МЧС России 22 страница

КОНСПЕКТИРОВАТЬ несов. конспект кхьин.

КОНСПИРАТИВНЫЙ чинебан, конспирациядин.

КОНСПИРАЦИЯ конспирация (чинебан организацияди гьукуматдин аксина чинеба кIвалах тухунин къайда; чинебавал; гизливал).

КОНСПИРИРОВАТЬ несов. чннебаламишун, чинеба авун, конспирация туькIуьрун.

КОНСТАТАЦИЯ мн. нет. см. констатировать.

КОНСТАТИРОВАТЬ сов. и несов. тестикь авун, тайин авун, къейд авун (са факт, са кар аваз хьунухь).

КОНСТИТУЦИОННЫЙ 1. конституциядин. 2. конституциядал бинеламишнавай.

КОНСТИТУЦИЯ конституция (1. государстводин къурулушдин дибдин, асул закон, дибдин законрин кIватIал. 2. къурулуш, структура).

КОНСТРУИРОВАТЬ сов. и несов. туькIуьрун, расун:

КОНСТРУКТОР конструктор (1. конструкция ва я план расай, расдай кас, автор. 2. аялриз къугъвадай затI, жуьреба-жуьре затIар расун патал къене паяр: чархар, винтер ва мсб авай кьвати).

КОНСТРУКЦИЯ конструкция, къурулуш, туькIуьр хьунухь.

КОНСУЛ консул (1. са пачагьлугъдин патай маса пачагьлугъдин шегьерда векил. 2. ист. къадим замандин Римдин республикада виридалайни чIехи къуллугъ. 3. ист. Франциядин чIехи буржуазный революциядин чIавуз чпин гъиле вири ихтияр вуганвай пуд касдикай гьар садан тIвар).

КОНСУЛЬСКИЙ консулдин; консулвилин.

КОНСУЛЬСТВО 1. консулхана, консулдин идара, консульство. 2. консульство, консулвал, консулвилин вахт.

КОНСУЛЬТАНТ консультант (са карда рекьер ва меслятар къалурдай специалист).

КОНСУЛЬТАЦИЯ консультация (1. са кьилдин месэладин, кардин патахъай специалистдихъ галаз ийидай меслят; гьада къалурдай меслят. 2. меслятар къалуриз куьмек гудай идара. 3. учителди кIелзавайбруз гудай гьамишан куьмек).

КОНСУЛЬТИРОВАТЬ несов. 1. меслят гъун, консультация къачун. 2. консультация гун, меслятар къалурун.

КОНТАКТ 1. контакт (1. галукьун, хкIун, сад хьун. 2. электрикдин муфтулар сад садак хкIазвай чка). 2. пер. алакъа, контакт.

КОНТЕКСТ контекст (сад садахъ галаз алакъалу гафарин битев сагъди, текстдин акьалтIай мана квай пай).

КОНТИНГЕНТ контингент (1. саник квай, сана авай, хьана кIандай инсанрин вири кьадар. 2. кьадар, норма).

КОНТИНЕНТ континент (ччилин шардин кьураматдин асул чIехи паярикай сад, материк, мес. Европадин континент).

КОНТИНЕНТАЛЬНЫЙ континентдин.

КОНТОРА контора (1. кантур. 2. идара, мес. почтадин ва телеграфдин ва мсб).

КОНТОРКА конторка (кIвачел акъвазна ва я кьакъан куьсридал ацукьна кхьинардай кьакьан стол).

КОНТОРЩИК конторщик (конторда кхьинардай гъвечIи къуллугъчи).

КОНТРАБАНДА мн. нет контрабанда (1. къадагъа тир къачагъ мал чинеба сергьятдилай гъун ва я тухун. 2. къачагъ мал, чинеба гъайи, ва я тухвай мал, шейэр. 3. чир тежер тегьерда душманвилин фикирар кечирмишун; гьахьтин фикирар).

КОНТРАБАНДИСТ контрабандачи, контрабандадал машгъул кас.

КОНТРАБАНДНЫЙ контрабандадин; контрабанда тир; чир тежервал чинебан рекьелди ийизвай.

