Фотограмметриялық тест.

Активті әдіспен алынатын, радиолокациялық суреттер нені зерттеді?

*Теңіздегі мұздықтар                                                                                

*Сулардың мұнаймен ластануы

Ақз-дің кең дамуы немен байланысты болды?

*Компьютерлік технологияның дамуымен

*ГАЖ пайда болуынан

АҚШ-тың ЖҚЗ арналған ғарыштық ұшу аппараттары:

* LANDSAT *NOAA * GeoEye    

Ақпаратты дәл уақытында алу-бұл: 

*Тапсырыс берушіге ақпарат берудің мерзімі

*Ақпараттарды радиоканалдар арқылы жердегі қабылдау станцияларына беретін борттық құралдардың болуы       

*Түсірістің деректерін шынайы уақыт режимінде беру         

Алғаш ЖҚЗ мәліметтерін пайдалану технологиясын құру кезеңінде ажырас бөлігі ретінде бір уақытта ғарыштан және ұшу апараттарынан бірдей түсіру жүйелерімен қамтамасыздандырылған жергілікті жер полигондары саналған. Мұндай жерсеріктік сынамалардың мақсаты:

* Дешифрлеу технологиясын өңдеу

* Тақырыптық дешифрлеу технологиясын өңдеу

* Ландшафт объектілерінің спектральды сипаттамаларын анықтау

Алғашқы геостационарлы спутниктерді атаңыз:  *GOES *Meteosat

Алғашқы ғарыштық суреттер қандай биіктіктерден алынды?

*270 м *800 м

Алғашқы кездегі ғарыштан Жердің аналогты фотобейнесін алудағы ғарыштық ұшу аппараты:

*Аполлон * Восток – 2 *Союз – 9

Алғашқы сканерлі суреттері қандай зымырандардан алынды?:

*Метеор *Тирос

Алыну технологияларына байланысты ғарыштық түсірістерді жіктеу:

* Фотографиялық Радиолокациялық

*Сканерлік

Аналитикалық аспапта жұмыстарды орындауға кіретін қажетті блоктар

* Суреттердің өлшеуін қамтамасыздандыру

*Мәліметтерді өңдеу

*Шыққан мәліметтерді құру

Аналитикалық аспаптарда суреттерді геодезиялық бағдарлау жұмыстарына кіреді

* Тірек және бақылау нүктелеріне өлшеуіш марканың автоматты жылжуы

*Стереомодель бетімен марканы стереоскопиялық біріктіру

* Отчеттарды тіркеу

Аналитикалық аспаптарда суреттерді өңдеу процесстері

* Дайындық жұмыстары

* Ішкі және өз ара бағдарлау

* Геодезиялық бағдарлау және түсіріс

Аналитикалық әдіспен жер бетінде түсірілген суреттерді өңдеуде 

* Нүкте координаталарын өлшейді

* Параллакстарды өлшейді

* Объект нүктесінің координаталарын есептейді

Аналитикалық маршрутты фототриангуляция тәсілдері

*Аздап тәуелді модельдер

* Тәуелсіз модельдер

* Буын

Аналитикалық тәсілмен суреттерді трансформациялауда координаталарды есептеудегі қажетті шамалар:

* сурет еңісінің фокустық ара қашықтығы

* суреттің негізгі нүктесінің координаталары

* косинус бағыттаушылар

Аналитикалық универсалды стереоаспап құрамына кіреді  

* Стереокомпаратор

* Координатограф

* Электронды есептеу машинасы

Аналитикалық фототриангуляцияның аналогтыдан артықшылығы

*Өте жоғары дәлділік

* Өте жоғарғы өңімділік

*Универсалдылығы

Аналитикалық фототриангуляцияда өте көп кездесетін қателіктерге кіреді

*Фотокамераның объектив дисторциясы

*Атмосфералық рефракция

* Жер қисықтығы 

Аналогты аспаптарда дайындық жұмыстары

* Бастапқы материалдар мен мәліметтерді жинақтау

*Фэрофототүсіріс аспаптарының арнайы көрсеткіштерін ажырату

* Аспаптың көрсеткіштерін есептеу және оны жұмысқа дайындау

Аналогты аспаптарда дайындық жұмыстары аяқталады

*Аспаптың кассетасына суреттерді бекітумен

* Кассеталарда суреттерді центрлеумен

*Аспаптың нөлдік орындарына қатысты шкалалар отсчетын орнату

Аналогты аспаптарды жұмысқа келтіру есебіне кіреді

*Жобалау базисі

*Аспаптың фокустық ара қашықтығы

* Модельдің вертикалды және горизонтальды масштабы

Аналогты стереофотограмметриялық құралдардың көмегімен топоплан құру дәлдігіне әсер ететін физикалық факторлар * Жердің дөңестігі *Рефракция       * Объектив дисторсиясы

Аналогті стереофотограмметриялық құралдардың көмегімен топоплан құру дәлдігіне әсер ететін әдістемелік факторлар *План дайындау технологиясы

* Жер жағдайын және бедер түсіру

*План сызу

Аналогты фототриангуляция торабының жобасына еңгізеді 

* Планды-биіктік негіздің тірек нүктелерін

* Үш қабат бойлық жабынды зонасында орналасқан байланыстырушы нүктелерді

* Жеке модельдегі нүктелерді өңдеу мен осыған тән нүктелер

Ара қашықтықтан зерделеудің (ақз) заманауи дәуірі қай жылы басталды?

*1972 ж.

*60- жылдардың соңы

Аралас топографиялық түсіріс негізгі жұмыстары

*Аэрофототүсіру

* Суреттерді пландық байланыстыру

* Фотоплан дайындау

Аралас топографиялық түсіріс негізгі тәсілдері: * Пландық және биіктік негізді жиілендіру

* Бедер түсіру және дешифрлеу

* Карта оригиналын сызу және безендіру

Аралас топографиялық түсіріс тәсілінде биіктік негізді жиілендіру байланысты

*Жер жағдайының күрделілігіне

* Бедер қимасының биіктігіне

*Берілген биіктік негіздің орналасуына

Арналуы мен маршруттар санына байланысты фотопландар түрлері

*Топографиялық

* Арнайы

* Бір маршрутты және көпмаршрутты 

Аспаптар тасымалдаушыға байланысты түсіріс қандай түрге бөлінеді?

*Әуетүсіріс *Ғарыштық түсіріс

Аспапты тәсілде қолданылатын аспаптар

* Оптико-механикалық

*Оптикалық *Механикалық

Атмосферадан өтерде электромагниттi сәулелер келесіге ұшырайды:

*Сәуленің рефракциясы

*Сәуленің әлсіреуі

Ауылдық тұрғын елдің фотопланын дайындау кезінде пайдалану жерінің көшірмесінде көрсетілетін аттар

*Ауданның аты *Тұрғын елдің аты

*Қожалықтың аты

Ауылшаруашылық дақылдардың қашықтан анықтауға болатын жағдайлар

* Орналасу орнын

* Егістік көлемін

*Жол торабына жақындығын

Ауылшаруашылық дешифрлеу кезінде ауылшаруашылық өндіріске жатпайтын жерлердің түрлері:

*Тастақтар

*Ормандар

* Тақырлар

*Тоғайлар

* Қазба бойлық өндіру орындары

*Сор жерлер

*Өндіріс өнімдерімен ластанған учаскелер

Аэроғарыштық суреттердегі геобайланыстыру немесе бағдарланатын объектілердің координаталарын анықтау олардың ары қарай қолдануына қажетті шарт болып табылады. Бұл жұмыстың тиімділігін арттыру :

* Спутниктік радионавигациялық жүйелерді құру

* GPS құру

* ГЛОНАСС құру

Аэроғарыштық түсіріс масштабы 1:1 000 000. Кеңістік шешімділік 20 м. Бейне масштабындағы кеңістік шешімділік (R¢):

* R¢≤0,02 мм * R¢≥0,02 мм * R¢=0,02 мм            

Аэроғарыштық түсіріс масштабы 1:1 000 000. Кеңістік шешімділік 30 м. Бейне масштабындағы кеңістік шешімділік (R¢):

* R¢=0,03 мм * R¢≤0,03 мм *R¢≥0,03 мм                                                                            

Аэроғарыштық түсіріс мәліметтері келесі ғылыми салалар зерттеулерінде пайдаланылады:

*Геодезия мен геология

* Табиғи ресурстарды зерттеу

* Геодезия және геоақпараттану

Аэроғарыштық түсірістерді ұлғайту коэффициентін есептеу элементі:

* Түсіріс масштабы

*Бейненің келтірілген масштабы                              

* Камераның фокустық арақашықтығы 

Аэроғарыштық түсірістердің нақты кеңістік шешімділігі суреттің жергілікті жер жағдайына байланысты жан-жақты бағаланады. Аэроғарыштық түсіріс суреттерінің детальды түсірілуін анықтау формуласының элементі: 

* Бейне масштабындағы кеңістік шешімділік

*Бейненің кеңістік шешімділігі

* Бейне масштабы      

Аэроғарыштық түсірістердің нақты кеңістік шешімділігі суреттің жергілікті жер жағдайына байланысты жан-жақты бағаланады. Жан-жақтылық көрсеткіші:

*Бейне элементтерінің мөлшері (пикселі)

* Бейне масштабындағы кеңістік шешіміділік

* Келтірілген масштаб

Аэроғарыштық түсірістердің нақты кеңістік шешімділігі суреттің жергілікті жер жағдайына байланысты жан-жақты бағаланады. Жан-жақтылық характеристикасының формуласы:

*     *  

*    

Аэроғарыштық түсірістің бейнесінің масштабы 1:100 000. Кеңістік шешімділік 20 м. Бейне масштабындағы кеңістік шешімділік (R¢):

* R¢=0,20 мм * R¢≤0,20 мм * R¢≥0,20 мм          

Аэроғарыштық түсірістің бейнесінің масштабы 1:100 000. Кеңістік шешімділік 30 м. Бейне масштабындағы кеңістік шешімділік (R¢):

* R¢=0,30 мм   * R¢≤0,30 мм *R¢≥0,30 мм                                                                 

Аэроғарыштық түсірістің бейнесінің масштабы 1:100 000. Кеңістік шешімділік 10 м. Бейне масштабындағы кеңістік шешімділік (R¢):

* R¢=0,10 мм * R¢ ≤ 0,10 мм * R¢≥0,10 мм                 

Аэроғарыштық түсірістің бейнесінің масштабы 1:1 000 000. Кеңістік шешімділік 10 м. Бейне масштабындағы кеңістік шешімділік (R¢):

* R¢=0,01 мм * R¢ ≤ 0,01 мм * R¢≥0,01 мм               

Аэросуреттер көрініс тұрғызу тәсіліне байланысты бөліну топтары:

*Кадрлік * Майда *Аумақтық

*Жарықшақ (щелевой)

Аэросуреттерді көру түрлері

* Монокулярлық

* Бинокулярлық

*Стереоскопиялық

Аэросуреттің орталық нүктесін ата

* бас нүкте, надир нүкте, бұрамалануы нөлге тең нүкте

* бас нүкте                                                                                                                                       

* надир нүкте

Аэросуреттердегі нүкте көріністерінің бұрмалануы байланысты

*Түсіру биіктігіне

* Жер бедеріне

*Фокус ұзындығына

Аэросуреттердің ішкі бағдарлау элементі:

* Негізгі нүкте абциссасы

*Негізгі нүкте ординатасы

* Аэрофотоаппараттың фокус ұзындығы

Аэросуреттердің сыртқы бағдарлау элементтері:

*Кескіндеу ортасының абциссасы (X_s)

* Кескіндеу ортасының ординатасы (Y_s)

* Аэросуреттің көлбеу бұрышы (a_r)

* Негізгі вертикаль және абцисса арасындағы бұрыш (ӕ)

* Негізгі вертикаль кескіннің геодезиялық координаталар жазықтығындағы бұрылу бұрышы (t)

*Кескіндеу ортасы (S)

Аэросуреттердің сыртқы бұрыштық бағдарлау элементі:

*Аэросуреттің көлбеу бұрышы (a_r)

* Негізгі вертикаль және абцисса арасындағы бұрыш (ае)

*Негізгі вертикаль кескіннің геодезиялық координаталар жазықтығындағы бұрылу бұрышы (t)

Аэросуреттердің сыртқы сызықтық бағдарлау элементі:

*Кескіндеу ортасының абциссасы (X_s)

*Суреттің негізгі нүктесі (O)

*Негізгі нүкте ординатасы (y₀)

