Турларды жобалау

Турларды жобалау

2.Туристерді күтіп алу және оларға қызмет көрсету

3. Туристерге қызмет көрсету бағдарламасы

Қолданылғын әдебиеттер:

1. Гуляев В.Г. Организация туристской деятельности. Учебное пособие. НОЛИДЖ. Москва. 1996.

2. Тынчерова З.В., Ягофаров Г.Ф. Основы планирования и организации туристского бизнеса. Алматы. 2003.

3. Закон РК «О туристской деятельности в РК». Алматы. 2001.

Туристік маршрут жақсы жобалануы тиіс. Турпакетті талдау кезінде саяхаттың барлық ерекшеліктерін ескеру қажет. Бұл үшін ең алдымен оған қысқаша сипаттама беру керек, сосын маршруттың құжатын жасау керек. Оған мынадай тауарлар енгізілуі мүмкін:

- туризм түрі (танымдық, діни, спорттық, іскерлік және т.б.);

- (қысқа) ықшамды болуы маршрут мазмұнын көрсетуі тиіс тур аты («Дала хикаялары», «Мыңжылдық ескерткіштері» және т.б.);

- рекреациялық сабақ циклдары: негізгі, ілеспелі, қосымша (Мысалы, таным, сауықтыру, көңіл көтеру);

- саяхат туралы ақпарат (аймақ, оның ерекшеліктері);

- турға қатыса алатын туристер контингенті (жас шамасы, физиологиялық-дәрігерлік көрсеткіштер бойынша);

- аялдама бекеттері мен қызмет көрсетулер көрсетілген маршрут схемасы;

- қызмет көрсету құрамы (тамақтану, тұратын жер, транспорт, инвентарь, құрал-жабдық);

- қызмет көрсетуші персоналдарға қойылатын талаптар (нұсқаушыға, аудармашыға, экскурсоводқа...);

- маршруттың технологиялық картасы;

- заңды құжатнама (келісімшарттар, лицензиялар, рұқсаттар, жолдамалар мен билеттер);

- күн және сағат бойынша қызмет көрсету бағдарламасы;

- тур құнын есептеу;

- саяхат шартын орындамағаны үшін орнын толтыру;

- маршрутты өткізу маусымы (жыл мезгіліне, аң аулау мерзіміне, балық аулау мерзіміне және т.б. байланысты болады);

- турды талдауға (жасауға) келген шығындарды (есептеу);

- буклет, альбом, жарнамалар дайындау;

- турды дайындау мерзімі және оның орындалуына жауапты адамдар.

Турларды жүзеге асыру әртүрлі жарнамалар тәсілімен: интернет, теледидар арқылы, жеке шақыру қағазын, буклет және т.б. тарату арқылы адам көп жиналатын жерлерге хабарландыру ілу арқылы және т.б. арқылы жасалады. Бұл кезеңдер туристік кәсіпорын әкімшілігіне турды жақсы жоспарлауға мүмкіндік береді, оның үстіне әрбір жетекші мүмкіндіктерден шыға отырып, басқа тараулармен толықтырыла алады, барлық кезеңдермен бір мезгілде жұмыс істей алады.

Көрсетілген қызмет көрсетулер олардың деңгейі, топтағы немесе жеке қызмет көрсетудегі адамдар санына байланысты калькуляциясының бірнеше нұсқаларын жасау керек. Сосын дайындалған саяхат сатуға түседі. Турларды реализациялау көптеген жарнама тәсілдерінің көмегімен жүзеге асырылады: интернет, теледидер арқылы, жеке листовка – шақыруларды, визитка, буклеттерді тарату жолымен, Қазақстанның, ТМД және т.б. мемлекеттердің елдімекендеріне әртүрлі шақырулар жіберу арқылы мерекелі іс-шараларда, адамдар көп жиналған жерлерде хабарландырулар айту арқылы, қоғамдық ұйымдармен байланысу арқылы көрмелерде, презентацияларда және т.б. көптеген мерекелік іс-шараларда.