КОНТРАБАС контрабас (зурба скрипкадиз ухшар музыкадин алат).

КОНТРАГЕНТ контрагент (договордалди бязи тапшуругъар бегьемрун хиве кьунвай кас ва я идара).

КОНТР-АДМИРАЛ контр-адмирал (гьуьлерин флотда чIехи чинрикай, мертебайрикай садан тIвар).

КОНТРАКТ контракт, договор, икьрарнама.

КОНТРАКТАЦИЯ контрактация, контракт кутIунун, контрактламишун

КОНТРАКТОВАТЬ несов. контрактламишун, контракт кутIунун, контракдин бинедал гьазурун.

КОНТРАЛЬТО нескл. контральто (дишегьлидин лап яцIу ван).

КОНТРАМАРКА контрамарка (билетдин еринда гудай чар, лишан).

КОНТРАСТ контраст (рангарин, шикилрин, гьаларин ва мсбрун сад садаз аксивал, къаншарвал).

КОНТРАСТИРОВАТЬ несов. контраст хьун, сад садаз аксибур (къаншарбур) хьун.

КОНТРАСТНЫЙ контраст тир, сад садаз къаншар тир.

КОНТРАТАКА контратака, акси гьужум.

КОНТРИБУЦИЯ контрибуция (1. дяведа винел акьалтай пачагьлугъди кIаник акатайдавай гужалди къачудай харж пул. 2. душманди кьур шегьардин ва я чкадин халкьдивай ада къачудай мажбури пул, харж).

КОНТРНАСТУПЛЕНИЕ акси гьужум (душмандин гьужумдин аксиниз ийидай гьужум).

КОНТРМАНЕВР акси манёвр, душмандин манёврдин къаншарда манёвр.

КОНТРОЛЁР контролёр (контроль, гуьзчивал, ахтармишун кьиле тухудай къуллугъчи).

КОНТРОЛИРОВАТЬ несов. контролвал кьиле тухун, ахтармишун, ахтармишиз хьун.

КОНТРОЛЬ м контроль (1. гуьзчивал, ахтармишун. 2. контроль ийидай, ахтармишдай, гуьзчивал ийидай идара ва я ксар).

КОНТРОЛЬНЫЙ контролдин, контролвилин, контролвал ийидай; гуьзчивилин, гуьзчивалдай, ахтармишдай.

КОНТРПРЕДЛОЖЕНИЕ акси теклиф, теклифдин къаншарда теклиф.

КОНТРРАЗВЕДКА контрразведка (душмандин разведкадин аксина женг тухудай тешкилат).

КОНТРРЕВОЛЮЦИОНЕР контрреволюционер (революциядиз акси дяве, женг тухудай ва я гъахьтин фикирдал алай кас).

КОНТРРЕВОЛЮЦИЯ контрреволюция (революциядин нетижаяр тергун ва адалай вилик авай куьгьне гьалар эхцигун мураддалди тухудай дяве, кIвалах, гьерекат).

КОНТУЖЕННЫЙ контузия хьайиди.

КОНТУЗИТЬ контузия авун.

КОНТУЗИЯ контузия (винелай аквадай гуьлледин ва я масадан хер алачиз, къеняй беден, нервияр гужлуз къарсурна эзмишай хер, гайи тIарвал).

КОНТУР контур (са затIунин шикилдин цIарар, цIараралди чIугур шикил).

КОНУРА кицIин кума, кицIин демек, дехме.

КОНУС конус (1. геометрияда са фигура, шикил. 2. автомобилдин механизмайрикай сад, конусдин форма авай затI).

КОНУСООБРАЗНЫЙ конусдиз ухшар авай, конусдин шикил авай.

КОНФЕРАНСЬЕ м нескл. конферансье (концертдин чIавуз адан программада авай затIар гьар сеферда тамашачийриз малумардай кас).

КОНФЕРЕНЦИЯ конференция (собрание, мешверат патал, месэлаяр гьялун патал тир кIватIал).

КОНФЕТА къенфет.

КОНФЕТНЫЙ 1. къенфетдин. 2. къенфетрин, къенфетар ийидай.

