Экзаменационные билеты по обществознанию

Билет 20.

Билет 19.

Билет 18.

Билет 17.

Билет 16.

Билет 15.

Билет 14.

Билет 13.

Билет 12.

Билет 11.

Билет 10.

Билет 9.

Билет 8

Билет 7.

Билет 6.

Билет 5

Билет 4.

Билет 3.

Билет 1

Остеомиелит

Орытынды

Даму және қалыптасу ерекшеліктері. Қан арқылы (гематогенный) қалыптасатын остеомиелит. Созылмалы және жарақаттан кейінгі остеомиелит. Іріңді буын қабынуы, морфологиялық және клиникалық сипаты. Анықтау, емдеу және сақтандыру жолдары.

Остеомиелитдеп сүйек жолдары миының қабынуын айтады. Бірақ, сүйек миының қабынуы сирек болады. Негізінен, сүйектің барлық қабаттарының қабыну құбылыстары, яғни остеомиелит, остит, периостит жиірек кездеседі.

Жедел қан арқылы (гематогенный) қалыптасатын остеомиелит бейбіт заманда хирургиялық тәжірибеде остеомиелитттің басқа түрлеріне қарағанда неғұрлым жиірек кездеседі. Ауру негізінен балаларда дамиды.

Т.Т. Краснобаевтың мағлұматтары бойынша балалар арасында 75% оқиғаларда байқалады. Ересек адамдарда жедел қан арқылы дамитын остеомиелит сирек кездеседі. Бұл остеомиелит қанқаның (скелет) кез келген сүйегін зақымдауы мүмкін: ұзын түтікшелі сүйектердің ішінде ортан жілік 35% - дай, асықты жілік - 32% - дай, кәрі жілік - 8% - дай шамасында кездеседі. Метафиз бен диафиз өте жиі зақымдалады – 70% шамасында. Эпифизде остеомиелит сирек кездеседі (30%) және де негізінен 2 жасқа дейінгі балаларда болады.

Бұл остеомиелиттің даму және қалыптасу себептері (этиология) қазіргі уақытта анықталған, - деп саналады. Остеомиелиттің қоздырғышы стафилококк, стрептококк, диплококк, пневмококк, іш сүзегінің таяқшасы болуы мүмкін. Соңғы кезде стафилококктың жедел остеомиелиттің дамуында алатын орны өсті, өйткені бұл микроб антибиотиктердің әсеріне қарсы өзінің төзімді түрлерін шығаратын қабілетімен сипатталады. Жедел остеомиелит кезінде қоздырғыштың қанға енуі әртүрлі жолдармен, негізінен ауыз қуысы, көмекей кілегейлі қабықтары, зақымдалған тері арқылы қалыптасады. Мысалы: сыздауықтан кейін ортан жіліктің остеомиелиті, т.б. зақымданған тіндер мен ұлпалар арқылы қанға қосылып, дамуы мүмкін.

Сонымен, жедел қан арқылы остеомиелиттің дамып, қалыптасуында пайда болған іріңді өзгерістердің, ішкі жасырын инфекцияның маңызы үлкен. Ішкі жасырын инфекцияның қалаулы орны болып ретикулоэндотелиальды жүйе, оның ішінде сүйек майы мен миы болып саналады.

Жедел қан арқылы пайда болатын остеомиелиттің дамуы мен қалыптасуы қазіргі уақытқа дейін толық анықталмаған. Бұл остеомиелиттің дамуы мен қалыптасуын ғылыми игеруде отандық зерттеушілер А.А. Бобров пен С.М. Дерижановтың еңбектері үлкен маңызды рөл атқарады.

Лексер (1894) бұл аурудың даму және қалыптасу жолын жүйесімен сипаттап, тәжірбиелі (экспериментально) түрде негіздеген. Автор тәжірбие түрінде остеомиелиттерді қояндардың бірінші тобына алдын ала аяқтарын жарақаттап, ал екінші тобына олардың аяқтарын жарақаттамай көк тамырларына стафилококк қоздырғышын аз мөлшерде еңгізу жолымен қалыптастырып, сырқаттың микробиологиялық және клиникалық зерттеу тәсілдері бойынша ерекшелік сипатын және оның емдеу жолдарын анықтаған.

Лексер ұзын түтікшелі сүйектердің қанмен қамтамасыз етілуі, олардың бойындағы тамырлардың диафиз, метафиз және эпифиз жүйелері арқылы іске асатындығын анықтады. Түтікшелі сүйектің өсетін аймағында бұл жүйелердің бір – бірімен байланыс (анастомоз) түземейтіні, тұйықталған таралымдар құрайтындығы және де Лексердің зерттеуі бойынша, бұл шеткі тамыр ұштары қоздырғыш эмболдарымен бітеліп, остеомиелиттің алғашқы қабыну және іріңдеу ошақтарын қалыптастыратындығы анықталған. Осыған байланысты Лексер келешекте жас қояндардың метафизі мен эпифизінде орналасқан остеомиелит ошақтарын анықтады. Ол мұны түтікше сүйектің өсетін аймағының қанмен ерекше мол қамтамасыз етілуімен және оларда қан айналысындағы шеткі тамыр ұштары арқылы қоректендірілуімен және олардың микроб эмболдарымен бітелуімен түсіндіреді. Соңғы артериялардың шеткі таралым ұштары бактериялық эмболдар орналасуына қолайлы келеді. Орныққан бактериялық эмбол сүйекте іріңді өзгерістердің дамуына себеп болады. Осы болжам теория бойынша жедел қан арқылы остеомиелит септикопиемиядан пайда болады.

