Тест тапсырмасы 1 страница. «Табиғатты үйлестіру негіздері» пәнінен

«Табиғатты үйлестіру негіздері» пәнінен

3, курс, 5В08100-«Мелиорация, жерді баптау және қорғау»

/шифрі, атауы/

мамандықтары білімгерлері үшін

1. Табиғатты пайдалану бұл

A) қоршаған ортаның пайдалы қасиеттерін адам тереңінен пайдалану

B) су ресурстарын және еңбек ресурстарын адам тарапынан пайдалану

C) топырақ ресурстарын адам тарапынан пайдалану

D) азықтық ресурстарын пайдалану

E) климат және жер ресурстарын пайдалану

2. Табиғатты пайдаланудың формаларын атап өтіңіз?

A) жалпы және арнайы

B) жалпы және жеке

C) арнайы және қоғамдық

D) қоғамдық

E) мемелекеттік

3. Табиғат ресурстарын пайдалану құқығы неге негізделген

A) лицензияға

B) келісімге

C) шарттарға

D) грантқа

E) шетке

4. Табиғатты пайдалану лицензиясының түрлері

A) табиғат ресурстарын жеке меншік акті, мемлекеттік қадағалау формасы

B) еңбек ресурстарын меншік акті, табиғатты реттеу және қадағалау формасы

C) мемлекеттік қадағалау формасы

D) табиғатты реттеу жолы

E) реттеу және қадағалау формасы

5. Табиғат ресурстарының лицензиясы бұл?

A) табиғат ресурстарын пайдалануға арнайы мекеме тарапынан берілген құжат

B) табиғат ресурстарын пайдалануға мекеменің құжаты

C) жеке адамдар тарапынан су ресурстарын пайдалану шаралары

D) балық аулауға құжат беру әдістері

E) аң аулауға берілген құжат түрі

6. Табиғатты пайдалану мәліметтері дегеніміз не?

A) аймақтар бойынша экологиялық тыйым салу жүйесі

B) регион бойынша экономикалық тыйым салу жүйесі

C) зона бойынша әлеуметтік тыйым салу жүйесі

D) ресурстар түрі бойынша тыйым салу жүйесі

E) учаскелер арасында тыйым салу жүйесі

7. Лимиттер қай объектілерге таралады?

A) жерді бөлу, су объектілері, орман және хайуанатты пайдалануды қорғау

B) жеке адамдар тарапынан су ресурстарын пайдалану шараларын қорғау

C) хайуанатты пайдалануды қорғау

D) су объектілеріне

E) жерді пайдалану

8. Биосфераға нелер жатады?

A) атмосфера, гидросфера және литосфера

B) атмосфера,гидросфера жіне ноосфера

C) гидросфера мен литосфера

D) атмосфера мен литосфера

E) ноосфера мен космос

9. Биосфера үшін нені басты орын деп біледі?

A) тірі заттардың барлығы, сұйық судың болуы, күн нұрының энергиясы

B) тірі заттардың барлығы және заттардың үш фазада болуы

C) сұйық судың болуы

D) күн нұрының энергиясы

E) заттардың үш фазада болуы

10. Заттардың алмасу негіздері

A) геологиялық, биологиялық

B) геологиялық, гидрогеологиялық

C) ботаникалық, хоатикалық

D) күшті, кіші

E) үлкен, орташа

11. Геологиялық алмасу неше жылдан бері келеді?

A) миллион жылдан

B) жүз жылдан

C) ондаған жылдан

D) бір неше жүз жылдан

E) бір неше ондаған жылдан

12. Заттардың алмасуында қандай организмдердің топтары болады?

A) продуценттер, консументтер, редуценттер

B) продуценттер, консументтер

C) консументтер, редуценттер

D) продуценттер, редуценттер

E) тек қана редуценттер мен консументтер

13. Продуценттер дегеніміз не?

A) автотрофты организмдер мен жасыл өсімдіктер

B) гидроморфты организмдер мен өлі өсімдіктер

C) тек қана автотрофты организмдер

D) тек қана жасыл өсімдіктер

E) арам шөптер

14. Консументтер дегеніміз не?