КОНФЕТТИ ср. нескл. конфетти (къугъун патал сада садан кьилел кIвахдай жуьреба-жуьре рангарин чарчин бицIи кIусар).

КОНФИДЕНЦИАЛЬНЫЙ чинебан, гизли.

КОНФИСКАЦИЯ см. конфисковать.

КОНФИСКОВАТЬ сов. и несов. конфисковатун, гьукуматдин идарадин къарардалди къахчун, гъиляй акъудун (мал-мулк ва мсб.).

КОНФЛИКТ конфликт, акьунар, гьуьжет (са месэладин, са кардин патахъай).

КОНФЛИКТНЫЙ 1. конфликтдин, конфликт авай, гьуьжет алай (месэла). 2. конфликтдин, конфликтриз килигдай, конфликтный (комиссия).

КОНФОРКА самовардин суьзек (см., камфорка).

КОНФУЗ регъуьвал, пертвал; регъуь жедай кар, перт жедай кар; привести в конфуз регъуь авун, перт авун.

КОНФУЗИТЬ несов. регъуь авун, регъуь жедайвал авун.

КОНФУЗИТЬСЯ несов. регъуь хьун, перт хьун.

КОНФУЗЛИВЫЙ фад регъуь жедай, регъуь.

КОНЦЕНТРАТ концентрат (1. девлетлу мяден, см. концентрированный 3-манада. 2. гужлу алаф: мух, ярма ва мсб).

КОНЦЕНТРАЦИОННЫЙ концентрациядин; концентрационный лагерь см. концлагерь.

КОНЦЕНТРАЦИЯ 1. концентрация, концентрироватун. 2. концентрация (экьивилин дережа).

КОНЦЕНТРИРОВАННЫЙ 1. концентрироватнавай, кIватIнавай, тупламишнавай. 2. экьи. 3. девлетлу авунвай (мес. мядендай акъуддай затIарин артух къиметлубур туна амай герексузбур хкуднавай). 4. гужлу, концентрата тир (мес. мух, ярма ва маса ихьтин гужлу алафар).
КОНЦЕНТРИРОВАТЬ несов. 1. кIватIун, тупламишун. 2. экьи авун. 3. девлетлу авун, гужлу авун (мядендин шей адак квай къиметлубур туна амай герекеузбур хкудуналди).

КОНЦЕНТРИРОВАТЬСЯ несов. 1. кIватI хьун, тупламиш хьун. 2. экьи хьун. 3. см. концентрировать.

КОНЦЕПЦИЯ концепция (и ва я маса гьалариз, вакъиайриз, крариз килигунин, абрун гьакъиндай фикиррин система; гъавурда хьунин тегьер).

КОНЦЕРН эк. концерн (са шумуд ири алишверишдин ва промышленностдин предприятияр банкдихъ галаз сад хьана сад тир финансовый капиталдиз табий тир монополист, капиталистрин са гъвечIи группадин объединение).

КОНЦЕРТ концерт.

КОНЦЕССИОНЕР концессионер, концессия къачур кас.

КОНЦЕССИОННЫЙ 1. концессиядин. 2., концессиядин бинедал ахъайнавай (кIвалахзавай).

КОНЦЕССИЯ концессия (1. са уьлкведин къене промышленностдин кархана эцигун патал гьукуматди ччара уьлквейрин эгьлийриз договордалди гудай ихтияр. 2. гьахьтин ихтиярдин бинедал эцигай кархана).

КОНЦЛАГЕРЬ концлагер, концентрационный лагерь (1. дяведин есирар, замин яз кьур ксар ччараз хуьдай чка. 2. капитализмдин уьлквейра политический дустагъар хуьдай чка).

КОНЦОВКА 1. эхир. 2. эхир кьиле авай шикил.

КОНЧАТЬ несов., см. кончить.

КОНЧАТЬСЯ несов., см. кончиться.

КОНЧИК 1. кIвенкI. 2. кьил. 3. эхир.

КОНЧИНА мн. нет кьиникь.

КОНЧИТЬ 1. куьтягьун, акьалтIун. 2. кар куьтягьун, ччан хкудун, кьин.

