Дебиеттер тізімі 12 страница

Автомобильдерге, және басқа жылжитын техникаларға орналастыру және бақылау істерін атқару үшін ДП-ЗБ деген аспаптың түрі арналған; оның жұмыс істеу принципында және құрамында ДП-5В прибордан айырмашылығы көп емес. өлшеу қабілеті 0,1 р/сағ. мен 500 р/сағ. шектеледі.

Адам денесіне қабылдап алған радиация мөлшерін біліп түру үшін жеке радиация өлшегіштер дайындалған - олар: ИД-11, ИД-22, ДП-22В (ДП-24) және басқарлары. Пайдалануға ыңғайлы,киім қалтасына сиятын бұл аспаптар белгілі уақыт аралығында адамның толық алған шарпу мөлшерін көрсетіп отырады. Сондықтан адам шектелген шарпу мөлшерді денесіне өткізбеу үшін осы аспаптармен өзін-өзі қадағалап жүреді.

Радиация әсершен қорғану тәртіптері. Ядролық жарылыс параметрлерін болжау.

Радиация әсерінен қорғану белгілі бір тәртібінің мақсаты - халықты, жұмысшыларды, АҚ-тың әскери емес жасақтары құрамындағы қызметкерлерді радиация қауіпі бар жағдайда сақтандыру, радиацияның шарпу мөлшерінің белгіленген шамадан аспауын қадағалау болып табылады. Осыған орай әр түрлі қимылдарға реттемелеу салынады.

Бұл тәртіптер нақты жағдайларға байланысты болғандықтан алдын ала есептеліп дайындалады. Қазіргі кезде сегіз типтік (үлгі) қорғану тәртіп әзірленіп ұсынылады:

1-3 - жұмыс істемейтін тұрғындар үшін;

4-7 - шаруашылық объекті жұмысшылары мен қызметкерлері үшін;

8 - АҚ- тың әскери емес жасақтарының құрамдары үшін. Бейбіт кезінде негізгі қорғау тәртібі - халықты көшіру іске қосылады (мысалы Чернобыль АЭС апаты болғанда пайдаланды).

Жоғарыдағы аталмыш тәртіптердің әрқайсысы үш кезеңге бөлінеді:

1 - радиациядан қорғайтын паналарда (РҚП) болу уақыты;

2 - қорғаныс паналар мен кәдімгі ғимараттарда болудың алмасу кезеңі;

3 –тәулігіне бір-екі сағатқа ашық ауаға шығуы мен кәдімгі ғимараттарда болуы мен үйлестіру кезеңі (қорғаныс паналарда үзіліссіз, ұзақ уақыт болуын адамдар ауырсынады, сондықтан оларға қысқа мерзімге ашық аулаға шығуға рұқсат беріледі).

Қорғаныс паналардың және басқа ғимараттардың өздеріне тән радиацияны әлсірету коәффициенті (К_әлс) болады. Ол ғимараттардың ішінде ашық даламен салыстырғанда радиация деңгейі неше есе төмендейтінін көрсетеді.

Қорғану тәртіптерін түсіндіріп көрсетуі:

№1 - ауыл тұрғындары үшін, ағаш тамдардың К_әлс=2, РҚП-дың К_әлс = 50 (жабылған жыралар, жертөлелер);

№2 - бір қабатты жер тамдардағы тұрғындар үшін кірпіш, тастан соғылған үйлердің К_олс=10, РҚП=50;

№3 - қала тұрғындары үшін, көп қабатты үйлердің К_әлс =20-30, РҚП-дың К_әлс =200-300 (көп қабатты үйлердің төлесі);

№4 - ағаш құрылыстарда К_әлс =2 орналасқан Шаруашылық объектіде (ШО) істейтін жұмысшылар үшін, РҚП-дың К_әлс =20-50;

№5 - бір қабатты, кірпіштен жасалған ғимараттарда орналасқан ІНО-де (К_әлс=10) істейтін жұмысшылар үшін, РҚП-дың К_олс=50-100;

№6 - бұл тәртіп № 5- ге ұқсайды, бірақ РҚП-дың К_злс =100-200;

№ 7 - бұл тәртіп № 5 - ұқсайды, бірақ РҚП-дың К_әлс 1000;

№ 8 -АҚ-тың әскери емес жасақтары құрамы үшін; құтқару және авариялық қалпына келтіру жұмыстары барысында бұл қорғану тәртібі еңгізілуінде келесі ережелер көзделеді;

-радиация деңгейі биік жерде адамдардың болу уақыты қатал қадағаланады;

-жұмыстар алмасу тәртібімен (смена ретімен) жүргізіледі; адамдар қабылдаған радиация шарпу мөлшерін бақылап отырады;

-жеке қорғаныс құралдарың, медициналық қорғаныс құралдарын және техниканың, ғимараттардың қорғаныс қасиеттерін пайдаланады.

