Мемлекеттік баж. 9 страница

2) маржиналды табыс =жалпы табыстың базалық сомасы– аралық шығын де

Сауда табысын, жалпы маржаны, пайдалылық табалдырығын анықтау.

№ тап- сы- рыс	Мәліметтер нәтижесі	Өнім шығару көлемі
Өнімнің саны, і-ші, Сі теңге	Қазіргі бағадағы і-ші өнім, Қбі, теңге	Салыстырмалы бағадағы і-ші өнім, Сб,і теңге	Қазіргі бағаға, Қб, теңге	Салыстырмалы бағада, Сб, теңге
			Барлығы:

1. 2-кестедегі мәліметті пайдалана отырып, кестедегі жетіспейтін көрсеткіштерді әрбір вариант бойынша ашық жолдарды топтастыру ұсынылады.

2-кесте

№ түрлері	Баға, теңге	Өзіндік құн, теңге	Пайда, теңге	Рентабльділік, %
			-10

КҮНДЕЛІКТІ САБАҚ ЖОСПАРЫ

Күні________ пәні Ұйым қаржысы тобы Қаржы -01-04 Сабақ реті___80___

Сабақ тақырыбы Сауда табысын, жалпы маржаны, пайдалылық табалдырығын анықтау.

Сабақтың мақсаты: Тақырып бойынша талдау

Білімділік: Ұйым қаржысынан білімділікті арттыру

Дамытушылық: Студенттердің білім деңгейін дамыту

Тәрбиелік: Білімді тұлға тәрбиелеу

Сабақтың типі тәжерибелік сабақ

Сабақтың әдісі Жаңа сабақты меңгеру әдісі

Сабақтың жабдықталуы, көрнектілі: Заңдар ж\е норматив актілері, заңдар, кестелер.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, журнал толтыру, студенттерді түгендеу.

Үй тапсырмасын тексеру: сұрақтар қою арқылы.

Жаңа сабақ 1. Есептер шығару

2. Тест материалдарымен жұмыс

3. Сабақ сұрау

IV. Жаңа сабақты бекіту: Сұрақтар қою арқылы

Үй тапсырмасы: Дәрісті оқу

Білімді бағалау: Белсенді студенттерді бағалау

VII. Сабақты қорыту: тест беру арқылы

Мұғалімнің аты жөні __ Сейтқадырова А.С. ______

Өндірістік кәсіпорындардың және сауда –делдалдық ұйымдардың залалсыздығы

А.Маршал бойынша оның негізілігі шығамашылық процесс функциясы ретінде қойылған бағыттар деп көрсетіледі. Ал,И.Шумпетердің айтуы бойынша, кәсіпкерлік бұл қоғамдық жүйенің және ғылыми - техникалық қозғалыстың негізі ретінде капитализмнің «адамдық» факторы болып табылады. Капитализмнің орталық фигурасы ретінде ол кәсіпкерлікті қарады. Сондай-ақ, кәсіпкерлікті технологияның дамуымен, жаңашылдықпен және экономикалық өсумен байланыстырды. Кәсіпкерлікті жаңа негізгі өндірістік факторлар комбинациясын жасаудағы шаруашылық субъектілері деп түсінді.

Соңғы 20-25 жылдарда жаңа нарықтық экономикада шағын кәсіпкерлік рөлінің әдістемелік өзгергені айқалады. Бірігіп жұмыс істеу қарым - қатынасында орнықты және тиімді келісімдер жүргізу және тәуелсіз өндірушілер массасының өсуі байқалады. Шағын кәсіпорындарды ірі кәсіпорындармен салыстырғанда, экономикалық тиімділіктің жергілікті нарыққа жақындығы, тұтынушылардың сұранысына икемділігі, шағын мөлшерде өндіруі. Шағын кәсіпорын өндірістік және дербес тұтынудың бөлінуімен байланысты өркендейді. Шағын және орта дәрежелі деңгейдегі бизнес экономиканы жетілдіруге септігін тигізеді: бәсекелестік орта өркендейді, қосымша жұмыс орны пайда болады, тұтыну секторы ұлғаяды. Шағын кәсіпорындардың дамуы нарықты тауар және қызметтермен толықтырады, экспорттың потенциалын арттырады және жергілікті шикізат ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік жасайды.

