Можа гэта так толькі у фізіке ?

У тарапях , з горам папалам напісаў працу гэтую , разаслаў , і марыў вярнуцца у Швецыю , будаваць сваё жыццё далей . Але не так проста усё . К праблемам з ФСБ дабавілісь праблемы з захаднымі спецслужбамі . Хоць яны і працуюць іншымі метадамі , але ж гэта не у дапамогу мне было . Атрымаў тры адказа па візам у амерыканскай амбасадзе , тры депорта на пять гадоў у Еурапейскія краіны ужо стаялі у пашпарце . Паспрабаваў праз прыбалтыку праехаць да парома , і там не атрымалась . Я скарпіён па гараскопу , па тэлебачанню у гасцініцы паказалі , як лісы афрыканскія , іх паедаюць , спачатку адкусваюць жала , а потым лакамяцца самім скарпіёнам . Там жа паказалі першы выпрабавальны вертыкальны старт F-35 . За багаж , з спецлітаратурай , трэба было плаціць у камеры захоўвання , за нумар асобна . Візу шведскую трэба было чакаць дзён 10 , у Рызе . Нехапала на усё грошай , ці з візай , але без багажа , ці з багажом , але толькі да дому . Вось і пазнаў што такое канкурэнцыя , амерыканцы не хацелі , каб я выявіу сябе дзе небудзь у іншай краіне . І гэта становішча не змянілась да сённешняга часу . Развала СССР ім здалось мала , верагодна іх мэта – татальны кантроль усіх краін , але не дзеля паляпшэння становішча , хоць у чым , у тых краінах . Сейчас прыйшоў да урада Трамп , пакуль што асоба не праявіў сябе . У любым выпадку , гэта усяго адзін чаплавек , супраць такой цяжкаважнай інерцыённай сістэмы , за пять гадоў ён нічога не зробіть , калі і хацеў нешта . Амерыка па інерцыі працягвае рух супраць былога соцлагера . Але , эканамічнае первенства яны ужо саступілі камуністычнаму Кітаю , і па сброі нічым асобым не валодаюць , нічога іншага за імі няма .

Капіталістычны мір пачаў буксаваць , пакуль рэсурсаў было с ізбыткам , прынамсі дзеля некалькіх краін , усё расло і будавалась . Цяпер эканамічны рост захавалі толькі тыя краіны , унутранная эканоміка якіх пабудована на прынцыпах сацыялізму , якія забяспечваюць найбольш хуткае , і найменш затратнае распаўсюджванне на тэрыторыі гэтых краін пілотных тэхналогій . Захад сам спансаваў Кітай , карыстаясь іх таннай працоўнай сілай .

Калісці Амерыка асацыявалась з краінай , дзе свабодна і добра чалавеку , і мяркуючы па фільмах тых апошніх савецкіх гадоў , яна распаўсюджвала гэта па усяму свету . Але , як толькі СССР распаўся , высветлілася і пра іх іншае . Як і пра нас , падчас перабудовы , шмат чаго паказалі па тэлебачанню . Купілісь на прыгожыя аўто , і пяцізоркавыя атэлі . Алеж гэта і там , не дзеля усіх .

На паездку у Рыгу зарабляў тры месяцы працуя на частнай фірме , змянялі старое абсталяванне тэплавых вузлоў у мінскіх дамах , на сучасную аўтаматыку . Усі гэтыя тры месяцы мяне грызлі з усіх бакоў , то ключ не знайсці ,то дакументы у ЖЭС не падпісваюць . То па месцу жыхарства у хазяіна кватэры , высветлілась праз паўтара месяца , што яго дачка у Навінках , і яе выпісалі да хаты . На самой справе яна была рэальна хворая . Як толькі трэба было накаліть становішча , прыезжала скорая , яе нечым калолі , і было далей , хоць звязывай . Нечаяна яе атадзьвінуў ад кухоннага стала , пастаянна данімала , яна запуталась у сваіх нагах і упала . Тут жа міліцыя , заяўка з яе боку , быццам бы хацеў яе забіць , пратаколы . Мне трэба было ужо афармляць візу , а на мяне заводзі угалоўную справу . На прыканцы міліцыянты сказалі пакінуць жыллё , і выплаціць кампенсацыю за маральны ушчэрб , той хворай . Жыллё шукаць новае не было часу ужо , чакаў візу на вакзале . Дзе і апынуўся зноў , праз некалькі дзён , па прыездзе з Рыгі .

Далей завод Кока-Кола , спробы падчыніць мяне “рукаводству калектыва” , розныя цікавыя здарэнні па суботах . Я вернік , выхадныя свяціў , папытаў не ставіць мяне па суботах , і тры суботы падрад папаў у смену . На трэццюю суботу , брыгадзір прыйшоў пад градусам невялікім , начальства небыло . Хацеў азадачыць нас , зал мыць , уборка генеральная . Непрайшло і некалькі хвілін , як шум са склада , грохат і ругань . Як ён не загінуў , штабеля Кока-Колы пад паталок , вугал зачапіў пагрузчыкам , цэлы штабель пераутварыўся у кучу парыпаных бутэлей .

Дадалась яшчэ адна праблема , пасля трэццяга вяртання , мяне прынялі ужо па іншаму . Распрацавалі нейкую апаратуру , нешта падобнае медыцынскаму апарату УЗІ , толькі ён не толькі скануе , але і уздзейнічае на часткі цела , ды так , што з’яўляюцца вопухалі і пакрасненні . Быццам хто павелічальным шклом сонечныя прамені на цябе накіроўвае . Спачатку зуд і боль , потым опухаль . Апыняецца , яшчэ у васьмідзесятых гадах распрацавалі аппаратуру дзеля хірургаў , якая магла рэзаць тканіны канцэнтраваным ультрагукам , без знешняга разрэза . Так званая бяскроўная хірургія . Дык вось , спецслужбы перарабілі яе на свой лад . Пачалі мяне калечыць , пах , пазваночнік , галаву , ды не схавацца ні у хаце , ні у лесе . Значна пазней знайшоў у інтэрнэце артыкул , апыняецца , ультрагук экрануецца адмысловай мікрасітавінай гумай . Знайшоу пару кавалкаў звычайнай таўстой гумы , у некаторых выпадках , адной рукой сідзючы можна прыкрыць , хоць галаву .