КОНЧИТЬСЯ 1. куьтягь хьун, акьалтIун. 2. кьиникь, ччан хкатун.

КОНЪЮНКТУРА конъюнктура (арадал атанвай гьалар, шартIар).

КОНЪЮНКТУРНЫЙ конъюнктуради (авай гьалари, шартIари) тайин ийизвай.

КОНЬ м балкIан; шив.

КОНЬКИ мн. конькияр (чекмейрин, ботинкайрин кIанерал алкIурна муркIадилай авахьдай ракьун кьамар).

КОНЬКОБЕЖЕЦ конькийрай авахьдайди.

КОНЬКОБЕЖНЫЙ конькийрай авахьунин.

КОНЬЯК коньяк.

КОНЬЯЧНЫЙ коньякдин.

КОНЮХ конюх, мегьтер, балкIандиз килигдайди.

КОНЮШНЯ цур, тевле.

КООПЕРАТИВ кооператив.

КООПЕРАТИВНЫЙ кооперативдин; кооперативный магазин кооперативдин магазин.

КООПЕРАТОР кооператор (кооперациядин рекъяй кIвалахзавай кас).

КООПЕРАЦИЯ кооперация (1. са гзаф инсанри санал уртахвилелди кIвалахун. 2. кооператив туькIуьрун патал пай -пул гайи ксарин чпин гуьгьуьлдалди садхьун, садхьана туькIуьрай тешкилат).

КООПЕРИРОВАТЬ сов. и несов. кооперативламишун, кооперациядин бинедал сад авун; кооперативдик кутун.

КООПТАЦИЯ кооптация (хкянавай тешкилатди сечки тавуна вичи вичик мад членар кутун).

КООПТИРОВАТЬ сов. и несов. кооптациядин къайдада кьун хъувун, кутун хъувун, кооптация авун (членар).

КООРДИНАТА координата (математикада, асул геометриядии элементрин гьал тайинардай кьадаррикай ва я числойрикай сад).

КООРДИНАЦИЯ см. координировать.

КООРДИНИРОВАТЬ сов. и несов. сад садав кьадайвал авун, кьурун.

КОПАТЬ несов. 1. эгъуьнун. 2. ппер ягъун. 3. хкудун (эгъуьнна ччиликай). 4. экъуьрун (нера тIуб); хкуьрун, къечIягъун (зирзибилдин кIунтIуник лаш).

КОПАТЬСЯ несов. 1. хкуьрун; къечIягъун. 2. къекъуьн, тIуб экъуьрун; ахтармишун. 3. см. копать. 1,2. 3-манайра.

КОПЕЕЧНИК разг. кепекдин патахъай ччан гудай кас, какадилай йис твадайди, мискьи кас.

КОПЕЕЧНЫЙ 1. са кепекдин; са кепекдихъ гудай; кепекдин къимет авай. 2. пер. кепекдихъ ччан гудай, мискьи.

КОПЕЙКА кепек. ♦ копейка в копейку лап дуьм-дуьз, кепек кими тушиз.

КОПЁР копёр (ччилиз руькуьнар ядай машин).

КОПИ мн. копар (ччилин кIаник квай мяденрин шейэр хкудун патал атIанвай къазмаяр); каменноугольные копи къванцин цIивиндин копар (къазмаяр).

КОПИЛКА копилка (кIватIун патал пул вигьидай фер авай кьвати ва я кружка).

КОПИРКА разг. копирка, копия къачудай, ччин къачудай чар (кхъидай ва я машинкадал элягьдай чIавуз кIаник квай чарчиз кхьинар акъуддай чар).

КОПИРОВАЛЬНЫЙ копия къачудай, ччин къачудай, копировальный (чар).

КОПИРОВАТЬ несов. 1. копия хтIунун, ччин къачун. 2. пер. чешне къачун, ухшар авун, ччин къачун.

КОПИРОВКА разг., см. копировать.

КОПИТЬ несов. кIватIун.

КОПИТЬСЯ несов. кIватI хьун.

КОПИЯ копия, ччин, суьрет.

КОПНА кIунтI (векьин, цуьлерин ва мсб.).

