Курс бойынша талаптар

Дәрістік сабаққа міндетті түрде қатысу. Пән бойынша оқу процесінің күнтізбелік кестесіне сәйкес лабораториялық жұмыстарды өз уақытында тапсыру. Лабораториялық жұмыстарды тапсыру төмендегілерді қарастырады:

- программаның жұмысын ұйымдастыру және лабораториялық жұмыстың тақырыбының мағынасына қарай сұрақтарға жауап беру;

- лабораториялық жұмысты қорғау.

Практикалық сабақтарды оқытушының нұсқауы бойынша және өзіндік жұмыс түрінде орындау.

Күнтізбелік кестеде бір шектік бақылау жұмысы – жазбаша бақылау жұмысы және тестілік формадағы қорытынды емтихан қарастырылады.

Сабақ басталмас бұрын ұсынылған әдебиетті қарап шығу және үйрену қажет.

- Сабаққа күнделікті қатысу, кешікпеу, сабақты себепсіз босатпау. Денсаулығына байланысты босатса, анықтамасын көрсету;

- Үй тапсырмасын орындау, сабаққа дайындықпен келу, оқу прцесіне белсене қатысу;

- Ұқыпты тиянақты болу, оқытушының талаптарын тиянақты орындау;

- Компьютерлік кабинетте техникалық қауіпсіздіктерді сақтау.

-

1.3. КУРСТЫҢ ҚЫСҚАША МАЗМҰНЫ

«Информатика» курсының мазмұны информатиканың негізгі ұғымдарынан және ақпараттық технологиялардан, ақпараттық ресурстармен басқару тәсілдерінен: ДК архитектурасынан, есептерді алгоритімдеуден, ақпараттық жүйелерде программалау негіздерінен тұрады.

Негізгі назар ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктеріне және олардың дамуына; ЭЕМ-нің құрамын үйрену және дамуына, ақпараттық жүйелер және компьютерлік желілер және оларды программалық жабдықтауға; ақпараттарды ұсыну және өңдеу, анализдеу әдістерін; есептерге алгоритм өңдеу әдістерін және ДК көмегімен есептер шешуге арналған программа таңдауға аударылады.

Дербес компьютермен, операциялық жүйелермен, программалық қабықшалармен, мәтіндік редакторлармен, кестелік процестермен, деректер базасын басқару жүйесімен, қолданбалы программалар пакетімен жұмыс істеуге; жергілікті компьютерлік желі, INTERNET ауқымды желі қызметін, корпоративті желі кызметін пайдалануға көп көңіль бөлінеді.

Сондай-ақ бұл пәнді оқыту барысында компьютерлік жүйелердің және ақпараттық технологиялардың жиі ауысуын бағдарлау керек.

Оқу процесінің жоғары эффектілігін қамтамасыз ету үшін, студент келесі ережелерді сақтауға міндетті:

∙ сабаққа кешікпеу;

∙ сабақ уақытысында сөйлеспеу;

∙ ұялы телефонды сөндіру;

∙ сабақты босатпау, ауырған жағдайда анықтамасын көрсету;

∙ үй тапсырмасын өз уақытында орындау;

∙ шыдамды, ақкөңіл болу;

∙ ұқыпты және тиянақты болу.

1.4. ОҚЫТУ ФАКТОРЫ

Оқыту элементтері-дәрістер, іс-тәжірибелік сабақтар, МБСӨЖ, СӨЖ.

Бақылау түрлері-келесі түрде қарастырылады: коллоквиумдар, компьютерлік тестілеу, іс-тәжірибелік жұмыстарын қабылдау. Әр кридит бойынша-рейтингілік жүйені қолдана отырып кезеңдік бақылау жүргізіледі.

Қорытынды бақылау түрі-емтихан.

1.5. БІЛІМДІ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН СҰРАҚТАР ТІЗІМІ

Барлық сұрақтар және тесттер дербес компьютерде «АСТ» тестілеу қабықшасының электрондық базасында орналасқан. Сұрақтардың электрондық базасы барлық тақырыптар бойынша 5 жауабы бар 500-ден аса сұрақтан тұрады. Жыл сайын сұрақтар жаңартылады.