A) авторофты организмдермен қоректенуші гетеротрофты организмдер

B) ауадан қоректенуші организмдер және тікенекті шөптер

C) азонмен қоректенуші автотрофты организмдер

D) тікенекті шөптер

E) табиғи қоректенуші гетеротрофты организмдер

15. Редуценттер дегеніміз не?

A) организмдер, қоректенуші организмдер, бактериялар

B) донор арқылы қоректенуші организмдер

C) топырақ құнарлығынан қоректенуші организмдер

D) жыртқыш организмдер

E) бактериялардан қоректенуші организмдер

16. Табиғат пен қоғамның қарым-қатынас формаларын атап өтіңіз?

A) экономикалық, экологиялық

B) экономикалық, өндірістік

C) экологиялық, биологиялық

D) глобальды, жеке

E) жеке, қоғамның

17. Адамның әсерінен келетін жағымсыз бағыттарды атап өтіңіз?

A) қоршаған ортаның ластануы, табиғат ресурстарының бұзылуы мен кемуі

B) қоршаған ортаның ластануы және қоршаған ортаның қайта қалыптасуы

C) табиғат ресурстарының бұзылуы мен кемуі

D) табиғи ресурстардың азайуы

E) қоршаған ортаның қайта қалыптасуы

18. Планетамыздың жер бетінің ауданы қанша?

A) 510 млн км²

B) 610 млн км²

C) 710 млн км²

D) 410 млн км²

E) 450 млн км²

19. Планетамыздың жер бетінің қанша пайызы бөлігін су қамтиды

A) 70,8%

B) 60,8%

C) 71,0%

D) 74,0%

E) 75%

20. Планетамыздағы су ресурстарының қанша бөлігі (тұздалған)

A) 98%

B) 96%

C) 94%

D) 92%

E) 90%

21. Планетамыздың тұщы су бөлігі қанша

A) 28 млн.км³

B) 25 млн.км³

C) 23 млн.км³

D) 21 млн.км³

E) 20 млн.км³

22. Шаруашылықта пайдалануға мүмкін болған су бөлігі қанша

A) 4,2 млн.км³

B) 3,2 млн.км³

C) 3,6 млн.км³

D) 3,8 млн.км³

E) 3,4 млн.км³

23. Барлық гидросфера көлемінің неше пайызы шаруашылықта пайдаланатын суға жатады

A) 0,3 %

B) 0,4 %

C) 0,5 %

D) 0,6 %

E) 0,2 %

24. Тұщы сулардың қанша пайызы жер асты суларынан тұрады

A) 14%

B) 16%

C) 18%

D) 12%

E) 10%

25. Топырақ қандай фазалардан тұрады?

A) қатты, сұйық және газ тәрізді

B) қатты және сұйық, ауыр

C) сұйық және газ тәрізді

D) қатты және газ тәрізді

E) ауыр және бос

26. Топырақтың пайда болуы қандай факторларға байланысты

A) өсімдіктер, жануар организмдеріне, микроорганизм, климат, рельефке

B) жануарлар мен өсімдік дүниесіне және жергілікті жердің рельефіне

C) микро және макро организмдерге

D) климат пен өсімдік дүниесіне

E) жергілікті жердің рельефіне

27. Топырақтың физикалық қасиеттері неге байланысты

A) ана жынысының мінезіне

B) жергілікті жерге

C) климат жағдайына

D) ыза су көздеріне

E) сыртқы орта жағдайына

28. Топырақтың физикалық қасиеті нені белгілейді

A) заттардың алмасу тездігін, су және жылылық режімі

B) топырақтың минерологиялық түзілуі

C) топырақтың химиялық түзілуі

D) азықтық элементтердің мөлшері

E) топырақ типтері мен қасиеттері

29. Жер бетінің құрғақтануы дегеніміз не

A) кең территорияның ылғалдылығының азайуы процессінің комплексі

B) суды қысқарту бағытының комплекс факторлары мен жайлауды пайдалану комплексі

C) жайлауды пайдалану комплексі

D) техникаларды қолдану комплексі

E) биологиялық өнімділікті қысқарту комплексі

30. Топырақ эрозиясы дегеніміз не?