КОПОТЛИВЫЙ разг. 1. заландиз юзадай, тади къачун тийир (кас). 2. вахт гзаф фидай (кIвалах).

КОПОТЬ ж мн. нет гьис; стекло покрылось копотью шуьше гьиседи къуна.

КОПОШИТЬСЯ несов. 1. юзун, виж-виж ийиз юзун; ругун (мес. цеквер, буьтIруькар, кьиле фикирар ва мсб). 2. са кквел ятIани алахъун, машгъул хьун.

КОПТЕТЬ несов. разг. 1. гьиседи кьун; гьиседай хьун. 2. см. корпеть.

КОПТИЛКА разг. псис (шуьше алачир бицIи лампа).

КОПТИЛЬНЯ гумадал як, балугъар кьурурдай чка.

КОПТИТЬ несов. 1. гьис авун (мес. лампади). 2. кьурурун, штIумрун (гумадал балугъар, як). 3. гьис ягъун, гьиседив кьаз тун.

КОПЧЁНЫЙ гумадал кьурурай.

КОПЧИК анат. дунбукьул, кьачахъан.

КОПЫТО кек (малдин, гьайвандин).

КОПЬЁ жида (яргъи ттум галай, сухдай кIвенкI алай яракь).

КОПЬЕНОСЕЦ, жида гвай аскер.

КОРА мн. нет чкал.

КОРАБЕЛЬНЫЙ гимидин; гимийрин.

КОРАБЛЕКРУШЕНИЕ гимидин кьилел атай къаза, хасаратвал.

КОРАБЛЕСТРОЕНИЕ мн. нет гимияр авун; гимияр авунин илим.

КОРАБЛЬ м гими ♦ сжечь свои корабли пер. кьулухъ элкъведай кар тутун.

КОРАЛЛ мержен (бицIи къаш).

КОРАЛЛОВЫЙ мерженрин; мержендин.

КОРАЧКИ разг., см. карачки.

КОРДА яргъи еб, цIил (балкIан, чарх ягъиз таз, юга хьиз къекъуьрдай).

КОРДОН воен. кордон (сергьятдин къаравулчи десте; кьушунрин къаравулчи дестеяр; къаравулчи дестейрин цIиргъ).

КОРЁЖИТЬ несов. разг. акIажрун (тIали, къиздирмади).

КОРЁЖИТЬСЯ несов. разг. акIаж хьун, алчудар хьун (хъилекди, тIаликди).

КОРЕНАСТЫЙ 1. кIеви чIехи дувулар авай (ттар). 2. гьяркьуь юрфар авай ацIай (инсан).

КОРЕНИТЬСЯ несов. 1. дувулар аваз хьун, диб аваз хьун (са кардин, са вакъиадин диб, дувул, бине са маса карда аваз хьун). 2. аваз хьун, кваз хьун (са хесет).

КОРЕННИК юкьван балкIан (пуд балкIан квай файтондин, арабадин).

КОРЕННОЙ 1. чкадин, бинелу (фадлай, бинедай гьамиша яшамиш жезвай, авазвай). 2. дибдин; лап дибдай. 3. юкьван, юкьва кутIундай (балкIан); кIанин, кIанел вигьидай, кIанел кутIундай (мес. куьтендин гамишар). ♦ коренные зубы сухвар.

КОРЕНЬ м 1. дувул; коренья дувулар. 2. пун. ♦ в корне лап пуналай кукIвал кьван; на корню гуьн тавунамаз кIвачин кьилел, ччиле амаз (техил); краснеть до корней волос михьиз яру хьун (регъуьвиляй).

КОРЕНЬЯ мн. дувулар.

КОРЕШОК 1. бицIи дувул, чIарахв. 2. бицIи пун. 3. кIан (ктабдин, тетраддин). 4. книжкада амукьдай кьатI (квитанциядин).

КОРЖ, КОРЖИК тIунутI.

КОРЗИНА зинбил, корзинка.

КОРЗИНКА корзинка, гъвечIи зинбил.

КОРИДОР коридор, дегьдиз.

КОРИДОРНЫЙ 1. коридордин, дегьлиздин. 2. коридорный (гостиницадин са кьадар нумрайриз килигдай къуллугъчи).