1. САБАҚТЫҢ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ СӨЖ БОЙЫНША ОҚЫТУ САҒАТТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ БӨЛІНУІ

	Тақырып атаулар	Академиялық сағаттар саны
	Дәріс	Лаб.	Тәжіриб.	СӨЖ
	Кіріспе. Информатика пәні. Есептеу техникасың және ЭЕМ-нің даму тарихы. Компьютердің негізгі құрылғылары.
	Ақпарат түсінігі және оны өңдеу әдістері. Ақпараттың өлшем бірліктері. Информатикадағы берілгендер түсінігі. Ақпараттық технологиялар түсінігі және оның даму тарихы. Халықаралық ақпараттық желілер
	Компьютердің программалық жабдығы. Программалық жабдықтың классификациясы. Операциондық жүйелер: орнату, құрамы, қасиеттері. MS DOS ОЖ-сінің құрама бөліктері. NC операциондық қабыршығы.
	Windows ОЖ-сінің графикалық интерфейсі: негізгі объектілер және оларды басқару әдістері, файлдық жүйелермен жұмыс, Windows ОЖ-сін орнату
	Ақпараттары архивациялау және компьютерлік вирустар. Архивациялау программалары мен әдістері. Компьютерлік вирустардан қорғау құралдары. Бүлінген ақпараты қалпына келтіру тәсілдері
	Компьютерлік техниканы және математикалық әдістерді пайдалана отырып есептерді шешу кезеңдері. Математикалық модельдер түсінігі. Алгоритм түсінігі, оның қасиеттері мен жазу формалары. Алгоритмдердің құрылымдық схемалары.
	Қолданбалы программалық жабдықтар және олардың классификациясы. Тексттерді өңдеу, құжаттарды өңдеу, баспа жүйелері. Тексттік процессорлар, орнату, принциптері мен мүмкіндіктері.
	Электрондық кестелер. Кестелік процессор, принциптері және ақпараттарды құру әдістері, оларды өңлеу. Есептер (математикалық, статистикалық, инженерлік, экономикалық) шешу.
	MS EXCEL кестелік процессор: ұяшықтарды басқару, формулаларды енгізу және өңдеу, стандарттық функцияларды пайдалану, диаграммаларды құру және өңдеу. Қарапайым берілгендер базасымен жұмыс істеу, сорттау, фильтрация, беттерді байланыстыру, кестелерді консолидациялау.
	Берілгендер қоры: Берілгендер қорының түсінігі, қолдану облысы. Берілгендер қорының құрылымы. Берілгендер қорын құру кезеңдері. Берілгендер қорын пайдаланып амалдар орындау және одан ақпараттарды шығару.
	Мәліметтер қорын басқару жүйесі (МҚБЖ): мүмкіндіктері, жұмыс істеу принциптері, берілгендер базасын құру әдістері; берілгендерді іздеу және ондағы файлдарды шақыру әдістері.
	MS Power Point қолданбалы программасында презентация құру. Шаблон мен автосодержания мастері түсінігі. Авторазметкалар. Түрлер. Слайдтарды ауыстыру. Гиперсілтеме. Презентациялар құру.
	Желілер жайлы жалпы мәліметтер. Жалпы желі мен жергілікті желілер.
	Базалық технологиялар, хаттамалар және жергілікті желілер стандарттары. Байланыс жолының аппаратурасы мен ерекшеліктері. Берілгендерді алмастыру әдістері. INTERNET, электрондық почта
	Қорытынды лекция.
	Барлық сағаттар

2.1. ТЕОРИЯЛЫҚ СҰРАҚТАР ТІЗІМІ (бақылау түрі-коллоквиум)