Зволіўся з завода , але не атрымаў даведку пра зарабатную плату , прыйшлось яе вырабляць самому у фоташопе , але літоўская віза мне дапамагла нешмат . Усі выхады кантралявалісь амерыканцамі , а яны мяне чамусці прытрымлівалі і заварачвалі туды куды ім трэба было . Пра нейкую свабоду не было і гаворкі . Вярнуўся і ад туль , радня пазычыла нейкую сумму грошай , хацеў напрамую адкрыць шведскую візу , асвабадзілась кватэра у Віцебску , паехаў візу чакаць туды , візу так і не адкрылі , праз месяц прапанавалі галандскі вырыянт , я адказаўся , ва усю ужо смалілі мазгі апаратурай , чакаць яжчэ месяц не было сэнсу . Застаўся у Вітэбску , прынялі на працу з выпрабавальным срокам , дзяцей вучыць самалёты строіць , кіраўніком авіямадэльнага кружка . Ультрагук тэй выключылі на нейкі час .

Яжчэ у 90-я гады да мяне прыйшлі думкі , што паляпшэнне умоў жыцця прывядзе да роста насельніцтва Зямлі , трэба асваіваць касмічнае асяродзе . Таму дзе я потым не працаваў у гэтым накірунку , імкнуўся паставіць гэтую справу на належны ўзровень .

У 1991 годзе , у родным горадзе Чачэрску , прынялі на працу кіраўніком авіамадэльнага гуртка , як гурток два гады не працаваў . Адразу пасля школы , без ніякай дадатковай адукацыі . Былому настаўніку , Мікалаю Канстанцінавічу далі кватэру на адсяленне , па чарнобыльскай праграме . Такі быў СССР у тыя гады , займалісь крупнымі праектамі , хоць і не хапала грошай на усё , і на нейкія дробязі , як то спецыяльная адукацыя і якая небудзь даведка , не звярталі увагу .

Павязло толькі з першым дырэктарам Дома Піянераў , не трэба было нешта прасіть , сам спрашваў , што трэба для працы . Ды яшчэ дырэктар Аўтасудамадэльнага Клуба Расіі , дзе падзарабляў, пад час вучобы у Маскве. У Вітэбску зусім іншая гісторыя адбылась . Прынялі , і “пазнаёмілі” з калектывам , агульныя святы саправаджалісь баляваннямі . Гэта у абласной установе па знешкольнай адукацыі дзяцей і падлеткаў . Далей у лес , болей дроў . Высветлілась , што тэхнічныя кружкі , ад якаснай працы якіх залежыць , па меньшай меры прыток свежых кадраў у прамысловасць , не распаўсюджваясь на нейкія іншыя тэмы , атрымліваюць фінансаванне , мякка кажучы не у першую чаргу .

Больш таго , далей высветлілась і то , што насценны гадзіннік у сакратарскай дырэктара , з амерыканскім флагам . Прасіў купіть дзеля гуртка апаратуру радыёкіравання мадэлямі і некалькі авіямадэльных рухавікоў . На рухавікі 120 $ знайшлі праз год , на апаратуру і паліва 300$ не знайшлось . Гэта пры тым , што кожны месяц на спаборніцтвы выдзелялась па 500 $ , а калі пачаў хадзіць па інстанцыях , пачалісь недвусэнсныя выказванні у мой адрас , пагрозы .

Нават тыя грошы , якія вылучылі на рухавікі , прыйшлося “выгрызаць” у раённым адзеле адукацыіі . Зразумела , што прыкрыта усё было нейкай іншай адміністрацыяй . Не узроўня адзела адукацыі . Да слова , рухавікі авіямадэльныя к таму часу ніхто не выпускаў , савецкія заводы астанавілісь . Знайшоўся чалавек , які выпускаў саматугам , мелкімі партыямі копію савецкага авіямадэльнага матора КМД-2,5Д . Генадзій Малашын , так я з ім і пазнаёміўся . Кіраўнік “Белспецэлектракамплект” , што насупраць  афіцэрскага кладбішча у Менску . Давялось неяк прасіць у яго , узаемавыгаднай дапамогі па рэалізацыі патэнтаў . Праз некаторый час патэлефанаваў , а ён ужо пакінуў гэты мір , царства яму нябёснае . Не старый быў , што здарылась ? Але- ж , такія выпадкі ужо былі са мной раней .

У адзін з першых разоў , калі ездзіў у Маскву на “разведку” МАІ, калі не атрымалась паступіть , папытаўся знайсці працу . Пры МАІ было студэнтскае канструктарскае бюро лёгкай авіяцыі . Прачытаў пра іх , як і пра ХАІ , у адным з журналаў “Мадэліст –Канструктар” . Размаўляў з галоўным канструктарам , дамовілісь , што папершае трэба паступіть у МАІ . Калі паступіў , яго ужо не было . Пад час вучобы , трэба было ствараць матэрыальную базу авіямадэльнага гуртка , у аўта-судамадэльным клубе Расіі , куды мяне прынялі на працу , нешта выдзелілі , нешта сваё было , астатнее трэба было “даставаць”. Параілі звярнуцца к Фёдараву , вядомы хірург акуліст , і калі не памылюсь , адзін з першых постсавецкіх міліянераў , тэй , што распрацаваў метад аперацый на “рамашке”. Назначылі сустрэчу праз нядзелю мабыць . Ійшоў на працу , гэта недзе за “пакроускім стрэшнева” , і чуў надрыўный гук ад верталёта , здзівіўся , чаму ён то максімум дасць , то зусім амаль гук прападае . Пазваніў у назначаны дзень , сказалі , што яго няма ужо . Потым узнаў , што адкруцілася цяга рулевога шруба . Узляцеў , а прызямліцца не змог . Дэкан ПО , дзе адразу навучаўся , расказаў мне пра асабістае жыццё аднаго чалавека , прама пры ім , і трапіў пад машыну . Не то Гасподзь так рабіў , не то службы нейкія працавалі . Відна было што Расію грызуць знутры . Чаму яны злыя такія цяпер . Ельцын знайшоў сабе такога прыемніка , і сам зыйшоў з “трона”.