КОРИТЬ несов. разг. 1. айиб авун; тегьне авун. 2. къехуьнрун.

КОРИФЕЙ корифей (1. къадим заманда грекрин трагедияда хордин руководитель. 2. илимдин ва я искусстводин карда чIехи машгьур кIвалахчи кас).

КОРИЦА мн. нет дарчин.

КОРИЧНЕВЫЙ шуьтруь, михек (къагьведин ранг).

КОРКА 1. чкал. 2. къазмах, кIан (мес. ашдин).

КОРМ ем, алаф.

КОРМА гимидин кьулухъ пад.

КОРМЕЖКА тIуьн; тIуьн гун; ем.

КОРМИЛЕЦ 1. хзан хуьзвай кас, рузи гузвай (къазанмишзавай) кас. 2. ччан стха, ччан халу (хьтин хуш гафунин ериндани ишлемишда).

КОРМИЛИЦА 1. (ччарадан) аялдиз нек гудай паб. 2. см. кормилец.

КОРМИЛО 1. гимидин руль. 2. пер. кьил (пачагьлугъдин, идарадин); у кормила власти властдин (гьукуматдин) кьилел.

КОРМИТЬ несов. 1. ем гун; тIуьн гун; хуьрек гун. 2. нек гун, мам гун (аялдиз). 3. рузи гун, хуьн. 4. пер. гун, тухрун (кьуру гафар ва мсб).

КОРМИТЬСЯ несов. 1. тIуьн. 2. вич хуьн, яшамиш хьун.

КОРМОВОЙ¹ 1. емдин; алафдин. 2. малариз ем жедай. 3. тIуьниз гудай (пул).

КОРМОВОЙ² гимидин кьулухъ кьилин, кьулухъ кьиле жедай.

КОРМУШКА тIун (малариз ем гудай); ахур.

КОРМЧИЙ 1. ист. гими гьалдайди, гимидин руль гвайди. 2. пер. регьбер, рехъ къалурдайди.

КОРНЕВИЩЕ тан-дувул, шагь-дувул, пунан дувул.

КОРНЕПЛОД дувул-мейва (дувул мейва тир шейэр, мес. газар, чугъундур ва мсб).

КОРНЕТ^I воен. корнет (виликди балкIанрал алай кьушунда офицердин сад лагьай чин, дережа),

КОРНЕТ² муз. корнет (музыкадин зуьрне хьтин алат).

КОРНОУХИЙ яб атIай, кере (мес. кицI).

КОРОБ кьужгъур; кьвати. ♦ с три короба чувал-чувал, са чувал ацIай кьван (рахунар).

КОРОБЕЙНИК уст. хуьрера мал гваз кьекъведай алверчи.

КОРОБИТЬ несов. 1. патахърун, какур авун. 2. пер. ччанди фул къачун, хкIун; такIан хьун (садан гафар).

КОРОБИТЬСЯ несов. патахъ хьун, какур хьун.

КОРОБКА кьвати.

КОРОБОЧКА 1. бицIи кьвати. 2. кIумп, тумунин кIвал (набататрин, мес. памбагдин, хвешхвешин тум жедай кьвати хьтин кIукI).

КОРОВА ккал.

КОРОВАЙ гуьмбе, элкъвей гуьмбе (фу).

КОРОВИЙ ккалин; ккалерин.

КОРОВКА ккал, гъвечIи ккал. ♦ божья коровка см. божий.

КОРОВНИК 1. ккалерин цур. 2. ккалериз килигдайди.

КОРОВНИЦА ккалериз килигдай паб.

КОРОЕД чкалдин (чкал недай) квак.

КОРОЛЕВА королева (1. дишегьли король, паб пачагь. 2. королдин паб).

КОРОЛЕВИЧ королдин хва.

КОРОЛЕВНА королдин руш.

КОРОЛЕВСКИЙ королдин.

КОРОЛЕВСТВО короллух, королдин гъилик квай уьлкве.