*Кескіндеу ортасының биіктігі

Аэротүсірістер масштабына қарай бөліну топтары: *Орта * Майда * Ірі

Аэрофотоаппараттың оптикалық осінің вертикаль жазықтағы байланысты түсіруді бөлу топтары:

* Горизонталь * Пландық

* Перспективалық

Аэрофотограмметрияда қолданылатын координата жүйелері

* Жазық *Кеңістік * Геодезиялық

*Sxyz   *oxy, o'x'y'

* АХУZ, О_гХ_гУ_гZ_г

Аэрофотокамерада қосымша ақпарат тіркеу тетігінің көмегімен ақпараттар аэросуреттер бетінде бейнеленеді:

* Сағат * Кадр нөмірі *Деңгейлік көрінісі

Аэрофотообъективтің негізгі көрсеткіші:

*Фокус ұзындығы

* Көріну бұрышы

 *Анықтау қабілеті

Аэрофотосурет бейнесінің масштабын есептеу формуласына кіретің шамалар

* Суретке түсіру биіктігі

*Фотокамераның фокустық ара қашықтығы 

* Суреттің еңіс бұрышы

Аэрофотосуреттерді өзара бағдарлаудың бірінші жүйесіне кіреді

*Бірінші және екінші суреттердің өз жазықтығында бұрылу бұрышы

*Бірінші және екінші суреттердің бойлық бұрыш еңісі

*Бірінші және екінші суреттердің лөлденең бұрыш еңісі

Аэрофотосуреттерді өз ара бағдарлаудың екінші жүйесіне кіреді

* Суреттің өз ара бойлық еңіс бұрышы

* Суреттің өз ара көлденең бұрыш еңісі

* Суреттің өз ара бұрылу бұрышы

Аэрофотосуреттерді пландық және биіктік байланыстыру жұмыстары:

*Байланыстыру жобасын құрастыру

*Негіз нүктелерін жер бетінде бекіту

*Далалық өлшеу

Аэрофототопографиялық жұмыстарды жүргізудің технологиялық құрылымында анықталатын жұмыстар

* Егу жұмыстарының орындалу сапасын анықтау

*Тыңайтқыш енгізудің біркелкілігін анықтау

* Егістіктің тазалығын анықтау

* Пландық масштабын және мазмұнын анықтау

* Бедер қимасының биіктігін анықтау

*Жұмыс ауданының географиялық жағдайын

* План жасау мерзімін анықтау

* Жабдықтау құралдары мен дешифрлеу

* Материалдарды фотограмметриялық өңдеу

Аэрофототопографиялық түсіріс, ......... бекітілген аэрофотоаппаратпен жергілікті жерді суретке түсіру негізделген

* Ұшақта * Тікұшақта

* Желдемелі (воздушном) шарда

Аэрофототүсіріс жұмыстарының құрамына кіретін процесстер

* Ұшу –түсіріс жұмыстар

* Далалық фотолабораториялық жұмыстар

* Далалық фотограмметриялық жұмыстар

Аэрофототүсіріс өндірісі аяқталғаннан соң тұтынушыға өткізілетін материалдар:

* Аэрофильмдер * Екі дана суреттер

* Радиобиіктік өлшегіш және статоскоп көрсеткіштері

Аэрофототүсіріс өндірісі аяқталғаннан соңғы мәлімет:

* Біркелкі құрастыру негативі                                                                

* Аэрофотоаппарат сипаттамалары

*Аэрофототүсіріс паспорты

Аэрофототүсіріс сапасы ........ бойынша бағаланады

*Суреттердің бойлық және ендік жабынды шамалары

*Маршруттардың тік сызықтығы

*Бұрыш еңісі

Аэрофототүсіріспен салыстырғанда ғарыштан ЖҚЗ-ы әдісі ұшу жағдайының ерекшеліктерімен қатар жүреді. Фотографиялық әдісі үшін – бұл:

*Жоғарғы биіктік және ұшу жылдамдығы

*Жердің орбита жазықтығына қатысты айналуы

* Атмосфераның барлық қабаттары арқылы түсіріс жүргізу

Аэрофототүсіріспен салыстырғанда ғарыштан ЖҚЗ-ы әдісі ұшу жағдайының ерекшеліктерімен қатар жүреді, олар бейне параметрлеріне әсер етеді. ЖҚЗ-ның фотографиялық әдісі кезіндегі атмосфераның барлық қабаттары арқылы түсіріс жүргізу – бұл:

* Бейнені дешифирлеу әдісін қолдану қажеттілігін жоғарылату

*Шешімділік мүмкіндік деңгейі бойынша фотокамера объективіне талапты жоғарылату қажеттігі

* Бейне контрастының нашарлауы.

Аэрофототүсіріспен салыстырғанда ғарыштан ЖҚЗ-ы әдісі ұшу жағдайының ерекшеліктерімен қатар жүреді, олар бейне параметрлеріне әсер етеді. ЖҚЗ-ның фотографиялық әдісі кезіндегі ғарыш ұшу апаратының жоғарғы жылдамдығы – бұл:

* Бейненің бұрыштық ығысу компенсация әдісін қолдану қажеттігінің

* Бейненің сызықтық ығысу компенсация механизмін қолдану қажеттігі

* Бейненің көп мөлшерде жылжуы

Аэрофототүсіріспен салыстырғанда ғарыштан ЖҚЗ-ы әдісі ұшу жағдайының ерекшеліктерімен қатар жүреді, олар бейне параметрлеріне әсер етеді. ЖҚЗ-ның фотографиялық әдісі кезіндегі жоғарғы биіктік пен жылдамдық – бұл:

* Ұсақ масштабтағы түсіріс

*Үлкен көлемде аумақты қамту

*Кеңістіктік шешімділіктің нашарлауы

Аэрофототүсірістің фотограмметриялық сапасына қойылатын талаптар:

* Суретке түсіру биіктігінің берілген биіктіктен ауытқуына

* Аэрофототүсіріс маршрутының түзулігіне

* Фотосурет қабырғасының маршрутқа параллелдігіне

Аэрофототүсірістің фотосуреттерінің талапқа сай болатын элементтері:

*Суреттердің бойлық жабулары

* Деңгейлік көрінісі

* Суреттердің көлбеу бұрышы

* Суреттердің көлденең жабулары

Аэрофотоаппараттың оптикалық осінің вертикаль жазықтығына байланысты түсірудің топтары

* Горизонталь   * Пландық * Перспективалық

Әр түрлі құрамды тау жыныстарын дешифрлегенде геоморфологиялық белгілерді пайдалану неге байланысты?

*Су өткізгішітікке

*Ерігіштікке

Әуе әдістерде қолданылатын сурет жабындылар түрлері: *Көлденең *Бойлық

Әуеғарыштық әдістердегі суретке түсіру жүйелері қандай?

*Тік оптикалық жобалауда қабықшадағы көрінетін сәулелер

*Фотографиялық емес

Әуеғарыштық зерттеуге жатпайтын әдістер:

*Доместикация

*Фотоэлектрлік

Әуеғарыштық суреттерді өңдеу үшінқандай бағдарламалар пайдаланылады:

*Adobe Photoshop *Corel Photo-Paint

Әуесуретте басты нүктелерді қосатын сызықтар аталуы:

*Суреттің бастаты бағыты

*Сурет абсциссасының осі

Әуе суреттерді стереофотограмметриялық өңдеу не үшін қажет: *Топографиялық карталарға

*Бедердің сандық үлгілеріне

Әуесуреттің жабындысы деген – бұл.....

*Стерео суреттер

*Екі әр түрлі нүктеден түсірілген суреттің біріккен бөліктері

Әуе фототсуреттерді дешифрлеудеген– бұл ……

*Сурет бойынша жергілікті жердің нысандарын тану

*Фотобейнелер бойынша нысандардың қасиеттерін анықтау

Бағыттауыш косинустарды анықтау үшін көмекші координата жүйесін бұрады

*  осі айналасында бұрышына

*  осі айналасында бұрышына

* осі айналасында бұрышына

Бастапқы мәліметтерге байланысты суреттерді трансформациялау орындалады

* Сыртқы бағдарлау элементімен

* Бекітілген элементпен

*Тірек нүктелермен

Бейне көріністі өңдеу тәсілдері

* Сандық*Аналогтік*Гибридтік

Берілген масштаб бойынша трансформирленген суретті алу жұмыстары

*Трансформациялық планшет дайындау                                                                                                                                              

*Аэрофотонегатив дайындау

*Фототрансформирлеу

Берілген масштаб бойынша трансформирленген суреттің жұмыстары

*Фотопланға негіз дайындау

*Фотоматериал таңдау және оның сапасын анықтау

* Фотолабораториялық өңдеу

Бөлек объектілерді дешифрлеу сатылары

* Табу * Тану *Ажырату

Буындар тәсілі бойынша аналитикалық маршруттық фототриангуляцияның технология түрлері

*Қатал * Дәлді * Перспективті

Бұрмалану бағытының шамалары байланысты болады

*Аэротүсіріс параметрлеріне

*Рельефа местности

*Аэросуреттің бұрыш еңісіне

Бұрыш еңісінен шыққан суреттің нүкте аутқуын есептеуде қолданылатын шамалар

*Нөлдік бұрмалану нүктелерін сурет еңісінің нүктелерімен қосатын кесінді

*Фокустық ара қашықтық және сурет еңісінің бұрышы

*Радиус-векторымен сызықтың нөлдік бұрмалану арасындағы бұрыш

Бірдей сәулелер қиылысуларының нүктелер жиынтығынан пайда болған бет

* Фотограмметриялық модель

*Стереомодель

*Геометриялық модель

Бірінші жүйедегі аэрофотосуреттің ішкі бағдарлау элементтері

* Проекцияның центрлік координаталары

* Түсіріс бағытының сызықтық бұрышы

* Бұрылу бұрышы және сурет еңісі

Геологиялық дешифрлеуде қолданылатын тура белгілер:

*Аудандық конфигурация

*Сызықтық бейнелер

Геостационарлы спутниктердің ұшу биіктігі:

*36 000 км *36 000-40 000 км

Горизонтальды және еңіс суреттерінің жергілікті жер нүктелеріне қатысты координаталар арасын байланыстыратын формулалар

*     *      *

Горизонталды суретте жергілікті жердің рельефіне байланысты нүкте жағдайының бұрмалануын формулалар бойынша есептейді 

* _r                                                               

* _r

* _r

Графикалық трансформациялау тәсілі келесі кезкпен орындалады

* Суретте және планда торабты құру

*Өзгерген ситуацияларды суреттен планға көшіру

*горизонтальдарды көшіру

*Планның дәлдігін бағалау

ҒҰА кеңістіктегі орнын анықтау элементтері:

* Орбитаның күн шығыс нүктесінің түйіні

* Орбитаның еңіс бұрышы

* Күншығыс түйінінің бойлығы және орбитаның еңіс бұрышы

ҒҰА кеңістіктегі орнын анықтаушы элемент:

* Шығыс түйінінің бойлығы және орбитаның еңіс бұрышы

*Үлкен жарты өс және орбита эксцентриситеті

*Перицентр бойлығы және шын  аномалия

ҒҰА орбита жазықтықтарының гелиосинхрондылықты қамтамасыз ететін еңіс бұрышы: *91° *92° * 93°

ҒҰА орбита пішінін анықтау элементтері:

*Үлкен жарты өс және орбита эксцентриситеті

* Үлкен жарты өс

* Орбита эксцентриситеті

ҒҰА орбита элементтерін анықтау үшін түрлі нүктелер, сызықтар және аспан сферасының жазықтықтары пайдаланылады. Кеңістіктегі орбита жазықтығының орнын анықтауға арналған сфера элементінің бірі:

* Көктемгі күн теңелу нүктесі

*Түйіндер сызығы

* Аспан экваторының жазықтығы

 ҒҰА орбита элементтерін анықтау үшін түрлі нүктелер, сызықтар және аспан сферасының жазықтықтары пайдаланылады. Орбита пішінін анықтау элементінің бірі:

* Үлкен жарты өс

*Эксцентриситет

*Орбита жазықтығы

ҒҰА орбита элементтерін анықтау үшін түрлі нүктелер, сызықтар және аспан сферасының жазықтықтары пайдаланылады. Орбитадағы ҒҰА орнын анықтау элементінің бірі:

*Перицентр нүктесі

*Апогей нүктесі

*Апсид сызығы

ҒҰА ұшу айлағы Байқоңыр. Мүмкін болатын орбитасының еңіс бұрышының мәні: * 91° * 95° *99°

ҒҰА ұшу параметрлерін өзгерту кеңістіктік шешімділіктің өзгеруіне әкеліп соғады. Кеңістіктік шешімділікті жақсарту - бұл:

*Орбита биіктігін төмендету            

*Түсіру камера объективінің фокустық арақашықтығын ұлғайту

*Түсіріс масштабын ірілету                                        

ҒҰА экваторлық орбитасының геостационарлығын қамтамасыз ету шарты:

*Еңіс бұрышы  0º тең          

*Орбита биіктігі 36 000 км               

*ҒҰА жылдамдығы Жердің айналу жылдамдығына тең

Ғарыштан жерді дистанционды зондтаудың заманауи әдістері түсірістің мәліметтерін жіберетін борттық құрылғылардың болуын талап ететін жердегі кешеннің ақпарат ты радиоканалдар арқылы қабылдауы-бұл:

*Оптикалық-электронды механикалық

* Оптикалық-электронды сканерлі  

*Радиолокационды

Ғарыштан Жерді қашықтықтан зондтау кешеніне қажетті элемент:

*Қашықтықтан зондтау аппаратурасы

*Түсіріс нәтижелерін жерге жіберудің борттық құрылғылары

*Зымыран тасығышты ғарыш айлағы

Ғарыштан Жерді қашықтықтан зондтау мәліметтерін тұтынушылар нарығын кеңейту факторларының бірі болып дүниежүзілік екі саяси-қоғамдық жүйелердің бір-біріне қарама-қарсылығының аяқталуы болды. Бұдан бастау алғандар:

*Қашықтықтан зондтау мәліметтеріне ашық комерциялық қолжетімділікті ашу

*Жоғары шешімділікті қашықтықтан зондтау мәліметтеріне ашық комерциялық қолжетімділікті ашу

*Өтежоғары шешімділікті қашықтықтан зондтау мәліметтеріне ашық комерциялық қолжетімділікті ашу

Ғарыштан Жерді қашықтықтан зондтауға арналған толық техникалық кешені бар мемлекет: *Ресей *Франция * АҚШ

Ғарыштан Жерді қашықтықтан зондтауды жобалау кезінде бірнеше ерекшеліктері ескеріледі. Ұшудың баллистикалық шарттары:

* Шолудың сфералық ендік мәні

* Қамтудың көлденең жабылуы

* Жергілікті жердің қамту жолағының түсіріс аппаратурасымен қамтамасыз етілуі

Ғарыштан қашықтықтан зондтау арқылы қоршаған ортаның мониторингісін жүргізу:

*Объекттің динамика жағдайын айына 2 реттен кем емес циклімен бақылау

* Объекттің динамикалық жағдайын белгіленген циклда бақылау

*Объекттің динамикалық жағдайын үздіксіз бақылау

Ғарыштық көріністің ақпараттығын жақсарту тек, бірнеше спектрлі зонада түсірумен қол жеткізуге болады, яғни ғарыштық фототүсірістің көпзоналық принципін ұстану. Фототүсірістің спектральды аралығы былай анықталады:

* Жарықфильтрмен

*Фотопленканың спектральды сезімталдығымен

* Бірнеше камерамен синхронды түсірумен

Ғарыштық көріністің ақпараттығын жақсарту тек, бірнеше спектрлі зонада түсірумен қол жеткізуге болады, яғни ғарыштық фототүсірістің көпзоналық принципін ұстану. Көпзоналық фотожүйесінің элементтер стратегиясын жасау:

* Профильды каналды таңдау (спектр диапозоны)

*Жеткілікіз деректерді алу үшін қосымша каналдарды таңдау

* Дешифрлеу сенімділігін арттыру үшін қосымша каналдарды таңдау

Ғарыштық көріністің ақпараттығын жақсарту тек, бірнеше спектрлі зонада түсірумен қол жеткізуге болады, яғни ғарыштық фототүсірістің көпзоналық принципін ұстану. Көпзоналық фотожүйесінің элементтер стратегиясын жасау: Фототүсірістің негізгі каналын таңдау стратегиясы – бұл:

* Зерттеу объектісінің спектрлі шағылу сипаттамасы

*Фонның спектрлік шағылу сипаттамасы

* Атмосфераның спектрлік өткізуі

Ғарыштық суреттегі ең жақсы кеңістіктік шешімділік диапазоны:

* 10,0-20,0 м *11,0-20,0 м *12,0-20,0 м                                                   

Ғарыштық суреттерді түсірістің спектральды диапазоны бойынша классификациялау:

* Көрінетін, жақын инфрақызыл диапазондағы түсіріс

*Жылы инфрақызыл диапазондағы түсіріс

*Радиодиапазондағы түсіріс

Ғарыштық суреттердің масштабы келесіге байланысты :

*Суретке түсіру биіктігіне

*Құралдың фокустық арақашықтығына

Ғарыштық суреттердің негізгі дистрибьютерлері:

*Кируна

*Дата+

Ғарыштық технологияның қашықтықтан зондтауының артықшылығы:

*Түсіріспен ғаламдық аумақтық қамту 

* Жоғары өнімділік

* Қолжетімсіз аумақтарды түсіру мәселелерінің шешілуі

Ғарыштық түсіріс параметрлері шешілетін есептердің саны анықтайды. Топографиялық картографиялау мақсатында қолдану мүмкіндіктерін көбейту параметрі – бұл:  

*Ғарыштық түсірістің кеңістіктік шешімділігін жақсарту

*Радиометрлік шешімділікті ұлғайту

* Стереотүсіріс мүмкінділігі

Ғарыштық ұшу аппараттары және түсіру жүйесінің түрлі техникалық элементтері бойынша аэроғарыштық түсірістердің кеңістік шешімділігі есептелінеді. Сканерлік суреттердің кеңістік шешімділігін анықтаудың стандартты формуласының жуықтап алынған элементі:

* Түсіріс биіктігі

* Сәулелену толқын ұзындығы                               

* Түсіру жүйесінің объектив диаметрі                               

Ғарыштық ұшу аппараттары және түсіру жүйесінің түрлі техникалық элементтері бойынша аэроғарыштық түсірістердің кеңістік шешімділігі есептелінеді. Сканерлік суреттердің кеңістік шешімділігін анықтаудың стандартты формуласының элементі :

*Түсіріс биіктігі                                                                            

*Бұрыштық шешімділік

*Түсіру жүйесінің бұрыштық көру аймағы

Ғарыштық ұшу аппараттарын жіктеу белгілері:

* Жердегі құрылғылармен байланыс түрі

*Экипаждың болуы

* Мақсаты

Ғарыштық ұшу аппараттарының балистикалық ұшу шарттары негізінде орбита параметрлері таңдалады. Орбита биіктігі әсер ететін ғарыштық түсіріс параметрлері:

*Түсірістің кеңістік шешімділік қасиеті

*Ғарыштық ұшу аппаратының қызмет ету мерзімі

*Жергілікті жердің қамту жолағының түсіріс аппаратурасымен қамтамасыз етілуі

Ғарыштық ұшу аппараттарының ҒҰА қозғалыс бағыттары бойынша орбиталар тура және кері болып бөлінеді. ҒҰА тура орбита бойымн қозғалысы Жердің айналу бағытымен сәйкес келеді. Тура орбиталардың еңіс бұрыштарының мәні: 

* 45° * 65° * 88°         

Ғарыштық ұшу аппараттарының ҒҰА қозғалыс бағыттары бойынша орбиталар тура және кері болып бөлінеді. ҒҰА кері орбита бойымен қозғалысы Жердің айналу бағытына қарама-қарсы. Кері орбиталардың еңіс бұрышының мәні:

*91° * 95° * 100°

Ғарыштық ұшу аппаратының ҒҰА орбиталарының қатаң полярлы, экваторлы, шеңберлі орбиталары шын негізінде болмайды. Мұның себебі: 

*Жердің гравитациялық өрісінің ерекшеліктері

*Жер бетіндегі салмақтың бірқалыпсыз таралуы

*Жер бетіндегі ауырлық күшінің бірқалыпсыз таралуы

Ғарыштық ұшу аппараттарының (ҒҰА) қалыпты қозғалысы Кеплер заңдары бойынша сипатталады. Кеплердің бірінші заңындағы параметрі:

*Орбитаның фокальды параметрі

*Эксцентриситет

*ҒҰА және Жердің центрі массасының арақашықтығы

Ғарыштық ұшу аппараттарының (ҒҰА) қалыпты қозғалысы Кеплер заңдары бойынша сипатталады. Кеплердің екніші заңындағы параметрі:

*ҒҰА секторальды жылдамдығы          

*ҒҰА сызықтық жылдамдығы

*ҒҰА және Жердің центрі массасының арақашықтығы

Ғарыштық ұшу аппараттарының (ҒҰА) қалыпты қозғалысы Кеплер заңдары бойынша сипатталады. Кеплердің үшінші заңындағы параметрі:

* Бірінші ҒҰА айналу периоды        

* Екінші ҒҰА айналу периоды

*ҒҰА бірінші және екінші өстері

Ғарыштық ұшу аппаратының қалыпты қозғалысының параметрлері Кеплердің заңдарының бірімен түсіндіріледі: 

* G = (1/2) r (dn/dt)          

*

* r = P / ( 1+ e cosn )

Ғарыштық ұшу аппараттарының орбита элементтерін анықтау үшін түрлі нүктелер, сызықтар және аспан сферасының жазықтықтары пайдаланылады. Көктемгі күн теңелу нүктесін анықтауға арналған сфераның бір элементі: 

*Аспан экваторының жазықтығы

*Эклиптика жазықтығы

*Түйіндер сызығы

Ғарыштық ұшу аппараттарының орбита элементтерін анықтау үшін түрлі нүктелер, сызықтар және аспан сферасының жазықтықтары пайдаланылады. Орбитаның шығыс түйінінің бойлығын анықтаушы сфера элементі:

*Аспан экваторының жазықтығы

*Көктемгі күн теңелуінің нүктесі

*Түйіндер сызығы

Дайындалған фотосхемада көрсетілетін негізгі мәліметтер:

*Пайдалану жерінің аты

*Дайындау жылы

*Орындаушының аты

Дала және шөлді аймақтардағы әуефотографиялаудың ең қолайлы уақыты:

*Жаздың басы

*Күздің ортасы

Дешифрлеу белгілері *Тік *Жанама

Дешифрлеу кезінде жер беті туралы ақпаратты талдайтын мәліметтер

* Объектінің кеңістіктегі орны

* Объектінің сандық сипаттамалары

*Объектінің сапалық сипаттамалары

Дешифрлеу тәсілдері*Көзбен шолу *Машинамен шолу *Автоматты

Дешифрлеудің басты кезеңдері:

*Фотосұлбаларды жасау

*Кілтті аудандарды іріктеу

Дешифрлеудің ең көп таралған жіктелуі (классификациясы):

*Жүргізу орнына

*Автоматтандыру бойынша

Екі бірдей сәулелер қиылысуларының нүктелер жиынтығынан пайда болған бет:

* фотограмметриялық модель

* геометриялық модель

*стереомодель

Екі рет кері кеңістік қиылысу негізгі этаптарының шешімі ..... болып келеді

*Жобаланатын сәулелер түйінін құру

*Суреттерді өз ара бағдарлау және модельді сыртқы бағдарлау

* Жергілікті жерде қабылданған координаттар жүйесінде модельдің нүкте координаталарын анықтау

Екінші жүйедегі аэрофотосуреттің ішкі бағдарлау элементтері

* Проекцияның центрлік координаталары

* Суреттің өз жазықтығындағы бұрылу бұрышы

*Сурет еңісінің көлденең және бойлық бұрыштары

Екінші оптикалық шартты перспективті инверсорлар бір түзу жазықтықта ..... қиылысу кезінде орындайды

*Объективтің *Экранның *Суреттің Екінші суреттің проекция центрінің координаталарын, қос фотосуреттің келесі бағдарлау элементтерімен ауыстыруға болады

*X осіне суретке түсіру базисін жобалаумен

*Базистің бұрыш еңісімен

*X осьі мен XY жазықтығындағы проекция базисінің арасындағы бұрышпен

Ендік параллакстарды дәл өлшейтіндер құрал: *Стереометрлер

*Стереокомпараторлар

Еңіс бұрыштары бойынша орбиталар бірнеше түрлерге жіктеледі: полярға жуық, экваторға жуық, көлбеулік. Көлбеу орбиталардың бұрышы дегеніміз:

*62º *64º *75º                 

Еңіс бұрыштарына қарай ғарыштық ұшу аппараттарының жазықтықтары экаторлық (экваторға жуық), еңістік және полярлық (полюстік, полярға жуық) болып жіктеледі. Экваторлық (экваторға жуық) орбитаның еңіс бұрышының мәні:

*0° * 180° *360°

Еңіс бұрыштарына қарай ғарыштық ұшу аппараттарының жазықтықтары экаторлық (экваторға жуық), еңістік және полярлық (полюстік, полярға жуық) болып жіктеледі. Полюстік (полярға жуық) орбиталардың еңіс бұрыштарының мәні:

* 88° *90° * 270°  

ЖҚЗ ҒҰА орбиталарына қойылатын баллистикалық талаптардың бірі-күнсинхрондығы, бұл:

*ҒҰА трасса бойымен түсірістің уақыттық тұрақтығын қамтамасыз ету

*Зондтау аудандарын талап етілген жарықтандырумен қамтамасыз ету

* Терминатор жазықтығымен ҒҰА орбитасының бір бағытқа айналуын қамтамасыз ету

ЖҚЗ активті және пассивті әдістері. ЖҚЗ радиолокациялық әдісі активті әдіс түріне жатады. Ол қолданылатын аудандар:

* Үлкен аэрозолды таралумен

*Тұрақты жабық бұлттармен

*Тұрақты көрінбейтін тұманмен               

ЖҚЗ әдістері активті және пассивті болып бөлінеді. ЖҚЗ әдістерінің оптикалық-электронды әдісі пассивті әдіске жатады. Ол аудандардың кейбір түрінде қолданылмайды:

* Үлкен аэрозолды таралумен

* Тұрақты жабық бұлттармен

*Тұрақты көрінбейтін тұманмен

ЖҚЗ әртүрлі әдістері қолданылған түсіріс жүйесіне байланысты әртүрлі проекциядағы бейнелерді береді. Көрініс орталық проекцияда құрылатын ЖҚЗ әдісі:

*Аналогтық сәулеленуді қабылдайтын фотографиялық                              

*Матрицалық сәулеленуді қабылдайтын фотографиялық                              

* Матрицалық сәулеленуді қабылдайтын Оптикалық-электрондық                             

ЖҚЗ ғарыштық әдісі әр түрлі сипатына байланысты классификацияланады. ЖҚЗ фотографиялық әдісінің ерекше белгілері-бұл:

* Борттағы ақпаратты радиоканал бойынша тарату жүйесінің болмауы

* Заманауи кезеңде активті қолданылмауы

* Аналогтық түсіріс аппараты

ЖҚЗ ғарыштық әдісі әр түрлі сипатына байланысты классификацияланады.. ЖҚЗ фотографиялық әдісінің классификация белгілері-бұл:

*Фотокамераның оптикалық осінің орналасуы

* Қолданылатын фотопленка түрлері

* Қолданылатын ғарыштық аналогтық түсіріс камерасының сипаттамасы мен түрі

ЖҚЗ ғарыштық әдісі әр түрлі сипатына байланысты классификацияланады. ЖҚЗ фотографиялық әдіс камераның оптикалық осінің орналасуы бойынша классификация түрі-бұл: * Пландық *Перспективтік *Конвергенттік

ЖҚЗ ғарыштық әдісі әр түрлі сипатына байланысты классификацияланады. ЖҚЗ фотографиялық әдіс қолданылатын фотопленка бойынша классификация түрі-бұл:

*Ақ-қара *Түрлі-түсті *Спектрзоналы

ЖҚЗ ғарыштық әдісі әр түрлі сипатына байланысты классификацияланады.. ЖҚЗ фотографиялық әдіс ғарыштық түсіріс камерасы түрі бойынша классификация түрі-бұл:

*Топографиялық емес

* Топографиялық

*Көпзоналы

ЖҚЗ ғарыштық әдісі әр түрлі сипатына байланысты классификацияланады. ЖҚЗ фотографиялық әдіс ғарыштық түсіріс камера сипаттамасы бойынша классификация түрі-бұл:

* Іріформатты

*Ұзынфокусты

*Орташафокусты

ЖҚЗ Ғарыштық программасы әр түрлі белгілері бойынша жіктеледі. ЖҚЗ программасының мақсатты тағайындалуы: 

* Метеорологиялық жүйелер

* Табиғиресурстық жүйелер

*Океанографиялық жүйелер

ЖҚЗ Ғарыштық программасы әр түрлі белгілері бойынша жіктеледі. ЖҚЗ тәсілдері бойынша жіктелу:

*Фотографиялық

*Радиолокациялық жүйе

*Оптикалық-электрондық

ЖҚЗ Ғарыштық программасы мақсатты тағайындалуы бойынша, ЖҚЗ әдісі бойынша, ЖҚЗ (активті, пассивті) түрі бойынша жіктеледі. ЖҚЗ LANDSAT программасы-бұл:

* ЖҚЗ пассивті түрі

*Табиғи ресурстық жүйелер

* Оптикалық-электронды.

ЖҚЗ ғарыштық программасы LANDSAT. Ең Алғашқы LANDSAT жасанды жер серіктерінің жіберілу жылы:

* ХХ ғасырдың 70-жылдары

*1972 жылы      

* 1972-1975 жылдары

ЖҚЗ кезіндегі Күннің жоғары биіктігі: 

*Рельеф көлеңкесінің азаюы

*Объект көлеңкесінің азаюы

* Көп жарықтылық

ЖҚЗ қолданылатын электромагниттік сәулеленудің спектрі:

* 0,27 – 0,40 мкм

*0,4-0,78 мкм              

* 0,27-0,60 мкм               

ЖҚЗ қолданылмайтын электромагниттік тербелістер диапазоны:

*0,1-0,8 нм *0,1-15 нм * 0,1-270 нм

ЖҚЗ мәліметтерінің көрінісі – бұл:

*Ауданды бір суретпен қамту аумағы      

*Ауданды бір маршрутпен қамту аумағы      

* Сурет ауданындағы аумақ саны 

ЖҚЗ мәліметтерінің сапасына түсіріс аппараттарының техникалық параметрлері әсер етеді – бұлар:

* Спектрлі шешімділік                

* Радиометриялық шешімділік               

*Кеңістік шешімділік                

ЖҚЗ оптимальды шартын таңдау тәуелді: 

*Түсіріс ауданының топографиясына

*Түсіріс мақсатына

*Қолданылатын түсіріс тәсілдеріне

ЖҚЗ радиолакациялық әдісте қолданылатын электромагниттік сәулелену спектрі:

* 2-3см *2-4 см * 2-15 см                              

ЖҚЗ түсіріс параметрі мен әдістерін таңдауға әсер ететін әртүрлі процесстермен жүргізіледі. Ғарыштық фототүсіріс үшін-бұл:

*Жер бетінің күн сәулесімен жарықтануы

* Шағылған жарықтың атмосфера арқылы өтуі

*Жабық көріністің көрінуі

ЖҚЗ электромагниттік сәулелену спекторының әртүрлі диапазонында жүргізіледі. ЖҚЗ фотогрфиялық әдісінің спектр диапазоны-бұл:

*Көрінетін *Оптикалық *400-780 нм

ЖҚЗ-ң қолдану аясының кеңейуі бейне мәлметінің көбейуімен келеді. Ғарыштық фототүсіріс үшін мәлімет өсірудің әдістері-бұл:

* Кеңістік шешімділікті ұлғайту

* Шолу аймағын кеңейту

* Спектральды шешімділікті ұлғайту

ЖҚЗ-ң қолдану аясының кеңейуі бейне мәлметінің көбейуімен келеді. Космостық бейнелерінің мәліметтену параметрлерінің жақсаруы бір уақытта келмейді-кейбіреуінің өсуі баскаларының өшуіне әкеп соғады. Космостық фото түсірісте кеңістік шешімдерінің жақсаруы мынаған әкеп соғады:

*Ұшу биіктігін азайту

*Түсірістердің шолулығын азайту

*Жерсерктің қызмет ету мерзімін қысқарту

ЖҚЗ-ның фотографиялық әдісінде, ғарыштық көріністің ақпараттығын жақсарту тек, бірнеше спектрлі зонада түсірумен қол жеткізуге болады. Көпзоналық фототүсірістердің дешифирлеу тиімділігін арттыру факторы – бұл:

*Зоналық түсірісттерді синтездеу

*Жергілікті жердің көрінісін шартты түрдегі түсте жасау

*Әр зонадағы түсірістерді әртүрлі сүзгіштермен (фильтр) оптикалық біріктіру

ЖҚЗ-ның фотографиялық әдісінде, ғарыштық көріністің ақпараттығын жақсарту тек, бірнеше спектрлі зонада түсірумен қол жеткізуге болады. Көпзоналық фототүсіріс әсері – бұл:

* Объектіден келетін жалпы ағындағы электрмагниттік сәулеленудің кейбір энергия мөлшерін есепке алмау

*Объектіден келетін жалпы ағындағы электрмагниттік сәулеленудің кейбір энергия мөлшерін жеңілдету

* Объектіден келетін тек арнайы берілген спектрдің жалпы ағындағы электрмагниттік сәулеленудің кейбір энергия мөлшерін тіркеу

ЖҚЗ-ы әдістерінің дамуы геокеңістікті деректерді, түсіріс жүйелерін жобалау және компьютерлік технологиялар саласының жетістіктерін пайдалану нарығының кеңейюімен байланысты. ХХ ғасырдың 70-ы жылдарындағы фотографиялық әдістердің артықшылықтары – бұл:

* Жоғарғы кеңістіктік шешімділік

*Деректердің геометриялық және фотометриялық жоғарғы дәлдігі

* Бейнені орталық проекцияда алу

ЖҚЗ LANDSAT ғарыштық бағдарламасы. LANDSAT жерсеріктерінің орбиталарына сипаттама: *Шеңберге жуық          

*Полярға жуық *Күндік синхронды

ЖҚЗ LANDSAT ғарыштық программасы. Ең Алғашқы LANDSAT спутниктерінің ұшу параметрлерінің бірі:

*Орбита биіктігі 917 км

*Орбитаның еңіс бұрышы 99°       

*Айналу периоды 103 мин

ЖҚЗ LANDSAT ғарыштық программасы. LANDSAT спутниктерінен қайта түсіру кезеңі.

* 9-18 тәулік *15-17 тәулік * 16-18 тәулік

ЖҚЗ LANDSAT ғарыштық программасы. LANDSAT спутниктерінен түсіру кезіндегі панхроматикалық каналдың кеңістіктік шешімділігі:  *15 м *30 м *80 м

ЖҚЗ LANDSAT ғарыштық программасы. LANDSAT спутниктерінің түсіру құрылғылары:

* Сандық оптикалық-электрондық жүйе          

*Мультиспектральді сканер

*MSS     

ЖҚЗ LANDSAT ғарыштық программасы. LANDSAT спутниктері түсіретін спектрлі каналы: * Көк *Панхроматты *Инфрақызыл          

ЖҚЗ SPOT ғарыштық программасы. SPOT спутнигінің орбита сипаттамасы:

* Шеңберге жуық          

*Полярға жуық

*Күндісинхронды

ЖҚЗ SPOT ғарыштық программасы. Алғашқы SPOT спутниктерінің ұшу параметрлерінің бірі:       

*Орбита биіктігі 924-929 км

* Орбитаның еңіс бұрышы 98,7°       

*Айналу периоды 101 мин

ЖҚЗ SPOT ғарыштық программасы. SPOT спутниктерінен қайта түсіру кезеңі:

*37 440 мин *624 сағ *26 тәулік      

ЖҚЗ SPOT ғарыштық программасы. Алғашқы SPOT спутниктерінен түсіру кезіндегі панхроматикалық каналдың кеңістіктік шешімділігі:

* 5 м *10 м * 5-10 м          

ЖҚЗ SPOT ғарыштық программасы. SPOT спутниктерінің түсіру құрылғылары:

* Сандық оптикалық-электронды жүйе         

* Оптикалық-электронды сканер

* HRV

ЖҚЗ SPOT ғарыштық программасы. SPOT спутниктері түсіретін спектрлі канал:  

* Жасыл

*Панхроматикалық

* Инфрақызыл      

Жақын инфрақызыл диапозондағы сәулелену: *Шағылысқан *Күн

Жақындату әдісімен модельдің сыртқы бағдарлауын орындау кезегі

*Модельді қажетті горизонтальды масштабқа келтіреді

* Модельді вертикалды масштабқа келтіреді

*Модельді горизонтальдайды және оны пландық жағдайына келтіруді орындайды 

Жанама дешифрлеу белгілері * Табиғаттық *Антропогендік *Табиғат-антропогендік

Жеке аэросуреттің ерекше сызықтарын атаңыз

*масштабтары бұрмаланбаған сызық, бас вертикаль мен горизонталь

* бас вертикаль

* бас горизонталь

Жеке индикаторға жатпайтын белгілер:

*Анықталмаған пішіндер

*Нысанның нүктелік пішіні

Жеңілдетілген әдіспен планды түзетуде ең бірінші нені орындау қажет

* Суретте және планда бір біріне қатысты тірек нүктелерін таңдау

*Суретте және планда тірек нүктелер арасындағы ара қашықтықты өлшеу

* Жеке масштабты есептеу

Жер бедеріне байланысты трансформирленген фотокөрініс нүктесінің жылжуына байланысты шамалар

*Суреттің негізгі нүктесінен фотокөрініс нүктесіне дейінгі ұзындығына

* Қабылданған орта жазықтықтан алынған бедер биіктігіне

* Суретке түсіру биіктігіне

Жер беті түсіріс суреттерінің сыртқы бағдарлау элементтері

* X_s, Y_s, Z_s *     * _,

Жер беті түсіріс суреттерінің ішкі бағдарлау элементтері * х_о *z_о * _f

Жер беті түсіріс суретінің кеңістіктегі нүкте координатасын есептеу формуласы:

*

*

*

Жер беті түсірісінің негізгі түрлері

* Жәй және жалпы

* Теңаутқулы

*Теңаутқулы және конвергентті

Жер беті фотограмметриясында жергілікті жердегі нүктенің геодезиялық координатасы фозмула бойынша есептеледі

* *     * Жер бетін суретке түсіруге арналған ұшу аппараты: *Ұшақ *Тік ұшақ *Зымыран

Жер бетінде түсірілген қоссуреттің неше бағдарлау элементтері бар

*3 ішкі бағдарлау элементі

*6 сыртқы сызықтық бағдарлау элементі

*6 сыртқы бұрыштық бағдарлау элементі

Жер бетінде түсірілген суреттер бойынша стереокомпараторда шамалар өлшенеді

*Жазық және тікбұрышты координаталар

* Көлденен параллакстар

* Бойлық параллакс

Жер бетінде түсірілген суреттерді камералды өңдеу жұмыстарын орындау мақсаттары

* Нүкте координаталарын анықтау

*Объекттің планы мен картасын құру

*Ғылыми инженерлік мақсаттарды шешу

Жер бетінде түсірілген суреттерді сыртқы бағдарлаудың бұрыштық элементтеріне кіреді *Дирекциондық бұрыштар

* Фотокамера оптикалық осьінің бұрыш еңісі  

*Суреттің бұрылу бұрышы

Жер бетіндегі аудандарды түсіріспен қамтамасыз ету арнайы техникалық шарттар бойынша жүргізіледі. Жерді қашықтықтан зондтаудың ғарыштық ұшу аппаратының орбитасының квазисинхронды принципін сақтауы –бұл:

* Түсірістің барлық аумағын көрініспен толық жабылумен қамтамасыз ету

*Түсіріс маршруттарының арасын бойлық жабылумен қамтамасыз ету

*Кеңістіктің барлық жерлері түсіріс жолақтарымен қамтамасыз етілуі қажет

Жер бетіндегі стереотопографиялық түсіріс әдісімен объекттің нүкте жағдайын дәлді анықтауда әсер ететін қателіктер 

* Суреттің берілген сыртқы бағдарлау элементтерін орнату

* Суреттерді өлшеу

*Өлшеу нәтижелерін өңдеу

Жер бетіндегі стереофотограмметриялық түсірісте нүкте жағдайын анықтайды

*SXYZ Кеңістіктегі тікбұрышты координата жүйесінде 

*O_гX_гY_гZ_г геодезиялық жүйеде

*Суреттің тікбұрышты координата жүйесінде

Жер бетіндегі фотограмметрияда камералды суреттерді өңдеуде қолданылатын әдіс

*Аналитикалық

* Графикалық

*Графомеханикалық

Жер бетіне қатысты шеңберлі орбитадағы қашықтықтан зондтаудың ғарыштық ұшу аппараттарының ҒҰА жылдамдығын есептеуге қажетті параметрі:  

*Жердің гравитациялық параметрлері

* Жердің радиусы

*ҒҰА және Жердің массасының ценрі аралығына

Жер бетіне қатысты эллипсті орбитадағы қашықтықтан зондтаудың ғарыштық ұшу аппараттарының ҒҰА жылдамдығын есептеуге қажетті параметрі:  

*ҒҰА және Жердің массасының ценрі аралығына

* Жердің гравитациялық параметрі

* Эксцентриситет

Жер бетінің аудандарының түсіріспен қамтамасыз етілуі арнайы техникалық шарттар бойынша жүзеге асырылады. Жерді қашықтықтан зондтау кезіндегі ғарыштық ұшу аппараты орбитасының гелиосинхронды принципін ұстануы:

*Жарықтандырудың тұрақты шарттарын қамтамасыз ету

* Түсірістің тұрақты уақыттылығын қамтамасыз ету

*Орбита жазықтықтарын айналуы мен терминатордың бір бағытта айналуын қамтамасыз ету

Жер бетінің аудандарының түсіріспен қамтамасыз етілуі арнайы техникалық шарттар бойынша жүзеге асырылады. Жерді қашықтықтан зондтау кезіндегі ғарыштық ұшу аппараты орбитасының шеңберге жуық принципін ұстануы:

*Орбита биіктігінің тұрақтылығын қамтамасыз ету

* Түсірістің берілген масштабпен қамтамасыз етілуі

*Түсірістің масштабының тұрақтылығымен қамтамасыз етілуі

Жер пайдалану планында міндетті түрде көрсетілетін нысандар

* Барлық шаруашылықтардың шекаралары

*Жолға бөлінетін жерлер

* Құбырлар

Жер пайдалану планында міндетті түрде көрсетілетін нысандар мен объектілердің түрлері

*Авто және темір жолдар

*Мектептер

*Емдеу объектілері

Жер серіктерінің қызмет атқару мерзімі жерді қашықтықтан зондтау тәсілдеріне, жердегі қабылдау стансарына және мәліметтерді жіберу құрылғыларының болуына және т.б. факторларға байланысты. ЖҚЗ 1 ай мерзімінде жұмыс істеуі-бұл:  

*Аналогты фотокамералармен жабдықталған жер серіктері

*Фотобақылау жер серіктері

*Ресурс Ф

Жер фотограмметриялық өлшеулердің көмегімен нысанның өлшеуге болатын шамалары

*Суреттерді дайындау

* Суреттерді негізге орналастыру

*Суреттерді қырқу және жабыстыру

Жергілікті жер обьектісін суретке түсіруде шоғырланған жарық сәулелер:

* түйін нүкте арқылы өтеді

* нүктелердің негативті бейнесін береді

* фотокамера обьективімен ұсынылады

Жергілікті жердің рельефіне байланысты трансформациялау әдістерінің орындалуы:

* еңіс жазықтығына

* горизонтальды жазықтыққа

* зоналар бойынша

Жерді қашықтықтан зондтау (ЖҚЗ) элементтерін пайдалану аясының кеңеюі суреттің кеңістік шешімділігіне байланысты болады. Көбіне қолданылатын кеңістік шешімділік: * 1-5 м *1-10 м * 1-15 м                               

Жерді қашықтықтан зондтау ЖҚЗ мәліметтерінің параметрлеріне қойылатын талаптар тұтынушының сұранысына тікелей қатысты және өңдеу тәсілдерінің жағдайымен перспективіне сай болуы тиіс. ЖҚЗ негізгі параметрлері:

* Кеңістік шешімділік

* Радиометрлік шешімділік         

*Ақпараттарды алудың шапшаңдығы

Жерді қашықтықтан зондтау ЖҚЗ мәліметтерінің параметрлеріне қойылатын талаптар тұтынышының сұранысына тікелей қатысты және өңдеу тәсілдерінің жағдайымен перспективіне сай болуы тиіс. ЖҚЗ негізгі параметрлері:

* Мәліметтер масштабы, шешімділік мүмкіндіктері және спектралды диапазондары бойынша кешені

* ЖҚЗ мәліметтерінің шолулығы

*ЖҚЗ кезеңдігі (циклдық, уақыттық шешімділік)

Жерді қашықтықтан зондтаудың ЖҚЗ кеңістік шешімділігі дегеніміз:

*ЖҚЗ түрлі жүйелеріндегі түсірісте көрсетілген обьектілердің минималды сызықтық өлшемдері                          

*ЖҚЗ – фотографиялық жүйелерімен алынған түсірісте көрсетілген обьектілердің минималды сызықтық өлшемдері                                                      

*ЖҚЗ оптикалық-электронды жүйелерімен алынған түсірісте көрсетілген обьектілердің минималды сызықтық өлшемдері

Жерді қашықтықтан зондтаудың ғарыштық ұшу аппараттарының орбиталарына қойылатын баллистикалық талаптар ерекшеліктері:

* Квазисинхронды орбиталар             

*Гелиосинхронды орбиталар

*Полярға жуық орбиталар

Жерді қашықтықтан зондтаудың дамуына ықпал еткен білім мен техника саласындағы жетістіктер:

* Қашықтықтан зондтау мәліметтеріне ашық коммерциялық қолжетімділік

*Сандық түсіру камераларын шығару

*Геомәліметтерді жинау мен өңдеудегі компьютерлік технологияның дамуы

Жердің алғашқы фотографиялық суреттері қандай зымырандардан алынды?

*Зонд-5 *Зонд-7

Жердің жасанды зымырандар орбита параметрлеріне жатпайтын көрсеткіштер:

*Спутник *Экватор

Жердің планета түріндегі алғашқы түсірісі қай жылдары алынды?

*1968 ж.  *1969 ж.

Жерге орналастырушы мамандары аэросуреттерді қолданатын жұмыс түрлері

*Жер кадастрында

* Жерге орнластыру жобаларын дайындауда

* Әр түрлі аудандарды анықтауда

Жердің Табиғи ресурстары:

* Жер *Ауа * Өсімдік және жануарлар әлемі

Жерге орналастырушы мамандары аэросуреттер қолданылатын жұмыстар

*Жер кадастры

*Жерге орналастыру жобаларын дайындау

*Әр түрлі аудандарды анықтау

Жергілікті жер объектісін суретке түсіруде шоғырланған жарық сәулелер

* Фотокамера объективімен ұсталынады

* Түйін нүкте арқылы өтеді

* Нүктелердің негативті бейнесін береді

Жергілікті жердің рельефіне байланысты трансформациялау ....... орындайды

*Горизонтальды жазықтыққа

*Зоналар бойынша

* Еңіс жазықтығына

Жергілікті жердің рельефінен шыққан суреттегі нүктелердің аутқу шамасын анықтауда қолданылатын мәліметтер

* Бастапқы жазықтықтағы суретке түсіру биіктігі

*Ортаңғы жазықтықтағы жергілікті жердің нүктелер өсімшесі

*Суреттің центрінен анықталған нүктеге дейінгі ара қашықтық

Жобаланатын сәулелердің түйін құру тәсілі бойынша универсалды аспаптардың бөліну түрлері 

*Aналитикалық

* Оптическалық және механикалық

*Оптико-механикалық

Зерттелетін объектіні аппаратураның қабылдайтын сезімтал элементтерімен тікелей қарым-қатынасынсыз қашықтықтан объектілерді зерттеу:

*Аэрофототүсіріс

*Жерді қашықтықтан зондтау

*Жерді қашықтықтан зерттеу

Интерпретациялық автоматтандырылған дешифрлеу жүйе құрамы:

* Мамандар тобы

* Техникалық құрал

* Бағдарламалық қамтамасыз

Интерпретациялық автоматтандырылған дешифрлеу жүйесі жасайды:

* Ақпаратты өңдеу техникалық құралдарының артықшылығын

*Есептеу тездігін

*Көп ақпаратты сақтау және адамның ой өрісін

Интерпретациялық автоматтандырылған дешифрлеу жүйесінің құрамы:

*Мамандар тобы

* Техникалық құрал

* Бағдарламалық қамтамасыз ету

Интерпретациялық автоматтандырылған дешифрлеу қызметі

* Ақпаратты өңдеу техникасымен жұмыс

*Есептеу тездігін арттыру

*Көп ақпаратты сақтау және адамның ой-өріс қабылдауын арттыру

Интерпретациялық автоматтандырылған жүйе құрамының бейне көрінісін өңдеу тәсілдері

* Мамандар тобы

* Техникалық құрал

* Бағдарламалық қамтамасыз ету

Карта құруда орындалатын процестер

*Суреттер бойынша объекттер анықтау

* Сапалық құрамын анықтау

*Сандық құрамын анықтау

Карта құрудың негізгі процесстері

*Дайындық жұмыстары

*Суреттер мен модельді өз ара және сыртқы бағдарлау

*Рельеф пен контурларды салу

Келтірілген масштабтағы аэроғарыштық түсірістердің нақты кеңістік шешімділігі бейненің жан-жақтылығы бойынша бағаланады. Аэроғарыштық түсірістердің келтірілген масштабын анықтау формуласының элементі: 