1-ші кезеңдік бақылау

1. Ақпарат, деректер, басқару ұғымдары – 0,5
2. Ақпараттық технологиялар, желілік ақпараттық технологиялар, ақпараттық ресурстар түсінігі-0,5
3. ДК техникалық қамтамасыздандыру, ДК құрылымдық сызбасы-0,5
4. ДК перифериялық құрылғылары: құрамы, тағайындалуы-0,5
5. ДК даму тенденциясы-0,5
6. ДК программа-қабықшасы түсінігі және құрамы, ДК операциялық жүйесінің салыстырмалы сипаттамасы-0,6
7. Файлдық жүйе түсінігі-0,5
8. WORD мәтіндік процессоры. Форматтау операциялары-0,5
9. EXCEL кестелік процессор. Адрестеу типтері және олардың тағайындалуы-0,5
10. EXCEL-дегі деректер базасы. Автофильтрдің және кеңейтілген фильтірдің тағайындалуы-0,5

2-ші кезеңдік бақылау

1. Алгоритм түсінігі, алгоритм қасиеттері, алгоритм құрылымының түрлері-0,5
2. Интегралданған жүйелер туралы жалпы мағұлыматтар-0,5
3. Интегралданған жүйелердің жетістіктері мен кемшіліктері-0,5
4. Интеллектуальды және эксперттік жүйелер ұғымы-0,5
5. ДББЖ түсінігі. ДБ түрлері-0,5
6. ACCESS деректер базасының обьекттері-0,5
7. Жергілікті есептеуіш желілері: тағайындалуы, беру ортасы, топологиясы-0,5
8. Корпоротивті желілер-0,5
9. Ауқымды есептеуіш желілер: түсінігі, жұмыс істеу режимі, хаттамалар-0,5
10. Интернеттің негізгі қызметтері-0,5

21.Компьютерлік жүйеде ақпаратты қорғау-0,5

2.2 Іс-тәжірибелік жұмыстардың тақырыптары

№ апта	Іс-тәжірибелік жұмыстардың атаулары	Сағат саны	Әдістемелік нұсқаулар
СІБ 1
	Қауіпсіздік техникасы. Компьютерді қосу мен өшірудің негізгі ережелері. 3,5А дискісімен жұмыс істеу. Ішкі және сыртқы құрылғылар ерекшеліктері.		[1]
2-3	Ақпараттың өлшем бірліктері. Тексттік және сандық ақпараттарды кодтау. Бір санау жүйесінен екінші бір санау жүйесіне ауысу. Екілік санау жүйесіндегі арифметикалық амалдар.		[2]
	Windows ОЖ-мен жұмыс істеу: Жұмысшы стол, басты меню, құрал-жабдықтар панелі. Терезелер-мен жұмыс істеу. «Проводник» программасында стандарттық амалдарды орынау.		[4]
	Архивациялау және архивацияланған файлдарды қалпына келтіру. Антивирустық программалар-мен жұмыс істеу. WinRAR архиваторлық программа.		[5]
	Алгоритмдерді өңдеу технологиясы. Блок-схемалар. Негізгі алгоритмдік құрылымда: сызықтық, таралымдық, циклдік. Циклдік құрылым түрлері: «Дейін» циклі, «Әзірше» циклі, өзгертулер.
СІБ 2
	MS WORD тексттік процессор. Құжаттарды құру, сақтау, баспаға шығару және өңдеу. Форматтау амалдары: бет параетрлерін өзгерту, абзацтарды және шрифттерді өзгерту, т.б. Орфографияны тексеру. Колонтитулдар. Қатарлар мен беттерді нөмірлеу.		[6]
8-9	MS EXCEL кестелік процессор: ұяшықтарды басқару, формулаларды енгізу және өңдеу, стандарттық функцияларды пайдалану, диаграммаларды құру және өңдеу. Қарапайым берілгендер базасымен жұмыс істеу, сорттау, фильтрация, беттерді байланыстыру, кестелерді консолидациялау.		[7]
10-11	Мәліметтер қорын басқару жүйесі (МҚБЖ): мүмкіндіктері, жұмыс істеу принциптері, берілгендер базасын құру әдістері; берілгендерді іздеу және ондағы файлдарды шақыру әдістері.		[9]
	MS Access МҚБЖ – мен жұмыс: кестелер құру, кестелер режимі, конструктор режимі. Кестелерді байланыстыру
	Power Point ҚП-да презентациялар құру, гиперсілтемелерді қолдану және слайдтарды автоматты түрде ауыстыру.		[10]
	Желілер жайлы жалпы мәліметтер. Жалпы желі мен жергілікті желілер.
	Компьютерлік желілер. Папкалар мен файлдарға жету жолын орнату. INTERNET әлемдік желімен жұмыс істеу, электрондық почтамен жұмыс істеу.
Барлығы