Қорытып айтқанда аумақтың радиобелсенді заттар арқылы ластануы халықтын жүріп-тұруына, құтқару және кезекті күттірмейтін жұмыстарды жүргізуге едәуір қиыншылықтарды туындатады.

Қорғану тәртіптерін орнымен пайдалану, төтенше жағдайларда жетекшілер уақтылы шешім қабылдау үшін алдын ала арнайы жасалынған кестелер және графиктер қолданылады. Мұндай кестелерде ғимараттардың радиациядан қорғайтын қасиеттері, аумақтағы радиация деңгейі, белгіленген, рұқсат етілген дозалар, т.б. мәліметтер есепке алынады.

Қорғану тәртіп Азаматтық қорғаныстың бастығы бұйрығымен еңгізіледі, сондай-ақ тоқталады: алдымен ТЖ туралы хабар берісімен жұмысшылар РҚП-ға жасырынады, ТЖ барысында объектідегі радиациялық жағдай барлау әдістерімен анықталады, осыдан кейін радиация деңгейіне байланысты қорғану тәртіптің нөмірі белгіленеді.

Адам, техника, жабдықтар, киімдер және басқа заттарға радиометриялық бақылау жасау үшін арнайы приборлар көмегімен (үлгісі, ДП-5 аспабы) олардың сыртындағы радиация деңгейін өлшейді (мр/сағ.). Азық-түлік өнімдері, су, малға беретін жем-шөп қаншалықты ластанғанын білу үшін, оларды радиометриялық лабораторияларда тексеріп, радионуклидтердің меншікті белсенділігін өлшейді (Ки/кг,Ки/л).

Радионуклидтердің белсенділігі Кюри (Ки) және Беккерель (Бк) бірлік өлшемдерімен көрсетіледі - СИ: 1 Бк=1 ыдырау/секундта, 1 Ки=3,7 10¹⁰ Бк. Осыдан, заттардың бетіндегі белсенділігі - Бк/м², көлемді белсенділігі - Бк/м³, меншікті белсенділігі - Бк/л бірліктермен өлшенеді.

Тұрғындардың қалыптасқан жағдай күндерінде жыл сайын қабылдап отырған радиация шарпу мөлшері шамалап есептегенде төменде көрсетілгендей болады екен:

-ғарыш кеңістіктен келетін радиация - 0,03 бәр - 13,9%; жердің табиғи радиация көздері - 0,04 бәр - 18,6%; радон ыдырауының өнімдерінен:

-көбінесе жабық үй-жайларда болған кезде - 0,06 бәр-27,2%; үй-жайлардан тыс жерде - 0,02 бәр - 10%; азық-түлік өнімдерінің өздігінен болатын радиобелсенділігінен (ішкі радиация шарпуы) - 0,037 бәр - 17,2%;

-медицинада қолданылатын радиодиагностика және радиотерапия әдістерінен - 0,025 бәр - 11,6%;

-қосымша радиация көздері (теледидардан, ұшақтарда жүру т.б.) - 0,00Ібәр-0,5%.

Осының бәрін қосқанда адам жылына 0,213 бәр радиация шарпу мөлшерін алады; басқа мәліметтерге қарағанда орташа шарпу мөлшері 0,5 рентген құрайды.

Барлау кезінде радиация деңгейі 0,5 р/саг. көп болғаны байқалса (жер бетінен 0,7-1 м биіктікте өлшенеді), бұл маңайда жер радиация жағынан зақымдалған болып есептеледі.

Үй ішінде радиация деңгейі 90 мр/сағ аспауға тиіс.

Соғыс кезеңінде рұқсат етілген радиация шарпу мөлшерін сәл көтеріп белгілейді: алғашқы 4 тәулікте - 50р, 30 тәулікте - 100 р, 3 ай арасында - 200р, бір жыл уақыт мерзімінде - 300 р.