*Түсіріс биіктігі

* Түсіру жүйесі бұрыштық көру аумағы

* Адам көзінің шешімділік мүмкіндігі                                              

Келтірілген масштабтағы аэроғарыштық түсірістердің нақты кеңістік шешімділігі бейненің жан-жақтылығы бойынша бағаланады – бейненің масштабындағы кеңістік шешімділік (R¢). R¢ – элементін анықтау:

*Түсіріс масштабы

*Жергілікті жердегі бейненің кеңістік шешімділігі       

* Камераның фокустық арақашықтығы                               

Кеңістік фототриангуляцияның камералды әдістері

*Түсірс негізін жиілету

* Пландық нүктелер координатасын анықтау

* Нүктелердің биіктік координаталарын анықтау

Кеңістіктік шешімділік ғарыштық суреттің масштабына тәуелді. Ең жақсы кеңістіктік шешімділігі бар масштаб диапазоны:

*1:10 000-1:25 000                 

* 1:11 000-1:25 000

*1:12 000-1: 25 000

Көп маршрутты фототриангуляция тәсілдерінің айырмашылығы

*Буын

*Тәуелсіз модельдер

*Тәуелсіз маршруттар

Күн радиациясының молекулалы және аэрозолды таралуы ЖҚЗ кедергі келтіретін атмосфераның диффузиялық жарықталуына алып келеді. Кедергіні азайтуды жүргізу:

* Сары жарықфильтрімен

*Қызылсары жарықфильтрімен

*Селективті жарықфильтрімен

Күн сәулеленуі мен атмосфера арасындағы өзара байланыс нәтижесі:

* Релей таралуы

*Ми таралуы

*Көк түтін

Күн сәулеленуінің таралуының ең жақсы диапазоны:

* 0,1-0,20 мкм  *0,1-0,25 мкм *01-0,38 мкм

Күн сәулесінің атмосфераға таралуы:

*Тура күн радиациясы азаюы

*Күн радиациясының таралуының көбеюі

* Жоғары диффузиялы жарықтылық               

Күн сәулесі Жер бетіндегі орта мен ондағы заттар арасында өзара қатынасқа түседі. Оның бөлігі заттардың ішіне кіреді. Өзара қатынас нәтижесі – бұл:*Трансмиссия  *Эмиссия *Абсорбция

Күн сәулесі Жер бетіндегі орта мен ондағы заттар арасында өзара қатынасқа түседі. Өзара қатынас нәтижесі – бұл:

* Шағылу   *Таралу *Өткізгіштік

Күн сәулесі Жер бетіндегі орта мен ондағы заттар арасында өзара қатынасқа түседі. Шағылу коэффициентінің, өткізгіштік коэффициентінің немесе абсорбция коэффициентінің формуласы:

*       *     *

Күн сәулесі Жер бетіндегі орта мен ондағы заттар арасында өзара қатынасқа түседі. Абсорбция коэффициентінін және шағылу коэффициенттерін анықтау параметрі: 

* Электромагниттік сәулелену түскен ағымының саны     

*Электромагниттік сәулеленудің шағылған ағымының мәні        

* Электромагниттік сәулелену ағымының жұтылу шамасы               

Қашықтықтан зондтау әдістері электромагниттік сәулелену қасиетін қолдануға негізделген. Электромагниттік сәулелену-бұл

* Энергияның кеңістікте толқын түрінде таралуы           

*Энергияның кеңістікте түзусызықты жарық бөлшегі түрінде таралуы               

*Энергияның кеңістікте түзусызықты фотон ағымы түрінде таралуы               

Қашықтықтан зондтау әдістері электромагниттік сәулелену қасиетін қолдануға негізделген. Электромагниттік сәулелену параметрлері:

*Толқын ұзындығы                                 

*Жиілік                      

*Фотон энергиясы               

Қашықтықтан зондтау мәліметтеріне сұраныстың өсуіне әсер ететін факторлар:

*Қоршаған орта мәселелері

*Экологиялық мәселелер

*Табиғи ресурстар мониторинг мәселелері

Қашықтықтан зондтау мәліметтерімен көптеген есептерді шешу ғарыштық түсіріс мәліметтерін алудың шапшаңдылығын талап етеді, ал олардың қамтитыны:

* Түсірістің сандық технологиясын қолдану

*Түсірістің сандық мәліметтерін радиоканалдар арқылы жіберу

* Геомәліметтерді жинау және өңдеуде бағдарламалық-аппараттық кешенді пайдалану

Қашықтықтан зондтауда жарықтылыққа бағынышты болмайтын электромагниттік сәулелену толқын ұзындығы диапазоны бар. Бұл диапазон: *2-3 см * 2-4 см * 2-15 см                         

Қашықтықтан зондтаудың ғарыштық технологиясы келесі мәселелерді шешуге тиімді:

*Дүниежүзілік мұхиттардың полярлы аудандарындағы мұз жағдайларын бақылау

*Төтенше жағдайлар зоналарының мониторингі

* Қоршаған ортаның ғаламдық өзгерісін зерттеу

Қашықтықтан зондтаудың ғарыштық ұшу аппаратының ҒҰА ұшу жылдамдығы тәуелді:

*ҒҰА және Жердің массасының ценрі аралығына

*Түсіріс биіктігіне

*Орбита биіктігіне

Қашықтықтан зондтаудың ғарыштық ұшу аппараттарының орбита жазықтықтарының еңіс бұрышы Жер бетінің қандай ендігінің сфералық жолағында түсіріс мүмкін болатынын анықтайды. Қазақстан аумағын толық түсіріспен қамтамасыз ететін орбитаның жарамды еңіс бұрышының (i) мәні: * 88° * 89° * 100°

Қашықтықтан зондтаудың ғарыштық ұшу аппаратының орбита пішіндеріне қойылатын талаптардың бірі – шеңберге жақын болуы керек. Мұндай орбиталардың эксцентриситетінің (е) мәні:

*e = 0 * e = 0, 0003  * e = 0,00034              

Қойылған тапсырмалар мен жергілікті жер участкесінің суретке түсіру көлеміне байланысты аэрофототүсіріс ...... болады

* Бірталды *Маршрутты *Алаңдық

Қойылған тапсырмалар мен мақсатына байланысты аэрофототүсіріс орындалады 

* Топографиялық планшеттер шекарасында

* Әкімшілік-аудандық бірлікте 

*Түсіріс объекттерінде

Қолданбалы ғарыштық ұшу аппараттары:

*ГЛОНАСС *Galileo *GPS

Қос аэрофотосуреттердің ішкі бағдарлау элементтері

*Фотокамераның фокустық ара қашықтығы

*x негізгі нүкте координатасы

*y негізгі нүкте координатасы

Қос аэрофотосуреттердің сыртқы бағдарлау элементтері

*Оң және сол нүктелерінің суретке түсіру координаталары

* ұзындық бойымен және көлденең бұрышты құрайтын екі түсіріс бейнесі

* Қос суреттің оң және сол бұрылу бұрыштары

Қос суреттің бұрыштық сыртқы бағдарлау элементтері

* Оң және сол суреттердің бойлық бұрыш еңісі

* Оң және сол суреттердің көлденең бұрыш еңістері

*Суреттердің өз жазықтықтарында бұрылу бұрыштары

Қос суреттің негізгі жазықтықтары

*Негізгі базис *Надирлі базис * Базистік

Қос суреттің негізгі нүктелері

*Суретке түсіру

* Негізгі нүктелер

* Надир нүктелері

Қос суреттің негізгі сәулелері

* Негізгі   *Надир *Базисті

Қос суреттегі екі бір біріне қатысты нүктелердің координата айырмашылықтары ол * Бойлық параллакс * Көлденен параллакс *x және y осьнде бір біріне қатысты нүктелер арасындағы ара қашықтық проециясы

Құрылыс пен архитектурада фотограмметрия әдісін қолданып 

*Ғимараттардың деформациясын өлшейді

*Құрылыс пен ғимараттардың өзгеруін бақылап өлшейді

*Тархи ғимараттар мен ескерткіштерді түсіреді

Линзо-айналы стереоскоптың құрылысы ..... тұрады * Рамадан * Екі қос айнадан

*Екі линзадан

Маршруттар санына байланысты фототриангуляция бөлінеді

*Бірмаршруттық болып

*Көпмаршруттық болып

*Блокты болып

Маршруттық торабты құрудың негізгі процесстері

*Бірінші қос суретті өз ара бағдарлау және модельді құру

*Маршруттағы келесі суреттерді өз ара бағдарлау

* Маршруттық торабты геодезиялы бағдарлау

Масштабтары бойынша ғарыштық түсірістерді жіктеу:

* Ұсақмасштабты

* Орта масштабты

*Ірі масштабты     

Масштабты инверсорлар болады

* Бұрышты

* Таспалы

* Ромбы тәріздес

Модельді құруда қолданады

* Ішкі бағдарлаудың 3 элементін

*Сыртқы бағдарлаудың 6 сызықтық элементін

*Сыртқы бағдарлаудың 6 бұрыштық элементін

Моделді сыртқы бағдарлау элементтері

* Модельдің У_Ф осінен айналу бұрышы (α_m)

* Модельдің X_Ф осінен айналу бұрышы(Ɯ_m)

* Модельдің Z_Ф осінен айналу бұрышы(æ_m)

* Бағдарлау кезінде алынған геометриялық модель

*Маршрут ұзындығы

*Базис ұзындығы

Модельдің вертикалды масштабын есептеуде қолданатын шамалар

* Суреттің фокустық ара қашықтығы

*Аспаптың фокустық ара қашықтығы

* Модель масштабы

Нақты объектив келесі шарттармен бейнеленіп қанағаттандырылады

* Әр бір нүкте нүкте болып бейнеленеді

* Оптикалық өске перпендикульярлы жазықтық жазықтық болып бейнеленеді

* Оптикалық өске перпендикульярлы жазық объект объекттің өзіндей болып бейнеленеді

Нүктелердің бойлық параллаксы байланысты шамалар

* Сурет форматы

*Суреттің бойлық жабуы

* Жер бедері

*Маршрут түзулігіне

* Маршрут ұзындығына

* Сурет қабырғасының бағдарына

Объект нүктелерінің фотограмметриялық координаталары өлшеу қателігіне байланысты

* Суретке түсіру базисін

* Сол суреттін нүкте координатасын

* Бойлық параллаксты

Объективтің негізгі оптикалық өсінде ....... табылады

* Объективтің алдыңғы түйін нүктесі

*Объективтің артқы түйін нүктесі

*Жиынтық нүктесі

*Объективтің негізгі фокусы 

Объектілердің шағылу мүмкіндігін бағалау үшін жарықтандыру коэффициентін қолданады. Жарықтың интегралдық коэффициентін есептеуге арналған объекті параметрі - бұл:

*Берілген бағыттағы жазықтықтың жарықтандырылуы

* Жазқтықтың қаныққанды жарықтануы

* Жазқтықтың шағылу коэффициенті бірге тең мәнімен қаныққанды жарықтануы 

Объектінің дешифрленуінің дәрежесін анықтауда жарықтанудың контрасты пайдаланылады. Жарық контрастын есептеуге арналған параметрлер: 

*Объект жарықталуы       

*Фон жарықтығы

* Объект жарықтығы мен фон арасындағы айырмашылық              

Объектінің жарықтандырылуы коэффициентін өлшеу тәсілдері:

*Жергілікті               

*Лабораториялық         

* Әуе кемелерінен

Объектінің жарықтандырылуын анықтау тәсілдері:

*Спектрометриялық          

* Фотоэлектрлік  

*Фотометриялық

Объектінің шағылу мүмкіндігін бағалау үшін спектралды жарықтау коэффициенті қолдануылуы мүмкін. Ол объектінің шағылу мүмкіншілігін мыналар үшін сипаттайды:

*Спектрдің толқын ұзындығының жіңішке диапазоны

*Монохроматтық сәулелену

* Спектрдің тар зонасы

Объекттің планы мен картасын құруда ..... қажет

*Планшетке координаталр бойынша тірек нүктелерін еңгізу

*Модельді белгілі масштабқа келтіру  

* Модельді планшетке қатысты бағдарлау

Оң және сол нүктелердің суретке түсіру координаталары

* X_s1 , X_s2     *Y_s1 , Y_s2        * Z_s1 , Z_s2

Оң суреттің сыртқы бұрыштық бағдарлау элементтері

* ₂ * ₂ * ₂

Оптикалық, механикалық және оптика-механикалық аспатарда фотосуреттердің нүкте координаталарын өлшеудің орташа квадраттық қателік теңдігі