КОРОМЫСЛО 1. коромысло (1. кьилерихъ яд авай ведреяр акална къуьнел кьадай кIарас. 2. жуьреба-жуьре механизмра рычагрин ва масабрун тIвар. 3. къуйдай яд акъуддай ведре гилигдай пая). 2. терездин ттар. ♦ дым коромыслом см. дым.

КОРОНА таж (1. пачагьдин кьилел алукIдай. 2. рагъ кьурла ракъинин къерехрив элкъвена аквадай ишигъдин кьуршах хьтин экуьвал. 3. ттаран пуналай виниз авай хилер алай пай).

КОРОНАЦИЯ пачагьдал таж алукIун (клисада цIийи пачагьдал таж алукIунин дуьаяр, сувар, къайдаяр).

КОРОНКА 1. сасунин (сухан) винел пад. 2. коронка (сасунин, сухан къалпагъ, къизилдикай ва я маса металлдикай гьалдай).

КОРОНОВАТЬ сов. и несов. таж алукIун.

КОРОСТА мн. нет 1. хъутурдин ккарар. 2. ханцI, хацIнацI, чиркедин къат. 3. пер. эсердин гел, лишан (пис кардин).

КОРОТАТЬ несов. кечирмишун, акъудун (дарихвал алудиз вахт, югъ).

КОРОТКИЙ 1. куьруь. 2. атIуз-атIуз куьрелди акъатдай (уьгьуь ва мсб.). 3. мукьвал, мукьувай; быть коротко знакомым мукьувай таниш хьун. 4. куьруь, куьрелди (рахун, дуван). ♦ в коротких словах куьрелди; коротко говоря эхирки, куьрелди; на короткой ноге см. нога; короткая память рикIел аламукьдайди туш, фад рикIелай алатдайди я.

КОРОТКОВОЛОСЫЙ чIарар куьруь, куьруь чIарар авай.

КОРОТКОНОГИЙ кIвачер куьруь, кIвачерал аскIан.

КОРОТКОХВОСТЫЙ ттум куьруь, куьруь ттум галай.

КОРОТКОШЕРСТЫЙ аскIан йисун; аскIан чIарчIин; аскIан йис алай; аскIан чIар алай.

КОРОТЫШ м и КОРОТЫШКА м и ж разг. аскIан кIумп хьтин кас.

КОРОЧЕ 1. нареч. куьруьз, куьрелди. 2. в знач. сказ. куьруь я, мадни куьруь я (масадалай); этот карандаш короче того и карандаш адалай куьруь я.

КОРОЧКА кьелечI чкал; чкал.

КОРПЕТЬ несов. разг. алахъун, лап рикIивай чалишмиш хьун.

КОРПОРАЦИЯ корпорация (устIаррин, студентрин ва маса пешекаррин садвал, союз, тешкилат).

КОРПУС 1. беден, жендек. 2. корпус (1. гимидин тан, куц. 2. са чкадал алай дараматрикай са бина, са хел тир дарамат; чIехи са дараматдин ччаразвай пай. 3. кьушундин жуьреба-жуьре частар сад хьанвай чIехи са часть. 4. виликди дяведин чIехи школа. 5. цIуд пунктунин шрифт, гьарфар. 6. са гьукуматдин патав маса пачагьлугърин векилрин вири кIватIал).

КОРРЕКТИВ корректив, дуьзар хъувун.

КОРРЕКТИРОВАТЬ несов. 1. дуьзар хъувун. 2. корректура кIелун (басма ийизвай са затI кIелна, гъалатIар дуьзарун).

КОРРЕКТНЫЙ эдеблу, тербиялу; корректно эдебдалди, эдеблудаказ.

КОРРЕКТОР корректор (корректура кIелдай ва гъалатIар дуьзар хъийидай къуллугъчи).

КОРРЕКТОРСКИЙ 1. корректордин; корректоррин. 2. корректорвилин.

КОРРЕКТУРА корректура (1. типографияда кIватIай текстдин - набордин гъалатIар дуьзар хъувун патал къалурун; править ва я держать корректуру корректура кIелун (яни кIелна гъалатIар къалурун). 2. кIватIнавай, набор авунвай, гъалатIар дуьзар хъувун патал гузвай текст).

