Вариировать несов. , см. Варьировать. 8 страница

ВВОЗ см. ввезти.

ВВОЗИТЬ несов, см. ввезти.

ВВОЗНЫЙ. 1. масанай гъанвай, масанай (ччара уьлкведай) гъайи. 2. гъунугъин.

ВВОЛЮ нареч. разг. кIамай кьван (рикIин мичI рекьидалди, тухдалди).

ВВЫСЬ нареч. виниз (цавуз, кьакьандиз).

ВВЯЗАТЬСЯкъаришмиш хьун, акахьун.

ВВЯЗЫВАТЬСЯ несов., см. ввязаться.

ВГИБАТЬ кесов., см. вогнуть.

ВГИБАТЬСЯ несов., см. вогнуться.

ВГЛУБЬ нареч. 1. дериндиз, деринвилихъ яргъаз. 2. яргьаз къене патаз; вглубь леса тамун къениз яргъаз.

ВГЛЯДЕТЬСЯ дикъетдалди килигун, иердиз килигун.

ВГЛЯДЫВАТЬСЯ несов., см. вглядеться.

ВГОНЯТЬ несов., см. вогнать.

ВДАВАТЬСЯ несов., см. вдаться.

ВДАВИТЬ 1. чуькьвена (илисиз) ттун (мес. шуышедин сиве кIумп). 2. къениз чуькьвена (илисна) легьв авун.

ВДАВЛИВАТЬ несов., см. вдавить.

ВДАЛБЛИВАТЬ несов., см. вдолбить.

ВДАЛЕКЕ нареч. яргъа; яргьай.

ВЛАЛИ нергч. яргъа; яргъай.

ВДАЛЬ пареч, яргъаз, яргъа чкадиз.

ВДАТЬСЯ гьахьун. ♦ вдаться в подробности вири куьлуь-шуьлуьйра къекъуьн, вири -куьлуь-шуьлуьярни кваз лугьун.

ВДВИГАТЬ несов., см. вдвинуть.

ВДВИЖНОЙ акъудиз хутадай (мес. столдан ящик).

ВДВИНУТЬ къениз ракъурун; хтун; ттун.

ВДВОЕ нареч. 1. кьве къат, кьведра, кьве сеферда; вдвое больше кьведра гзаф, кьведра артух. 2. кьве къат; сложить вдвое лист бумаги табагъ чар кьве къат авун (кьве къатна кIватIун).

ВДВОЁМ нареч. кьвед санал, кьведни санал; кьведани санал.

ВДВОЙНЕ нареч. кьве къат артух, кьведра артух; платить вдвойне кьведра артух къимет гун. ♦ он вдвойне неправ ам кьве къат артух гьахьсуз я, ам гьични гьахъ туш.

ВДЕВАТЬСЯ несов., см. 1) вдеться; 2) вдеть.

ВДЕВЯТЕРОМ нареч. кIуьд кас; кIуьд касди (санал).

В-ДЕВЯТЫХ кIуьд лагьайди, кIуьд лугьуниз.

ВДЕЛАТЬ ттун, кьене расун; вделать шкаф в стену цла шкаф ттун, цла шкаф расун.

ВДЕЛЫВАТЬ несов., см. вделать.

ВДЕСЯТЕРО нареч. цIудра, цIуд сеферда (гзаф ва я тIимил).

ВДЕСЯТЕРОМ нареч. цIуд кас; цIуд касди (санал).

В-ДЕСЯТЫХ цIуд лагьайди, цIуд лугьуниз.

ВДЕТЬ 1. акалун (мес. рапунихь гъал). 2. ттун; вдеть ногу в стремя уьзенгда кIвач ттун.

ВДЕТЬСЯ фин, гьатун (мес. рапунин хъуькъуьндай гъал).

ВДОБАВОК нареч. разг. артух, алава, адалай гъейри, артухлама.

ВДОВА хендеда (гъуьл кьейи паб).

ВДОВЕТЬ несов. хендеда хьун; хендеда яз яшамиш хьун.

ВДОВЕЦ хендеда итим, паб кьейи итим.

ВДОВОЛЬ нареч. бес тир кьадарда, булвилелди.

ВДOBCTBO мн. нет хендедавал.

ВДОВСТВОВАТЬ несов. хендеда яз яшамиш хьун.

ВДОГОНКУ нареч. гуьгъуьниз; гуьгъуьнлай; гуьгъуьналлаз; я побежал за ним вдогонку за адан гуьгъуьниз чукурна.

ВДОЛБИТЬ разг. гужалди кьиле ттун, са гужалди къандирмишун.

ВДОЛЬ 1. нареч. яргъивилихъди; разрезать материю вдоль парча яргъивилихъди атIун. 2. предлог тирвал, -тIуз, кьуна; вдоль берега къерех тирвал. къерех кьунa, къерехдай-тIуз. ♦ вдоль и поперёк гьар пата, вирина; гьар патахъай.