*20 мк *10 мк *50 мк

Орбита жазықтықтарының еңіс бұрышы Жер бетін түсіріспен сфералық жолақ бойынша қамтуды анықтайды. ЖҚЗ арналған ҒҰА тиімді орбитасының еңіс бұрышының мәні:

* 44º   *45º *92°               

Орбита жазықтықтарының еңіс бұрышы Жер бетін түсіріспен сфералық жолақ бойынша қамтуды анықтайды. Жердің экваторлық аумағындағы мониторинг есептерін шешу кезіндегі ҒҰА орбиталарының еңіс бұрышы: 

*0º * 1º *2º                                

Орбитадағы ҒҰА орнын анықтау элементі:

* Күншығыс түйінінің бойлығы

*Орбитаның еңіс бұрышы

*Күншығыс түйінінің бойлығы және орбитаның еңіс бұрышы

Орбиталардың бірнеше типтері болады: шеңберге жуық, полярға жуық, экваторға жуық, геостационарлы. Геостационарлы орбитаның шарты:

*Орбитаның биіктігі 36 000 км

* ҒҰА жылдамдығының Жердің айналу жылдамдығына теңесуі             

* ҒҰА қозғалыс бағытының Жердің айналу бағытына теңесуі

Орталық кескіннің негізгі элементі:

* Зат жазықтығы

* Сурет жазықтығы

* Нақты горизонт жазықтығы

Ортаңғы бағыттау әдісімен өз ара-жобалау торабын құру үшін қажет 

*Тірек нүктелерін таңдау

*Суреттің негізгі нүктесін анықтау

*Суреттің жұмыс аланының жақтарын нүктелермен 5-8 мм сайын бөлу

Ортаңғы проекцияның негізгі нүктелері

* Жиынтық нүктелері

* Проекция центрі және суреттің негізгі нүктесі

*Надир нүктесі мен нөлдік бұрмалану

Ортогональды проекцияда жергілікті жердің нүктелерін жобалау құрылады 

*Параллельді сәулелермен

*Тіксызықты сәулелермен

*Жобалайтын сәулелермен

Өте жоғарғы түсіріс жағдайында жергілікті жердегі нүктелер арасындағы өсімшені ...... қолданып есептейді   

* Бастапқы нүктеден суретке түсіру биіктігін

* бойлық параллакс айырмашылығын

* Бастапқы нүктенің параллаксын

Өте жоғарғы түсіріс жағдайында фотосуреттердің орналасу шарттары

*Горизонтальды жағдайда 

*суретке түсіру базисіне параллельді

* Оң және сол суреттің бұрыштары нөлге тең

Планды түзетудің жеңілдетілген әдістеріне кіреді

*Сызықтық қиылысу

* Перпендикульярлар әдісі

* Екі сызықты және бір сызықты әдіс

Пландық-биіктік жиілендіру торларын құру кезінде кеңістік фототриангуляция жүргізетін тәсілдер

*Аналогті

* Аналитикалық

* Аналогті-аналитикалық

Проекция мысалдары болып ........ келеді

* Көз қарашығындағы объект бейнесі

* Көріп қабылдау занымен құрылған сурет

* Суреттік бейне

Радиометриялық шешімділік:

*Қабылдау сәулесінің динамикалық диапазоны      

*Дененің абсолюттік қарадан абсолюттік аққа өтуіне сай дискретизация деңгейінің саны

* Дененің абсолюттік ақтан абсолюттік қараға өтуіне сай дискретизация деңгейінің саны

Радиометриялық шешімділік қабілетінің шамасы-бұл: 

*8 бит                                              

* 2⁸ дискретизация деңгейі                               

* 256 деңгей.                               

Рельефке түзетулерді еңгізуде ....... білу қажет

*Негізде надир нүктесінен трансформациаланатын нүктеге дейінгі ара қашықтықты

* Трансформациялау жазықтығына қатысты трансформациаланатын нүктенің өсімшесін

* трансформацияланатын жазықтықтан суретке түсіру биіктігі

СД-3 стереограф құралының бөлшектері мен жүйелері

*Өлшеу жүйесі

*Оптикалық және жарық жүйесі

*Координатограф

СД-3 стереограф құралының негізгі бөлшегі

*Кескіндеу камерасы

* Коррекциялық механизмдер

* Базистік каретка

Сандық оптикалық-электрондық түсіру жүйесі бар ҒҰА: *Аpollo * Восток – 2 * Союз – 9

Сандық фотограмметрияны қолданады

*Электронды есептеуіш машиналармен

* Көліктік теория көрінісінде

* Техникалық құрылымдар және сандық бейнелерді алу өдістерінде

Сол суреттің сыртқы бұрыштық бағдарлау элементтері

* ₁ * ₁ * ₁

Стереоскопиялық эффектің алыну түрлері

*Тура * Кері * Нөлдік

Стереотопографиялық әдіспен ..... карталары құрылады

* Биіктаулар

*Таулар

*Төбешіктер мен тегістік

Стереофотограмметриялық құралдар

*СПР-3 стереопроекторы

*СД-3 стереографы

*Стереометограф G «Карл Цейс Йена»

Стереофотограмметриялық құралдардың түрлері

* СЦ-1 стереографы

* Ортофототрансформатор ОФТФ

* Стереоавтограф

Стереофотограмметриялық құралдардың көмегімен орындалатын жұмыстар

*Кеңістік фототриангуляция құру

*План және карталарды түзету

*Жер бетінің сандық моделін құру

Стереофотограмметриялық құралдардың көмегімен орындауға болатын қандай жұмыс

* Берілген көлбеулік бойынша жол трассасын жобалау

*Пландар мен карталарды түзету

*Кеңістік фототриангуляция құру

Сурет жазықтығына қатысты прекция центрінің жағдайын анықтайтын шамалар

*   * x₀ *у₀                   

Суретке түсіру базисі

* суретке түсіру нүктелерінің арасындағы ұзындық

*сол жақ және оң жақ суреттердің негізгі нүктелері арасындағы ұзындық

* сол және оң суреттердің түсіру нүктелерінің арасы

Суретке түсіру базисінің ұзындығы неге байланысты

* Түсіріс объектісінен фототеодолитке дейінгі максималды қашықтығына

*Жергілікті жердегі қателік, картадағы жіберілетін қателіктің қатынасына

* Фототеодолит камерасының фокустық ара қашықтығына

Суретке түсіру камераның фокустық аралығы

*объектив пен пленканың арасындағы ұзындық

* объектив ортасы мен пленка арасы

* пленка мен объективке дейінгі ұзындық

Суретке түсіру кезінде проекция центрі мен сурет жазықтығының жағдайын анықтайтын сызықтық сыртқы бағдарлау элементтері:

* S ( Y₀) проекция центрінің координатасы

* S (X₀) проекция центрінің координатасы

* S (Z₀) проекция центрінің координатасы

Суретке түсіру масштабына байланысты аэрофототүсіріс ....... болады

* Ұсақ масштабты

*Орта масштабты

*Ірі масштабты

Суретке түсіру моментіндегі проекция центрі мен сурет жазықтығының жағдайын анықтайтын екінші жүйенің бұрыштық сыртқы бағдарлау элементтері

*Сурет еңісінің бойлық бұрышы

*Сурет еңісінің көлденең бұрышы

* Фотокамера оптикалық өсінің бұрыш аутқуы

Суретке түсіру моментіндегі проекция центрі мен сурет жазықтығының жағдайын анықтайтын сызықтық сыртқы бағдарлау элементтері

*S(X₀) проекция центрінің координатасы

*S(Y₀) проекция центрінің координатасы

*S (Z₀) проекция центрінің координатасы

Суретте нүкте бейнелері мен түзулерді құруда қолданады

*Сурет жазықтығын

*Негізгі вертикал жазықтығын

*Негіз жазықтығын

Суреттегі нүктенің жер бедеріне байланысты жылжуының байланысы:

* Суретке түсіру биіктігіне

 *Суреттің негізгі нүктесінен суреттегі нүкте көрінісіне дейін аралыққа

* Бедер биіктігіне

*Фокус ұзындығына

Суреттегі орталық кескіндеу элементі:

* Суреттің негізгі нүктесі

*Надир нүктесі

*Нөлдік бұрмалану нүктесі

Суреттер мен модельдерді өлшеуде стереоскопиялық әдістер

* Нақсыз мен нақты марка

* Анаглифиялық

*Поляроидты және бленд

Суреттерді өлшеу тәсілдері

*Нақты (действительная) марка

*Жалған (мнимая) марка

* Поляроидтар

Суреттерді өңдеуде аналогты аспатарда дайындық жұмыстары:

* бастапқы материалдар мен мәліметтерді жинақтау

* фотрофототүсіріс аспаптарының арнайы көрсеткіштерін ажырату

* аспаптың көрсеткіштерін есептеу және оны жұмысқа дайындау

Суреттерді трансформациялауда әр бір зонаның ортаңғы жазықтығының белгісін есептеу формуласына кіретін шамалар

* Зонаның кезекті нөмірі

* Сурет жұмыс аланының ішіндегі минималды биіктік

* Зона биіктігі

Суреттерді трансформациялауды әр түрлі тәсілмен орындауға болады

* Оптикалық және механикалық

*Графикалық және графомеханикалық

* Аналитикалық

Суреттердің қажетті бойлық жабынды шамалары *56% * 60% * 65%

Суреттердің қажетті көлденен жабынды шамалары * 20% * 30% * 35%

Суреттердің маршруттарына қарасты блокты фототриангуляция дамиды 

* Бір маршрутта

* Екі маршрутта

*Үш және одан көп маршруттарда

Суреттік объективтер параметрлері сипатталады

*Фокустық ара қашықтықпен

* Тереңдік анықтығымен 

Суреттің көлбеулігіне байланысты нүкте көрінісінің жылжуының байланысы:

* Аэросуреттің көлбеу бұрышына (a_r)

* Бедер биіктігіне

* Ұшақтың жылдамдығына

* Суретке түсіру биіктігіне

* Суреттің негізгі нүктесінен суреттегі нүкте көрінісіне дейінгі ұзындық

* Аэрофотоаппараттың фокус ұзындығы

Суреттің қанықтылығын бөлшектермен сипаттайтын көрсеткіші болып, сурет ауданының бірлігіне келетін сурет элементінің (пиксель) саны табылады. Қанықтылықтың жақсы көрсеткіші-бұл :

*700 * 700 дейін *700 кем емес                                                                                                

* Көру алаң бұрышымен бейнеден

Табиғатта электромагниттәк сәулеленудің негізгі көзі Күн болып табылады. Жердің атмосфера қабатындағы озон қабатынан өтпейтін электромагниттік сәулелену спектрі: * 0,1-0,20 мкм * 0,1-0,25 мкм* 0,1-0,27 мкм

Табиғи ресурстық ғарыштық ұшу аппараттары:

*Landsat *SPOT *Ресурс О

Тәуелсіз модельдерден маршруттық торабтарды құруға кіреді

*Бірталды модельді құру

* Маршрутты торабқа модельдерді біріктіру

* Тірек нүктелер бойынша модельді сыртқы бағдарлау

Техникалық құрылымдарды қолдануына байланысты фототопографиялық түсірістер түрлері

*Ғарыштық

*Аэрофототопографиялық

*Біріккен (комбинированный)

Топографиялық дешифрлеудің ауылшаруашылық дешифрлеуден негізгі айырмашылығы

* Жер пайдаланушылар шекаралары дешифрленбейді

*Егістік түрлерге бөлінбей дешифрленеді

*Жолы қиын аудандардағы керуен жолдары дешифрленбейді

* Жайылымдар мен шабындықтар шалғын ретінде көрсетіледі

Топографиялық фотоаппараттар объективтің сипаттамаларын сақтай алатын өзгерістер:

* Дірілдеу *Ұрылу

* Температуралық өзгерістер

Тораптағы нүктелердің геодезиялық координаталары алынады

*Модель масштабын анықтаумен және торабтағы нүктелердің фотограмметриялық координаталарын есептеумен

*Тораптағы нүктелердің геодезиялық биіктігін есептеумен

* Нүктелердің геодезиялық пландық координаталарын есептеумен

Трансформациялаудың аналитикалық тәсілімен координаталарды есептеуде қажетті шамалар