Балаларда шеткі таралымдары негізгі бағана тамырдан сүйір бұрышпен шығады, ал бұл микробтардың қозғалуын жеңілдетеді. Ересек адамдарда тамырдың шеткі таралымдары негізгі бағана тамырдан тік бұрышпен шығады. Ал жас жеткіншек денесінде сүйек майы - қызыл, қарт адамдарда – сары майы аз кездеседі. Сонымен, жастар денесінде сүйек қанмен мол толықтырылады, ал бұл инфекцияның енуіне және тез қабынып, шоғырлануына зор мүмкіндік туғызады.

Жедел қан арқылы қалыптасқан остеомиелиттің дамуын эмболиялық теориямен дәлелдеп ғылымға еңгізу Лексерге дейін 5 жыл бұрын Россия дәрігерлерінің үшінші съезінде (1909) осы жайында алғашқы ақпарат берген біздің отандасымыз А.А. Бобровқа жататындығын атағанымыз жөн. Сондықтан, А.А. Бобров – Лексердің эмболиялық теориясы, - деп айтқан дұрысырақ болады.

Жедел остеомиелиттің дамуы мен қалыптасу мәселелерін шешудегі ең маңызды үлес ол ХХ ғасырдың 30 –шы жылдарындағы С.М. Дерижановтың теориясы бойынша «бұл ауру тек сенсибилизацияланған денеде», «қалқыған (дрелющая) инфекция барысында» клиникалық тұрғыдан пайда болатындығы сипатталды. Ал дененің сенсибилизациясы инфекциялық және іріңді аурулар кезінде жалпы алмасудан ыдырау заттарының сіңуі мен басқа әсер етуші жүйелі себептер арқылы пайда болуы мүмкін.

С.М. Дерижановтың (1940) ғылыми түсініктеме беруінде қабыну өзгерістері сенсибилизацияланған дененің сүйегінде аллергияның шешуші себебі болып табылатын өзіне тән ерекшелігі жоқ (неспецифическая) қоздырғыштардың әсерінен пайда болады. Өзіне тән ерекшелігі жоқ қоздырғыштар болып әртүрлі микробты эмболдар және қоршаған сыртқы себептер әсер етуі мүмкін. Оның ішінде жаралану мен тоңазуға байланысты С.М. Дерижанов теориясының негізі бойынша денедегі аллергиялық өзгерістер оның бөгде затқа сезімталдығының артуы (сенсибилизация) болып табылады. Орталық жүйке жүйесінің маңызды ықпалы мұнда көрінбейді.

Аллергиялық реакция мен орталық жүйке жүйесінің бір бірімен тығыз байланыстылығы туралы анықтаулар С.М. Дерижановтың зерттеуінен кейін орын алғанын айтқан жөн. Бұл ғылыми тұжырымдар мен анықтаулар С.М. Дерижанов теориясын толықтырады және жедел қан арқылы болатын остеомиелиттің дамуы мен қалыптасуын оқуда және игеруде жаңа қадам болып табылады.

Жедел остеомиелиттің пайда болуының рефлекторлы теориясы совет ғалымдары еңбегімен жасалған. Онда И.М. Сеченов пен И.П. Павловтың анықтамаларының негізінде аурудың пайда болуы мен дамуында орталық жүйке жүйесінің алатын орны ерекше сипатталған. Жедел остеомиелиттің жүйкелік рефлекторлы даму теориясының қалыптасуына Н.К. Еланский, Б.К. Осипов және басқалар маңызды еңбектер жасады. Орталық жүйке жүйесінің денеде бөгде заттарға сезімталдықтың артуы (сенсибилизация) құбылысының пайда болуына және сүйекте қанмен қамтамасыз етілудің бұзылуына, тамыр жиырылуы мен соңынан остеомиелиттің дамуына зор ықпал етуі осы ғалымдардың еңбектерімен анықталды.

Жоғарыда берілгендерге негіздеп қортындыласақ, қан арқылы дамитын жедел остеомиелиттің пайда болуы мен ерекшеліктері өте күрделі, - деп санаған жөн және барлық теориялардың ешқайсысы да сырқаттың жеке немесе жан– жақты түсіндірілуін қамтамасыз ете алмайды.