A) топырақтың жел, су, техника және ирригация әсерінен бұзылуы

B) топырақтың климат әсерінен бұзылуы

C) топырақтың су әсерінен бұзылуы

D) желдің әсерінен топырақтың бұзылуы

E) антропогенді фактор әсерінен топырақтың бұзылуы

31. Топырақтың қандай жағдайында су эрозиясы пайда болады?

A) 1-2 %

B) 2-3 %

C) <2%

D) <3%

E) <4%

32. Өндірістің техногенді жетілуі неге алып келеді?

A) ластануға, екінші рет тұздануға және топырақтың эрозиясына

B) ластануға және топырақтың солонецке айналуына

C) солончактардың пайда болуына

D) топырақ эрозиясының пайда болуына

E) топырақтың тұздануына

33. Биосфера немен ластанады?

A) қатты шығындармен, ақаба сулармен және газды шығындармен

B) қатты және газды шығындар

C) ақаба сулар және қатты шығындар

D) зиянды металдармен

E) зиянды углеводородтармен

34. Табиғат ортасының сапасы дегенде нені түсінеміз?

A) экологиялық жүйенің жағдайын

B) заттардың алмасу процессін

C) өмірдің қайта өндірілуін

D) зат пен қуат алмасуын

E) сапалы сұрақтар

35. Қоршаған ортаның сапасын мөлшерлеу дегеніміз не?

A) мүмкін болған әсер көрсеткіштерін жаңалау процессі

B) зиянды әсерді лимиттестіру және мөлшерлеу сұрақтары

C) табиғи ортаның сапасын бағалау

D) табиғи ортаның тиімді дәрежесі

E) мөлшерлеу сұрақтары

36. Мөлшер дегеніміз не?

A) әсер етудің мөлшері

B) әсер етудің түрі

C) әсер етудің лимиті

D) сапа критериясы

E) жүйе жағдайы

37. Сапа мөлшерлері қандай талаптарға ие

A) халықтың экологиялық қауіпсіздігі, ген фонды қорғау

B) халықтың экологиялық қауіпсіздігін және қамтамасыз ету

C) табиғи жағдайды пайдалануды қамтамасыз ету

D) шаруашылық жағдайлардың дамуын тұрақты қамтамасыз ету

E) табиғи жағдайдың қайта өндірілуін қамтамасыз ету

38. Қоршаған ортаның сапа мөлшерлері қандай топтарға бөлінеді

A) санитарлық-гигиеналық, өндірістік-шаруашылық, жалпы

B) санитарлық-гигиеналық, жалпы барлығы мүмкін болғандай

C) өндірістік-шаруашылық, жалпы

D) қоғамдық, жеке, жалпы

E) барлығы мүмкін болғандай

39. Санитарлы-гигиеналық мөлшер дегеніміз не

A) зиянды заттардың МКК мөлшері, физикалық және радиациялық әсерлері

B) физикалық әсер мөлшері және зиянды заттардың концентрациясы

C) радиациялық әсердің мүмкін болған деңгейінің мөлшері

D) зонаның санитариялық қорғау мөлшері

E) зиянды заттардың концентрациясы

40. Жазықтық эрозия қалай түзіледі?

А) судың топырақ бетімен жаппай қозғалысының нәтижесінде пайда болады

В) желдің топырақ бетімен жаппай қозғалысының нәтижесінде пайда болады

С) минералдың топырақ бетімен жаппай қозғалысының нәтижесінде пайда болады

D) азоттың топырақ бетімен жаппай қозғалысының нәтижесінде пайда болады

Е) фосфордың топырақ бетімен жаппай қозғалысының нәтижесінде пайда болады

41. Үйме (жал) дегеніміз не?

А) Топырақ үйінділері

B) Ақаба суларын қабылдайтын қазындылар

C) Еңістігі 0,01 территориялар

D) Улы химикаттармен ластанған жерлер

E) Ауыр металдармен ластанған жерлер

42. Гидроүйме (гидрожал) дегеніміз не?