ВДОСТАЛЬ нареч. разг. бес тир кьадарда, булвилелди.

ВДОХ нефес чIугун, нефес къачун (къениз).

ВДОХНОВЕНИЕ руьгь хкаж хьун, гьевеслувал, ашкъилувал (са карда).

ВДОХНОВЕННЫЙ руьгь хкаж хьанвай, гьевеслу, ашкъилу.

ВДОХНОВИТЕЛЬ м 1. руьгь кутазвайди (кутурди), руьгь хкажзавайди (хкажайди), ашкъилу ийизвайди (авурди). 2. футфа гузвайди (гайиди), гьалдарзавайди (гьалдрайди).

ВДОХНОВИТЬ 1. руьгь кутун, руьгь хкажун, ашкъилу авун, шавкьлу авун. 2. футфа гун, гьалдрун.

ВДОХНОВИТЬСЯ ашкъилу хьун, шавкьлу хьун, руьгь хкажхьун.

ВДОХНОВЛЯТЬ несов., см. вдохновить.

ВДОХНОВЛЯТЬСЯ несов., см. 1) вдохновиться; 2) вдохновить.

ВДОХНУТЬ 1. нефес чIугун, нефесдихъ галаз чIугун, нефес къачун. 2. пер. кутун (дирибашвал ва мсб), ччан акьалдрун (са кардал).

ВДРЕБЕЗГИ нареч. 1. кIус-кIус, руг-руг; разбить вдребезги хана кIус-кIус авун. 2. разг. луьл, луж; вдребезги пьян луьл пиян я.

ВДРУГ нареч. садлагьана, бирдан.

ВДУВАТЬ несов. уф ттун, ял тун, ракъурун, (ял, гьава ттуна) ацIурун.

ВДУМАТЬСЯ иердиз фикир гун, дикъет гун.

ВДУМЧИВЫЙ иердиз фикир гудай, дикъет гудай.

ВДУМЫВАТЬСЯ несов., см. вдуматься.

ВДУНУТЬ и ВДУТЬ см. вдувать.

ВДЫХАТЬ несов. нефес чIугун, нефес къачун (къениз).

ВЕГЕТАРИАНЕЦ вегетарианец (якIун хуьрек нен тийиз ччиляй экъечIдай затIарикай авур хуьрек недайди).

ВЕГЕТАРИАНСКИЙ 1. вегетарианецдин. 2. якIунди тушир; вегетарианский обед якIунди тушир обед.

ВЕГЕТАРИАНСТВО мн. нет вегетарианецвал (якIун хуьрек тIуьн виже къведач лугьудайбрун рехъ; якIун хуьрек тIуьн тавун).

ВЕГЕТАТИВНЫЙ вегетативный (ччиляй экъечIдай затIарикай -набататрикай хьайи; ччиляй экъечIунин, экъечIуниз талукь тир).

ВЕГАТАЦИОННЫЙ вегетациядин; вегетационный период вегетациядин девир (яни набатат ччиляй экъечIунин ва еке хьунин, ишлемишунин девир).

ВЕГЕТАЦИЯ мн. нет вегетация (набататар экъечIун, еке хьун, абру ишлемишун).

ВЕДАТЬ несов. 1. уст. чир хьун, чизваз хьун. 2. идара авун, килигун.

ВЕДЕНИЕ мн. нет идара, серенжем; находиться в ведении идарадик хьунухь, серенжемда хьунухь, ихтиярда хьунухь.

ВЕДЕНИЕ мн. нет. см. вести.

ВЕДЁРНЫЙ 1. са ведредин, ведре фидай. 2. ведредин (мес. ттум).

ВЕДОМА: с ведома учителя учителдиз xабар aваз, учителдин ихтиярдалди; без ведома отца бубадиз хабар авачиз, бубадин ихтияр авачиз.

ВЕДОМОСТИ ед. нет ведомостар (революциядилай вилик са гзаф газетрин ва журналрин тIвар).

ВЕДОМОСТЬ ж ведомость (харжийрин, дуллух гудайбрун ва я маса малуматрин сиягь-список).

ВЕДОМСТВО ведомство (государстводин кардин са хел, са жуьредин кар кьиле тухузвай идарайрин система, мес. иностранное ведомство къецепатан крарин ведомство, яни къецепатан крарин министерствони адан вири идараяр).

ВЕДРО ведре

ВЕДРО мн. нет, разг. алахьай чими гьава.

ВЕДУЩИЙ 1. тухузвай, тухудай, кьиле тухузвай. 2. кIвенкIве аваз фидай. 3. еке метлеб авай, чIехи.