Ядролық жарылыстан туындаған радиациялық жағдайды болжау үшін келесі мәліметтерді білу қажет: ядролық жарылыстың қуаты (q, кт), болған уақыты, координаттары, желдін бағыты мен жылдамығы.

Желдің параметрлерін метеостанциялар біліп хабарлап отыруға тиіс. Желдің бығыты мен жылдамдығын жер бетінен 0-2, 0-4, 0-6, 0-8, 0-10 км биіктікке дейін, яғни радиобелсенді бұлттың көрерілуіне байланысты анықтау керек.

Жарылыстың параметрлерін қарапайым тәсілдермен зерттеуге де болады. Мысалы: жарылыстың дыбыс толқыны 1 км қашықтықты 3 секунд аралығында өтеді;

-егер саңырауқүлақтың шаң бағанасы (аяқшасы) шатырымен қосылып тұрса, бұл жер үсті жарылысы болғаны;

-аяқшасы шатырды қуып жететін жағдайда жарылыс биіктігі Н 20 м;

-егер аяқшасы шатырды қуғанымен оны жетпесе, онда - Н 20 м.

Осы екі соңғы жарылыстар - әуе жарылыстары деп саналады, бұлар жердің радиобелсенді ластануына көп ықпал етпейді.

Радиобелсенді бұлт өз биіктігіне 8-9 минут аралығында көтеріледі және бұл уақыт жарылыстың қуатына байланысты емес. Жарылыстың қуатын анықтау үшін ћ/<1 қатынасты шамалап өлшеу керек. Бұл жерде ћ - жерден алғанда бұлттың жоғарғы шетінің биіктігі; <1 - өз биіктігінде тұрған бұлттын көлденең диаметрі. ћ және d параметрлерді линейка арқылы анықтауға болады (қолды созып ұстағанда).

Радиобелсенді ластану зоналардың өлшемдері анықтамалар арқылы табылады, оларды "Азаматтық қорғаныс " штабтарда нақтылайды.

Радиация шарпуының басым дозасы бірінші тәулікке келеді (50%), алғашқы бес тәулік арасында ол 60% жетеді, ал бір айда - 70%.

Химиялық барлау аспаптары.

Химиялық қару қолданылған аймақта барлау жүргізіледі. Улағыш заттардың бары-жоғын, бар болса олар қандай мөлшерде ауада, жер қабатында, техниканың бетінде тағы басқа жерде шоғырлануын анықтау үшін арнайы аспаптар қолданылады. Солардың бірімен, әскери химиялық барлау аспабы (ӘХБА) аталған (орысша ВПХР - войсковой прибор химической разведки) Азаматтық қорғаныс құрамдары қамданады. Бұл аспап зарин, зоман, иприт, фосген, көгерткіш қышқылы, хлорциан атты улағыш заттарды айықтауға көзделген. ӘХБА бір қорапта мынадай бұйымдардан жинақталған: үрлегіш, үрлегіштің саптамасы қорғағыш қалпақшаларымен қоса, кассеталарға орналастырылған индикаторлық 67 түтікшелер жылытқыш патрондарымен қоса, түтінге қарсы сүзгіштер, әлектр шамы, күрекше, патронды тескіш бігіз. Шыныдан жасалған индикаторлық түтікшелердің (ИТ) ішінде реактивпен толтырылған ампулалар және толтырғыш зат бар, ал сыртында белгісі көрсетілген. Қызыл белгісі бар ИТ зарин, зоман, ВИ-әкс-тің, жасыл-фосген, көгерткіш қышқыл, хлорцианның, ал сарысы - иприттің барысын анықтауға арналған. ИТ он данадан үш кассетаға салынған. Жылытқыш салқын ауа-райы кезеңінде ИТ-ді жылытуға бейімделген.

Жұмыс алдында аспаптың түгелдігін, бұйымдарының іске жарамдылығын тексеріп алу керек.

Фофсорорганикалық заттардың (ФОЗ) барысын зерттеу үшін қызыл белгісі бар екі ИТ-ні алып, әрқайсысының екі ұшын сындырады. Бұл іске арналған үрлегіштің бас жағында арнайы кескіш пен кішкене шұңқырша ескерілген. Сонан соң түтікшенің жоғарғы ампуласын үрлегіштің сабында орналасқан бігізбен жарады да ИТ-лердің екеуін де 2-3 рет сілтиді; біреуін (тәжірибе түтікшесі) белгіленген ұшымен үрлегішке кіргізіп өзегінен 5-6 рет ауа өткізеді, екіншісінен (сынақ түтікшесі) ауа өткізілмейді; ИТ-лердің екеуінің де төменгі апмулаларын жарады, түтекшелерді сілтиді.

