ТОР КАНАТТЫЛАР ОТРЯДЫ - NEUROPTERA

Қанаттары торлы, тері жамылғысы жұка, үлкендігі орташа нсмесе ірі (канат өрісі 6-75 мм дсйін) насекомдар. Мүртшалары ұзын, 64

кылшык тәрізді, жіп тәрізді, түйрсуіш басы тәрізді нсмссс таракка үқсас болады. Аяқтары жүргіш типінс жатады, табандары 5 бунакты, ксйде алдыңгы аяқтары ұстағыш типінс жатады. Личинкалары кам- подео тәрізді, ауыздың жоғарғы жактары алға карай шыгыңкы жәнс орак тәрізді иілгсн. Қуыршактары ашык.

Бұл тұқымдаска жататын насскомдардың личинкалары, ксйдс ерс- сектері де жырткыштар-негізінсн насекомдар мсн кснслсрді жсп күртады. 8 түкымдаска бірікксн 5 мыңдай түрлсрі бар. Солардың ішінде биологиялык күрсс үшін зор маңызы барларға алтын көзділердің, гсморобидтер мен симферобидтсрдің жәнс тозаң қанаттылардың өкілдері жатады.

Алтын көзділер түкымдасы — Chrysopidae. Әр түрлі түс бсріп, маржандай күлпырып түратын канаттарының өрісі 19-50 мм жстетін ірі насекомдар. Ерсссктсрінің жалпы түсі акшыл, жасыл нсмссс көк жйсыл, көздсрі алтын тәрізді күлпырып түрады. Мүртшалары кылшык тәрізді, маңдайы жазык, карапайым көздсрі болмайды. Ли­чинкалары камподсо тәрізді, ксудс аяктары жаксы жстілгсн. Ксудс жәнс күрсак бунактарының зркайсысмның бүйір жагында имск үшты ірі кылшыктармен жабдыкталган кос бұдырмак (темпсшік) орна- ласкан. Жүмырткалары үзын сабакшалы, сопакша кслгсн, түсі акшылдау жасыл немесс сарғыш болады.

Алтын көзділср түндс бслсснді болады да, жасанды жарыкта жаксы үшады. Ұргашылары 2 айдай тіршілік стіп, 800-дсй жүмыртка салады. Личинкалары, бітслсрі бүргс-шірксйлер, кснслср сиякты үсак насекомдармен және ксйбір насскомның личинкаларымсн нсмссс жүлдызкүрттарымсн жәнс жүмырткаларымсн корсктенсді. Кәдімгі ал­тын көздінің (Chrysopa carnca Stcph.) срссек насскомдары нсгізінсн гүл нсктарымсн, болмаса бал шығымсн корсктснсді. Жсті нүктслі ал­тын көз (Ch. scptcmpunclata Wcsm) баска түрлсрдің срссск личинка­лары сиякты бітслсрмсн қорсктснсді.

Дата добавления: 2023-10-03