Эмболиялық, аллергиялық және жүйкелік рефлекторлық теориялар бір тұтас дәрежеде бір – бірін толықтырады және олардың негізгі өзекті мәселелерінің жиынтығы жедел қан арқылы болатын остеомиелиттің дамуы мен қалыптасуы туралы толық және дұрыс түсініктеме береді.

Остеомиелиттің патологиялық анатомиясы.

Жедел қан арқылы дамитын остеомиелит Гаверсов арналары мен сүйек қабығында орналасқан сүйек бойындағы ошақты қабыну өзгерісі ретінде басталады. Қабыну ошағының айналасында бастапқы күндерден бастап сүйек тіндерінің еруі, езілуі, азаюы орын алады, соның салдарынан жедел кезеңнің өзінде сүйектің тозуы, жұқаруы, жұмсақталуы, остеопороз дамиды.

Остеопороздан басқа ауру басталғаннан кейін 2-3 –нші аптасына қарай рентген тексерістері кезінде сүйекте шіру (некроз) ошақтары, сүйек үсті қабатының (периостит) бөлініп ажырауы анықталады (рентгенограмма).

Егер іріңді қабыну сүйек миы қуысы бойымен тараса, онда сүйек миының шектелмеген іріңдігі (флегмона) қалыптасады. Көбінесе шіру өзгерістері Гаверсов арналары арқылы сүйек үсті қабатының астына өтеді. Шіру үрдісі қуыс бойымен тарай отырып шеміршектен бөлініп эпифизге өтіп, буын қапшығына жарылып шығуы мүмкін және жиналған ірің Гаверсов арналары арқылы сүйек үсті қабатының астына тарай отырып жайылған іріңді ошақ көздерін қалыптастырады.

Көбінесе ірің сүйек үсті қабатын жарып, бұлшық ет арасына таралып, тері асты қабатына жарылады. Бұл кезде бұлшық ет аралық және де тері астына жиналған іріңдіктер қалыптасады. Соңында ірің тері арқылы жарылып сыртқа шығады және остеомиелит ошағын сыртқы ортамен жалғастыратын жыланкөз қалыптасуы мүмкін. Шіріген, өліеттенген сүйек бөлшектері – шірінді кесектер (секвестр), - деп аталады. Сүйектің шіру өзгерістері іріңдік қуыстағы өлген сүйек кесектерін қоршаған сүйек тіндерінен бөлшектенуімен бітеді. Іріңдеу ошағында шірудің көлеміне байланысты көлемді (кесекті, орталау, кішкентай) немесе шағын шектелген сүйек шірінділері болады. Бұл өлі сүйек кесектері – шірінділер остеомиелит ошағының жазылып толық бітуіне кедергі жасайды.

Гарре типті остеомиелитте - беріштеліп бұзылудан қалыптасқан өзгеріс және сүйек үсті қабаттың бірден қалыңдауымен сипатталатын морфологиялық бұзылыс басым болады.

Бірінші кезектегі созылмалы остеомиелит қатарына Броди шектелген іріңдігі жатады. Бұл түтікшелі сүйектің метафизді ұштарының кеуекті затында орналасатын, шектелген қапшықты іріңдік. Көбінесе ортан жіліктің жоғары басындағы қызыл кемігі – метафиз зақымдалады. Ең басынан бастап жергілікті қабыну болады, онша жедел дамып жүрмейді, сүйек үсті қабатының астында шектелген бөлікте орналасады. Іріңдік қабырғасы қатайып толықсиды. Броди іріңдігі науқастарда ондаған жылдар бойы орын алуы мүмкін және сыртқы кеңістік пен көрші буын қуысына жарылуы сирек кездеседі.

Жедел қан арқылы дамитын остеомиелиттің клиникасы.

Т.П. Краснобаев (1958) аталған остеомиелиттің ағымына байланысты оның әр түрлерін (формасын) клиникалық тұрғыдан жіктеп, сипаттаған.

І. Улану (токсическая) немесе қозғалыссыз (адинамическая) түрі. Ауыру жылдам, шұғыл дамиды және де науқастың алғашқы күндері кейде өлімге әкелетіні анық. Әсіресе жалпы сепсис құбылыстарының басым болуы көбінесе жергілікті өзгерістерсіз байқалады.

ІІ. Септикопиемиялық түрі – бұл кезде сүйектегі жедел қалыптасқан өзгерістердің айқын көрінісі сепсистің құбылыстарымен сәйкес қосарласып, өте ауыр клиникалық белгілерімен сипатталады.

ІІІ. Жедел немесе жергілікті остеомиелит түрі – мұнда жергілікті қабыну құбылыстары аурудың жалпы жағдайы мен өзгерістерінен басым болады.

ІV. Ауру кенеттен дене қызуының жоғары көтерілуімен және аяқтарының бірінде белгісіз орналасқан ауырсынудың пайда болуымен басталады.