А) Шаю әдісімен тұрғызылатын үймелер

В) Ақаба әдісімен тұрғызылатын үймелер

С) Фильтрациялық әдісімен тұрғызылатын үймелер

D) Ыстық әдіспен тұрғызылатын үймелер

Е) Суық әдіспен тұрғызылатын үймелер

43. Үймелердің қоршаған ортаға жағымсыз әсерін төмендетуін қамтамасыз ететін шараларды атап шығыңдар

А) Баурайларға оңтайлыға келтіру және тийісті көгаландыру

В) Шаңды басу және тийісті көгаландыру

С) Су эрозиясынан сақтандыру

D) Қарқынды желдетуден және бұзылудан сақтандыру

Е) Фильтрацияға қарсы құрылымдар орналастыру

44. Кез келген жағдайларда қандай болсын үймелердің түзілуінің алдында не болу керек?

А) Оның табанандағы топырақтың жоғарғы қабатын алу

В) Биологиялық үрдістерді деак­тивациялау

С) Ылғалды сақтау және жинау

D) Су және қоректік тәртіпті реттеу

Е) Топырақты арам шөптерден тазарту

45. Органикалық қалдықтардың 1/10-1/3 мөлшері ыдырау үрдісінде орнықты құрылым

А) қарашірік құрылады

В) майлар құрылады

С) азотты заттар құрылады

D) көміртегі құрылады

Е) лигнин құрылады

46. Топырақтағы органикалық қалдықтардың ыдырау жылдамдығы

А) ылғал мөлшеріне және температураға байланысты болады

В) микроорганизмдердің санына байланысты болады

С) топырақ ауасының мөлшеріне байланысты болады

D) топырақтың химиялық құрамына байланысты болады

Е) топырақтың физика-механикалық қасиеттеріне байланысты

47. Топырақтың органикалық заты негізінен төмендегі элементтерден құралады

А) көміртегі, оттегі, сутегі, азот

В) көміртегі, оттегі, сутегі, фосфор

С) оттегі, сутегі, көміртегі, калий

D) оттегі, сутегі, азот, кальций

Е) сутегі, көміртегі, азот, натрий

48. Органикалық заттардың анааэробты жағдайда ыдырау кезінде қандай заттардың мөлшері көп болады?

А) СН₄ және Н₂ S

В) NО₃ және Р₂О₅

С) К₂О және СО₂

D) NН₃ және Н₂О

Е) СН₄ және NО₃

49. Топырақтың тығыздығы

А) табиғи бітімдегі құрғақ топырақтың көлем бірлігіндегі массасы

В) табиғи түрде ылғалданған топырақтың көлем бірлігіндегі массасы

С) табиғи жағдайдағы топырақ көлемінің оның массасына қатынасы

D) табиғи жағдайда топырақтың физикалық күйін сипаттайтын шама

Е) табиғи жағдайда топыраққа әсер ететін сыртқы күштерге қарсылығы

50. Бақылаусыз қалдықтарды шетке шығару неге әкеледі?

А) Жер асты және жер бетіндегі сулардың, шекаралас жерлердің ластануына, ауадағы метанның және басқа шіру нәтижелерінің жоғары құрамына, инфекциялық ауруларды тудыратын, егеуқұйрықтардың және шыбындардың көбуіне әкеледі

В) Жер асты және жер бетіндегі сулардың, шекаралас жерлердің ластануына, ауадағы метанның және басқа шіру нәтижелерінің төменгі құрамына, инфекциялық ауруларды тудыратын, егеуқұйрықтардың және шыбындардың көбуіне әкеледі

С) Жер асты және жер бетіндегі сулардың, шекаралас жерлердің ластануына, ауадағы метанның және басқа шіру нәтижелерінің құрамының төмендеуіне, инфекциялық ауруларды тудырмайтын, егеуқұйрықтардың және шыбындардың азаюына әкеледі