У тэй жа час прыйшоў на нашу арганізацыю новый кампьютарный класс , праз некаторый час яшчэ адзін . Заходзіў неяк у госці да кампьютаршчыкаў , там і намёка на працоўную абстаноўку не было . Дзеці псавалі свой зрок і рэсурс ужо існуючых машын , за бесталковымі гульнямі . Відна , што гэта з чыйгота пасыла , такім чынам прадзьвігалась АТ прамысловасць . Але ж , прафесіяналы звычайна маюць кампьютары дома , для працы .Траціць грошы на тое , каб дзеці псавалі свой зрок за гульнёй у чорцікаў , ці такія мы багатыя ? Тым больш , калі казаць пра “унікальны гістарычны момант” , з слоу нашага прэзідэнта , калі ён не забыў іх . Юрыдычная вабода ад расейскай імперыі на нас звалілася бяскроўна з неба , але незалежнасць павінна быць падтрымана чымсці рэальным . 

АТ галіна не можа з’яўляцца асновай прамысловасці , увогуле , як там нічога не вырабляецца . Яна прыносіць толькі валюту , на якую можна нешта купіць з таго што прапануюць іншыя , але не тое што нам патрэбна на самой справе . Сёння заказалі праграму у нас , назаўтра закажуць у іншым месцы , і нельга будзе купіць нават з таго што прапануюць . Праграмы толькі абслугоўваюць вытворчасць , але не утвараюць яе . У адрозненні ад машын , ТВ і іншай тэхнікі , прадуктаў харчавання , якую непасрэдна пакупае выкарыстальнік , і разлічае , зробленный у Германіі Мэрседес , ад мясцовых вырабаў . А навізну і якасць , забяспечваюць менавіта высакакваліфікаваныя працаўнікі вытворчасцяў , канструктарскіх і даследчых бюро . А адкуль ім узяцца , калі профільныя тэхнічныя гурткі мэтанакіравана разбураюцца ? Тэхнічны гурток , гэта першая ступень адмысловай адукацыі , і найбольш важная . Калі метал з самага пачатку выплаўлен няправільна , то і вырабаў з яго добрых не атрымаецца , як яго потым не куй . На захадзе зусім іншая сістэма адукацыі , якая адпавядае іх укладу жыцця . Няма там такіх бясплатных гурткоў як у нас . Зато есць шмат фірм , якія вырабляюць практычна гатовыя мадэлі , самаллётаў , машын , караблей . Толькі плаці грошы . Гэта цацачный узровень адукацыі . Есць тэхнапаркі , дзе можна нейкую сваю задумку стварыць у матэрыяле . Але яны не даюць ніякай суцэльнай грунтоўнай адукацыі . Адпаведна і вынік іншый . Полугалодная пасля вайны краіна , лежучы у руінах , запусціла першага касманаўта у космас , а з “цывілізаванага” захаду ужо дзесятак гадоў , пасля пачатку крызіса , ідзе струмень машын , які яго спарадзіў . Прыгожыя , бліскучыя , але-ж , гэта толькі вопратка , пад ёй , тый самый рухавік , што і сто гадоў таму , тыя самыя колы , тый самы ржавы металічный кузаў , што і сто гадоў таму . Сядзець паямчэла , кіламетраў на 30 – 50 кіламетраў у гадзіну можа худчэй ехаць , худчэй разганяецца . Але Рэальная худкасць руху знізілась , у час пік і па святам пробкі. Машын стала больш , на дарозе тыя самыя знакі “120”.

Сённяшняя дэмакратыя мае на ўвазе свабодныя эканамічныя адносіны , рынак , капіталізм , і што не з гэтай казкі , тое выкараняецца з жыцця . Не забараняецца толькі у кожнай краіне мець прыручаную партыю “зялёных”. Кожны павінен быць індывідуалістам , свабодна перадзьвігацца , клапаціцца у першую чаргу аб сваім прыбытку , гэта так сама ідэалогія , за наяўнасць якой , і “несвабоду чалавека “ , нас калісці крытыкавалі . Кожны дарослы павінен мець машыну , гэта рухавік захаднай эканомікі . За гэтым сочаць зацікаўленыя ў сваім прыбытку ўладальнікі аўтамабільнага , горназдабыўнога і вядома нафтавага бізнэсу . Усё узаемазвязана , і сраслось . Адзін чалавек на захадзе сказаў “сацыялізм” , увесь свет прызнаў яго міравым злодзеем .

Ніхто ні у адным СМІ не звярнуў увагу на некалькі відавочных фактаў , якія адчыняюць нам некаторыя сакрэты нашага не вельмі багатага і неспакойнага жыцця . Першае , і найбольш важнае . Ад чаго залежыць дабрабыт грамадства , не толькі эканамічный , але-ж і у самым шырокім сэнсе . Калі заглянуць у гісторыю , то становіцца бачным , што забяспечаннасць асобна узятага чалавека , найбольш важным дзеля камфортнага жыцця , залежыць ад развіцця сродкаў атрымання энергіі , перасоўвання і прадукцыйных сіл . Першае , што чалавек утварыў , навучыўся здабываць агонь , у пячоры стала цёпла . Зрабіў лодку і прыручыў коней , быкоў . Цяпер можна было здабываць ежу на большай адлегласці ад жылля . Навучыўся плавіць метал , ткаць тканіну . З’явілась добрая зброя , і цёплая вопратка , стала магчыма бараніцца ад злога і жыць у больш халодных месцах . Людзі рассялілісь паўсюль . Ійшоў час , навука спарадзіла тэплавыя і электрычныя рухавікі , станкі , вылічальную тэхніку і іншае . Урэшце пачалі здабываць нафту , газ , уран . Дамы напоўнілісь неабходнымі і не зусім , рэчамі , якія калісці здавалісь раскошай . І застралі , як навука на Тэорыі Адноснасці Эйнштэйна .