Қазіргі жағдайда, экономиканы сауықтандыруға шағын кәсіпорындардың қосқан үлесі жоқтың қасы. Оның себебі, жалпы өндірістің төмендеуі және ТМД елдерімен экономикалық қатынастардың үзілуінен болып отыр. Сонымен бірге, шағын кәсіпорынға мемлекеттік қолдау орындала алмай келеді. Шағын кәсіпорындарға жан - жақты қолдау болмаған жағдайда олар өз бетімен жұмыс істеп кете алмайды. Дүние жүзіндегі барлық елдерде шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау қоры болады. Мысалы, Жапонияда жыл сайын 2-3 млрд.доллар бюджетте қаралады. Біздің Қазақстан жағдайында мемлекеттік қолдау тек қана пайдаға салынатын салық жеңілдігі ғана. Шағын бизнестің басты проблемасы - ол несие беру саясаты. Несие тек қана кепілдеме ретінде мүліккке беріледі. Ал кепілдікке жарайтын шағын кәсіпорында жоқтың қасы, сондықтан шағын кәсіпорындардың керекті несиесіне кепілдік бере алмайды. Сондықтан, шағын бизнесті қолдайтын арнайы банк, несие банктің бір бөлімі болуы керек. Шағын кәсіпкерлік фирмалар қәзіргі жағдайда делдалдық сферада, сонымен қатар тез айналатын сала сауда - саттық, қоғамдық тамақтану, азаматтық құрылыс, техника және машиналарды жөндеу, басқада салаларда орын алып отыр. Шағын кәсіпорын өзінің жеке пайдасын аттыру мақсатында және кәсіпорынның өндірістік мүмкіндігіне қарай сұраныс бар тауарлар шығару мен қызметтер атқару үшін өзінің әлеуметтік дамуы негізінде жұмыстарын алдын - ала жоспарлауы керек. Жоспардың негізінде тауар алушылармен және шикізат, материалдар сататын кәсіпорындармен, өндіріске керекті өнімдермен жабдықтау туралы шарттар болуы керек. Қазіргі кезде, нарықтың жасақталуы - көпқырлы процесс. Мұнда ірі монополистік кәсіпорындармен қатар шағын бизнесті дамытуға үлесін қосатын кәсіпорындардың дамуы жалпы экономикалық тиімді шара. Оның ірі кәсіпкерлік фирмаға қарағанда тиімділігі жергілікті нарыққа жақындығы, тұтынушылардың сұранысына икемділігі, шағын мөлшерде өндіруі, қосымша жұмыс орнының жасақталуы, жергілікті шикізаттарды ұтымды пайдалану және тағы басқалар. Қазақстан Республикасында экономикалық реформа барысында алдын-ала түбегейлі ойластырылған бағдарламаның жоқтығынан ірі индустриалды кәсіпорындарды шағын, орташа кәсіпорындарға жаппай көшуден тарихта кешірімсіз қателер болды. Бұл өрескел қателіктерді жою үшін мемлекет ірі индустриалды кәсіпорындарды қайта құрумен байланысты шағын кәсіпорындарға арнайы бағдарламалар бойынша жан-жақты көмек көрсету керек. Шағын кәсіпкерлікпен айналысатын кәсіпорындардың әлеуметтік қызметі жұмысқа қамтылмаған көптеген жұмыс күшін қамту, ол әлеуметтк қайшылықты, қиындықтар мен жұмыссыздықты жоюға септігін тигізеді.

КҮНДЕЛІКТІ САБАҚ ЖОСПАРЫ

Күні________ пәні Ұйым қаржысы тобы Қаржы -01-04 Сабақ реті___81___

Сабақ тақырыбы Өндірістік кәсіпорындардың және сауда –делдалдық ұйымдардың залалсыздығы

Сабақтың мақсаты: Тақырып бойынша талдау

Білімділік: Ұйым қаржысынан білімділікті арттыру

Дамытушылық: Студенттердің білім деңгейін дамыту

Тәрбиелік: Білімді тұлға тәрбиелеу

Сабақтың типі дәріс сабақ

Сабақтың әдісі Жаңа сабақты меңгеру әдісі

Сабақтың жабдықталуы, көрнектілі: Заңдар ж\е норматив актілері, заңдар, кестелер.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, журнал толтыру, студенттерді түгендеу.

Үй тапсырмасын тексеру: сұрақтар қою арқылы.

Жаңа сабақ

Қазіргі жағдайда, экономиканы сауықтандыруға шағын кәсіпорындардың қосқан үлесі жоқтың қасы. Оның себебі, жалпы өндірістің төмендеуі және ТМД елдерімен экономикалық қатынастардың үзілуінен болып отыр. Сонымен бірге, шағын кәсіпорынға мемлекеттік қолдау орындала алмай келеді. Шағын кәсіпорындарға жан - жақты қолдау болмаған жағдайда олар өз бетімен жұмыс істеп кете алмайды. Дүние жүзіндегі барлық елдерде шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау қоры болады.