Туристерді күтіп алу мен оларға қызмет көрсету

Турды жүзеге асырғаннан кейін келесі кезең басталады. Ол – топты күтіп алуға дайындық. Туристердің келетін күнін анықтап алғаннан кейін транспортқа, тамаққа, тұратын жеріне және т.б. қызмет көрсетулерге тапсырыс беру керек. Тапсырыс берген кезде құжатты қабылдағаны туралы өз мекемеңіздің орындаушысының қолы қойылған құжаттың екінші данасын қалдыру қажет.

Міне, туристерді қарсы алатын сәт те келді. Әртүрлі туристік мекемелер мұны әртүрлі ұйымдастырады, бірақ туристерді көбінесе туристермен барлық күні тікелей жұмыс істейтін өкілетті өкіл қарсы алады.

Туристерді қарсы алумен қызмет көрсету әртүрлі мерзімде өтуі мүмкін. Мысалы, 1-ден 20 күнге дейін және одан да көп.

Туристермен жұмыс түріне және атқарылатын қызметіне байланысты қарсы алушы өкіл: инструктор (лат.тіл. – ұйымдастырушы деп аталады), егер қабылдау туристік базада, туристік қонақ үйде, туристік кешенде жүзеге асырылса; егер қабылдау материалдық базасы жоқ кәсіпорындарда жүзеге асырылса немесе көптеген ұйымдастыру мәселелері туындауы мүмкін болса, көбінесе шетел туристерімен жұмыс жасайтын және бір мезгілде аудармашы және экскурсовод болатын алып жүруші қызметін атқарады.

Бір күнге туристік пойыздар, әртүрлі кемелер және транзиттік саяхатшылар келеді. Мұндай топтарға қызмет көрсету қарапайым, яғни орналастыру оңай. Мұндай туристер категориясының үлесі қазіргі уақытта біз де болмашы. Мұндай қызмет көрсету формасында бүкіл әлемдік туристік ұйым ұсынысына сәйкес экскурсанттар деп аталады.

Туристерді қарсы алушы қызметкер барлық қызметтердің топтарды қарсы алуға дайындығын алдын-ала тексеруі, қатты материалдан шағын плакат жасауы керек, онда өз формасының аты мен күтіп алатын топтың аты жазылуы (көрсетілуі) тиіс. Ақпарат эстетикалық тұрғыда (әдемі) болуы тиіс. Шетел қонақтары үшін жазу ана тілінде (олардың) және алыстан жақсы көрінетін болуы тиіс. Күтіп алатын жерге жоспарланған рейстің келуінен 30 минут бұрын келу қажет. Күтіп алу (қарсы алу) кезінде мекеме өкілі туристердің өздеріне келгеніне көз жеткізуі тиіс, олардың құрамасын анықтауы, келген топ жетекшісіне кері қайту билетін броньдауды есіне салуы, туристердің багажын қабылдауды ұйымдастыруы және сосын топты транспортқа (автобус, микроавтобус, троллейбус және т.б.) бастап алып келу керек.

Топты қарсы алуды ұйымдасытру кезінде осы үшін жауапты қызметкер туристердің осы мемлекет немесе қалада кездесіп тұрған бірінші адам өзі екенін есте сақтауы керек. Туристің ол туралы алған әсері (ойы) бойынша тұтас қала тұрғындары туралы пікірі қалыптасуы мүмкін. Сондықтан күтіп алушы үнемі ақжарқын, әдепті, сыпайы, инабатты, ашық болуы керек. Туроператорлық фирманың өкілі туристермен ақпараттық-ұйымдастыру әңгімесін жақсы көңіл-күймен өткізуі керек.

Әңгімелесуді транспортқа отырғаннан кейін, яғни туристер келіп, жүктерін алып, көңілдері жайланғаннан кейін және жаңа жерге келумен байланыста алған алғашқы әсерлерінен кейін айтқан ыңғайлырақ.