*Суреттің негізгі нүктесінің координаталары

* сурет еңісінің фокустық арақашықтығы

* Косинус бағыттаушылар

Трансформациялаудың зона биіктігі ..... байланысты

* Құрыатын фотопланның бөлінді масштабына

*Рельеф нүкте аутқуының қалдық шамасына

*Камера фокусы және аэрофотосурет жұмыс аланының радиус-вектор бұрышына 

Трансформациалаудың фотомеханикалық әдісімен  горизонтальды суретті алу үшін  

* Жобаланған сәулелер түйінің суретке түсіру моментіне келтіру керек

* Горизонтальды жазықтыққа қатысты болған түйін жағдайын келтіру керек

*Экранда құрылған бейнені бекіту керек

Трансформирлеудің түрлері

*Графикалық

*Аналитикалық

*Фотомеханикалық

Тура дешифрлеу белгілері

*Объект көрінісінің көлемі

*Объектінің сырт пішіні

*Объект көлеңкесі

Түсіріс масштабын анықтайтын формула:

*     1 : m = f : H

Түсіріс мәліметтерін жердегі ақпараттарды қабылдау пункттеріне жіберетін борттық құрылғылары бар ғарыштық ұшу аппараттары: * Landsat *SPOT * IRS

Түсіріс шекарасының ең жақын қашықтығын анықтайды

* Y_min = 4В

* Y_min= 3В

* Y_min= 3,5В

Түсірістің көпзоналы режимі – бұл:

*Әртүрлі спектірлік диапазондағы біруақыттағы түсіріс

* Мультиспектральді түсіру камерасымен орындалған түсіріс         

*Инфрақызыл және көрінетін спектральді диапазонындағы бір уақыттағы                                                       

Универсалды аспапта өлшеуіш маркалардың арасындағы ара қашықтық ...... байланысты 

* Суретке түсіру базисіне

*Мщдель масштабына

*Аспап тұрақтылығына

Универсалды аспапта фотограмметриялық қиылысуды құру принципі

*Үшбұрыш

* Үшбұрыш плюс параллелограмм

*Екі үшбұрыш

Универсалды аспаптарда фототриангуляцияның негізгі үдерістері:

*дайындық жұмыстары

Универсалды аспаптардың негізгі жүйелері

* Өлшеу *Жобалау * Бақылау

Универсалды стереоаспап ...... жіктеледі

* Жобалау тәсілімен

* Фотограмметриялық қиылысуды құру тәсілімен

* Модельді өлшеу тәсілімен және дәлділікпен

Универсалды стереоаспапта суретті планға түрлендіру процесстері

* Суреттерді ішкі және өз ара бағдарлау

* Моделді сыртқы бағдарлау

Универсалды стереоаспаптарда фототриангуляцияның негізгі процесстері

*Дайындық жұмыстары

* Модельді құру және өлшеу

* Торабтағы нүктелердің геодезиялық координаталарын өлшеу

Универсалды стереоаспаптардың қызметі 

*Биіктік тірек торабын жиілету

*Пландық тірек торабын жиілету

* Топографиялық карталарды құру

* Нүкте координаталарын анықтау, контур мен рельефті түсіру

Фотограмметрия бірнеше бағытқа бөлінеді

*Аэрофотограмметрия

* Қолданбалы фотограмметрия

*Ғарыштық фотограмметрия

Фотограмметрия қолданылады

* Геодезия және  астрономияда

* Әскери-инженерлік жұмыстар мен артиллерияда

* Криминалистикада

«Фотограмметрия» термині грек сөзінен шықты * Жарық * Жазу * Өлшеу

Фотограмметрия тығыз байланысты

* Дәлді аспап құрумен

*Авиация және космонавтикамен

* Геодезия және картографиямен

Фотограмметриялық координаталар жүйесінде деформацияны сипаттайтын функциялар, келесі полиномдар түрінде көрсетіледі  *Шоғырланған * Конформды * Кеңістік

Фотограмметриялық материалдардың деформациясын айырады

*Тең *Теңемес * Байқаусыз

Фотограмметриялық модельді аспапты тәсілмен орындауға кіретін жұмыстар

*Нүкте жағдайын анықтау

*Суреттерді ішкі бағдарлау

* суреттерді өзара бағдарлау

* Тірек және бақылау нүктелерін көшіру

Фотограмметриялық модельдің аналитикалық құрылуының орындалу жүйелері

*Базистік координата

* Сызықты-бұрыштық

* Еркін

Фотограмметриялық тәсілдермен тұрақты бақылауға болатын эрозиялық процестер

* Жыралардың көбеюі

* Жыралардың үлкею жылдамдығы

*Көшкін қозғалысы

Фотограмметриялық тәсілдермен фотопландарды жаңарту жұмыстары

*Пландық байланыстыру

*Суреттерді транформирлеу

*Фотоплан құрастыру

Фотограмметрияның негізгі қасиеттері

*Жоғарғы өлшем дәлділігі

*Жоғарғы жұмыс өңімділігі

*Өлшемдердің толық объективтілігі мен дәлділігі

Фокус ұзындығына қарай аэрофотоаппараттың бір тобы:

* Қысқа фокусты

* Ұзын фокусты

* Орта фокусты

Фотомеханикалық типтес фототрансформатордың инвенсорларының топтарға бөлінуі

*Масштабты

* Перспективті

* Децентрационды

Фотомеханикалық типтес фототрансформатордың негізгі бөлшектері

*Объектив

* Кассета және экран

*жарық сәулесі

Фотоплан дайындау жұмыстары

* Фотопланды трапеция рамкасымен қырқу

* Фотоплан сапасын бағалау

* Фотопланды безендіру

Фотоплан құрастыру жұмыстары

*Суреттерді дайындау

*Суреттерді негізге орналастыру

*Суреттерді қырқу және жабыстыру

Фотопландар дәлдігі ........ тексеріледі

* тірек нүктелерімен

* Кесілген жерлерімен

* Ақпаратармен

Фотопландарды құруда екі суретті де кесу талаптарға сай орындалады

*Мүмкіндігінше елді мекендерді кеспей өту

* 90⁰ жақын бұрыштармен сызықтық контурларды қиып өту

* Ұсақ контурларды кесу мүмкіндігін жою

Фотосуреттерді фоиограмметриялық өңдеуде табуға болады

* Пайдалы кен орындарын

*Судың сапалы құрамын

* Қала транспортының интенсивті жылжуын

*Елді мекен пунктінің атауын

* Вулкандардың атқару параметрлерін

Фотосхемаларды қолданады

* Инженерлі істерде

*Орман шаруашылығында

* Жергеорналастыруда

Фототеодолиттік түсіруді камералдық өңдеу жүргізетін тәсілдер

* Аналитикалық

* Графомеханикалық

* Фотомеханикалық

Фототеодолиттік түсірісті орындауда далалық жұмыстарға кіреді

*дайындық жұмыстары

* Рекогносцировкілеу және жергілікті жерді суретке түсіру

* геодезиялық және фотолабораториялық жұмыстар

Фототопография анықтайды

* Пландық координаталарды

* Биіктік координаталарды

*Топографиялық карталарды құрай

Фототопографиялық түсіріс жұмыстары

* Карта оригиналын сызу

*Жергілікті жерді суретке түсіру

*Жергілікті жерді дешифрлеу

Фототрансформаторларға ..... кіреді

* ФТА  * Seg-V * Ректимат

Фототриангуляция торабында тірек нүктелер орналасады

*Суреттің жұмыс аланының бұрыштарында

* Суреттің үш қабат бойлық және көлденең жабындысының зонасында

* 1 см жетпей суреттердің шеттерінде

Фототриангуляциялық торабты құру тәсілдері ..... байланысты классификацияланады  

*Арналуына

* Маршруттар санына

* Қолданылатын техникалық құрылымдарға

Фэрофотограмметрияда қолданылатын координата жүйелерінің айырмашылығы

*Қолдану обласына байланысты

* Координата басын таңдауға байланысты

* Осьтердің координаталық бағытына байланысты

Электромагниттік сәулелену толқын ұзындығына байланысты спектрге (диапозон; зона) бөлінеді. Оптикалық диапазон спектрі:

*Ультракүлгін – инфрақызыл               

* Күлгін                                 

* Қызыл          

Электромагниттік сәулеленудің көрінетін толқын ұзындығының диапазоны:

*0,4 - 0,78 мкм      

*400-780 нм              

* 400-500 нм              

Электромагниттік сәулеленудің энергетикалық сипаттамасының есебі сәулелену заңына негізделген. Вин заңына кіретін параметрлер:

* Толқын ұзындығы         

*АҚД өзіндік температурасы

*АҚД толқын жіберінің максимал мәніне сай толқын ұзындығы

Электромагниттік сәулеленудің энергетикалық сипаттамасының есебі сәулелену заңына негізделген. Кирхгоф заңына кіретін параметрлер:

* Дененің энергетикалық жарықтылығы

* Дененің жіберілу қасиеті

* Дененің жұту қасиеті

Электромагниттік сәулеленудің энергетикалық сипаттамасының есебі сәулелену заңына негізделген. Ламберт заңына кіретін параметрлер:

* Сәулелену күші

* Сәулелену бұрышы

* Сәулелену бұрышының косинусы

Электромагниттік сәулеленудің энергетикалық сипаттамасының есебі сәулелену заңына негізделген. Планк заңына кіретін параметрлері:

* Абсолютті қара дененің энергеткалық жарықтылығының спектрлік тығыздығы (АҚД)

* Толқын ұзындығы         

*Оптикалық диапазонда күн сәулесінің энергиясының таралуы

Электромагниттік сәулеленудің энергетикалық сипаттамасының есебі сәулелену заңына негізделген. Стефан – Больцман заңына кіретін параметрлері:

* АҚД интегралды сәулелендіру қабілеті

*АҚД сәулеленуінің толық энергиясы

*АҚД өзіндік температурасы

Электромагниттік толқынның таралу жылдамдығы:

* Жарықтың таралу жылдамдығына тең          

* Радиотолқынның таралу жылдамдығына тең                

* 300 000 км/с           

Электромагниттік тербеліс спектрінің көрінетін негізгі зонасы:

* Көк * Жасыл * Қызыл                            

Шолулық ғарыштық суреттің масштабына байланысты. Үлкен шолулық масштаб диапазоны:

* 1:1 000 000-1:2 000 000                                         

* 1:1 100 000- 1:2 000 000                               

* 1:1 110 000-1:2 000 000                               

SPOT жүйесінің ЖҚЗ ақпараттары тұтынушыға түспеу бұрын түрлі деңгейдегі алдын-ала өңдеуден өтеді. SPOT жүйесі көрінісінің геометриялық сапасын бағалау көрсеткіші:

* Байланыстыру дәлдігі          

* Сызықтық бұрмалану деңгейі      

* Анизоморфизм      

Sxyz кеңістіктегі координата жүйесінде аэрофотосуреттегі нүкте координаталарын есептеу формулалары

* x = х' - x₀    * у= у' – у₀    * z = - f

Sxyz координата жүйесінде аэрофотосуреттегі нүкте координаталарын есептеуге қажетті шамалар 

*суреттің x₀ негізгі нүкте координатасы

*Камераның фокустық ара қашықтығы

* Суреттің у₀ негізгі координатасы

S көмекші координата жүйесінде объект нүктесінің координатсын есептеу формуласы

* *     *

X осі бойынша суреттердің децинтрация шамаларын есептеуде қажетті параметрлер

* микрометрлік коорекционды жазықтық шкаласынан алынған отчеттар

*Камера фокусы

*Жобаланатын сәулелер түйінінің түрлендіру коэффиценті 

x, z және p шамаларын өлшеуде байқаусыз қателіктер неге байланысты

* Фотокамера объективінің шешімділік күшіне

*Шешімділік қабілетіне және фотоматериалдың деформациясына 

* Өлшеу аспабының дәлділігіне

Y осі бойынша суреттердің децинтрация шамаларын есептеуде қажетті параметрлер

*  микрометрлік коорекционды

жазықтық шкаласынан алынған отчеттар

* Камера фокусы

* Жобаланатын сәулелер түйінінің түрлендіру коэффиценті 

ХХ ғасырдың ортасында ғарыштық технологияны игеруде пайдаланылған тәсіл:

*Аналогты фотографиялық

* Фотографиялық

* Спектрозоналы фотографиялық

1 мрад бұрыштық шешімділік -1000 м ұшу биіктігіндегі камераның сезімтал элементі надир нүктесіне бағытталған төмендегі өлшемді түсірлетін аумақты қамтиды :

*1´1 м *100´100 cм *1000´1000 мм                                                                                                   

3-10 жыл қызмет атқаратын қашықтықтан зондтау жер серіктерінің түрі:

*Landsat

* SPOT

* Оптикалық-электронды түсіру жүйелерімен жабдықталған жер серіктері

Дата добавления: 2023-10-13