2.3 Зертханалық жұмыстардың тақырыптары

№ апта	Іс-тәжірибелік жұмыстардың атаулары	Сағат саны	Әдістемелік нұсқаулар
СІБ 1
	Word текстік процессоры. Текстік құжаттарды құру, редакциялау және форматтау. Word текстік процессоры. Құжатқа суреттер, графиктік объектілер орнату.		[1]
2-3	Word текстік процессоры. Формулалар редакторы. Кестелерді құру және форматтау. Кестелердегі есептеулер. Word текстік процессоры. Макростар құру		[2]
	Кестелік процессор MS Excel. Мәліметтерді енгізу және редакциялау. Ұяшықтың адресі. Функцияның мәндерін есептеу. Функция шебері		[4]
	Логикалық функциялар. Екі және үш шартқа тәуелді функциялардың графигін тұрғызу. Беттер (поверхность) тұрғызу. “Подбор параметра” командасын пайдаланып теңдеулерді шешу		[5]
	Excel программасы. Мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау. Матрица. Матрицамен жұмыс істеуге арналған функциялар
СІБ 2
7-8	Excel кестелік процессоры. Күрделі өрнектерді есептеу. Крамер әдісі		[6]
9-10	Қорытынды кестелер (Сводная таблица). Мәліметтер консолидациясы		[7]
	Excel програмасының экономикалық есептеулерге (кредит және займ) арналған финанстық функциялары. Периодты төлемақыны есептеу. Амортизацияны есептеу		[9]
	Microsoft Access деректер базасын басқару жүйесі. Бірнеше кестелерден деректер базасын жасау
	Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесі. Формаларды жасау		[10]
	Сұратуларды жасау. Есеп беруді жасау
	Гипертекстік құжаттарды жасау тілі – HTML. Тексті пішімдеу тегтері. Суретттер кірістіру, гиперсілтеме жасау. Тізімдер. Кестелер
Барлығы

2.4. СӨЖ-НА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

№	Тақырыптар	Сағат саны
СІБ 1
	Тапсырма № 1 Тақырып «Дискілерге қызмет көрсету. Форматтау, дефрагментациялау»
	Тапсырма №2 Тақырып«WINDOWS жұмыс столының элементтері»
	Тапсырма № 3 Тақырып «Архиваторлар»
	Тапсырма № 4 Тақырып «Антивирустық программалар»
	Тапсырма № 5 Тақырып «Paint графикалық редакторы»
	Тапсырма № 6 Тақырып «EXCEL кестелік процессор: функциялар»
	Тапсырма № 7 Тақырып «WORD мәтіндік редакторын меңгеру»
СІБ 2
	Тапсырма № 8 Тақырып «EXCEL-де орнату»
	Тапсырма № 9 Тақырып «ACCESS ДББЖ-мен жұмыс»
	Тапсырма № 10 Тақырып «MS OFFICE қосымшалар арасында деректермен алмасу»
	Тапсырма № 11 Тақырып «Іздеу жүйелері»
	Тапсырма № 12 Тақырып «INTERNET-те ақпаратты қорғау»
	Тапсырма № 13 Тақырып «Электрондық почта»
Барлығы