Сярэдні легкавы аўтамабіль важыць больш чым паўтары тоны , калі паглядзець на вуліцу ў гадзіну пік ў горадзе, струмень аўтамашын , поўзлых з чарапашай хуткасцю , у салоне адзін - два чалавека , можа пару торбаў. У дадатак , да больш чым тоны , самой машыны , 100- 200 кілаграм карыснай нагрузкі . Каэфіцыент карыснага дзеяння аўтамабільнага дізеля каля 35 % . Іншымі словамі , на выконване карыснай працы па перамяшчэнне карыснай нагрузкі марнуецца толькі 35 % залітага паліва , па эффектыўнасці рухавіка , і з гэтых 35 % , толькі 8-16 % , марнуецца на рух самой нагрузкі . Гэта без уліка аэрадынамічнага супраціва . Атрымліваем , максімум , выкарыстоўваецца на перасоўванне нагрузкі , каля 25- 50 мілілітраў , з кожнага залітага у бак літра саляркі . На самой справе , усё яжчэ горш , каля кожнага светафора трэба тармазіць і разганяцца , на трасе , калі ехаць больш за 70 , адчуваецца , у дадатак , аэрадынамічны супраціў . Астатніх , у лепшым выпадку 950 - 975 мілілітраў , ідзе на забруджванне і нагрэў атмасферы . Якая тут экалогія і эканоміка ?

На захадзе , не гледзячы на іх дэмакратыю , вельмі цяжка апынуцца на версе лесніцы кіравання без грошай . Грошы , вядома , у тых , хто мае свае заводы , свой бізнес . Бываююць выпадкі , напрыклад , Абама да урада прыйшоў , але , па першае , ён апынуўся унутры моцнай сістэмы , якая можа і зламаць , як у выпадку з Кэнэдзі , царства яму нябёснае . Па другое , былы ваенный , не разабраўся у эканоміке . Прыйшлось печатаць бумагі , на 800 мільярдаў $ , пасля дэфолта . Часць бумажнай налічкі была наверняка патрачана на скупку акцый , і саміх прыбыльных прадпрыемств , Еуропы і Азіі , так дэфолт і мінаваў . Так вось і здарылась , што грошай , больш за усіх апынулась у нафтагазавым бізнесе , і напрамую звязанным з ім , аўтамабільным і металургічным . Вось гэты бізнес і праглядзеў , каб аўто , як мага больш аставалісь “класічнымі” , і як мага меньш эканамічнымі . Тое , што сёння выдаеццца за навінкі аўтасалонаў , ужо непрылічна даўно было зроблена . Інжэктарныя рухавікі , не вопытныя , а серыйныя , стаялі у 1939 годзе на нямецкіх самалётах (DB601-603) , на машыны такія рухавікі прыйшлі у канцы 80-х . У першых “сусветных” аўтагонках , у самым пачатку 1900-х , перамог экіпаж на электрамабіле ! Толькі не на аккумулятарах , а на батарэйках , выкарысталі “вольтавы стаўбы” .

Кожны хоча мець машыну , і марыць , што займецца бізнесам , заробіць грошай , і будзе ездзіць на дарагім аўто . Так яно і было да недаўнега часу . Пакуль нафтавая энергетыка , транспарт і сельская гаспадарка мелі магчымасць развівацца экстэнсіўна і інтэнсіўна , адначасова . Канкурэнцыя падхлёстывала выкарыстанне новых тэхналогій , і гэта , адначасова , было падтрымана экстэнсіўным ростам энергетыкі , можна было накачваць эканоміку таннымі энергарэсурсамі , уводзячы новыя і новыя скважыны . Блага яны былі спачатку неглыбокімі і таннымі . Усё на захадзе квітнела , і добра пахла .

 Але-ж наступіла мяжа ступені развіцця такой эканомікі . Папершае , недзе у пачатку 2000-х , наступіў пік спажывання нафты , яе прыходзіцца здабываць усё з большай глыбіні , а новых залежаў адчыняецца усё меньш . Па другое экалогія . Не памятую , каб у школьныя гады , было так , каб новый год без снега , а Сож у Чачэрску , не выходзіў з берагоў вясной . Неба стала поўпразрачным , не такім глыбокім ноччу , зоркі зза копаці ледзь відаць . Ад атамнай энергіі адкрэшчваюцца , пасля некалькіх катастроф , і трэба улічваць , лоббі нафтагазавага бізнесу .

Што мы маем сёння ? Беларусь здабывае сёння , каля 1,5 мільёна тон нафты , траціць дзеля сваіх нужд каля 6 мільёнаў тон . З улікам агульнай эффектыўнасці аутатранспарта , у тым ліку грузавога , на самой справе мы карысна трацім каля 7-9% ад гэтай велічыні . Іншымі словамі , каб выканаць усю карысную працу , па перасоўванню грузаў , нам трэба каля 0,5 мільёна тон нафты у год . Калі мы будзем карысна расходваць энергію усёй сваёй нафты , то яе можна не закупать , а прадаваць . На самой справе , мы закупаем каля 23 мільёнаў тон у год у Расіі , некаторую частку беспошлінна , перапрацоўваем яе і перапрадаём у Еўропу , Украіну , Рассію . Гэта так сама нафтаны бізнес , наша краііна з’яўляецца яго часткай , і мае ад яго каля 40 % валавага нацыянальнага прадукта . Іншымі словамі , 40 % заробка бюджэтнікаў , а косвенна , і астатніх , гэта “нафтадолары” . Зразумела , што наша кіраўніцтва , мякка кажучы , зацікаўлена у высокім попыце на паліва , і ніяк не зацікаўлена у пераузбраенні сваіх аўтамабільных заводаў і абнаўленні мадэльнага рада . Што у далейшым і высветлілась . Ад чаго і нас “штарміць” , калі цэны на нафту скачуць , і нейкія там разборкі у персідскім заліве пачынаюцца . Да , мы на Расейскай нафтагазавай іголцы сядзім , яны нам амаль бесплатна нафту , а мы ім сваю тэрыторыю ,  без вайны аддаём , пад ваенныя базы . І , акрамя таго , накіроўваем усі даследванні астаткаў навукі на што угодна , але не на вырашэнне праблемы энергетычнай залежнасці і нізкай эффектыўнасці транспарта .

Якім дальнабачным трэба быць , каб рабіць усё дзеля “інтэграцыі” з Расеяй . Гэта проста палеміка такая дзеля прэсы ,”інтэграцыя”, на самой справе прадугледжваецца , калі і не прамы захоп тэрыторыі , як на Украіне , то паступовае паглашчэнне , як змея кроліка , павольна і няўхільна . 

