Буржуазныя рэформы 60-70 гг. ХІХ ст. Асаблівасц іх правядзення на тэррыторыі Беларусі

Рэформа 1861г. ліквідавала галоуную перашкоду, што стрымлівала развіццекапіталізму ў Расіі – прыгоннае права. Але гэтага было мала, у 60-70 гг. урад Аляксандра ІІ правёў шэраг таких рэформ: земскую, судовую, гарадскую, военную, школьную, цензурную. Самай радыкальнай была судовая. Новы суд будаваўся на бессаслоўных прынцыпах. У судовай сістэме ўуводзіўся інстытут прысяжных засядальцаў, інстытут прысяжных павераных (адвакатаў). Значна сарачалася сістэма судаводства. І інстанцыяй стаў міравы суд з адзіным судзей. ІІ інстанцыяй – з’езд міравых судззяў. ІІІ – акруговыя суды. IV – судовая палата. Для ўсіх судоў існавала адзіная апеляцыйная інстанцыя – сенат. Міравыя суддзі выбіраліся на павятовых земскіх сходах, члены судувых палат і акруговых зацвяржаліся імператарам, а міравыя судззі – сенатам. Нагляд за дзейнасцю судовых ўстаноў ажыццяўляў пракурор. Разам з тым, рэформа пакідала валасны суд для сялян, духоўны суд і ваенны суд для вайскоўцаў. На Беларусі судовая рэформа пачалася толькі ў 1872 г. міравыя судззі не выбіраліся, а назначаліся міністрам юстыцыі, спіс прысяжных зацвяржаўся ўладамі. Гэтыя асаблівасці тлумачацца тым, што самадзяржаўе не давярала мясцовым памешчыкам, сярод якіх былі моцнымі прапольскія настроі. Земская рэформа – адна з галоуных. Аб’яўлена ў 1864г. Прадугледжвала стварэнне ў паветах і губернях выбарных ўстаноў для кіраўнітства мясцовай гаспадаркай, народнай асветай, медыцынскім абслугоўваннем і інш. На тэррыторыі Беларусі земствы ўводзіліся толькі ў 1911г. Прычына тая ж. Гарадская рэформа – праводзілася са спазненнем на 5 гадоў (1875г.) Яна абвяшчала прынцып усесаслоўнасці пры выбарах органаў гарадскога сасакіравання. Аднак права выбіраць і быць абранымі атрымалі не ўсе, а толькі тыя, хто плаціў падаткі. Ствараліся 3 курыі (у залежнасці ад памеру падаткаў0. пры гэтым кожная курыя выбірала аднолькавую колькасць членаў гарадской думы. Такім чынам, уведзеная сістэма забяспечвала ўладу буйной бужуазіі. Рабочыя, служачыя, інэлегенцыя не мелі магчымасці ўдельнічать у гарадскім самапіраванні як непадатковае насельніцтва. Гарадскі галава – ў буйных гарадах зацвяржаўся міністрам унутранных спраў, а ў дробных – губернатарам. Ваеная рэформа – пачалася ў 1862 г. Мяняўся прынцып фарміравання арміі – замест рэкрутскіх набораў – агульная воінская павіннась. Скарчаліся тэрміны cлужбы, ад 0,5 года да 7,8 гадоў (у залежнасці ад узроўня адукаціі. Школьная рэформы (1864) – буржуазны характар яе вызначыўся тым, што школа абвяшчалася ўсесаслоўнай. Значна павялічвалася колькасць пачатковых школ, уводзілася пераемнасць розных ступеняў навучання. Гімназіі падзяліліся на класічныя, рэальныя. У класічных вывучаліся класічныя мовы (грэчаская і лацінская0 і гуманітарныя дысцыпліны. У рэальных – матэматыка і прыродазнаўства. Навучане было платным. Цэнзурная рэформа. Новы цэнзурны статут (1865г.) значна пашырыў магчымасці друку. Такім чынам, буржуазная рыформы 60-70 гг. XIX ст. сталі важным крокам на шляху ператварэння феадальнай манархіі ў буржуазную. Разам з тым, яны былі непаслядоўнымі і абмежаванымі.

Дата добавления: 2014-01-06