2.5. ОҚУШЫНЫҢ БАСҚАРУЫМЕН СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ

№	Тақырыптар	Сағат. саны	Оқыту және бағалау түрлері
СІБ 1
	Ақпарат, деректер, басқару ұғымдары-0,6	0,5	Коллоквиум
	Ақпараттық технологиялар, желілік ақпараттық технологиялар, ақпараттық ресурстар түсінігі-0,6	0,5	Коллоквиум
	ДК техникалық қамтамасыздандыру, ДК құрылымдық сызбасы-0,8	0,5	Коллоквиум
	ДК перефериалық құрылғылары: құрамы, тағайындалуы-0,6	0,25	Коллоквиум
	ДК даму тенденциясы-0,8	0,25	Коллоквиум
	ДК программа-қабықшасы түсінігі және құрамы, ДК операциялық жүйесінің салыстырмалы сипаттамасы-1		Коллоквиум
	Файлдық жүйе түсінігі-0,7		Коллоквиум Іс-тәж.жұм.қорғау
	№ 1 тапсырма. Тақырып «WINDOWS операциялық жүйесі»		Коллоквиум Іс-тәж.жұм.қорғау
	№ 2 тапсырма. Тақырып «Проводник»		Іс-тәж.жұм.қорғау
	WORD МП. Форматтау операциялары-0,8		Коллоквиум
	№ 3 тапсырма. Тақырып «WORD мәтіндік процессоры: редакциялау, кестелермен, диаграммалармен, формулалармен, суреттермен жұмыс»		Іс-тәж.жұм.қорғау
	EXCEL КП Адрестеу түрлері және олардың тағайындалуы-1,3	0,5	Коллоквиум
	№ 4 тапсырма. Тақырып «EXCEL кестелік прцессоры: кестелерді өңдеу, диаграмма құру, функциалар, парақтарды байланыстыру»		Іс-тәж.жұм.қорғау
	№ 5 тапсырма Тақырып «EXCEL-дегі деректер базасы»		Іс-тәж.жұм.қорғау
	EXCEL-дегі деректер базасы. Автофильтрдің және кеңейтілген фильтрдің тағайындалуы-1,4	0,5	Іс-тәж.жұм.қорғау
	Алгоритм түсінігі, алгоритм қасиеттері, алгоритм құрылымының түрлері-1,5		Коллоквиум
	№ 6 тапсырма. Тақырып «MS EXCEL кестелік процессорының функциалары»		Іс-тәж.жұм.қорғау
СІБ 2
	№ 7 тапсырма Тақырып «EXCEL-де жұмыс парақтарын байланыстыру»		Іс-тәж.жұм.қорғау
	ДББЖ түсінігі. ДБ түрлері-0,7	0,5	Коллоквиум
	№ 6 тапсырма Тақырып «ACCESS ДББЖ жалпы мағлұматтар»		Іс-тәж.жұм.қорғау
	ACCESS деректер базасының обьекттері-0,5	0,5	Коллоквиум
	№ 7 тапсырма Тақырып «ACCESS обьектілері»		Іс-тәж.жұм.қорғау
	Интегралданған жүйелер туралы жалпы мағлұматтар-0,5	0,5	Коллоквиум
	Интегралданған жүйелердің жетістіктері мен кемшіліктері-0,5	0,5	Коллоквиум
	Интеллектуальды және эксперттік жүйелер ұғымы-0,6	0,5	Коллоквиум
	Жергілікті есептеуіш желілер: тағайындалуы, беру ортасы, топологиясы-0,8	0,5	Коллоквиум
	Корпоративті желілер-0,5	0,5	Коллоквиум
	Ауқымды есептеуіш желілер: түсінігі, жұмыс істеу режимі, хаттамалар-0,6	0,5	Коллоквиум
	Интернеттің негізгі қызметтері-0,6	0,5	Коллоквиум
	№ 8 тапсырма Тақырып «Интернет қызметі»		Іс-тәж.жұм.қорғау
	ҚЖ-де ақпаратты қорғау-0,6	0,5	Коллоквиум
Барлығы

3. Білімді бағалау кестесі

№	Бақылау түрі	СІБ 1	СІБ 2	Барлығы
Апта
	Қатысуы	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	0,25	3,75
	Дәрістер жинағы
	Конспект
	ОБСӨЖ	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	11,25
	Кезендік бақылау
	Тест-емт.
Барлығы