IV. Жаңа сабақты бекіту: Сұрақтар қою арқылы

Үй тапсырмасы: Дәрісті оқу

Білімді бағалау: Белсенді студенттерді бағалау

VII. Сабақты қорыту: тест беру арқылы

Мұғалімнің аты жөні __ Сейтқадырова А.С. ______

Капиталдың айналымның, өнімнің пайдалылығын анықтау

Негізгі қорды пайдалану тиімділігін талдау үшін ең маңызды көрсеткіштің бірі, негізгі қорлардың айналымдылық коэффциентін анықтау қажет. Бұл көрсеткіш, қор қайтарымдылығын көрсетеді, яғни кәсіпорынның кезеңдегі негізгі өндірістік қорларын пайдаланудың тиімділігін сипаттайды.

Қаржылық тұрақтылықтың абсолютті көрсеткіштері тауарлы – материалдық қорлардың, олардың қалыптасу көздерімен қамтамасыз етілу дәрежесін көрсететін көрсеткіштер.

Тауарлы- материалдық қорлардың қалыптасу көздерін сипаттайтын үш негізгі көрсеткіш анықталады:

1. Меншікті айналым капиталының бар болуы. Бұл көрсеткіш меншікті капитал мен ұзақ мерзімді активтердің арасындағы айырма ретінде анықталады. Ол меншікті айналым қаражаттарын сипаттайды. Алдыңғы кезеңмен салыстырғанда оны көбеюі кәсіпорынның қызметінің болашақтағы дамуын көрсетеді. Құрылысына қарай меншікті айналым капиталының бар болуын былай жазуға болады:

-

- меншікті капитал

- ұзақ мерзімді актив

- көрсеткіші бірқатар маңызды талдау коэффициенттерін есептеп табу үшін пайдаланылады: кәсіпорынның ағымдағы активтерін жабу коэффициенттерін есептеп табу үшін пайдаланылады: кәсіпорынның ағымдағы активтерін жабу коэффициенті (бұл көрсеткіштің нормативті мәні 0,1-ден төмен болмау керек),тауарлы-материалды қорды жабу коэффициенті (бұл көрсеткіштің нормативті мәні 0,6 – дан төмен емес) және тағы басқалары. Жабу коэффициентін анықтау үшін: ақша қаражаттары + бағалы қағаздар + алашақ қарыз + басқа да активтер / ағымдағы міндеттемелер.

Қордың 2010 жылдың 31 желтоқсанындағы қаржылық есептілігіне және де 2011 жылғы бухгалтерлік балансына сүйене отырып меншікті айналым капиталының бар болуын анықтаймыз.

= 11 349 720 – 523 000 = 108267,2

Жабу коэффициенті: 920 997 + 6 664 980 + 82 731 + 16 776 / 888 523= 8,6. Тауарлы-материалды қорды жабу коэффициенті нормативі 0,6 дан төмен емес екендігін жоғарыда айтып кеттік. Менің есептеуім бойынша көрсеткіш 8,6 ға тең болды. Соған байланысты Қордың тауарлы - материалдық қорлардың жабу коэффициентінің нормативке сай келмеуіне байланысты меншікті айналым капиталының жетіспеушілігіне әкеп соқтырады.

КҮНДЕЛІКТІ САБАҚ ЖОСПАРЫ

Күні________ пәні Ұйым қаржысы тобы Қаржы -01-04 Сабақ реті___82___

Сабақ тақырыбы

Капиталдың айналымның, өнімнің пайдалылығын анықтау

Сабақтың мақсаты: Тақырып бойынша талдау

Білімділік: Ұйым қаржысынан білімділікті арттыру

Дамытушылық: Студенттердің білім деңгейін дамыту

Тәрбиелік: Білімді тұлға тәрбиелеу

Сабақтың типі дәріс сабақ

Сабақтың әдісі Жаңа сабақты меңгеру әдісі

Сабақтың жабдықталуы, көрнектілі: Заңдар ж\е норматив актілері, заңдар, кестелер.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, журнал толтыру, студенттерді түгендеу.

Үй тапсырмасын тексеру: сұрақтар қою арқылы.

Жаңа сабақ

Негізгі қорды пайдалану тиімділігін талдау үшін ең маңызды көрсеткіштің бірі, негізгі қорлардың айналымдылық коэффциентін анықтау қажет. Бұл көрсеткіш, қор қайтарымдылығын көрсетеді, яғни кәсіпорынның кезеңдегі негізгі өндірістік қорларын пайдаланудың тиімділігін сипаттайды.