Аурудың улану түрінде бірінші тәуліктің өзінде естен тану, сіресу қалыптасады, жүрек қызметі жылдам нашарлайды және артериялық қысым төмендейді. Жергілікті қабыну құбылыстары дамып үлгермейді. Өйткені кейбір науқастар алғашқы 2-3 күнде қайтыс болады. Қазіргі кең көлемде әсер ететін антибиотиктерді қолданудың салдарынан жедел қан арқылы дамитын остеомиелиттің улану түрлері өте сирек байқалады.

Аурудың септикопиемиялық түрі кезінде науқастың жалпы жағдайының бұзылуы жергілікті өзгерістерімен бір мезгілде дами бастайды. Септикалық құбылыстар жеткілікті анық көрінгенімен, бірақ улану түріндегідей қалыптасатын ауыр белгілер байқалмайды. Науқастарда іріңді инфекцияның басқа сүйектерге және ішкі органдарға қан мен лимфа арқылы жайылып таралуы жиі кездеседі.

Жергілікті өзгерістер жылдам дамиды, әсіресе алғашқы күннің ішінде аяқ – қолдағы орынсыз ауырсыну пайда болады. Кілт етіп ауырсыну сипатынан аурудың алғашқы сағаттарының өзінде – ақ аяқ-қол еріксіз жағдайда болады немесе ауырсынудан қимыл – қозғалыстың тежелуі қалыптасады. Сүйектің сырқатпен зақымдалу аймағында жұмсақ тіндерде домбығу, ісіну тез өседі. Аяқ – қолда қалыптасқан тоқырау өзгерістеріне байланысты тері асты вена тамырларының ұлғайып көрінуі жиі кездеседі. Тері тырысады, қызарады және жергілікті температураның жоғарлауына байланысты қызады. Басқа сүйектерде немесе ішкі мүшелерде жайылған іріңдіктердің пайда болған кезінде науқастың жалпы жағдайы күрт нашарлайды. Бұл жағдайда ішкі уланудан қан құрамы өзгеріп, оның ыдырауынан (гемолиз) сарғаю байқалады.

Жедел қан арқылы дамитын остеомиелит кезінде қалыптасып, анықталатын өзгерістер басқа жедел қабыну аурулары кезіндегі өзгерістермен ұқсас, бірдей (лейкоцитоздың өсуі, Э.Ш.Ж. жылдамырақ, қан формуласының солға жылжуы, гемоглобиннің төмендеуі, т.б.) болады.

Жедел остеомиелиттің жергілікті қалыптасқан клиникалық көрінісі: жергілікті көрініс өзгерістері басым болуымен және сепсистік құбылыстардың жоқтығымен ерекшеленеді. Жалпы жағдай көбінесе қалыпты немесе қанағаттанарлық болып қала береді.

Дене қызуы жоғары деңгейде тұрақты байқалып, аяқ – қолда қалыптасқан өзгерістері мен қоса басқа да көрініс орын алады. Бірақ, олардың бәрі сырқаттың жергілікті түрін септикопиемиялық түрімен салыстырғанда өте аз байқалады. Қазіргі уақытта бұл остеомиелиттің клиникалық ағымында ең бастысы – антибиотиктердің кең және ерте қолданылуына байланысты өте күрделі асқынған өзгерістер қалыптасатын болды. Әсіресе, науқастың жергілікті түрі оның асқынған түріне ауысты да, ал жедел қан арқылы дамитын остеомиелиттің септикопиемиялық түрі керісінше күрт азайды.

Асқынулар.

Бұрында бұл сырқаттан қалыптасқан асқынуларға – септицемия мен септикопиемияны жатқызатын. Бірақ, жедел қан арқылы дамитын остеомиелиттің дамуы мен іріңді ошағын – септикомияның көзі ретінде емес, сырқаттың пайда болуы ретінде қараған жөн.

Науқас жедел остеомиелиттің жергілікті түрімен ұзақ уақыт емдеусіз қалғанда, оның асқынуы ретінде қалыптасқан сепсис екінші кезекте дамитын остеомиелиттің клиникалық ағымы болуы мүмкін. Мұндай екінші кезекте қалыптасатын асқынуында остеомиелит жанасып жатқан буынға жайылып, іріңді буын қабынуын (артрит) туғызады. Кейбір жағдайларда ол жалпы іріңді инфекцияның жергілікті көрінісі болады, ал басқа жағдайда іріңді остеомиелит ошағының буынға жарылып шығуынан дамыған іріңді артрит қалыптасады.

Кейде жедел қан арқылы қалыптасқан остеомиелитте сүйектің іріңдеп, тозып, балқуынан болатын патологиялық сынық түріндегі асқынулар да кездеседі.

Жедел қан арқылы қалыптасатын остеомиелитті анықтау.

Ол үшін рентгенологиялық, ұсақдыбысты тексеру (УЗИ), томограмма, сканограмма, сұхбаттасу, сырқатнама жинау, әртүрлі клиникалық анықтау тәсілдері үлкен маңызды рөл атқарады. Бірақ, сүйектегі өзгерістер рентгенограммада ауру басталғаннан кейін 2-3 апта ішінде анықталмайтынын есте сақтаған жөн.