ВЕДЬ эхир, хьи; ведь вы не так сидите куьн дуьз ацукьнавач эхир; ведь не ребёнок же ты вун аял туш хьи.

ВЕДЬМА суьгьуьрчи къари, кафтIаp къари.

ВЕЕР веер (гзафни-гзаф аштерхан кIекрен ттум хьиз кIватIиз акъайдай жуваз гар ядай затI).

ВЕЕРООБРАЗНЫЙ веер хьтин, веердиз ухшар, веердин шикил авай.

ВЕЖЛИВЫЙ эдеблу, гьуьрметлу.

ВЕЗДЕ нареч. виринра, гьар сана.

ВЕЗДЕСУЩИЙ разг. гьина хьайитIани авазвай, виринра авай, гьина хьайитIани гьазур тир (кас).

ВЕЗТИ несов. 1. тухун, гъун, чIугун (ппар, инсанар ва мсб). 2. бахтуни гъун, кар туькIуьн; в последнее врема ему не везёт эхиримжи вахтара адан крар туькIуьзвач.

ВЕК 1. век, виш йис. 2. уьмуьр, гьамишалиг; яргъал девир; гзаф вахт; на своём веку жуван уьмуьрда; век с тобой мы не видались чун сад садаз такуна лап гзаф вахт я; во веки ва я во веки веков гьамиша, уьмуьрлух; на веки вечные гьамиша, гьамишалиг, уьмуьрлух.

BEКО вилин кьебекь.

ВЕКОВЕЧНЫЙ уст. акьалтI тийир, гьамишан.

ВЕКОВОЙ виш йисарин, виш йисарилай инихъ авай, куьгьне девиррилай авай.

ВЕКСЕЛЬ м вексель (буржунин чар).

ВЕЛЕНИЕ буйругъ, эмир.

ВЕЛЕРЕЧИВЫЙ уст. чIагай гафарин, чIагай яцIу гафар квай, шит чIагай гафар квай.

ВЕЛЕТЬ сов. и несов. буйругъ авун, буюрмишун, эмир авун.

ВЕЛИКАН зурба жендек авай инсан; гзаф зурбади.

ВЕЛИКИЙ чIехи; великий человек чIехи кас; комната велика кIвал чIехи я. ♦ от мала до велика разг. гъвечIидалай чIехидалди вири.

ВЕЛИКОВАТЫЙ чIехивал алай, чIехи хьтин.

ВЕЛИКОВОЗРАСТНЫЙ яш чIехи хьанвай, яшдилай алатнавай.

ВЕЛИКОДЕРЖАВНЫЙ чIехи пачагьлугъдин; чIехи пачагьлугъвилин.

ВЕЛИКОДУШИЕ мн. нет рикIин чIехивал, мергьемат, мергьематлувал.

ВЕЛИКОДУШНИЧАТЬ несов. нубатсуз рикIин чIехивал къалурун, нубатсуз мергьемет (мергьематлувал) авун.

ВЕЛИКОДУШНЫЙ 1. рикI чIехи; мергьематлу. 2. рикIин чIехивал къалурзавай, мергьематлувал къалурзавай.

ВЕЛИКОЛЕПИЕ мн. нет гуьзелвал, гурлувал, къешенгвал.

ВЕЛИКОЛЕПНЫЙ гурлу, къешенг, лап гуьзел, лап хъсан.

ВЕЛИЧАВЫЙ гьейбатлу; чIехи.

ВЕЛИЧАЙШИЙ лап чIехи.

ВЕЛИЧАТЬ несов. 1. уст. тIвар лугьун, лугьун (са тIвар, лакIаб); бубадин тIвар лугьун; как вас величать по отчеству? ви бубадин тIвар вуж я? 2. мубарак ийидай маннйралди тариф авун, тахт барка авун (мес. мехъериз чамран).

ВЕЛИЧЕСТВЕННЫЙ гьейбатлу; чIехи; зурбаз эсер ийидай.

ВЕЛИЧИЕ мн. нет чIехивал; гьейбат; гьейбатлувал.

ВЕЛИЧИНА 1. чIехивал, кьадар. 2. пер. чIехи кас (ва я са гьал); литературная величина литературадин чIехи кас.

ВЕЛОДРОМ велодром (велосипедар гьалдай майдан).

ВЕЛОСИПЕД велосипед (велисепет).

ВЕЛОСИПЕДИСТ велосипедист, велосипедчи (велосипеддал алаз къекъведайди).

ВЕЛОСИПЕДНЫЙ велосипеддин; велосипедрин.

ВЕЛЬБОТ мор. вельбот (китар ягъун ва я батмиш жезвайбур къутармишун патал ишлемишдай лодка).

ВЕЛЬВЕТ вельвет (махпурдиз ухшар са парча).