Қаржылық тұрақтылықтың абсолютті көрсеткіштері тауарлы – материалдық қорлардың, олардың қалыптасу көздерімен қамтамасыз етілу дәрежесін көрсететін көрсеткіштер.

IV. Жаңа сабақты бекіту: Сұрақтар қою арқылы

Үй тапсырмасы: Дәрісті оқу

Білімді бағалау: Белсенді студенттерді бағалау

VII. Сабақты қорыту: тест беру арқылы

Мұғалімнің аты жөні __ Сейтқадырова А.С. ______

Қаржылық талдаудың мәні және мақсаты, әдістері, құралдары

Нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың маңызы өте зор. Бұл кәсіпорындарның тәуелсіздікке ие болуымен, сондай-ақ олардың меншік иелері, жұмысшылар, коммерциялық серіктестер және де басқа контрагенттер алдында өзінің өндірістік-кәсіпкерлік қызметінің нәтижелері үшін толық жауапкершілікте болуымен байланыста болады.

"Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Заңы (қосымша 18)Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жүйесін реттейді, бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті жасаудың принциптерін, негізгі сапалық сипаттамалары мен ережелерін белгілейді.

· Бухгалтерлік баланс; (19 қосымша)

· Түсім мен шығындар туралы есеп;(20 қосымша)

· Ақша қаражаты қозғалысы туралы есеп (21 қосымша)

· Капиталдың өзгеруі туралы есеп (22 қосымша)

· Түсініктеме хат. (23 қосымша)

АҚ «Халық Банкінің Зейнетақы қоры» тек қана қызмет көрсету түрімен айналысқандықтан, Қордың еңбек өнімділігін анықтау мүмкін емес болып табылады. Қордың қаржылық есеп беру мерзімі 1 қаңтардан 31 желтоқсанның аралығы болып табылады. Қордың қаржысын талдаудың маңызды ақпаратты көзі қаржылық есептілік болып (қосымша 24) табылады. Қаржылық есептіліктің құрылуына қор әкімшілігі жауапты болып табылады. Қордың қаржылық есептілігінде ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп, капитал өзгерісі жөніндегі есеп, кіріс пен шығыс туралы есептілік жатады және бұл есептің барлығы халықаралық стандарттарға сүйене отырып есептелінген. Қордың қаржы жағдайына қаржылық есептілік мәліметтеріне сүйене отырып тоқталатын болсақ 2009 және 2010 жыл 31 желтоқсандағы көрсеткіштерді салыстыратын болсақ, ақша қаражаттары 2010 жылы 920,997 мың тг құраған болса, ал 2009 жылы 17,818 мың теңгені құрайды. 2010 жылдағы көрсеткіштің көп болуы қордың қосымша инвестициялық декларациясын құруына байланысты қордың ақша қаражаттарымен қоса олардың инвестициялық салымдары және де өзінің иелігінде инвестицияның көрсеткіштері анағұрлым артты. Мысалы 2010 жылдағы инвестициялық көрсеткіштің сомасы 8,918,992 мың теңгені құраған болса онда 2009 жылғы көрсеткіш 10,704,086 теңгені құраған. Ал қордың міндеттемелеріне келетін болсақ қордың 2010 жылғы қызметкерлерге төленетін сыйақы қоры 634,330 мың теңгені құрады, 2009 жылғы бұл қорға ешқандай ақша қаражаты аударылмаған емес. Резервтік капиталдың мөлшері 2009 бен 2010 жылдары бірдей көрсеткішті көрсетіп отыр 2,909,101 мың теңгені, яғни қор есепті кезеңде резервтегі ақша қаражатын пайдаланған емес. 2010 жыл мен 2009 жылдағы мәліметтерге орай қордың қызметкерлерінің саны 803 және 807 адамды құрады. Қордың бас офисі Алматы қаласында орналасқан. Қор бүкіл республика бойынша 18 филиалы бар.

КҮНДЕЛІКТІ САБАҚ ЖОСПАРЫ

Күні________ пәні Ұйым қаржысы тобы Қаржы -01-04 Сабақ реті___83___

Сабақ тақырыбы Қаржылық талдаудың мәні және мақсаты, әдістері, құралдары

Сабақтың мақсаты: Тақырып бойынша талдау

Білімділік: Ұйым қаржысынан білімділікті арттыру

Дамытушылық: Студенттердің білім деңгейін дамыту

Тәрбиелік: Білімді тұлға тәрбиелеу

Сабақтың типі дәріс сабақ

Сабақтың әдісі Жаңа сабақты меңгеру әдісі

Сабақтың жабдықталуы, көрнектілі: Заңдар ж\е норматив актілері, заңдар, кестелер.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, журнал толтыру, студенттерді түгендеу.