Жүйелі емдеу тәсілдері.

Жедел қан арқылы қалыптасқан остеомиелитті емдеу және қолайлы нәтижеге жету тек жүйелі емдеу тәсілдерімен яғни антисептик және антибиотиктермен қосып бір мезгілде хирургиялық әдістерді, әртүрлі қуатты дәрілер мен жалпы жетілдіруді, сауықтыру шараларын: қарқынды жоғарғы қысымда оттегін (ГБО), плазмаферез, лазер немесе кварц сәулесін, магнитті тоқ өрісін, ұсақдыбысты, т.б. емдеу жүйелерін қолданумен, аяқ – қолға қозғалыссыз қалып беруді, құнарлы тамақтандырумен қосарластыра жүргізеді.

Микробиологиялық сынақтың нәтижесіне байланысты остеомиелиттің іріңді ошақтарында антибиотиктерге тәуелді және төзімді қоздырғыштар бар кезінде әсер ету деңгейі кең көлемдегі антибиотиктер (гентамицин, ципрокс, кефзол, зинацеф, линкомицин), антисептиктер (хлорамин, диоксидин, метрид, трихопол, хлоргексидин, т.б.) мен сульфаниламид дәрілері қолданылады. Әртүрлі асқынулардың алдын алу және тиімді антибиотиктермен мен антисептиктерді жүйелі қолдану үшін жарадан жиі бактериологиялық сынақ жүргізіп, қоздырғыштардың түрін және олардың антибиотиктерге сезімталдығын, төзгіштігін анықтау керек. Антибиотиктерді еңгізу жолы: бұлшық етке, артерияға, венаға, лимфаға, жараға, сүйекке жіберіледі және олармен жүйелі емдеу ұзақ, жергілікті, үлкен мөлшерде, тиімді жүргізілуі керек.

Остеомиелиттің іріңді ошағына жүйелі әсер ету хирургиялық тәсілмен және аяқ немесе қолды бекітуден (иммобилизация), оларда тыныштық қалыптастырудан тұрады. Көптеген ауруларда сүйек қабы астындағы іріңдікті оның жұмсақ тіндерге ашылуын тоспай, уақытымен тіліп, жарып, сүйекке тесіктер (остеоперфорация) жасап, антибиотиктермен немесе антисептиктермен іріңді ошақтарды түтікше өткізгіштер арқылы қарқынды жуып, тазартуға тура келеді. Жұмсақ тіндердің қызып, ісінуі, томпайып, былқылдауы, сырқаттың бұл кезеңінде жедел хирургиялық емдеу шараларын қолдануға айырықша көрсеткіш болып табылады.

Жедел остеомиелитті аурулардың барлығында аяқ – қолда қимыл – қозғалысты тежеу жүргізіледі, ол гипсті лонгет салумен жүзеге асады.

Жалпы емдеу – сауықтыру шараларына үлкен көңіл бөлген жөн: бірінші кезекте – бұл жұғымды құнарлы тамақтану; қан, плазма, альбумин, гаммаглобулин, реополиглюкин, гемодез, изогем, глюкоза, Рингер, сода, хлорид калий ертінділерін құю, емдік физкультура жүргізу, физикалық, (кварц, электрофорез, магнит өрісі), гравитациялық тәсілдер – жоғары қысымды оттегі (ГБО), лазер, ҰКС, плазмаферез, т.б. қолданған жөн.

Жедел қан арқылы дамитын остеомиелиттің соңы клиникалық түріне, науқастың жасына, іріңді ошақтың орналасуына байланысты: аурудың толық жазылуымен, өзгерістердің созылмалы кезеңге өтуімен немесе ауыр өлім және әртүрлі асқынулармен бітуі мүмкін. Бірқаттар науқастарда ауру біртіндеп жыланкөзбен, шірінді сүйек кесектері (секвестр) түзіліп, созылмалы түріне айналуы мүмкін.

Созылмалы қан арқылы дамитын остеомиелит - тек іріңді үрдіс сүйек тінінің аз немесе көп бөлігін өліеттенуге әкеліп үлгерген жағдайларда дамиды. Остеомиелиттің бұл түрі сүйек қабы қабатының астындағы іріңдікті кешіктіріп операциямен жарғанда немесе іріңдік ұзақ уақыт жұмсақ тіндерге өздігінен жарылғанда қалыптасады. Одан кейін іріңдеп шіріген сүйек кесектерінің шірінділерімен бірге іріңдік қуысында оның арнайы қапшығы пайда болады. Шірінділер қапшығында сүйек қабығы арқылы жабылған жерде іріңді тесік пайда болады, сол арқылы іріңді жыланкөз жолы шірінді қуысымен байланысады.