Пайшоў далей па інстанцыям , трапіў у адміністрацыю прэзідэнта , прымала малажавая яжчэ жанчына , звалі Наталля . Замест таго каб вырашыць пытанне з фінансаваннем , Наталля прачытала натацыю , як ёй цяжка было працаваць настаўнікам , да таго як яна трапіла у адміністрацыю прэзідэнта . Трэба думаць , што з таго моманта ёй лічна і стала значна лягчэй , свае праблемы яна вырашыла . А мне прыходзілась проста для падтрымкі працы гуртка траціць палову сваёй зарплаты , і працаваць часта кругласутачна , як гомельскій былый завод ДОСАФ (Добровольное общество содействія авіаціі і флоту , калі хто не ведае што гэта) выпускае замест набораў па зборке авіямадэлей , дзьверы і падаконнікі . Як толькі на другі год працы вылучылі дадатковыя вучэбныя часы , і стаў атрымліваць , у пераліку , каля ста долараў у месяц , гэта , калі не памылюсь 2007 год , што давала мне магчымасць ужо самастойна падтрымліваць працу гуртка і купіць за сваі грошы усё што трэба было , нехта адрэагаваў адпаведна . Амаль год у мяне быў новы нумар аператара “Velkom”. Перад ад’ездам за мяжу два гады да таго , прадаў свой тэлефон разам з сімкарткай , думаў не вярнусь . Пасля таго у мяне быў яжчэ адзін нумар , ніхто нічога не казаў . А тут прыходзіць шчот на пазапрошлый нумар , быццам я , за пару нядзель наразмаўляў з кімсці у Англіі , Амерыцы і Русіі , у перакладзе , прыблізна на 700 даляраў . Што цікава , ніхто не падумаў заблакіраваць нумар з такім мінусам на працягу месяца . Гэта была уся мая зарплата на год наперад . Да слова , таго “Velkom” ужо няма , кампанію атабралі , і перапрадалі у новыя рукі , алеж , тый самы чалавек , які уручаў мне у іх офісе “чэк” на 700 даляраў , і сёння там працуе , неяк прыходзіла прэтэнзія за неуплату , з яго фаміліяй .

Пасля размовы з Наталляй , замест паляпшэння фінансавання , прыехала тэлебачэнне з Мінска , разам з нейкай камісіяй . Выявілась , што на самой абласной станцыі і па школах , у Віцебску працавала некалькі дзесяткаў розных гурткоў , якія наведвала па аднаму –дзьвюм школьнікам . Іншымі словамі чыстая ліпа , і магчымасць дзеля асоба прыбліжонных атрымаць прыбаўку к аснаўному заробку у школе . Грошы выдзеленныя распыляюцца і бесталкова аседаюць у карманах , мякка кажучы , не зацікаўленных у развіцці , прынамсі нашай краіны людзей . І па таму , з якім скрыпам мне перачыслялі у бухгалтэрыі районнага адзела адукацыі , ужо выдзеленныя на рухавікі грошы , было відна , што гэта становшча утворана кімсці намерана . Гэта называлась  у свой час , працаўнікамі НКВД , падрыўной дзейнасцю , і каралась .

Камісія з’ехала , усі кіраўнікі засталісь на сваіх месцах , а мяне праз месяца тры падставілі і уволілі па артыкулу . Тый жа районны адзел адукацыі арганізаваў гарадское мерапрыемства з удзелам усіх школ , у тый жа дзень , да  мяне наведалась праверка . Вядома , у мяне  ні воднага школьніка . А некаторый час назад , дзецям не хапала сталоў , ляпілі самалёты на падаконніках . Выгавар , праз нядзелі тры тоеж самае паўтараецца . Акрамя таго , “падстаўныя” дзеці , ад сістэмы , і не толькі нашай , якія “грызлі” бесталкова інструмент і матэрыялы , часта намерана мешалі праводзіць заняткі і займалі месца тых , каму гэта было сапраўды цікава , кудысці зніклі . Трэцці выгавар , гэта аутаматычнае звальненне па стацце . Не стаў чакаць , сам не выйшаў на працу пару дзён , там мяне ужо чакалі . Цікава , за тое , што часта заставаўся піліть рэйкі на ноч , як было тры групы па 10-15 чалавек , і кожнаму трэба было падгатовіць матэрыялы , шаблоны , чарцяжы , зволілі па артыкулу  “ сістэматычнае невыконванне трудавых абавязкаў ” . А недзе за месяц да звальнення , зноў пачалі падключаць апаратуру , таранілі ультрагукам прама на працоўным месцы . Як калісці і на заводзе “Кока-Кола” у Мінску .

 Яжчэ да звальнення паспеў напісаць паўторнае звяртанне у каміссію пры прэзідэнце , перанаправілі прадстаўніку прэзідэнскай вертыкалі па Вітэбскай вобласці . Запісаўся на пыём , пасля таго як неафіцыйна наведаў яго . Прыём быў назначан недзе праз нядзелю-дзьве . Але , тэй чалавек захварэў , прыём перанеслі на неапрэдзелённы час . За тэй час адбылась першая газавая атака расіян . Не , гэта не “навічок” , гэта без прэдупрежденія зімой Беларусі адключылі газ . Нядзелі дзьве нашы “саюзнікі” па дамове аб калектыўнай бяспеке нешта тлумачылі . Путін Уладзімір , зусім “не у курсе дзел” быў , як гэта здарылась ! Вядома што тады і мяне зволілі з працы . У прыканцы я апынуўся на прыёме , толькі пытанні сталі ужо не актуальнымі , хацеў дабіцца каб на гурток купілі хаця б апаратуру радыёкіравання , а прыйшлось казаць пра тое , як мне вярнуцца на працу . Ды і від таго чалавека падказаў мне , што выкарысталі ультрагук і супраць яго , быў як ватны на прыёме , і згаджаўся з усімі падказкамі прадстаўнікоў таго самага адзела адукацыі , якіх “вызвалі” , так сама , на прыём . На самой справе было відаць , што непанятна , хто каго вызваў на прыём . Метадыстка адзела адукацыі , я яе часта бачыў там , калі разбіраўся з праплатай рухавікоў , перад тым , як зайсці са мной у кабінет , непанятна каму , сабе пад нос сказала доўгае , з расстаноўкай “шча-з-з-з-з”.