Үй тапсырмасын тексеру: сұрақтар қою арқылы.

Нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың маңызы өте зор. Бұл кәсіпорындарның тәуелсіздікке ие болуымен, сондай-ақ олардың меншік иелері, жұмысшылар, коммерциялық серіктестер және де басқа контрагенттер алдында өзінің өндірістік-кәсіпкерлік қызметінің нәтижелері үшін толық жауапкершілікте болуымен байланыста болады.

"Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Заңы Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жүйесін реттейді, бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті жасаудың принциптерін, негізгі сапалық сипаттамалары мен ережелерін белгілейді.

· Бухгалтерлік баланс;

· Түсім мен шығындар туралы есеп

· Ақша қаражаты қозғалысы туралы есеп

· Капиталдың өзгеруі туралы есеп

· Түсініктеме хат.

IV. Жаңа сабақты бекіту: Сұрақтар қою арқылы

Үй тапсырмасы: Дәрісті оқу

Білімді бағалау: Белсенді студенттерді бағалау

VII. Сабақты қорыту: тест беру арқылы

Мұғалімнің аты жөні __ Сейтқадырова А.С. ______

Қаржылық талдау негізгі элементтері және баланс баптарын тексеру тәсілдері

Өнім өндіру мөлшері мен динамикасын талдау. Өнімді сұранылуы мен сапасы бойынша шығаруды талдау

Кәсіпорынның баға саясаты тауардың өмір циклының стадия есебініен түзетіліп отыру керек. Тауардың нарыққа ену кезеңінде әдетте «қаймағын алу» саясатын қолданады. Өсу кезеңінде баға белгілеу саясаты ұзақ мерзімді болашағына бағдарлануы керек. Пісу кезеңінде баға белгілеу саясаты, әдетте, қысқа мерзімді пайда алуына бағытталады, ал құлдырау кезеңінде жеңілдіктер қолдану керек, жаңа тауар шыққанға дейін.

Талдау жұмысның теориясы мен тәжірибесінде, өткізілген өнім құрамындағы құрылымдылық өзгерістердің жалпы табысқа әсерін есептеудің екі тәсілі бар:

1) «өткізілген өнімнің нақты көлеміне жоспар бойынша» есептелінген, алынуға тиісті жалпы табыс сомасын өткізу көлемі бойынша жоспардың орындалу коэффициентіне түзетілген жалпы табыстың жоспарлы мөлшерімен салыстыру арқылы;

2) «өткізу көлемінің өзгеруі» факторының әсер ету соммасын «өткізілген өнімнің нақты көлемінің жоспар бойынша»есептелінген және алынуға тиісті табыснының көрсеткіштері арасындағы айырмадан шегеру арқылы.

Тәжірибеде екінші тәсіл жиі қолданылады, өйткені бұл фактордың әсер ету көлемі есептеуге дейін өткізу көлемінің өзгерісінің әсерін анықтайды. «өткізілген өнімнің нақты көлемінің жоспар бойынша» есептелінген, алынуға тиісті жалпы табыс сомасы осы екі факторлардың жиындық әсеріп сипаттайтын болғандықтан, бұл соммадан өткізу көлемін қолданудың әсерін шегеру арқылы өткізілген өнім құрамындағы құрылымдық өзгерістерінің пайдаға тигізетің әсерін анықтайды.

Жалпы табысқа келесі фак-р әсер етеді:

1. Өткізілген өнімнің өндірістік ӨҚ
2. Өнім бірлігінің бағасы

3. Өткізілген өнім көлемі

4. Өткізілген өнім қүрамындағы құрылымдық өзгерістер.

Жоғарыда аталған факторлардың ауытқуға әсерін анықтау қажет. Олардың есебі келесі түрде жүр-і.

1. Өнімнің өндірістік ӨҚ өзгерісінің әсері, өнімнің нақты ӨҚ-нан өткізілген өнімнің нақты көлемінің жоспарлы ӨҚ алып тастау жолымен мына формула арқылы анықталады:

- Өткізілген өнімнің нақты көлемі

- Өнім бірлігінің нақты ӨҚ

- Өнім бірлігінің жоспарлы ӨҚ

2. Жалпы табыстың нақты көлемінің жоспардан ауытқуына қолданыстағы баға өзгерісінің әсері келесі формула б/ша есептеледі.

Дата добавления: 2014-01-07