Созылмалы остеомиелит баяу дамиды және бірнеше жылдарға созылады. Негізінен науқастарда дененің қызу әсері жоқ, аурсыну азырақ мазалайды. Бар көрініс – зақымдалған аяқ – қолда іріңді жыланкөздің болуымен және сол арқылы ірің мен шіріген сүйек кесектерінің жиі бөлініп шығуымен сипатталады. Шіріген сүйек кесегі алынғаннан кейін жыланкөз уақытша жабылуы мүмкін. Бірақ қайталана қабынып, асқынудан кейін дене қызуы көтерілуі мүмкін. Зақымдалған аймақта ауырсыну, қызару, ісіну болады да, жаңа іріңді жыланкөз қалыптасып ашылады, кейін сол арқылы сұйық ірің, ал кейде кішкентай сүйек шірінділері бөлініп шығады, соңынан жыланкөз қайта жабылуы мүмкін немесе көп уақыт бойы сақталып тұрады. Бұл кезде сүйек үсті қабығы (периост) қалыңдайды және үнемі ірің бөлінуден тері зақымдалады. Егер жыланкөз арқылы ірің ұзақ уақыт бөлінсе науқас бұл кезде көп белок жоғалтады. Бұдан басқа ұзақ созылмалы ішкі уланудың салдарынан ішкі ағзаларда берішті өзгеріс (амилоидоз) дамуы мүмкін. Сондықтан, мұндай науқастардың зәрін жиі белок пен цилиндрге тексерген жөн.

Созылмалы остеомиелитті емдеу ауқымды операция – секвестрэктомияға әкеледі. Оның мағынасы - шірінді сүйек бөлшектерін (секвестр) алып, сүйек миы қуысын ошақтардан тазартып және бұл қуысты бұлшық ет немесе ұйыған қанмен, шарбы майымен бітеулеп бекіту қажет.

Қарағанды мемлекеттік дәрігерлік академиясының хирургия мен травматология клиникаларында ірі қараның іш пердесін (брюшина) арнайы дайындау жүйесінен өткізіп, мұндай науқастарда шіріген сүйек алынғаннан кейін пайда болған бос қуыстарды тығындап бекіту үшін икемдеп құрастыру (пластика) әдісімен жабады (гетероткань).

Қорытынды

Остеомиелит (остеомилитис) - сүйек кемігінің қабынуы, асептикалық және инфекциондық түрлерін ажыратады. Өту ағымына қарай жіті және созылмалы деп бөлінеді.

Этиология: сүйек жарақаттануы, суу, жүдеу, гиповитаминоз.

Келесі себебі: жабық механикалық зақымдалу – асептикалық, стафилококтардың немесе басқа микрофлораның сүйек кемігіне енуі.

Патогенез: асептикалық үрдісте өтсе жазылуы мүмкін. Іріңді түрде жіті диффузды қабыну болып, ұлпа серозды – фибринозды сұйыққа толады.

Гематогенді остеомиелит – жіті және созылмалы түрлерін ажыратады.

Клиникалық белгілер: жоғары температураның кенеттен көтерілуі, зақымданған жерде ыстық ісіктер пайда болады, пальпацияда ауырсынады, қатты ақсайды, жергілікті лимфа түйіндері үлкейген, рентгенографияда сүйек деструкциясы көрінеді.

Диагноз: рентгеноскопия, клиникалық белгілер.

Болжам: күдікті және қауіпті.

Емдеу: тыныштық, дұрыс тамақтандыру, күтім. Сепсисті болдырмау үшін антибиотиктер, сульфаниламидтер, Кадыковтың камфорлы сұйықтығы, новокаинді блокада, қан құю.

Сүйек ішіне антибиотиктер қолдану /эритромицин, кевзол, эпициллин/.

Сүйекті қарқынды түрде бұзып жатқан остеомиелитте хирургиялық емдеу, зақымданған аймақты алып тастау, іріңді экссудаттың ағуына жағдай жасау, кюретаж. Қуысты фурацилинмен жуу эфир – спиртпен жуу, тыныштық.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. «Мал дәрігерлік препараттар» Алматы 1975ж.-126 бет.

2. «Мал дәрігерлігі жөніндегі анықтамалық» Алматы 1982ж. - 111бет. 3«Оперативтік хирургия» К.Қ. Мүрәлінов- 122бет.

3. Шакалов К.Н., Башкиров Б.А., Семенов Б.С.«Хирургические болезни сельскохозяйственных животных».-146бет.

4. «Жануарлар морфологиясы және латын терминологиясы» Оқулық – Алматы: ЖШС «Сөздік-Словарь», 2005 - 140 бет.

5. Ілиясов Б.К «Алғашқы ветеринариялық жәрдем»,107 бет.

6. «Ветеринариялық хирургия», Б.К. Ильясов. -77 бет.