Сынақ түтікшенің толтырғыш аз уақытта қызыл түсін сарыға айналдырады. Егер осы уақыт бойынша тәжірибе түтікшенің толтырғышы қызыл түсті болып қала берсе - ол ФОЗ барын, ал түсін сарыға айналдырса жоғын білдіреді.

Жасыл және сары белгіленген ИТ-лерді іске қосқанда да осы сықылды тәртіп ұсталады, тек толтырғыштарының өзгерген түсін кассетаның қабында көрсетілген әталонмен салыстырады, және түтікшелердің өзегінен ауа өткізу жиылығында да айырмашылығы болады.

ӘХБА-мен жұмыс істеу тәртібі қорапшасының ішіндегі құжатында қысқаша берілген. Мысалы, үрлегіштің саптамасы техниканың, қару жарақтың улағыш заттармен ластанғанын, қорғаушы қалпақшалар - топырақты, түтінге қарсы сүзгіштер -улағыш заттардың түтінмен қосылғаның зерттегенде пайдаланылады. Химиялық барлау құрамдар ӘХБА-тан басқа да аспаптарымен қамтылады. Олардың арасында жартылай автоматтандырылған химиялық барлау аспабы (ЖАХБА) және автоматтандырылған газталдауыш (газосигнализатор) ГСП-11. Соңғысы УЗ-дың буларының ауада барысын үзіліссіз бақылау үшін химиялық барлау машиналарында орналастырылады.

Халық шаруашылығында КӘУЗ-дың ауада барысын зерттеуге әмбебап газталдауыш УГ-2 пайдаланылады.

УГ-2 және ӘХБА-ның жұмыс істеу принциптері бір.

Өнеркәсіптік химиялық аспаптарға мыналары жатады:

"Колион-701" атты хлор газталдауыш; "Колион-1" атты аммиак, күкірт көміртегі тағы басқа органикалық және бейорганикалық қоспаларды айыруға арналған газталдауыш; ӘССА-1, ӘССА-2, ОК-101, МТ-121 газталдауыштар реті бойынша алғанда аммиакты, хлорды, оттегіні, метанды айықтайды. Осылардан басқа Германияның "Дрегер" компаниясы шығаратын сапалы газталдауыштар бар.

Радиобелсенді заттардың иісі, түсі жоқтығынан, көзге көрінбейтігінен адам өздігінен олардың барын-жоғын біле алмайды. Тек арнайы аспаптар арқылы жердің, судың, азық-түліктің, ауаның, әр түрлі заттардың зарарданғанын зерттеп, радиация деңгейін өлшеп анықтауға болады. Ондай аспаптарды қолдана отырып барлаушылар зарарданған территорияны барлауға кіріседі, сонан соң ол жерде тіршілік ету мүмкіншілігін не болмаса зияндығын, қауіптілігін анықтап шешеді. Аталған салада арнайы аспаптар қолдануда, олардың кейбіреулерінің жұмыс істеу принципі радиацияның атомдарды иондау қасиетіне негізделген. Иондарға бөлінген ауа молекулалары ауаның әлектр тоқты өткізу қасиетін келтіреді, яғни оны әлектрөткізгіштік теп атайды.

Электрөткізгіштігі көтерілген ауа орналасқан камераға екі жағынан кернеу берілсе, онда жүйе арқылы ток жүреді. Енді токты өлшейтін микроамперметр қоссақ қарапайым радиация деңгейін өлшегіш (аспап) жобасын елестетуге болады. Міне осындай принцип бойынша істейтін ДП-5В атты кеңінен қолдаыылып келеді. ДП-5В атты аспабы гамма-радиацияның деңгейін өлшеуге арналған, яғни онымен 0,05 мр/сағ мен 200 р/сағ аралығындағы радиация деңгейін білуге болады. Аспап қақпасы бар қорапта орналасқан, айналаны зерттегенде оны бекіту баулары арқылы ыңғайлап адам мойынына асып алады, сөйтіп ұзартқыш таяқтың басына бекітілген сәуле қабылдаушы блогін зерттеліп тұрған заттқа жақындатады. Радиацияның деңгейін микроамперметр көрсетіп тұрады, қараңғы кезеңінде оның көрсеткіщіне жарық түсіруге арналған тетігі қасында. Микроамперметрдің өлшеу сапасына қарай көрсеткіші 6 сатыға бөлінген және сатыларын өзгертіп отыру үшін арнайы ауыстырғыш қарастырылған. Әр зерттеу алдында көрсеткіш тілін нольмен теңестіретін тетікті басу керек. ДП-5В аспабының салмағы 3,2 кг, кернеу беретін КБ-1 батарейдің үш данасы қораптың табанында орналасқан, ал олардың күші аспап үзілмей жұмысқа қосылып тұрғанда 55 сағатқа жетеді. Жалпы, ДП-5В аспабын пайдалану тәртібі қораптың ішіндегі нұсқауда дәлірек берілген.