Адзін раз маскавіты нас ужо заваявалі , і не збіраюцца , відаць што , разглядаць нас самастойнымі і цяпер , пасля “унікальнага гістарычнага моманта” у 1991 годзе . Канчаткова маска расейскага імперыялізма зляцела на Украіне . Украінскій народ выказаў волю набліжацца да Еуропы . Але замаскірованыя стаўленнікі Масквы , папыталісь спыніть гэтае дзейства , утварыўся майдан . Як і кажуць прамаскоўска настроеныя людзі , сярод зачыншчыкаў ,  канешне , былі і прадстаўнікі замежных служб , ці прынамсі з імі звязаныя . Але гаворка не пра то  , а пра іншае , чаму народ падняўся за імі , на то былі чыннікі . Мне здаецца , што украінцы проста шукалі нагоду  , не столькі увайсці у НАТА , сколькі адвязацца ад путаў Масквы . Пуцін Уладзімір , атабраў Крым , і зрабіў від , што усё добра , мінскія пагадненні , імкненне да “міра” , перагаворы .

Але у тэй самы месяц , ці крыху раней сустрэчы з прадстаўніком адміністрацыі , точна зімой , і у мірны час , са мной здарыўся адзін выпадак . Ад вуліцы Гагарына , дзе жыў , і да працы , ходзіў пяшком , праз рэчку “Віцьба” і тэй роу , па якім яна працекае . Рана пацямнела зімой , вяртаўся да дому , трэба было спусціцца у аураг , прайсці па льду , і падняцца на супрацьлеглы бераг . Але пачуяу нешта неладнае , за мной на малой хуткасці ехала “волга” , спусціўся на лёд , не выйшаў, як звычайна , на тэй бераг , які быў светлым ад снега , а пайшоў па цёмнаму льду , па руслу . Зверху бліснулі і патухлі фары , стукнулі дзьверы , і праз некаторы час нешта некалькі разоў тіха хлопнула , па льду сзаді нешта шчоукала . За мной не спусцілісь , можа пужануць хацелі .

Па гэтай нагодзе мне цяпер здаецца , што на Украіне тварылась да майдана , тое ж самае . “ Гібрыдная вайна “ , на самой справе ні колі не сканчалась , з моманта захопа нашай тэрыторыі маскалямі , маецца на увазе , што на той момант , тэрыторыя Кіеускай русі уваходзіла у склад ВКЛ , а потым і Рэчы паспалітай . Тут і растрэлы у захаднай Беларусі , і штучный голад на Украіне , і смерць Машэрава , і перадача нашай сталіцы сёнешняй Літве . Тэрыторыя сённяшняй Літвы , гэта былая Жмудь , калісці мы сілай далучылі яе у склад ВКЛ . Да слова , сілай далучылі , і ад іншай сілы страцілі , у Бібліі на гэты конт сказана , што не пераступай граніц дзядоў сваіх . Тое-ж здарылась і з сярэднявечным Нямецкім джяржавай , рабавалі нас ды Польшчу у крыжовых паходах , і у прыканцы , іхняя старажытняя сталіца , Мальброк , цяпер частка Польшчы . Хадзіў там , калісці пешкі , па захаднай Польшчы , сустракалісь вогненна рыжыя палякі у сельскай мясцовасці , такіх у самой Германіі цяпер днём з агнём не знойдзеш . Распавядая далей на гэтую тэму , узнікаюць думкі , што-ж з самой Расеяй будзе ? Вечных імперый не бывае , а у склад Русіі уваходзіць “руская” рэспубліка Чэчня , розныя аўтаномныя округі .

Ну ды гэта адступленне ад тэмы .

На самой справе , год прастаяў на біржы безпрацоўным , ніводная арганізацыя не узяла на працу . Зато было шмат свабоднага часу , родственнікі крыху падкармлівалі , а потым пачаў рабіць дома , радыёкіруемыя мадэлі самалётаў на продаж . Паралельна распрацаваў аднамесны мотаплайнер , з разліковай далёкасцю палёта каля 900 км. За некалькі месяцаў сабраў яго , заставалась сарабраць і фарсіраваць рухавікі , нехапала грошай на запчасткі . Калісці быў у Швецыі , шукаў там палітычнае сховішча , туды я і збіраўся пераляцець , паколькі візу адкрыць афіцыйна ужо не атрымлівалась.

Да бліжэйшага Шведскага вострава было ад Віцебска кіламетраў 500 ці 600 , праз Фінскій заліў можна было даляцець . Кватэра была на першым этажы , крылы зрабіў з’ёмнымі , а фюзеляж з аперэніем быў па размерам фрамугі . На самой справе Шведы мяне , мякка кажучы , чакалі . Не паспеу я і поугады папрацаваць , то-лі ка мне , то-лі за мной прыехалі . Малодшая з іх каралеускай сям’і , нешта пажадала Віцебск наведаць . Да яе там ужо пабывалі людзі з Італіі , а пасля яе , наведвала Віцебск Еугенія з сястрой і Маці , з Вінздораў . Як раз , пасля таго , як прыйшоў шчот з “velkoma” , за размовы з ангельскімі субяседнікамі . Было відаць , што гэта была нейкая “аперацыя” спецслужб , яўна не адной краіны . Пачалась мышыная вазня . Шведы рэўнавалі да англічан , а яны , у сваю чаргу , відаць што хацелі перацягнуць мяне да сабе . Але-ж , і тыя , і іншыя , і астатнія , з тых хто прыязжаў , заблыталісь у сваім лічным жыцці паміж густа пасеяных прадстаўнікоў нашых і іншых спецслужб . Так мяне і не выцягнулі адсюль . Усім жадалась пагутарыць з прынцэсамі . Утварылась цікавая апазіцыя , пераадзетыя міліцыянты , прынцэсы куратарамі , трохі сваіх , трохі рускіх . А калі усё гэта зборышча арыштавалі і разагналі у 2010-м годзе , наш урад абвінілі у адсутнасці дэмакратыі . Нарэшце , Шведы прыляцелі самі , легкаматорная “цэсна” прарвала наша ПВО , кінула десант з плюшавых мішак , і зляцела дамоў .