3.1. ВСК 1 бойынша білімді бағалау кестесі (максимальды баға)

Студенттің аты-жөні	Білім бағасы	Қатысуы	Конс пект	Кезендік бақылау	Барлығы
Коллоквиум, ОБСӨЖ
Максимальды баға	1,75	1,75	1,75	1,75	1,75	1,75	1,75	1,75
Нақты баға

3.2. ВСК 2 бойынша білімді бағалау кестесі (максимальды баға)

Студенттің аты-жөні	Білім бағасы	Қатысуы	Конс пект	Кезендік бақылау	Барлығы
Коллоквиум, ОБСӨЖ
Максимальды баға	1,75	1,75	1,75	1,75	1,75	1,75	1,75	1,75
Нақты баға

Кезендік бақылау 8 және 15 апталарда өткізіледі.Кезендік бақылауды жүргізу 3.1 және 3.2 кестелерінде көрсетілген.Пән бойынша қорытынды бақылау түрі-емтихан.Емтихан компьютерде тест түрінде қабылданады.

Студенттердің білімінің қорытынды бағасы білім аймағындағы Қазақстан Республикасының Орталық Орындау органының бұйрығымен бекітілген оқыту процесін ұйымдастыру бойынша ұсыныстарына және оқытудың кредиттік жүйесі бойынша білімді бағалауға сәйкес балдық, әріптік жүйеде бағаланады.

3.3 Студенттің пән бойынша білімнің қорытынды бағасының сызбасы

Әріптік жүйе бойынша бағалау	Баллдар	%-дық құрамы	Дәстүрлі жүйе бойынша баға
А	4.0	95-100	Өте жақсы
А-	3.67	90-94
В+	3.33	85-89	Жақсы
В	3.0	80-84
В-	2.67	75-79
С+	2.33	70-74	Қанағаттанарлық
С	2.0	65-69
С-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
F		0-49	Қанағаттанарлықсыз

3.4. Студенттің пән бойынша қорытынды бағасының сызбасы

Cтуденттің аты-жөні	Аралық бақылау	Барлығы	Емтихан	Барлығы	Бағасы
		Әріптік бағасы	Балл	Дәстүрлі
Максимальды бағасы						А		5 (өте жақсы)
Нақты балл

4. ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР

НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Информатика. Базовый курс. Учебник для ВУЗов. Под ред.С.В. Симоновича.-СПб.:Питер, 2002-638 с.

2. Коцюбинский А.О., Грошев С.В. Практическая информатика. –М.:ТЕХНОЛОДЖИ-3000, 2002 – 432с.

4.2. ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Нортон П. Программно-аппаратная организация компьютера ІBM-PC. Киев,

1997 г.

2. Фигурнов В.Э. ІBM-PC для пользователей. М.: Финансы и статистика, 1997

3. Левин И.Н. ПК для пользователей. Киев: Диалектика, 2000 г.

4. Д.Лоу Секреты WORD для WІNDOWS’ 95. Киев: Диалектика, 1999

5. Mіcrosoft Excel 97. Шаг за шагом: пер. с анг. – М.: Эконм,1998 г.

6. Лавренов С.М. Excel.Сборник примеров и задач. М:Финансы и статистика,2001г.

7. Золотова С.И. Практикум по Access, М.: Финансы и статистика, 2001 г.

8. Олифер. «Компьютерны сетиң, М: Финансы и статистика, 2001 г.

9. Биллинг В.А. VBA и Offіce 97.Офисное программирование. М.:”Channel Tradіng

Ltdң, 1999г.

10. С.Спейнаур, В.Куэрсия. Справочник Web-мастера. – Киев, BNV, 1998 г.

11. С.Пек, С.Арратс. Web – сервер WebSіte. Киев, BNV, 1998 г.

12. К.Джамса, К.Коуп. Программирование для Іnternet в среде Wіndows. – Питер,

1996 г.