Автомобильдерге, және басқа жылжитын техникаларға орналастыру және бақылау істерін атқару үшін ДП-ЗБ деген аспаптың түрі арналған; оның жұмыс істеу принципында және құрамында ДП-5В прибордан айырмашылығы көп емес. Өлшеу қабілеті 0,1 р/сағ. мен 500 р/сағ. шектеледі.

Адам денесіне қабылдап алған радиация мөлшерін біліп түру үшін жеке радиация өлшегіштер дайындалған - олар: ИД-11, ИД-22, ДП-22В (ДП-24) және басқарлары. Пайдалануға ыңғайлы,киім қалтасына сиятын бұл аспаптар белгілі уақыт аралығында адамның толық алған шарпу мөлшерін көрсетіп отырады. Сондықтан адам шектелген шарпу мөлшерді денесіне өткізбеу үшін осы аспаптармен өзін-өзі қадағалап жүреді.

№ 17-18 Дәріс. Алғашқы медициналық көмек.

Мақсаты мен міндеттері: Жедел жағдайдағы алғашқы көмектерді қарастыру.

Жоспар:

1.Жарақаттардың түрлері.

2.Жарақаттанғандарды және ауруларды тасымалдау.

3. Жедел жағдайдағы алғашқы көмек.

4. Жасанды дем алдыру.

Жарақаттар – бұл адам ұлпалары мен органдардың зақымдануы, сыртқы себептердің – аяқ қолдың сынуы мен буынның шығуынан, жұмсақ ұлпаның жаралануы мен дененің сыдырылуынан, органдардың зақымдануынан және көптеген басқа жәйттардың әсірінен ұлпалардың және органдардың тұтастығы мен қызметінің бұзылуы.

Әсер механикалық, химиялық, спецификалық (рентген сәулесі, радиоактивті сәулелер, электр тоғы) психикалық (қорқыныш) болуы мүмкін. Балалар жарақатының көбі механикалық әсерлерден болады (сіңірдің созылуы, буынның шығуы, аяқ-қолдың шығуы).

Механикалық жарақаттар ашық және жабық болуы мүмкін.

Жабық зақымдану – бұл тері жамылғылары мен кілегейлі қабықтар тұтастығы бұзылмайтын зақымдану түрлері. Бұған терінің сыдырылуы, сіңірдің созылуы, жұмсақ ұлпалардың ажырауы (бұлшық еттің) буын мен сүйектің зақымдануы жатады.

Ашық зақымдану – бұл органдар ұлпаларының зақымдалуы (жарақаттар, сүйектің ашық сынуы).

Ағза ұлпасында қатты әсер ету нәтижесінде пайда болған зақымдану қатты жарақат деп аталады, ал аз күштің көп рет және тұрақты әсерінен пайда болған жарақат созылмалы жарақат деп аталады. Созылмалы жарақаттарға көптеген кәсіби жарақаттар жатады (ауыр дене еңбегімен шұғылданатын адамдардың табанының жалпақтығы, рентгенологтардың қолындағы қотыр мен жара).

Естен тану – ортылық жүйке жүйесі қызметінің күрт нашарлауы нәтижесінде дамып, организмнің барлық жүйесі қызметінің тоқтауына алып келетін ауыр жағдай. Естен тану қатты ауру кезіндегі тітіркеністен пайда болады: сүйектің зақымдануынан болған, жұмсақ ұлпалардың үлкен көлемде мылжалануынан, жаншылуынан, күюден болған қатты жарақат. Әсіресе, қан көп кеткен кезде, дене суынғанда, қорыққанда, шектен тыс ойға шомғанда, жұқпалы ауруларда, сәулеге ұшырағанда жиі кездеседі.