ВЕЛЬМОЖА вельможа (еке асул-несил авай, еке мертеба авай девлетлу чIехи къуллугъэгьли; гила ягьанат патал лугьудай гаф я).

ВЕНА вена, ивидин дамар.

ВЕНЕРА Венера (1. къадим замандин римлуйрин мифологияда ашкъидин ва гуьзелвилин аллагь. 2. экуьнин ва я нянин гъед-планета).

ВЕНЕРИК венерик, венерический азар квай кас.

ВЕНЕРИЧЕСКИЙ: венерический больной венерический азар квайди; венерическая болезнь венерический азар (яни дишегьлини эркек сад садав мукьва хьайила садакай садаз къведай суьзенек, сифилис ва маса азарар).

ВЕНЕРОЛОГ венеролог (венерологиядин специалист; венерический азаррин доктор).

ВЕНЕРОЛОГИЯ мн. нет венерология (венерический азаррин ва абур сагъарунин гьакъиндай илим).

ВЕНЕЦ 1. таж (пачагьрин ва некягь ийизвай сусван кьилел алукIдай). 2. пер. некягь. 3. см. венок. 4. ишигъдин гьалкъа (цавун жисимрин-телойрин, мес. вацран, къерехрив вилиз аквадай элкъвей ишигъдин гьалкъа).

ВЕНЗЕЛЬ м вензель (тIварцIин ва фамилиядин кьиле авай са шумуд гьарфуникай гуьзелдиз раснавай кхьинар). ♦ вензеля писать разг. кIвачер гьарнай сад атун, галтад хьун (пиянди).

ВЕНИК ккул.

ВЕНОЗНЫЙ венадин, ивид дамардин.

ВЕНОК цуькверикай расай таж (цуькверикай, къацу цуьрцерикай ва масабрукай расай гарданбаз хьтинди).

ВЕНТИЛИРОВАТЬ несов. гьава цIийи авун, гьава дегишрун, гap гун (мес. кIвализ).

ВЕНТИЛЬ м. вентиль (1. турбайра, аппаратра яд, газ, пар кьуна акъвазрун патал клапан. 2. музыкадин алатра сес агъуз ва виниз ийиз дегишрун патал тир пай).

ВЕНТИЛЯТОР вентилятор (гьава цIийи ийидай, дегишардай тIеквен ва я алат).

ВЕНТИЛЯЦИОННЫЙ вентиляциядин.

ВЕНТИЛЯЦИЯ 1. мн. нет вентиляция, гьава дегишрун, цIийи авун. 2. тех. вентиляция (гьава дегишардай алатар).

ВЕНЧАТЬ несов. 1. таж алукIун. 2. рел. никягь авун (диндин тегьерда). 3. пер. акьалтIун; эхирдиз акъудун; куьтягьун.

ВЕНЧИК бот. цуькведин таж (цуькведин кукIва элкъвена дуьзмиш хьанвай цуькведин пешер).

ВЕПРЬ м къабан, тамун вак.

ВЕРА 1. рел. дин, иман. 2. инанмишвал; ихтибарвал.

ВЕРАНДА айван, балхун.

ВЕРБА цIвелин ттар (гьадан са жинс).

ВЕРБЛЮД деве.

ВЕРБЛЮЖАТА мн. деведин шарагар, деведин шаркIунтIар.

ВЕРБЛЮЖИЙ 1. деведин; девейрин. 2. девед сун, деведин сарикай авур.

ВЕРБЛЮЖИНА мн. нет девед як.

ВЕРБЛЮЖОНОК деведин шараг, деведин шаркIунтI.

ВЕРБНЯК мн. нет цIвелин (ттарарин) там.

ВЕРБОВАТЬ несов. кIватIун; желб авун, кьун, вербовка авун (мес. са кIвалахдал, къуллугъдал инсанар).

ВЕРБОВКА мн. нет. см. вербовать.

ВЕРБОВЩИК кIватIдайди; желб ийидайди, вербовка ийидайди.

ВЕРБОВОЧНЫЙ вербовка ийидай, вербовкадин (см. вербовать).

ВЕРДИКТ вердикт, къарар.

ВЕРЁВКА еб (эб), мерез.

ВЕРЕНИЦА цIиргъ; жерге.

ВЕРЕТЕНО тупучI.

ВЕРЕЩАТЬ несов. са-къатда цIуз авун; цIир-цIир авун (мес. цицIре гьараюн).

ВЕРЗИЛА м и ж разг. шувакь, натараз инсан.

ВЕРИТЕЛЬНЫЙ: верительная грамота ихтибарвилин чар (са пачагьлугъди са касдив ам маса пачагьлугъдин правительстводин патав посолвилиз тайин авунин гьакъиндай вуганвай шагьадатнама).