13. Httl: //www. Pіter – press.ru.

14. HTML с самого начала. – Питер, 1998 г.

15. Под редакцией С.В. Симоновича ИНФОРМАТИКА Базовый курс. Питер 2001

16. В.А.Острейковский Информатика «Высшая школа 1999. М.

17. А.П.Алексеев Информатика 2002. Москва 2002г.

18. Автоматизированные тесты по темам: операционная система MS-DOS, NC,

архиваторы, компьютерные вирусы.АОС

21.“Студент” - операционная система MS-DOS

22.АОС “Архиваторы”

23 АОС «Компьютерные вирусың

24 Электронный учебник «База данных Access»

25 Электронный учебник «Excelң

26 Электронный учебник «Разработка Web- страниц»

№1 лекция. Кіріспе. Информатика пәні. Есептеу техникасы мен ЭЕМ-нің даму тарихы. Компьютердің негізгі құрылғылары.

Информатика – адамзат өмірінің кез-келген әрекет сфрасында кездесетін ақпараттарды жинақтау, іздеу, сақтау және пайдаанумен айналысатын жас ғылыми пән. Информатика ғылым ретінде ақпараттық процестермен байланысты жалпы заңдылықтарды зерттейді. Қазіргі заманғы информатиканы жеке ғылыми пәндерден тұратын бірнеше тарауларға бөлуге болады.

· Шығармашылық информатика – математикалық логикаға сүйенеді және алгоритмдер теориясы, ақпараттар теориясы, кодтау теориясы т.б. бөлімдерді де қамтиды.

· Есептеу техникасы – есептеу жүйесін құрудың жалпы негіздерін қамтитын бөлім. Бұл бөлім компьютер құрылғысының архитектурасын, яғни, функционалдық мүмкіндіктерін анықтайды.

· Программалау – программалық жабдықтау жүйесімен байланысты. Негізгі бөлімдер: программалау – программалық жабдықтау жүйесін құру, қолданбалы программалық жабдықты құру.

· Ақпараттық жүйелер – әртүрлі жүйелердегі ақпараттарды сараптайтын, олардың тиімді жолын қарастыратын, құрастыратын, ақпараттарды сақтайтын және іздейтін бөлім.

· Жасанды интеллект –психологиямен, физиологиямен, лингвистикамен және асқа да ғылымдармен байланысатын бөлім. Бұл бөлімге – пікірлерді моделдеу, компьютерлік лингвистика, машиналық аударма, эксперттік жүйелерді құру, бейнелерді тану және т.б. жатады.

Жүйелік блоктың ішкі құрылғысы.

Аналық ақы (Материнская плата) – дербес компьютердің негізгі ақысы. Оның құрама бөліктері:

þ процессор

þ микропроцессорлық жинақ (чипсет)

þ шиналар

þ оперативті жады

þ Процессор

Процессорда (әдебиетте ол CPU деп аталады (central processing unit- орталық процессорлық құрылғы) арифметикалық және логикалық амалдар орындалады, және компьютердің барлық құрылғыларына жіберілетін басқару сигналдары қалыптастырылған. Дербес ЭЕМ-дердің процессорларының ішіндегі әлемдік бірінші орындағысы американдық Intel корпорациясы.

Процессордың маңыздыдылығы оның тактілік жиілігінде, бұл шама микропроцессордың 1 секундта қанша қарапайым амалдарды – тактілерді орындайтынын көрсетеді. Тактілік жиілік мегагерцпен өлшенеді (МГц) (1 МГц=1секундта 1 млн. такті). Процессор жылдамдығы тактілік жиіліктің такті мөлшеріне қатынасына тең, яғни, 1 секундта орындалатын қарапайым амалдар (мысалы, қосу) санына тең.

Микропроцессор. Микропроцессордың негізгі функциялары:

¨ ОЕСҚ (оперативті есте сақтау құрылғысы) командаларын таңдау.

¨ Командаларды кері кодтау (яғни, команда жұмыстарын анықтау, оны және амалдар орнын тауып орындау әдісі).