1. Социальные нормы: понятия, виды.
2. Прочти фрагмент статьи великого российского ученого и общественного деятеля Д.С.Лихачева, обращенной к школьникам, и ответь на задания. «Отношения природы и человека – это отношения двух культур, каждая из которых по-своему общежительна, обладает своими «правилами поведения». И их встреча строится на своеобразных нравственных основаниях. Обе культуры – плод исторического развития, причем развитие человеческой культуры совершается под воздействием природы издавна (с тех пор как существует человечество), а развитие природы сравнительно с ее многомиллионным развитием – недавно, и не всюду под воздействием человеческой культуры. Одна (культура природы) может существовать без другой (человеческой), а другая (человеческая) не может. Но все же в течение многих минувших веков между природой и человеком существовало равновесие.

Найди в тексте и выпиши черты сходства мира природы и мира человека.

_______________________________________________________________________
Билет 2.

1. Социальные нормы и их значение в жизни человека (этикет, привычки, традиции и обычаи).
2. Прочитай текст и ответь на вопросы к тексту.

«В мире природы, где все взаимосвязано, исчезновение любого вида равнозначно смерти нескольких других. Разрыв единой биологической цепи в конечном итоге неизбежно отразится и на человеке.
Многие виды растений пользуются услугами конкретного опылителя, например бабочки и осы. Стоит уничтожить цветущее растение, часть опылителей покинет эту территорию или погибнет. Оставшиеся растения не смогут дать нужное количество плодов. В результате пострадают травоядные, питающиеся этими плодами, и хищники, охотящиеся на травоядных. Разрыв цепи питания со временем скажется на всех видах растений и животных затронутой экосистемы, в том числе на человеке, у которого есть своем место в этой системе. К чему приведет исчезновение любого вида в природе? Опираясь на содержание текста, составь логическую схему, показывающую последствия уничтожения одного конкретного вида растений или животных.

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

1. Права и обязанности граждан.
2. В рассказе Ю. Ермолаева «Две булочки» описана такая жизненная ситуация: мама предложила дочкам помочь убраться на кухне. В это время Наташа читала книгу о путешествии по Африке, а младшая, Оля, лепила из пластилина. Оля решила сначала помочь маме, а потом продолжить свои занятия. Наташа пообещала прийти чуть позже, после того, как прочитает несколько страниц. Немного погодя Оля вернулась в комнату за Наташей и сказала, что они с мамой уже почти всю посуду перемыли. Не отрываясь от книги, Наташа ответила сестре: «А меня здесь нет, я путешествую сейчас по Африке».

О ком из девочек можно сказать, что она поступила как взрослый человек. Свой ответ поясните.

1. Механизмы защиты прав ребенка. Основные документы о правах ребенка.

1. Одна мастерица связала шерстяной плед и продала его за 500 рублей. Она потратила 5 мотков шерсти за 60 рублей за моток. Другая мастерица изготовила кружевную скатерть и продала ее за 700 рублей. Она потратила на нитки 300 рублей и на бисер для украшения 120 рублей. Какую прибыль получила каждая мастерица? Объясни, почему ее размеры различаются.

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

1. Законы: понятия, виды. Конституция РФ – основной закон страны.

1. К какому виду бизнеса относятся перечисленные виды деятельности: перевозки грузов; предоставление кредита; закупка партии компьютеров; выпуск газет и журналов; доставка фруктов в магазин; гарантийный ремонт стиральной машины; продажа собственноручных выращенных овощей.

__________________________________________________________________________

1. Защита Отечества – долг и обязанность гражданина РФ.

1. Гражданин в нетрезвом виде при задержании попытался завладеть оружием милиционера. В результате борьбы гражданин был застрелен. Являются ли действия работника милиции неправомерными? Ответ поясни.

____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

1. Дисциплина. Внутренняя и внешняя самодисциплина. Её значение для общества.

1. Какие функции денег описаны в следующих ситуациях? Пенсионер получает пенсию. Мастер говорит клиенту: «За ремонт вашей обуви вам придется заплатить 250 рублей». Клиент заплатил мастеру 250 рублей за ремонт обуви. Служащий получил зарплату и отложил 1000 рублей, чтобы весной купить сыну велосипед.

____________________________________________________________________________

1. Правонарушение: виды, признаки. Состав преступной группы. Корыстные преступления.

1. «Сторонники сотрудничества с природой утверждают, что в наше время, когда возникли тяжелые экологические проблемы, вызванные неразумной хозяйственной деятельностью человека, нужно научиться по-новому относиться к природе». Что значит «по-новому относиться к природе»?

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

1. Юридическая ответственность и ее виды. Основные виды взысканий и наказаний.

2. Буратино на вырученные от продажи азбуки деньги решил открыть свое дело. На какие принципиальные вопросы он должен ответить, какие расчеты произвести, прежде чем приступить к практическому осуществлению своего намерения?

_________________________________________________________________________

1. Правоохранительная система, ее структура. Функции правоохранительных органов.
   
   
2. Вооруженная группа несовершеннолетних совершила нападение на магазин. По вызову прибыла группа милиции, которой нападавшие оказали сопротивление. Могут ли сотрудники полиции применить спецсредства или огнестрельное оружие? Аргументируй свой ответ.