ВЕРИТЬ несов. инанмиш хьун, чIалахъ хьун, инанмишвал авун, агъун, иман гъун.

ВЕРИТЬСЯ несов. инанмиш хьун, чIалахъ хьун, агъун; мне не верится, чтобы он приехал ам атунихъ зун инанмиш жезвач.

ВЕРМИШЕЛЬ ж мн. нет вермишель (шуькIуь яргъи кинияр).

ВЕРНО 1. дуьз я. 2. дуьздаказ. 3. якъин хьи; мумкин я.

ВЕРНОСТЬ ж мн. нет 1. дуьззал, керчеквал. 2. вафалувал.

ВЕРНУТЬ 1. элкъуьрун, (элкъуьрна) вахкун. 2. къахчун (жуваз хьайи зарар, гъиляй акъатай шей). 3. элкъуьрна рахкурун; элкъуьрна хкун.

ВЕРНУТЬСЯ элкъуьн, элкъвена хтун; элкъвена хъфин.

ВЕРНЫЙ 1. дуьз, якъин тир, керчек тир. 2. вафалу; гьакъикъи; верный сын родины ватандин вафалу хва. 3. шаксуз тир; верная гибель шаксуз тир (шак амачир, чарасуз тир) телефвал.

ВЕРОВАНИЕ рел. дин, иман; инанмишвал.

ВЕРОВАТЬ несов. инанмишвал авун, инанмиш хьун; иман гъун.

ВЕРОИСПОВЕДАНИЕ рел. дин; мезгьеб.

ВЕРОЛОМНЫЙ вафасуз, хаин, хиянаткар, икьрар чIурдай; намерд.

ВЕРОЛОМСТВО мн. нет. вафасузвал, хиянаткарвал, хаинвал; намердвал.

ВЕРООТСТУПНИК муртад, мунафикь (диндилай элкъвей, дин гадрай кас).

ВЕРОТЕРПИМОСТЬ ж мн. нет гьар са диндин азадвал кьабулун.

ВЕРОЯТНО ввод. сл. мумкин я, жеди; он, вероятно, уехал ам, мумкин я, хъфена, ам хъфена жеди.

ВЕРОЯТНОСТЬ ж мн. нет якъин хьуниз мумкинвал, игьтималвал.

ВЕРОЯТНЫЙ якъин тир; якъин хьуниз гиман авай; хьунухь мумкин тир.

ВЕРСИЯ версия (са кардин ва я вакъиадин гьакъиндай авай жуьреба-жуьре рахунрикай, хабаррикай са жуьре).

ВЕРСТА 1. верст (верс, 500 сажен, l ¹/₁₅ километридилай жизви артух яргъивилин уьлчме). 2. версин кIарас, симин ттар.

ВЕРСТАК верстак, харат (кIарас) устIардин дезге.

ВЕРСТАТКА тип. верстатка (типографияда гъилелди набор авун, гьарфар кIватIун патал прибор).

ВЕРСТАТЬ несов. тип. вёрстка авун (набор авунвай текст ктабдин ччинар хьиз пайна рамкада ттун).

ВЕРСТКА мн. нет 1. вёрстка авун (см. верстать). 2. вёрстка авунвай текст, вёрстка авунвай набор.

ВЕРТЕЛ кабаб чрадай шиш.

ВЕРТЕП вертеп (къумар къугъвадай, чиркинвилер ва маса пис крар ийидай чка).

ВЕРТЕТЬ несов. алчудрун, элкъуьрун; вертеть колесо чарх элкъуьрун.

ВЕРТЕТЬСЯ несов. алчуд хьун, элкъуьн. ♦ вертеться под ногами разг. кIвачера аруш хьун; вертеться перед глазами вилерикай хкис хьун; вертится в голове рикIел алаз, мецел текъвезва.

ВЕРТИКАЛЬ ж вертикаль (виняй агъуз ва я агъадай винелди тик акъвазнавай цIар).

ВЕРТИКАЛЬНЫЙ вертикаль, тик (тик виняй агъуз ва я агъадай винелди авай); вертикальная линия вертикаль (тик) цIар.

ВЁРТКИЙ разг. зиринг, верг хьтин (мес. гада).

ВЕРТЛЮТ 1. анат. ятурдин кIарабдин кьил (къалчахдин кIарабдин чанахда элкъвезвай). 2. тех. вертлюг (жуьреба-жуьре механизмра вичин лекъве элкъвезвай гигинин кьил).

ВЕРТЛЯВЫЙ разг. 1. тIурутIум квай хьтин, секинз акъваз тийир (мес. аял). 2. вич кьезил кьадай, ттум галтаддай, кьиле гар авай.

ВЕРТОПРАХ разг. кьиле гар авай инсан, кьиле затI авачирди.