Наведвалі гурток і ад Немцаў , яны потым , пасля звальнення , і дапамаглі мне эвакуіравать свой лічны інструмент і матэрыялы . Амерыканцы зусім працавалі самі на сябе , і рабілі так , каб я нікуды не выехаў , а працаваў на іх .

Напэўна , гэта тая самая “адміністрацыя” , якая стаяла за адзелам адукацыі . Іншымі словамі , мной зацікавілісь , чаму я не еду на захад , а працую на радзіме , але-ж відавочна , не для дапамогі . Урэшце , перад самым звальненнем з працы , Шведы прывезлі маленькую дзіўчыну , не ведаю якім чынам яна апынулась у Вітэбску , уладкавалі у адну з школ . Адзін мой вучань , па іроніі , з фаміліяй Маскалёў , пачаў мне на кожным занятку расказваць пра нейкую падружку . І на адным з выхадных прывёў яе да нас , па выхадных у нас былі запускі самалётаў . Потым высветлілась , што дзень нараджэння у яе , пятага красавіка . І з таго моманта пятае чысло у мяне няўдалае . Іншымі словамі , за тое , што пачаў разбіраць , чаму мэтанакіравана разбураюцца тэхнічныя гурткі , мне “паказалі зубы”. Навокал працавалі спецслужбы , зразумеў , што з’ехаць , ад самаго сябе , не атрымаецца . Прыняў вырашэнне стварыць сваё NASA , скончыць універсітэт , апублікаваць працу па фізіцы , нікуды не ехаць , а займацца сваімі справамі тут . Свабодны час праводзіў у “ленінскай” бібліятэцы Вітэбска . Штудаваў літаратуру , трэба было вырашаць праблему з адключэннем газа . Зразумела , ні усім гэта спадабалась , пачалі крамсаць зноў ультрагукам , аднойчы падбегаў да перахода , па дарозе у бібліятэку , папалі у ніз хрыбетніка , поучаса не мог пашэвяліцца , пакеты з рук выпалі , стаяў  , трымаючыся за слуп , потым нядзелі дзьве немог падняцца з пасцелі , спіна не гнулась .  

Хто гэта зрабіў , не ведаю сапраўды . Магу толькі меркаваць , як некаторыя людзі заходзілі за мной , прама у бібліятэку . То нейкі швед пажылы , то нейкія хлопцы піва піць , сабутыльнікаў шукалі , накшталт як , графіня ангельская , кампанію у паб шукала . Вясна была , потым лета , і усіх сваіх , на каго лавілі , самі з’елі . Увесь тэй год смалілі ультрагукам , звярнуўся у віцебскі адзел КДБ , нешта расследвалі , у тым ліку па поваду звальнення і пагроз на працы . Прыходзіла паштоўка з паведамленнем , што даследванне трэба працягнуць . Нарэшце атрымаў адказ вусна , што КДБ не мае паўнамоцтваў вырашаць такія справы . А афіцыйна , фактаў парушэння законаў супраць мяне не высветлілі . Але – ж , навакол , прынамсі стала паспакайней . Відна было што усё вырашалась недзе вышэй .

 Цікавы выпадак здарыўся са мной . Трэцці раз , калі у 2003 годзе быў у амерыканскай амбасадзе , атрымаў адказ у візе зноў , працоўнік амбасады  мне сказаў , што “назірай амерыку лепш па тэлевізару” . А я хацеў пабываць у NASA і паглядзець на ціхій акіян з берагу , а потым пераляцець у Швецыю , як і напісаў ім у анкеце . Свяціу я адзін з выхадных , нічога не рабіў , а хадзіў у парк ці у кіно . Па дарозе у кінатэатр зайшоў у кафэ , час быў свабодны . А там па тэлевізару паказвалі , як крамсалі Грузію , і разбітыя “хамеры” амерыканскіх інструктараў . Вось я і паглядзеў на амерыку па тэлебачанню , тады падумалась . Калі пачаўся канфлікт на Украіне , Петр Парашэнка прыгласіў беглага былога прэзідэнта грузіі у сваю адміністрацыю . Тады мне і падумалась , што дзеля параз ваенных прыехаў ён . У Бібліі , на конт такіх выпадкаў і такіх людзей , кажуць, прывёў да граха краіну .

Негледзячы на агрэсіўную мышыную вазню вакол , у тэй год , акрамя таго што сабраў свой самалёт , прапрацаваў атамную энэргетычную устаноўку з каэффіцыентам карыснага дзеяння да 70% , і больш . На аснове турбавальнага рэактара і дадатковай паравой турбіны . Можна было , пасля рэалізацыі , прынамсі у два разы паменьшыць выхад радыёактыўных адходаў , на адзінку выпрацаванай электраэнергіі . Заадно распрацаваў імпульсны змяшальнік , тое , што цяпер называюць гібрыдным інвертарам у камплектах сонечных электрастанцый , толькі ён прадугледжваўся з некалькімі уваходамі , дзеля сонечных панэлей і ветрагенератара , сеткавы , і дзеля буферных аккумулятараў . Такім прыборам можна пітаць дом ад некалькіх крыніц энергіі адначасова , а недастаючую энергію браць ад сеткі .

 Хацеў наладзіць вытворчасць такіх прыбораў на адным з частных прадпрыемстваў Мінска , што недалёка ад паліклінікі , у “зялёным лузе”. Быў на выстаўцы “Белэнерджы-2009” , там пазнаёміўся з імі . Гэтую ідэю яжчэ не патэнтаваў , паспадзяваўся на добрапрыстойнасць людзей .

 Прапанаваў распрацаваць і вырабляць на іх прадпрыемстве гатовы прыбор , разам . Гаворка зайшла пра дывідэнты ад гэтай справы , і пачўу у адказ  , на прапанову мець некаторый працэнт ад прыбылі , з рэалізацыі гэтых прыбораў , “як збіраецесь  кантраляваць нашу бугалтэрыю ? ”. Іншымі словамі , гаворкі пра узаемадавер'е , небыло . Дамовілісь , што распрацую прыбор , у матэрыяле  сам , а яны , купяць у мяне гатовы .

