,176	59,886
	Жоғары	60,176	59,886
Дейін	60,214	59,924
	Жоғары	60,214	59,924
Дейін	60,252	59,962
	Жоғары	60,252	59,962
Дейін	60,29

Қазіргі уақытта сұрыптап жинастыру үшін келесідей қондыруларды қолданады, тесікпен және біліктің қайсыларында дәлдік шектері тең болған жағдайда. Бұндай жағдай бірдей қондырулардың әртүрлі өлшем топтарында сәйкес шектік саңылаулар немесе керулер бірдей шамаға ие болады, яғни

60,138-59,81=0,328мм

Дата добавления: 2017-01-13