ВЕРТУШКА 1. фарфалаг; алчуд жедай затI (жуьреба-жуьре механизмра). 2. пер. разг. ттум галтаддай, кьиле гар авайди (дишегьли).

ВЕРФЬ ж верфь (гимияр, пароходар ийидай ва рас хъийидай чка).

ВЕРХ 1. винел пад. 2. вини кьил; кьил. 3. винел алай къат; вини къат. 4. ччин (парчадин, парталдин).

ВЕРХНИЙ 1. вине авай; винел патан; вини. 2. винелай алукIдай.

ВЕРХОВНЫЙ лап кьилин, лап чIехи. ♦ Верховный Совет Верховный Совет.

ВЕРХОВОД разг. башчи, башчивалзавай кас, кьил гвайди.

ВЕРХОВОДИТЬ несов. разг. башчивал авун, кьил яз хьун, кьил гваз хьун.

ВЕРХОВОЙ 1. балкIандал алайди, атлу. 2. акьахдай; верховая лошадь акьахдай балкIан; верховая езда балкIандал алаз къекъуьн.

ВЕРХОВЬЕ 1. вини кьил (вацIун). 2. вини кьилерив гвай чкаяр.

ВЕРХОГЛЯД разг. гьакI гъилелай цIар гудай кас; кардиз дериндай фикир тагур кас.

ВЕРХОГЛЯДСТВО мн. нет кардиз дериндай фикир тагун, гьакI гъилелай цIар гун, дериндай чир тавуна са уьтери авун.

ВЕРХОМ нареч. 1. виняй, вини кьиляй, винел пата; итти верхом винел патай фин; вини кьиляй фин. 2. сиви-сивди (мес. стакан ацIурун).

ВЕРХОМ нареч. балкIандал алаз.

ВЕРХУШЕЧНЫЙ вини кьилин; вини кьилерин.

ВЕРХУШКА1. кIукI; вини кьил. 2. пер. кьил гвай ксар (са организациядин лап вини кьиле авай, руководство гузвай ксар).

ВЕРШИНА 1. кIукI; вершина горы дагъдин кIукI. 2. пер. лап вини кьил, лап вини дережа; вершина славы баркаллувилин лап вини дережа.

ВЕРШИТЕЛЬ м уст. гьял ийидай, кьетIъ ийидай кас.

ВЕРШИТЬ несов. уст. гьял авун, къетIъ авун.

ВЕРШКОВЫЙ са вершок (яргъивал ва я гьяркьуьвал) алай.

ВЕРШОК вершок (урус юкIунин 1/16=4,4 см).

ВЕРШКИ мн. винел кукIвар (мес. турпунин, картуфрин пешер галай пай).

ВЕС 1. заланвал. 2. он человек с весом ам гафуни атIудай кас я; имеют вес адан гафарихъ кесер ава. ♦ на вес золота къизилдив барабар, гзаф багьа.

ВЕСЕЛИТЬ несов. шад авун; рикI аладрун.

ВЕСЕЛИТЬСЯ несов. шадвилер авун, шадвилер ийиз къугъваз вахт акъудун, рикI аладрун.

ВЕСЕЛО нареч. 1. шаддиз, шадвилелди, хвешидаказ. 2. шад я; шадвал ава.

ВЕСЕЛЫЙ 1. шад; хвеши. 2. шадвал квай; шадвал гудай.

ВЕСЕЛЬЕ шадвал; шадвилин (шадвилелди вахт акъуддай) машгъулатар.

ВЕСЕЛЬЧАК шад, кефчи инсан.

ВЕСЕННИЙ гатфарин.

ВЕСИТЬ несов. 1. алцумун, чIугун (терездал). 2. атун (заланвал); он весит 4 пуда адай 4 пут къведа.

ВЕСКИЙ 1. залан. 2. пер. кесер авай, къимет авай (мес. гафар).

ВЕСЛО лодка гьалдай кьусу.

ВЕСНА гатфар.

ВЕСНОЙ, ВЕСНОЮ нареч. гатфариз.

ВЕСНУШКИ мн. тIветIвел (ччиник жедай ккуьлуь тIехвер).

ВЕСНУЩАТЫЙ тIветIвел квай.

ВЕСОВОЙ 1. терездалди гудай (алцумдай); весовой товар терездалди гудай товар. 2. терездин; терезрин.

ВЕСОВЩИК весовщик, терезчи.

ВЕСОМЫЙ физ. заланвал авай.

ВЕСТИ несов. 1. тухун. 2. чIугун. 3. къекъуьрун. 4. кьиле тухун. 5. фин (мес. рехъ), тухвана акъудун (рекьи). ♦ вести весёлую жизнь шаддиз яшамиш хьун, шад уьмуьр гьалун; вести дружбу дуствал авун, дуствал тухун; вести начало сифте кьил башламиш хьун; вести себя хорошо жув хъсандиз кьун, хъсандиз кьиле тухун.