D) Жер асты және жер бетіндегі сулардың, шекаралас жерлердің ластануына, ауадағы метанның және басқа шіру нәтижелерінің төменгі құрамына, инфекциялық ауруларды тудырмайтын, егеуқұйрықтардың және шыбындардың азаюына әкеледі, малдардың бағалы тұқымдарын аулап, арнайы жерлерге қоныс аудару

Е) Үйме массасындағы жанғыш заттардың құрамын төмендеуіне, инфекциялық ауруларды тудыратын, егеуқұйрықтардың және шыбындардың көбуіне әкеледі

51. Бедерлiк құрылымдардың көлденең өлшемдерi жүздеген км жететiн жер бедерiн

А) мегарельеф деп атайды

В) мезорельеф деп атайды

С) макрорельеф деп атайды

D) нанорельеф деп атайды

Е) микрорельеф деп атайды

52. Әк енгізуге мұқтаж топырақтар

А) қышқыл

В) құнарлы

С) құмдақ

D) бейтарап

Е) сортаң

53. Шағын шұңқырлар мен төбешiктерден тұратын жер бедерi қалай аталады?

А) микрорельеф

В) мезорельеф

С) макрорельеф

D) нанорельеф

Е) мегарельеф

54. Жан- жануарлардың iс- әрекетiнен пайда болатын жер бедерiнiң формасы қалай аталады?

А) нанорельеф

В) мегарельеф

С) макрорельеф

D) микрорельеф

Е) мезорельеф

55. Қай жауапта топырақ түзiлу құбылысына қатысатын тiрi ағзалар дұрыс келтiрiлген?

А) жоғары жәнетөменгi сатылы өсiмдiктер, микроағзалар, омыртқасыздар және омыртқалы жануарлар

В) өсiмдiктер, саңырауқұлақтар, микроағзалар, омыртқасыздар, шылаушындар, жәндiктер, жануарлар

С) жоғары сатылы өсiмдiктер, төменгi сатылы өсiмдiктер, микроағзалар, жәндiктер, жорғалаушылар

D) төменгi сатылы өсiмдiктер, саңырауқұлақтар, микроағзалар, шылаушындар, жәндiктер, бактериялар

Е) жоғары жәнетөменгi сатылы өсiмдiктер, омыртқалы жануарлар, бауырымен жорғалаушылар

56. Желдің әрекетінен пайда болған жыныс

А) эол

В) бор

С) туф

D) трахит

Е) торф

57. Коллоидтардың ерітіндіден тұнбаға түсуін қалай атайды?

А) коагуляция

В) пептизация

С) алмасу

D) гетероген

Е) электролит

58. Пептизация бұл

А) коллоидтардың тұнбадан ерітіндіге өту үрдісі

В) коллоидтардың ерітіндіден тұнбаға өту үрдісі

С) коллоидтардың дисперстік фазасы

D) коллоидтардың физикалық сіңіру қабілеті

Е) коллоидтардың химиялық сіңіру қабілеті

59. Коллоидтардың “золь” күйі дегеніміз не?

А) ерітінді

В) тұнба

С) қатты зат

D) газ

Е) плазма

60. Коллоидтардың “гель” күйі дегеніміз не?

А) тұнба

В) қатты зат

С) газ

D) ерітінді

Е) плазма

61. Коллоидтар қандай жағдайда коагуляцияланады?

А) кепкенде және тоңазығанда

В) химиялық реакцияларға қатысқанда

С) топырақтың ылғалдылығы артқанда

D) топырақтағы тұздардың мөлшері кемігенде

Е) қарашіріктің мөлшері артқанда

62. Полигон дегеніміз не?

А) Қатты тұрмыстық қалдықтарының нысандары

В) Сұйық тұрмыстық қалдықтарының нысандары

С) Газды тұрмыстық қалдықтарының нысандары

D) Табиғи тұрмыстық қалдықтарының нысандары

Е) Коммуналды-тұрмыстық қалдықтарының нысандары

63. Топырақтан өсімдіктер оңай сіңіретін судың түрін көрсетіңіз

А) капиллярлық су

В) химиялық байланысқан су

С) жарғақты су

D) гравитациялық су

Е) гигроскопиялық су

64. Топырақ түйіршіктерімен 6-10 мың атмосфера күшпен байланысқан толпырақ суының түрін атаңыз

А) жарғақты су

В) капиллярлық су

С) гигроскопиялық су

D) мұз түріндегі су

Е) гравитациялық су

65. Ауаның су буымен толық қаныққан кезіндегі топырақпен сіңірілген ылғал қалай аталады?