Туристермен өткізілетін ақпараттық-ұйымдастыру әңгімесінің жоспарына мынадай пункттерді кіргізуге болады. Мысалы:

1. Өзін таныстыру (фамилиясын (тегін), аты-жөнін) қарсы алушы кәсіпорын атынан сәлемдесу, жүргізушіні таныстыру;

2. Автобус немесе басқа транспорттағы мінез-құлық ережелері бойынша интруктаж өткізу;

3. Келу (тұру) бағдарламасын хабарлау:

а) тұратын жерінің мекен-жайын және транспортпен келетін жерін;

ә) тамақтанатын (пунктін) жері туралы ақпарат беру;

б) экскурсиялық қызмет көрсету туралы (экскурсияға жиналатын жер, олардың ұзақтығы, жарнаманың қысқаша мазмұны).

4. Қолма-қол төлем ақыға қосымша іс-шараларды ұсыну;

5. Республика, қала туралы қысқаша анықтама:

а) Ауданы, жер көлемі, халқы, климаты;

ә) көрікті жерлері (мұражайлар, көрмелер, дискотекалар, театрлар, демалыс аймақтары).

6. Қонақ үй, асханадағы күн тәртібі мен мінез-құлық ережелері туралы, көне қауіпсіздігі туралы әңгіме;

7: Сағаттық белдеу, жергілікті уақыт;

8. Жақын жердегі дәрігерлік пункт және дәріхана, ақша алмастыру пункті туралы хабарлама жасау.

Туристерді күтіп алушы (экскурсовод (гид) немесе нұсқаушы туристермен әңгіме жүргізуі керек.

Әңгімелесу әдемі, ықшам болуы, 7-10 минуттан аспауы тиіс. Мынау Алматыға келген туристерге арналған әңгімелесу мәтіні:

«Саламатсыздар ма, қымбатты ҚР қонақтары. «Круиз» турфирмасының атынан Сіздерді гид-экскурсовод Сәуле Бекенова мен жүргізуші Серік Дәулетов қарсы алып отыр. Сіздер жақсы орналастыңыздар және өз жүктеріңіздің бар екендігін тексердіңіздер деп үміттенемін. Естеріңізге сала кетейін автобус жүрген кезде сіздер өз орындарыңыздар да болу керексіздер.

Біз сіздердің танысу мен демалу үшін біздің қонақжай Алматы қаласын таңдағандарыңызға қуаныштымыз.

Алматы Қазақстанның халықаралы, мәдени, ғылыми, спорт және туристік орталығы. Ұлы Тянь-Шань тауының етегінде орналасқан қалада 1,200 000-ға жуық халық, 80 ұл пен ұлт өкілі тұрады.

Қала тұрғындары мен қонақтардың демалуы үшін әдемі саябақтар әрі мұражайлар мен театрлар бар, бүкіл әлемге танымал спорттық комплекс «Медеу», «Шымбұлақ» таушаңғысы базасы бар.

Сіздер «Алматы» қонақ үйінде 2-3 орында нөмірлерде тұратын боласыздар (қонақ үй қала орталығында Абай атындағы опера және балет театрына қарама-қарсы орналасқан). Ұлттық тағамдар кафелерден тамақтанасыздар: таңғы ас – 9:00, түскі ас – 13:00, ал, кешкі ас – 18:00, кешікпеңіздер. Кафе Фурманов көшесінде жаяу 5 минуттық жерде орналасқан және сол жерден экскурсия басталады.

Сіздерді келі (болу) бағдарламасымен маршрутқа шықпай тұрып таныстырған дұрыс деп ойлаймын.

Бағдарлама бойынша Сіздерде 2 автобус пен 1 мұражайға саяхат бар.

Ертең «Оңтүстік Астана» бойынша саяхатта Сіздер қаланың ерекше тарихымен таныс боласыздар, оның көрікті жерлерімен, 28 батыр-панфиловшы мемориалды паркінде, Республика алаңында және т.б. жерлерде боласыздар.