ВЕСТИБЮЛЬ м вестибюль (чIехи дараматдин кIвалериз гьахьдай вилик квай еке дегьлиз).

ВЕСТИСЬ несов. 1. см. вести. 2. адет хьун; исстари ведётся лап куьгьне вахтарилай адет хьанва, адет хьанвай кар я.

ВЕСТНИК 1. хабарар (хабар) гудайди, хабар гъидайди. 2. вестник (са бязи газетрин ва журналрин кьил, тIвар).

ВЕСТОВОЙ 1. сигналчи, сигнал гудайди, хабар гудайди. 2. вестовой (хабар гваз ракъурдай къуллугъчи, дяведа ва масанра).

ВЕСТОЧКА гъвечIи хабар.

ВЕСТЫ ж хабар; без вести пропасть са хабарни амачиз квахьун.

ВЕСТЬ уст. разг.: бог весть аллагьдиз чир хьуй, низ чида; не весть что скажет низ чида вуч лугьудатIа.

ВЕСЫ ед. нет терезар; къапанар.

ВЕСЬ вири, михьиз; весь мир вири дуьнья; лучше всего виридалайни хъсан тирди. ♦ всего понемногу гьардакай са тIимил; при всём том гьакI ятIани, вири гьакI ятIани (аниз килиг тавуна); всё равно 1) са гафар я, тафават авач, гьикI хьайитIани сад я; 2) икибаштан, гьикI хьайитIани.

ВЕСЬМА нареч. лап.

ВЕТВИСТЫЙ гзаф хилер алай.

ВЕТВИТЬСЯ несов. 1. хел гадрун, хилер авун (ттара). 2. хел-хел хьун, хилериз пай хьун (вацI).

ВЕТВРАЧ ветврач, маларин доктор.

ВЕТВЬ ж хел.

ВЕТЕР гар. ♦ бросать слова на ветер гафар гьавайда, фикир тагана лугьун; держать нос по ветру гар къведай патахъ нер элкъуьрун (яни гзафбру майил ийизвай кардин терефдихъ фин); итти, куда ветер дует яд фидай патахъ ппер ягъун, гъуьргъуь еб хьиз гьар патахъ фин.

BETEPAH ветеран (1. куьгьне, кьуьзуь аскер. 2. пер. са кардал гзаф яргъал вахтуна кIвалах авур кас).

ВЕТЕРИНАР ветеринар, маларин доктор.

ВЕТЕРИНАРИЯ мн. нет ветеринария (ветеринарвилин, маларин докторвилин илим).

ВЕТЕРИНАРНЫЙ ветеринариядин; ветеринарный; ветеринарный институт ветеринарный (ветеринариядин) институт.

ВЕТЕРОК кьезил гар, гъвечIи гар.

ВЕТКА 1. цуьрц, бицIи хел. 2. хел, ракьун рекьин хел (асул чIехи рекьивай къерехдиз тухванвай рехъ).

ВЕТЛА бот. лацу цIвелин ттар.

ВЕТО нескл. вето (1. закон акъуддай органрин къарарар акъвазриз ва я пуч ийиз, дегишриз ихтияр. 2. къадагъа.

ВЕТОШКА эски парталдин кIус, эски чIук, ппек.

ВЕТОШНИК уст. эски чIукарин ва пекерин алверчи.

ВЕТОШЬ ж мн. нет эски парталар; эски-уьскуь, вижесуз эски затIар.

ВЕТРЕННИК разг. кьиле гар авайди, кьиле затI авачирди.

ВЕТРЕННЫЙ 1. гар авай. 2. пер. кьиле гар авай, кьил буш, акьулдиз кьезил; фад чIалалай алатдай (инсан).

BETPOMЕТP гар (гарун гужлувал) алцумдай алат.

ВЕТРЯК 1. тех. гарун двигатель. 2. обл. гарун регъв.

ВЕТРЯНКА 1. см. ветряная оспа. 2. гарун регъв.

ВЕТРЯНЫЙ гарун; ветряная мельница гарун регъв. ♦ ветряная оспа гарун цIегьер (аялриз къведай цIегьерин азардин кьезил жуьре).

ВЕТХИЙ куьгьне, эски. ♦ ветхое платье куьгьне (кукIвар хьайи) партал.

ВЕТЧИНА мн. нет кьеле ттур ва гумадал кьурурай вакIан як.

ВЕТШАТЬ несов. куьгьне хьун, эски хьун.

ВЕХА 1. пая, лаш, яргъи хак (рехъ, са чкадин сергьят къалурдай лишан яз акIурнавай). 2. перен. асул метлеб авай момент, девир (мес. историяда, литературадин яратмишуна ва я гьахьтин маса карда).