_____________________________________________________________________________

1. Экономика и ее основные участники. Особенности натурального и товарного хозяйства.

1. «Переломным в жизни человека становится поступление в школу. Учение, в отличие от игры, становится обязательным занятием ребенка. У него появляются новые права и обязанности». О каких правах и обязанностях школьника ты знаешь?

_____________________________________________________________________________

1. Рациональное поведение потребителя и производителя.

2. Что делают государства всех стран для охраны окружающей среды?

_____________________________________________________________________________

1. Из чего складывается мастерство работника?

2. В перечне проступков отметь те, которые регулируются моралью: перешел улицу в неположенном месте; обидел своего товарища; отказался оплатить проезд в городском транспорте; оскорбил продавца в магазине; купил краденое; отказал в помощи пожилой соседке. Почему ты так думаешь?

1. Виды труда. Зарплата.

2. Объясните, как вы понимаете высказывание индейского вождя.

«… Земля не принадлежит человеку: человек принадлежит земле… все вещи взаимосвязаны, подобно крови, объединяющей одну семью… Человек не сплетает ткань жизни, он всего лишь прядь в ней. Все, что он причиняет этой ткани, он причиняет самому себе».

_____________________________________________________________________________

1. Производство: затраты, выручка, прибыль.

2. Водитель, ехавший с большой скоростью, не остановил машину на требования сотрудника ГАИ. Может ли быть применено огнестрельное оружие для остановки транспорта?

_____________________________________________________________________________

1. Бизнес. Виды и формы бизнеса.

2. Группа подростков позволила себе оскорбительные высказывания в адрес проходящего мимо полицейского. В ответ милиционер без предупреждения применил против них резиновую палку. Правомочны ли действия полицейского?

____________________________________________________________________________

1. Обмен, торговля, реклама.

2. Иван купил пачку печенья по цене 30 рублей.Цена школьного учебника в книжном магазине – 120 рублей. Какая функция денег проявилась в каждом данном примере?

_____________________________________________________________________________

1. Деньги и их функции.

2. Определите, кто поможет защитить ваши права в следующих ситуациях: а) вам угрожают расправой, украли телефон; б) соседи затопили вашу квартиру и не желают компенсировать причиненный ущерб; в) вас незаконно задержали, доставили в полицию, грубо с вами обращались.

_____________________________________________________________________________

1. Бюджет семьи. Источники основных доходов и направления основных расходов.

2. Найдите общие и переменные затраты.

Владелец фирмы вел документацию неаккуратно и пропустил часть записей о затратах на производство. Некоторые из них удалось восстановить. Расходы на аренду помещения – 25 тыс. р., зарплата рабочих – 50 тыс. р., расходы на покупку сырья – 75 тыс. р.. известно, что постоянные затраты составили 100 тыс. р.

__________________________________________________________________________

1. Основы рационального ведения домашнего хозяйства.

2. Пятнадцатилетний Вася П. систематически подкарауливал учеников начальной школы, заставлял их показывать содержимое карманов и портфелей, отбирал деньги и понравившиеся ему вещи. Как следует квалифицировать действия Васи с точки зрения Уголовного кодекса РФ? Может ли он быть привлечен к уголовной ответственности? Свой ответ поясните.

для7 классов в 2014-2015 учебном году

Пояснительная записка к экзаменационным билетам по обществознанию 7 класс.

Комплект билетов по обществознанию подготовлен на основе программы «Обществознание 5-9 классы. Пособие для учителей общеобразовательных учреждений». М., Просвещение. 2011. Авторы программы: Л.Н. Боголюбов, Н.И. Городецкая и с учётом федерального компонента государственного образовательного стандарта основного общего образования.

Экзаменационные билеты охватывают содержание курса по обществознанию за 7 класс.

Вопросы и требования к ответам ориентированы на базовые знания и умения учащихся. Билеты содержат типологически разные вопросы, каждый из которых позволяет оценить не только теоретические знания учащихся по обществознанию, но и умение анализировать источники (документы, выдержки из речи, цитаты и т.п.), решать практические задачи, а также выражать своё мнение и иметь свою позицию.

Вопросы в традиционной форме воспроизводят важнейшие тематические единицы курса. Они направлены на проверку теоретических знаний в социальной сфере, экономике, а также знания моральных и правовых норм, что одновременно предполагает умений их логично излагать, перестраивать, аргументировать и иных умений, предусмотренных требованиями к уровню подготовки учащихся.

Вопросы соответствуют содержанию учебника «Обществознание 7 класс, учебник для общеобразовательных учреждений». Под редакцией Л.Н. Боголюбова, Л.Ф. Ивановой. Рекомендовано Министерством образования и науки РФ. М., Просвещение, 2011.

Ответы на все вопросы экзаменационных билетов даются в устной форме.

Дата добавления: 2017-01-13