Арғы күні Медеуге саяхат кезінде Сіздерге 1700 метр биікке көтерілесіздер. Медеумен Тянь-Шань тауының келбетімен танысасыздар, сонымен қатар, табиғатпен таныса отырып, тамаша сезімде боласыздар. Іле Алатауының жануарлар мен өсімдіктер әлемімен танысасыздар.

Орталық мемлекеттік тарихи-өлкетану мұражайында сіздер Қазақстанның жер бетінде тіршіліктің пайда болу кезеңінен бастап ежелгі тарихқа куә боласыздар (қолмен ұстап көресіздер), мемлекеттің қалыптасуының негізгі кезеңдерімен танысасыздар.

Сіздердің қалауларыңыз бойынша біз үйлені тойы, баланың туылуы, дін және т.б. байланысты қазақ халқының салт-дәстүрлері, әдет-ғұрыптары туралы «Бет ашар» экскурсиясын ұйымдастыра аламыз. Сіздерге архитектура, тарих, қаланың театр өмірі бойынша тақырыптық экскурсиялар ұсына аламыз. Сонымен бірге, сіздерді бұрынғы ВОНХ-дан ҚР ірі бизнес базасына айналған іскерлік бірлестік орталығына шақырамыз. Сол сияқты сіздер бос уақыттарыңызда казино, концерттер, хайуанаттар бағына және спектакльдер қазақ, орыс, корей, неміс, ұйғыр тілдерінде болып жатқан театрға бара аласыздар. Қала қонақтары «емдік-сауықтыру кешені «Арасан» туралы тамсана айтады, сіздер онда европалық, орыс және шығыс моншаларына бара аласыздар.

Алматы қонақтарының ұсынылған жерлерге баруға уақыты жетпей қалады және олар қайтадан біздің қаламызға қайтып оралады. Сіздердің де жақсы демалуларыңызға және Алматымен кездесуден жақсы, қызықты әсер алуларыңызға тілектеспіз».

Қонақ үйге келгенде туристік топтың жетекшісі:

- туристерді орналастыруға қатысуға;

- әкімшілікке туристердің тізімін беруге және т.б. міндетті.

Орналасып болғаннан кейін олардың қайтатын уақытын білу және топты шығарып салу үшін транспортқа тапсырыс беруді ұмытпау керек.

Жұмыс барысында топ жетекшісі бәрімен мұражай, қонақ үй қызметкерлерімен т.б. жақсы қарым-қатынаста болуы тиіс. Жұмыс барысында пайда болған барлық күрделі мәселелерді басшылармен кеңесе отырып, бейбіт, іскерлік жағдайда шешуі тиіс.

Туристерге қызмет көрсету бағдарламасы

Қызмет көрсету бағдарламасы – бұл негізгі және қосымша қызмет көрсетулерді, оларды ұсыну уақыты бойынша бөлу жоспары. Ол турист мүдделерін және саяхат мақсатын ескеріп құрылады.

Туристерді немесе топтарды әрбір қабылдау жеке, кейде клиент жолдама бағасын арзандатуын сұрайтын кездер болады, мысалы, балалар тобы үшін. Мұндай жағдайда тұратын арзан жер (жатақхана, лагерь, интернат, мектеп), тамақ (өзіне-өзі қызмет көрсететін асханалар) іздеу керек, транспортпен экскурсиялар санын қысқарту керек, тамақты өз беттерінше даярлайтын 2-3 күндік күндізгі жорықтарды ұйымдастыру, мұражайлармен өндірістік экскурсияларға жаяу бару санын арттыру, күтіп алу мен шығарып салуды ұйымдастыру үшін (тапсырыс бойынша) қоғамдық көлікті қолдану керек.

Туристердің келуінен 1 тәулік бұрын кәсіпорында топқа қызмет көрсету актісі жасалады: әдетте есепті бухгалтер жасайды. Бұл үшін мынадай мәліметтер қажет:

- топтың қонақ үй немесе жатақханада тұру құны туралы түбіртек (квитанция);

- тамақтану пунктінен қызмет көрсету құны туралы түбіртек;

- автокөлік беру саны мен жұмыс уақыты,

- әртүрлі жинаулар түбіртегі.

