Ягадзінскі

ЮЦЭВІЧ

ЮРЭВІЧ

Ігнат

Драматург, педагог, асветнік 2-й паловы 18 ст. Біяграфічных звестак,у т.л. пра час i месца нараджэння, не захавалася. Вядома толькі, што ў 1780-я гады ён жыў на По-лаччыне i працаваў выкладчыкам у За-бельскім дамініканскім калегіуме, які ў той час быў значным цэнтрам літаратурна-тэ-атральнага жыцця краю. Пры калегіуме дзейнічаў школьны тэатр, рэпертуар якога вызначаўся выключнай разнастайнасцю (ставіліся трагедыі, камедыі, аперэты i інш.). У ліку напісаных для тэатра выклад­чыкам! калегіума класічных трагедый i ка-медый на антычныя тэмы былі трагедыя «Крэз» (1789) i камедыя «Пышнагельскі», аўтарам якіх з'яўляецца Ю. У гэтых творах адчуваецца ўплыў на яго асветніцкіх ідэй. Зыходзячы з прац Герадота, Ю. у трагедыі «Крэз» паказаў бессэнсоўнасць вайны па-між персідскім царом Крэзам i лідыйскім царом Кірам, услаўляў мірнае вырашэнне міждзяржаўных канфліктаў. У камедыі «Пышнагельскі» аўтар выкрываў п'янства, марнатраўства, маральнае ўбоства мясцо-вай шляхты. Свае творы Ю. пісаў на польскай мове, але яна насычана беларусіз-мамі. Творы Ю. зберагаюцца ў аддзеле рука-пісаў Цэнтральнай бібліятэкі АН Літвы.

Літ:. М а л ь д з i с А.І. На скрыжаванні сла-вянскіх традыцый. Мн., 1980. С. 322, 324—326.

Людвік Адам Дзям'янавіч (псеўд. Людвік з Покева; 15.12.1813—12.3.1846)

Літоўскі i беларускі этнограф i фалькла-рыст. Нарадзіўся ў в. Пакевіс Кельмескага раёна Літвы. 3 літоўскай шляхты. Скончыў Віленскую духоўную акадэмію ў 1836. Пра-
цаваў хатнім настаўнікам i гувернёрам (1831—34), у 1837—42 вікарый Свянцян-
скага i Свядосцкага прыходаў. У 1842 афіцыйна адрокся ад духоўнага сану, пераехаў на Беларусь. 3 1843 выкладчык Лепельскага дваранскага вучылішча. Аўтар артыкулаў «Камяні літоўскіх багінь» (1836), «Вялікіягоры i гарадзішчы ў Літве» (1837), кнігі «Выслоўі i думкі» (1837, у дадатку да кнігі выказаў свае адносіны да народнай мовы i нацыянальнай культуры). Матэрыяльнай i духоўнай культуры літоўскага i беларускага народаў прысвечаны працы «Другая rapa» (фрагменты з рукапісу «Даследаванні даў-
ніны літоўскай i беларускай»), «Гульні i за­ бавы літоўскага народа на Жмудзі», «Літоў- скія звычаі, дапасаваныя да пэўных дзён года» (усе 1839), «Прыказкі літоўскага на­
рода», «Рысы Літвы», «Інструкцыя Якуба Сабескага...» (усе 1840), «Некалькі слоў да пана Крашэўскага...» (1841). У 1842 выдаў кнігу этнаграфічных, гістарычных i геагра- фічных нарысаў «Паданні Літвы». У дадат­ку прывёў звесткі пра гісторыю семінарыі ў Жмудзі, судовыя прыгаворы чараўнікам,
змясціў вясковыя песні. У зб. «Літоўскія песні ў перакладзе Людвіка з Покева»
(1844) уключыў 35 песень, да некаторых з ix напісаў каментарыі. Адна з самых знач-ных i грунтоўных прац — «Літва з пункту погляду рэштак старажытнасці, звычаяў i нораваў» (1846). У ёй вялікі i разнастайны матэрыял пра народную міфалогію, адносіны чалавека да прыроды, звычаі, забавы,
язычніцкія перажыткі, побыт, народную медыцыну i інш. С.Ф.Цярохін.

Станіслаў Серафім (каля 1590 —каля 1644)

Паэт, перакладчык. Нарадзіўся на Гро-дзеншчыне, у сям'і збяднелага шляхціца. У 1613—18 вучыўся ў Віленскай акадэміі.

Менавіта ў гэты перыяд ён пачаў пісаць вершы. Гэта былі панегірыкі, прысвечаныя прадстаўнікам уплывовай беларускай знаці (Г.Валовічу, A. i К.Халецкім; надрукаваны ў друкарні Я.Карцана), эпіталама з нагоды шлюбу К.Халешсага, 2 вершаваныя ўступы да кнігі М.Халецкага «Алегорыя» i інш. Прыхільнасць Халецкіх i Lx матэрыяльная падтрымка далі Я. магчымасць паступіць на факультэт права Кракаўскай акадэміі i паспяхова скончыць яго ў 1620. 3 1621 ён працягваў адукацыю ў Падуанскім універсі-тэце, у 1624—25 падарожнічаў па краінах Заходняй Еўропы (Германія, Бельгія i Іта-лія). 3 1625 Я. жыў пры двары Радзівілаў у Нясвіжы, наведваў Кобрын, Жыровічы, Гродна. Рабіў для магнатаў геральдычныя знакі. У гэты час пісаў пераважна панегі-рыкі, у асноўным на лацінскай i польскай мовах, але ў яго творах сустракаецца шмат беларускіх слоў, зваротаў. Яго творчасць зазнала ўплыў рэнесансавай паэзіі Я.Каха-ноўскага. Я. з'яўляецца аўтарам зборнікаў сатырычных эпіграм «Грош» [1618 (?)], «Прыдворныя» (1621), перакладаў на польскую мову «Трыумф кахання» Ф.Пет-раркі (застаўся ў рукапісе), лібрэта оперы «Вызваленне Руджыера з вострава Альцы-ны» Ф.Сарачынелі (1628). Яму прыпісваец-ца аўтарства першага польскага падручніка па каліграфіі («Каліграфія», выд. 1965).

Літ.: П a р э ц к i Я.I. Сатырычныя вершы С.Ягадзінскага // Беларуская літаратура. Мн., 1980. Вып. 8.

Дата добавления: 2014-01-04