А) ең жоғарғы гигроскопиялық ылғал

В) толық су сиымдылық

С) шекті су сиымдылық

D) далалық су сиымдылық

Е) капиллярлық су сиымдылық

66. Топырақтың су өткізгіштігі

А) механикалық құрамына, органикалық заттардың қорына байланысты

В) топырақтағы қоректік заттардың мөлшеріне байланысты

С) топырақтағы көмір қышқыл газдың мөлшеріне байланысты

D) топырақтағы тұздардың мөлшеріне байланысты

Е) топырақтағы микроорганизмдердің түрлеріне байланысты

67. Жер бедері (рельеф) қандай күштердің әсерінен құралады?

А) эндогендік және экзогендік күштердің әсерінен

В) жердің гравитациялық күштерінің әсерінен

С) күн жүйесіндегі планеталардың өзара тартылыс күштерінің әсерінен

D) космостық күштердің әсерінен

Е) тек қана эндогендік күштердің әсерінен

68. Жер сілкінісі ошағы орналасқан орынды қалай атайды?

А) гипоцентр

В) гелиоцентр

С) эпицентр

D) сейсмоцентр

Е) экоцентр

69. Тау жыныстарының ұсақ түйіршіктерін жел ұшырып әкетіп тасымалдауын

А) дефляция деп атайды

В) дефоляция деп атайды

С) денудация деп атайды

D) денитрификация деп атайды

Е) дегидрация деп атайды

70. Топырақ түзілу үрдісі

А) биосфераның және сыртқы ортаның арасындағы энергия және зат алмасу

В) литосфераның және стратосфераның өзара әрекеттесуі

С) жан-жануарлар дүниесінің атмосферамен және литосферамен байланысы

D) ылғалдың геологиялық үлкен айналымы кезінде байқалатын үрдіс

Е) сыртқы ортаның газ алмасуы кезінде байқалатын үрдіс

71. Қандай температурада топырақтағы тірі организмдердің тіршілігі нашарлайды, немесе мүлдем тоқтайды?

А) > +40⁰С

В) > +30⁰С

С) > +25⁰С

D) > +45⁰С

Е) > +10⁰С

72. Топырақтың қандай температуралары тірі организмдер үшін қолайлы?

А) +20⁰С- +25⁰С

В) +10⁰С- +15⁰С

С) +5⁰С-- +10⁰С

D) +30⁰С- +35⁰С

Е) +40⁰С- +45⁰С

73. Ең жас топырақ түрін атаңыз

А) тундра топырақтары

В) шымдық топырақтар

С) қара топырақтар

D) сұр топырақтар

Е) тақырлар

74. Топырақ түзілу үрдісінде ең маңызды роль атқаратын тірі организмдерді атаңыз

А) бактериялар

В) саңырауқұлақтар

С) актиномицеттер

D) сүтқоректілер

Е) инфузорлар

75. Биогаз ненің арқасында түзіледі?

А) Метантүзуші бактериялардың тіршілігінің нәтижесінде түзіледі

В) Ұшатын бактериялардың тіршілігінің нәтижесінде түзіледі

С) Малдардың тіршілігінің нәтижесінде түзіледі

D) Өсімдіктердің тіршілігінің нәтижесінде түзіледі

Е) Адамдардың тіршілігінің нәтижесінде түзіледі

76. Биогаз не болып табылады?

А) Метан, диоксид көміртегі және басқа газдардың экологиялық қауіпті қоспасы болып табылады

В) Азот, диоксид көміртегі және басқа газдардың экологиялық қауіпті қоспасы болып табылады

С) Гелий, диоксид көміртегі және басқа газдардың экологиялық қауіпті қоспасы болып табылады

Дата добавления: 2017-01-14