Топпен жұмыс істеуді аяқтағаннан кейін нұсқаушы қызмет көрсетуді жақсарту бойынша және қосымша іс-шараларды көрсетіп, қабылдау туралы шақыру алуы тиіс.

Сөйтіп, қызмет көрсету есебін құрғаннан кейін, шақыру алғаннан кейін және ұйымдастырылған шығарып салудан кейін туристермен тікелей жұмыс аяқталады. Тек нұсқаушының өзі есеп береді.

Айтылғандардан шығатыны, туроператордың қызметінің тиімділігі туристік маршрутты талдау мен өткізудің барлық кезеңдерін дұрыс жоспарлау мен ұйымдастыруға байланысты болады.

Бақылау сұрақтары:

1. Турды жобалау дегеніміз не?

2. Турмаршрут дегеніміз не?

3. Туристерді күтіп алудағы менеджердің атқаратын міндеті.

4. Ақпараттық-ұйымдастыру әңгімесіне кіретін пунктер.

5. Қызмет көрсету бағдарламасы қандай пунктерден тұрады?

Дәріс 6.

Тақырыбы: Туризмде тасмалдауды ұйымдастыру. Өзен жолаушылық тасмалдау. Әуемен тасымалдау. Круиз. Туризмде тасымалдаудың түрлері.

Туристтерге транспорттық қызмет көрсету туризм өндірісінің құрамдас бөлігінің бірі. 1990 жылға дейін өзіне автокөлік, сулы, теңіздік, теміржолдық және әуе транспортын қосатын және ішінде халықаралық туризмнің қажеттілігін қамтамассыз ететін туризмнің біртұтас транспорттық жүйесі болған. Туристтік қызметтер құрылымында трнаспорттық қызмет көрсету үлесі 40% құрады. Көліктің туризмдегі рөлі өте үлкен екеніне көз жеткізе отырып, көліктің қандай түрі туристерге ең қолайлы, ең комфортты және аз уақытты қажет ететініне жауап табуымыз керек.

Халықаралық туризмде көп жылдар бойы адамдарды су бойынша тасымалдаудың түрлері басым болған. Бірақ уақыт өте келе, авиацияның даму мөлшеріне қарай оның маңыздылығы бірте-бірте қысқарды. Мысалға алсақ, кемемен Солтүстік Атлантика арқылы Франциядан АҚШ-қа баратын саяхат 80 сағат уақытты алады, ал ұшақпен тек қана 8 сағатта ұшып өтесіз. Осындай жағдай сонымен қатар Тынық мұхиты арқылы өтетін іскерлік рейстерде де байқалады. Бірақ Европаның батыс жағалаулары, Жерорта теңізі, Кариб теңізі, Азор және Атлантиканың басқа аралдары аймағында теңіз экскурсия-круиздері үлкен маңызға ие болып отыр.

Круиздік туризм ежелгі заманнан пайда болғанға қарамастан, өзінің қарқынды дамуын 50-ші жылдардың аяғынан бастаған болатын. Круиздік саяхаттардың алғашқы гиді болып ағылшын жазушысы Уильям Теккерей саналады. Круиздік саяхат негізінен қысқы мерзімді экскурсиялар өткізілетін жағалаулардың бойымен жүргізіледі. Қазіргі кезде осы саяхаттар жаңа сипатқа ие болып отыр. Ол ел ішіне басқа көлік түрін пайдаланып кіру арқылы ұзақ саяхаттар жасау. Мысалға, Жерорта теңізімен круиз жасағанда Италияда тоқтаған туристер Рим, Флоренция, сияқты әйгілі қалаларды көріп өтеді.

Қазіргі кезде осы саяхаттар жаңа сипатқа ие болып отыр. Ол ел ішіне басқа көлік түрін пайдаланып кіру арқылы ұзақ саяхаттар жасау. Мысалға, Жерорта теңізімен круиз жасағанда Италияда тоқтаған туристер Рим, Флоренция, сияқты әйгілі қалаларды көріп өтеді.