ВЕЧЕ ист. вече (къадим замандин Русьда пачагьлугъдин ва жемятдин крар гьял ийидай шегьерэгьлийрин собрание; абур кIватI жедай чка).

ВЕЧЕР 1. няни. 2. вечер, йифен межлис, шадвилин йиф; танцевальный вечер кьуьлер ийидай йифен межлис.

ВЕЧЕРЕТЬ несов. няни хьун; вечереет няни жезва.

ВЕЧЕРИНКА нянин (йифен) шадвилин межлис.

ВЕЧЕРНИЙ нянин; йифен; вечерняя заря нянин ярар; вечерние курсы йифен курсар.

ВЕЧЕРОМ нареч. няниз, нянихъ.

ВЕЧНО нареч. гьамиша, даим; уьмуьрлух.

ВЕЧНОЗЕЛЕНЫЙ гьамиша къацу тир.

ВЕЧНОСТЬ ж мн. нет эбедивал, гьамишалиг. ♦ отойти в вечность кьиникь; гьамишалиг терг хьун; кануть в вечность гьамишалиг рикIелай алатун, са эсерни амачиз терг хьун.

ВЕЧНЫЙ эбеди тир, даим; уьмуьрлух; гьамишан.

ВЕШАЛКА вешалка, партал куьрсардай затI.

ВЕШАТЬ несов. 1. куьрсарун. 2. асмишун. 3. алцумун, чIугун (терезра). 4. экIягъун (парталар кьуруриз).

ВЕШАТЬСЯ несов. 1. жува жув асмишун. 2. жув алцумун, чIугун (терезра). 3. см. вешать.

ВЕШНИЙ гатфарин.

ВЕЩАНИЕ 1. см. вещать 2. см. радиовещание.

ВЕЩАТЬ несов. уст. виликамаз хабар гун, таквазвай кардикай хабар гун, жезмай кардикай хабар гун.

ВЕЩЕВОЙ 1. затIаралди тир, затIарикай ибарат тир; вещевое довольствие затIаралди таъмин авун. 2. затIарин, затIар (шейэр) твадай; вещевой склад затIарин склад.

ВЕЩЕСТВЕННЫЙ 1. затIуникай ибарат тир. 2. материальный тир, материядикай ибарат тир. 3. гьакъикъи, реальный.

ВЕЩЕСТВО материя (гьар вуч затI хьайитIани а затI кквекай ибарат ятIа гьам; см. материя); затI.

ВЕЩИЙ уст. къвезмай кардикай (жезмай кардикай) хабар гудай.

ВЕЩИЦА, ВЕЩИЧКА разг. гъвечIи затI.

ВЕЩУН м ВЕЩУНЬЯ ж къвезмай кардикай виликамаз хабар гудайди; фахрачи.

ВЕЩЬ ж 1. затI, шей. 2. разг. кар, агьвалат.

ВЕЯЛКА веялка, юг вигьидай (техил гаралай авуна цIекIверикай, нагъварикай михьдай) машин.

ВЕЯЛЬЩИК с.-х. юг вигьидай кас.

ВЕЯНИЕ 1. гаралай авун; юг вигьин; михьун (мес. техил нагъварикай, цIекIверикай). 2. къекъуьн, атун (гар). 3. пер. фикир, фикирдин рехъ; новое веяние цIийи фикирдин рехъ (илимда, искусствода ва мсб).

ВЕЯТЬ несов. 1. гаралай авун; юг вигьин; машиндал михьун (техил). 2. атун, акъатун (гар). 3. гьава къекъуьн; акъатун, кваз хьун; веет прохладой къайи гьава къекъвезва (акъатнава). 4. гарал къекъуьн, къугъун, галтад хьун (пайдахар). 5. мукьва хьун, лишанар малум хьун.

ВЖИВАТЬСЯ несов., см. вжиться.

ВЖИТЬСЯ вердиш хьун, уьгретмиш хьун.

ВЗАД нареч. кьулухъди.

ВЗАИМНОСТЬ ж мн. нет 1. кьве терефдинни иштираквал. 2. (садан муьгьуьббатдиз муькуь терефдин патайни) къарши муьгьуьббат.

ВЗАИМНЫЙ кьве терефдинни, сада-садаз тир; взаимная помощь сада-садаз куьмек.

ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ 1. сад-садахъ галаз вирибрун арада алакъалувал, сада-садахъ галаз алакъалу яз кар авун. 2. сада-садаз эсер авун; сада-садаз ийидай эсер.

ВЗАИМОДЕЙСТВОВАТЬ несов. 1. сад-садахъ галаз вирибрун арада алакъалу яз кар авун. 2. сада-садаз эсер авун.

Дата добавления: 2014-01-11