Естен тану 2 кезеңнен тұрады:

1. Бастапқы кезең. Өте қысқа мерзімде өтеді, мазасыздық жағдайы тән. Сырқат бір орында тұрмайды, айғайлайды, бұл жағдайда сырқаттың бет әлпеті өзгеріп ерні көгереді, тамыр соғысы жиілейді. Бұл кезең жылдам 2-ші сатыға көшеді.

2. Екінші кезең. Орталық жүйке жүйесі қызметінің әлсіреуі басталады, денесі суық, беті ағарған, тамыр соғысы әлсіз, дем алысы зорға білінеді, сұрақтарға жауап бермейді.

Бұл кезең ауырлығы бойынша үш түрлі дәрежеге бөлінеді.

1-дәреже – жәй естен тану. Ес сақталады, сырқат сұрақтарға дұрыс жауап береді, бірақта әңгімеге құлқы жоқ. Тері мен көрінетін кілегейлі қабықтар бозарады. Дене температурасы қалыпты немесе төмендейді. Көздің қарашығы үлкеймейді, жарықтан тітіркенбейді. Тамырдың соғысы бір қалыпты жиілігі минутына 100-110 соққы. Тыныс алу бір қалыпты, терең, кейде жиілейді.

2-дәреже – қатты естен тану. Ес сақталады, алайда зардап шегушінің қоршаған ортаға құлқы жоқ. Сыртқы әлем әсерін әлсіз сезінеді. Көздің қарашығы тарылған, жарықтан әлсіз тітіркенеді. Тері сұрғылт түске еніп бозарады. Дене температурасы төмендейді. Тамыр соғысы жиі болады (Р 70/40).

3-дәреже – өте ауыр жағдай. Зардап шегушінің мүлдем есі жоқ. Тері бозарады, суық тер шығады. Көздің қарашығы үлкейеді, жарықтан мүлдем тітіркенбейді. Күре тамырлық қан қысымы мүлдем анықталмайды, тамырдың соғысы байқалмайды, тыныс алу бірқалыпты емес. Дененің құрысуы мүмкін.

Естен тануға қарсы шаралар.

Ауыртпайтын дәрі-дәрмек: промедол, морфин, аналгин 5% 2 мл ерітіндісі, олар болмаса 0,5 г аналгин, 0,1 г кофеин, кордиамин егеді, есінен тануға әсер еткен себепті жояды, үстіне жылы киім жабады.

Эвакуация - адамдардың өмірін сақтау және өндірістің жұмыс істеуіне жағдай жасау мақсатында халық пен материалдық құндылықтарды төтенше жағдайлар аймақтарынан және осы заманғы зақымдау құралдары қолданылуы мүмкін аудандардан ұйымдасқан түрде әкету шығару.

Эвакуацияланған барлық халық қауіпсіз аймаққа орналыстырылған пункттерде тіршілік қызметіне қажеттілермен аз шамада қамтамасыз етілуге тиіс.

Сүйек сынған, соғып алған және буын аралығы созылған кездегі алғашқы көмек.

Сүйек сынған, шыққан, буын аралығы созылған және басқа жарақаттар алған кезде зардап шегуші, дененің зақымданған жерінің қалпын ауыстыру кезінде тез күшейетін қатты ауыруды сезеді. Кейде аяқ-қолдың дұрыс өз орнында және (сынған кезде) өзгеше қалыпта майысып жатқаны көзге бірден түседі.

Сүйектің сынуының ашық (қан кетуді тоқтатқаннан және стерилденген таңғышты салғаннан кейін) және жабық түрінде алғашқы көмек көрсету кезіндегі ең бастысы зақымданған аяқ-қолды иммобилизациялау (тыныштықты қамтамасыз ету) болып табылады. Бұл ауыруды азайтады және сүйек сынықтарының одан әрі жылжуын болдырмайды. Иммобилизациялау үшін дайын таңғыш қалақтарды, сондай-ақ таяқты, тақтайды, сызғышты, фанераның бөлігін және сол сияқтыларды пайдаланады.

Жабық сынық кезінде зардап шегушінің киімін шешпей – таңғыш таяқты оның сыртынан салуға болады.

Жарақаттанған жерге ауырғанды төмендету үшін «суық» (мұз, қар салынған суық су құйылған резеңке қапшықты, суық таңғышты) басады.

Дата добавления: 2017-02-01