Куриздердік турлардың ірі нарықтары АҚШ, Ұлыбритания, Германия болып табылады. Куриздік саяхаттар туризмнің ең комфортты (жайлы) түрі, яғни мұндай маршруттарға арналған теплоходтар көңіл көтерулермен мерекелерге жағдай жасалған жүзіп жүретін қонақүйлер. Сондықтан, жолдаманың қымбат тұруына қарамастан, оларды Қазақстанда сатып алады.

Туристерді су транспортымен тасымалдау болашағы өте зор. Су транспортын реконструкциялауға және дамытуға Республикамызға Европалық банк үлкен мерзімге кредит бөлді. Су әлемін зерттеуші Роттердам орталығы - Актауда су портын дамытуға арналған жоба әзірледі. Халықаралық Трасека коридорының транспорты –Ұлы Жібек жолы аналогы бойынша батыс Украина Кавказ арқылы, Каспий көлі, Орталық Азиямен Монғолияға осы порт арқылы қатынайтын болады. Бұл дегеніміз болашақта өзен, көлдерімізде туристердің демалатын орындарының көбейетіндігі және осы порт арқылы алыс-жақын мемлекеттердің тікелей байланысы Қазахстан экономикасын өсіреді.

Туристік су саяхатынының ерекшеліктері

Транспорттық құқықтық белгілері бойынша бүкіл су транспорты теңіздік және ішкі деп екіге бөлінеді.

Теңіздік транспортпен жолаушыларды багаждармен жүктерді халықаралық, алыс және каботажды тасымалдау орындалады. Каботажды теңіз қатынасында тасымалдаулар бір теңіз бассейініне жататын РФ-ның порты аралығы ресей жағалауларын бойлай жүзеге асырылады. Алысқа тасымалдаулар ресей порты арасында кемелердің ашық теңізде болғанда орындалады. Халықтық теңіз тасымалы РФ-ң тек арасының кесіп өтумен жасалады.

Құқықтық базаларды дамыту және халықаралық Женева конференциясында теңіз құқығы бойынша 4 конвенция қабылданды, онда ашық теңіз, аймақтық теңіз және оған тиіп тұрған аймақ, контингенттік рельеф және ашық теңіздің тірі су ресурсын сақтау туралы. БҰҰ қамқорлығымен халықаралық құқық бойынша үш конференция өткізілді.

Су көлігі – бұл халықты тасудың ежелден келе жатқан түрі болып табылады. Көптеген ғасырлар бойы жаңа жерлерді ашу, соғыс және сауда бағытында пайдаланылып келеді. Бұрынғы кезде параходпен жаңалық ашып жүретін болса, ал қазіргі кезде онымен жолаушыларды таситын болған, бірақ өткен ғасырдың 60 жылдарынан бастап туризм қарқынды дамыды, жолаушылар таситын судалар тұрақты жұмысын бастағаннан кейін туристік круизді суда қайта жабдықталынды.

Халықаралық теңіз транспорттын регламенттеуде теңіз саласында негізгі халықаралық теңіз ұйымы және жолаушыларды теңізбен тасымалдаудың халық ассоцияциясы ретінде бөлуге болады.

Халықаралық теңіз ұйымы 1948 ж наурызда Женевада ұйымдастырылған. Ұйымның құрылу мақсаты:

Теңізде жүзу:

- қауіпсіздігі және тиімді кеме қатынасы салығын стандартты жасау мен қабылдау;

- халықаралық сауда кеме қатынасы салалық бірлестік механизмін қамтамасыз ету;

- теңіз үсті ластануын бақылау;

- ұлттық кеме қатынасын дамыту мақсатында халықаралық сауда саласын дискриминациялауды жою және шектеу қою;

- халықаралық конференцияларды өткізу және кеме қатынасы саласындағы халықаралық конвенцияны талдау.