Упёрся ў асабісты фінансавы крызіс і недахоп досведу ў практычнай электроніцы . Прыйшлося самастойна "завочна" сканчаць радыётэхнічны інстытут , штудзіруючы літаратуру ў бібліятэцы , і праседжваючы кругласутачна з паяльнікам у руках . Закінуў з за адсутнасці часу і звычайнай ежы , самастойныя трэніроўкі , якія суправаджалі мяне з дзяцінства , бо калі то жадаў стаць ваенным лётчыкам . Здавалася , яшчэ ледзь ледзь , і "вынайду ровар". Напачатку ўсё гарэла і плавілася. У той час на Беларусь вяшчалі радыёстанцыі "Дойче Велле" і "Швецкае радыё" . Як я зразумеў , за мной увесь час сачылі і ў вёсцы . Рабіў адну вельмі простую схемку , трыгер на транзістарах , як раз была трансляцыя нямецкага радыё , кіроўны пажартаваў аб чымсці , са  словамі “індішен аўтомат” , вельмі смешна смяяўся . Потым , як бы апамятаўшыся , рэзка загаварыў сур'ёзным голасам , ааа , я-я , май Гот , май Гот !  Акно ў іншы свет было, потым перасталі вяшчаць .

Упёрся ў схему , непасрэдна сілавога інвертара , не атрымлівалася зрабіць яго вялікай магутнасці , адначасна перарабляў асвятленне хаты , на сілкаванне ад самаробных схем электроннага баласта. У выніку , за 2012-13 гады , падаў некалькі сотняў заявак на карысную мадэль . На рукі паспеў атрымаць толькі першыя . Усё падаражэла , і пачаліся правакацыі з дакументацыяй . То плацёжка не дойдзе , то адказы на запыт спозняцца . Так ваяваў з патэнтавым ведамствам і сістэмай некалькі гадоў ,але і патэнты першыя былі не самыя цікавыя .

Прыканцы , засталось некалькі дзесяткаў цікавых заявак , якія патрэбна рэалізаваць . А беларускі “імпульсный змяшальнік” , тым часам , пераутварыўся у нямецкія “інтэлектуальныя сеткі” . На наступнай выставе хтосьці з электроншчыкаў , паміж справай сказаў , нейкі праект рэалізавалі ў Нямеччыне , тут "не атрымліваецца" . На колькі зразумеў , з кантэксту падзей , нашы службы дамовіліся з нямецкімі , на рахунак "абмену тэхналогіямі". Дзесьці ў тыя гады , МАН дапамагаў МАЗу , распрацоўваць больш сучасныя гарадскія аўтобусы . Тое, што ў нас "распрацавалі" ў тыя гады на Мазе , як дзве кроплі вады падобна , на тыя аўтобусы , якія ездзілі па Нямеччыне ў канцы 90-х гадоў. Іншыя фірмы , за нашы грошы , зразумела , усталёўвалі больш сучасныя энергетычныя пара-газатурбінныя ўсталёўкі на ЦЭЦ , з ККД , каля 65-70% .  З нашага боку , як я зразумеў, напэўна паабяцалі , што я не атрымаю на рукі больш ні воднага патэнта , і буду далей зарабляць грошы на ягадах . Даходзіла да таго , што проста адказвалісь прымать заяўкі у патэнтным ведамстве . Нядаўна высветлілась , што нейкім чынам , пра маі  неувязкі у патэнтным ведамстве , ведаюць прадстаўнікі некаторых нямецкіх фірм .

Але-ж , у патэнты і упёрлісь . Паявілась заяўка , калі не памылюсь у канцы 2012-га ,  “ хуткасны манарэльсавы вагон на магнітнай падушцы ” , транспартны сродак , з крэйсерскай худкасцю 600-700 кіламетраў у гадзіну , на 100-120 мест , з магчымасцю грузавых мадыфікацый . Магнітная падушка , на сталых неодиевых магнітах , забяспечвае надзейнае ўтрыманне вагона ў падвешаным стане . У японскага хуткаснага цягніка на магнітнай падушцы , выкарыстоўваецца крыягенная сістэма падвешвання на звышправодных магнітах , якія неабходна дадаткова астуджаць , што нясе некаторую ступень рызыкі страты звышправоднага стану , акрамя таго , патрабуе абслугоўвання , і як следства- даражэйшая ў эксплуатацыі . Адрозненне ад японскага варыянта і у кампаноўцы , замест доўгага шматвагоннага поезда , з сачляненнямі паміж вагонамі , адзіночны вагон , з формай аэрадынамічнага профіля .

 Прывад ад лінейнага рухавіка у манарэльсе , які утворан з незалежных , аутаматычна камутуючыхся электрамагнітных ячэек , што не прывядзе да астаноўцы вагона пры адказе некалькіх ячэек . Усё разам дае 600 кіламетраў у гадзіну , пры патрэбнай магутнасці лінейнага рухавіка каля 200 кілават , замест некалькіх мегават класічных электрычак , ці  хуткасных “суперпаяздоў” . Уся справа у аэрадынаміцы , каэффіцыент аэрадынамічнага супраціўлення ламінарнага аэрадынамічнага профіля , пры нулевым вугле атакі і аптымальным падаўжэнні , пры адсутнасці выступаючых частак , каля          0, 006-0,008 . Каэффіцыент аэрадынамічнага супраціўлення  шматвагоннага састава , з улікам не аптымальнай формы і падаўжэння , сачляненій паміж вагонамі , ад 0.1 , у хуткасных сучасных паяздоў , да 0,9-1.1 , у грузавых . Поўная адсутнасць трэнія і ізноса , у адрозненні ад калёсных варыянтаў . Адкуль і усяго 200 кілават патрэбнай магутнасці прывада, на такой хуткасці .  Сябекошт пасажырамесца , напрыклад ад Мінска да Віцебска , па электраэнергіі , каля 11-13 капеек , пры поўным запаўненні вагона . Прычым , Віцебска вагон будзе дасягаць , з улікам участкаў разгона і тармажэння , праз 25-30 хвілін . Гэта худчэй , чым праехаць з “зялёнага луга” , да вакзала у самім Мінску . За адну паездку на 300 кіламетраў , вагон будзе патрабляць каля 70 кілават/час электраэнергіі , гэта каля дзесяці рублёў . Што і дае 10 капеек , у разліку на аднаго пасажыра .

Дата добавления: 2023-11-30