¨ Командаға кодталған амалдарды орындау.

¨ Ішкі регистр, оперативті жады және сыртқы құрылғылармен (периферийлік) арадағы ақпараттарды қайта жіберуді басқару.

¨ Ішкіпроцессорлық және программалық үзілістерді реттеу.

¨ Сыртқы құрылғылар сигналдарына жауап беру және сәйкес үзілістерді орындау.

¨ Компьютер құрамына енетін әртүрлі құрылғыларды басқару.

Аз көлемді ақпараттарды сақтауға майысқақ магнитті дискілер (дискеттер) пайдаланылады, олар арнайы дискіорналасқышқа (дисковод) орналастырылады. Көлемі 3,5 дюйм болатын майысқақ магнитті дискілер 1980 жылдан бері шығарылады. Бір жақты кәдуілгі тығыздықтағы дискінің көлемі - 180 Кбайт, ал екі жақтысының көлемі - 360 Кбайт, ал, екі жақты екі есе тығыздықтағы дискі көлемі – 720 Кбайт. Қазіргі стандартты жоғарғы тығызықтағы дискілер - 3,5 дюйм. Олардың көлемі 1440 Кбайт және белгіленуі HD (high density – жоғарғы тығыздық).

Компакт-дискілердің дискі орналастырғышы CD-ROM деп аталады.

Ақпарат түсінігі және оны өңдеу әдістері. Информатикадағы берілгендер түсінігі. Ақпараттық технологиялар түсінігі және олардың даму тарихы. Халықаралық ақпараттық желілер.

Ақпарат түсінігі

Ақпарат хабар түрінде беріледі, белгілі бір форманы анықтайды.

«Негізгі көзден» «алушыға» берілетін хабар қандай-да бір ортада беріледі, орта – «байланыс каналы» не «ақпарат тасымалдағыш» деп аталады.

1.1. – сурет. Ақпарат алмасу

Сонымен, ақпарат дегеніміз – сыртқы дүниенің белгілермен және сигналдармен берілетін бейнесі. Ақпарат тасымалдағыш, бұл – жазуға не сақтауға арналған орта. Сигналдар арқылы хабар берілгенде ақпарат аналогты не сандық түрде болады. Компьютерде барлық ақпараттар аналогты түрден сандық түрге айналдырылады. Ақпарат келесі қасиеттерге ие: объективтілік, толықтық, шынайы түрде, адекватты түрде, жетуге ыңғайлы және актуальді.

Берілгендермен жұмысты автоматтандаыу үшін олардың көрінісін біркелкі еткен дұрыс, бұл үшін – кодтау әдісі қолданылады. Есептеу техникасында екілік кодтау жүйесі бар, ол 0 және 1 сандарының тізбегіне негізделген: ағылшынша, binary digit немесе bit (бит).

Ақпараттың өлшем бірліктері.

Белгілі бір таңбаар жинағы екіншісіне түрлендіру кодтау немесе код деп аталады. Кері кодтау – декодирование деп аталады.

Белгілі бір жиындағы таңбалар санын код ұзындығы деп атаймыз. Есептеу техникасында бір таңба үшін 0 мен 1 сегіз рет комбинацияланып кездеседі, яғни, бір таңбаға 8 ұяшық бөлінеді. Сегіз бит 1 байтты құрайды. Мысалы «.» былай кодталады:

Осылайша, 2⁸=256 таңбаны кодтауға болады. Бұдан күрделі ақпарат өлшем бірліктері қолданылады:

1 Килобайт=1024 байт=2¹⁰байт

1 Мегабайт=1024 Килобайт=2²⁰байт

1 Гигабайт=1024 Мегабайт=2³⁰байт

1 Терабайт=1024 Гигабайт=2⁴⁰байт

1 Петабайт=1024 Терабайт=2⁵⁰байт

Ақпарат келесі қасиеттерге ие: шынайы, толық түрде, бағалы, жаңа түрде, түсінікті түрде, қысқаша және т.б.

Дата добавления: 2014-10-31