Теңіз порттары және судналарды көп пайдаланбастан капиталды жөндеу мен тез арада жаңартып тұруды қажет етеді, сонымен қатар оның шығыны да көп болады, сол себептен бұлардың жолдамасы да қымбатқа түседі. Су транспортының басқа да кемшілігі жылдамдығы аз және су круизінде теңіз ауруына, клаустрофобия ауруына шалдыққан кейбір туристтерге судың географиялық жағдайының қолданысы және де судың кеңістігінің шектеулі болғандығы біраз қиыншылықтар туындатады. Соған қарамастан, түрлі мақсаттардағы мүмкіншіліктерді бере алатын (іскерлік, оқулық, фестивальдық, және басқа да демалыстарда) жолаушылар таситын көлемі ерекше «жүзетін отель» басқа жерлерге баруда өте қолайлы. Су саяхатында туристік экскурсиялық мейрамдарды ұйымдастыру үшін теңіздік және өзендік судаларды жалға алады. Туристік экскурсияларда туристтерге барлық жағдайларын, қызметін қамтамассыз етіп, параходта жүрудің кестесін туристтермен бірлесіп жасайды. Маршрутта, яғни экскурсияларда саяхатшы, тарихшы, этнограф, архитектор және т.б. қызықты адамдармен кездесулер болып, олармен әңгімелесіз. Барлық жағынан комфортталған теңіздік және өзендік судаларда саяхат жасау, сіздің жақсы демалуыңызға себепші болады.

Су саяхатының бағдарламасы ерекше жоспармен өтіледі, өйткені сіз өзіңіздің маршрутыңызда басқа да мемлекеттің, облыстың, республиканың аумағымен жүріп өтуіңіз мүмкін, сол кезде сізге соларды таныстыру үшін ерекше жоспар қамтамассыз етілген. Жергілікті эксксурсиялардың арасын байланыстырушы бөлім – жолдағы экскурсиялық бағдарлама.

Бүкіл әлем транспорттық саяхатқа үлкен ден қойып отыр. Өйткені милиондаған адамдардың өмірі осы транспорт арқылы. Қазіргі транспорттың қай саласы болмасын жаңа технологияларды қолданып жүріс-тұрысты ыңғайластыруда. Бүкіл әлемде адамдардың әлеуметтік жағдайының көтерілуіне байланысты туристік саяхаттарда көбейіп келеді.

Судалардың жеткілікті мөлшері және жауапты инфрақұрылымы болмағандығынан Қазақстанда су саяхаты әлі толық дамымаған, ал бар болғанда да жақсы ұйымдастырылмаған. Басты бірден бір кінә су проттардың жоқтығы. Порттар бұл жүктер мен жолаушыларды тасуда қауіпсіздігін қамтамассыз ету үшін арналған жағадағы белгілі бір зона немесе аймақ. Порттық зона мыналарға мыналарға қатысты: кемені арқанмен байлап қоятын және қауіпсіз зона, ол жолаушыларды вокзал ретінде күтеді және лайықты қызмет етеді, (байланыс, милиция, кеден, медпункт, және т.б.) тазалық жасайтын бөлім, жанармай қоймасы, зона судаларды жөндейтін және олардың бұзылған жағдайда жөндейтін шеберлер қоймасы сонымен қатар зонада жүктер мен багаждар сақталады.

Порттардың классификациялануы. Құрылысына қарай: олар табиғи болып қарастырылады, яғни оларға табиғи жағдайларда қолданылатын және адамдардың көмегімен құрастырылған порттарды айтамыз, демек олар жасанды болады. Орналасуына қарай: теңіздің жағасында, өзендердің жағасында және көлдердің жағасында орналасқан деп бөлінеді. Арналғанына тағайындалғанына байланысты; әскери, саудаға, жолаушыларға, спорттық. Ал тәртібіне қарай: қарапайым немесе ерекше, баж салығын жинау және кедендік тәртіптен басталуына деп қарастырылады. Тәніне қарай: мемлекеттік немесе жекеменшіктік болып келеді.

Дата добавления: 2014-01-06