КОРРЕСПОНДЕНТ корреспондент (1. мухбир, газетдиз, журналдиз хабарар, макъалаяр кхьизвай кас. 2. са касдиз ва я са идарадиз чарар, хабарар кхъидай кас).

КОРРЕСПОНДЕНЦИЯ 1. корреспонденция, макъалаяр, хабарар, малуматар. 2. корреспонденция (почтуна аваз ракъурдай ва къведай чарар ва мсб.).

КОРРОЗИЯ мн, нет коррозия (1. цин эсердик чархар, рагар, дагълух жинсер чукIун. 2. металлар муьрхъуь, пасади кьун).

КОРРУПЦИЯ коррупция (къуллугъэгьли ришветдалди маса къачун).

КОРСАЖ корсаж (1. дишегьлийрин парталдин юкьвалай хивел кьван пай. 2. юбкадин кьилел алай гьяркьуь чIул хьиз цванвай чка).

КОРСАР ист. корсар, гьуьлуьн къачагъ.

КОРСЕТ корсет (дишегьлидин юкь дуьз, тIарамдиз кьун патал парталрин кIаникай кутIундай, саки юрфарилай сагърийрал кьван чIугуна кьадай лап гьяркьуь чIул хьтинди).

КОРТЕЖ уст. кортеж (мехъерин, суварин чIавуз ва я мейит кучукдайла са гзаф инсанар къекъуьн),

КОРТИК кортик (гьуьлуьн ва гьавадин флотрин офицерри къвалалай вигьидай куьруь гуьтIуь гапур хьтинди).

КОРТОЧКИ: на корточках ва я на корточки цуквал (ацукьун, акъвазун).

КОРЧЕВАЛЬНЫЙ кIанчIар акъуддай.

КОРЧЕВАТЬ несов. дувулрай акъудун (кIанчIар)

КОРЧЁВКА (кIанчIар) акъудун.

КОРЧИТЬ несов 1. акIажрун, агажиз-ахъаюн (тIарвили, тIали). 2. пер. амалар авун, макьамар авун; хьиз къалурун; она корчит из себя барыню ада бикедин амалар (макьамар) ийизва, вич бике хьиз къалурзава.

КОРЧИТЬСЯ несов. акIаж хьун, агаж жез ахьа хьун (тIалдик, тIарвилик).

КОРЧМА уст. ичкияр авай харчевни галай карвансара.

КОРШУН чалагъан.

КОРЫСТНЫЙ 1. темягъкарвилин. 2. темягькар.

КОРЫСТОЛЮБИЕ мн. нет темягькарвал.

КОРЫСТОЛЮБИВЫЙ темягькар, темягькарвалдай.

КОРЫСТЬ ж мн. нет 1. менфят, хийир. 2. темягъ, темягькарвилин къаст.

КОРЫТО хвах, легв (парталар чуьхуьдай ва маса крариз ишлемишдай яргъи чанахъ).

КОРЬ ж мн. нет ярар (азар).

КОРЬЕ мн, нет чкалар.

КОРЯВЫЙ 1. какур, патахъ, келекуьтуьр. синер-лекъвер авай, лекъвер-лекъвер хьайи; раг-раг хьайи (мес. гъил). 3. чупур. 4. пер. кIалубсуз, гуьрчегсуз (мес. хатI, рахун).

КОРЯГА чиланбар (це батмиш хьайи хилер алай ттар, кIарас).

КОСА¹ киф.

КОСА² с. х дергес.

КОСА³ геогр. коса (къураматдикай гуьтIуь кIус хьиз гьуьлуьз гьахьнавай ччилин зул).

КОСАРЬ¹ бичинчи, векь ядайди.

КОСАРЬ² чIехи кантI чкIул.

КОСВЕННЫЙ 1. чап, кирс; чапрас; кирсеба. 2. са къвалахъай, къерехдихъай тир; къерехдин, кьвед лагьай дережадин. 3. грам. косвенный, кирсеба (мес. суал). ♦ косвеннные налоги косвенный (кирс) налог, яни ишлемишдай шейэрилай гудай налог).

КОСЕЦ см. косарь.

КОСИЛКА косилка, векь ядай машин.

КОСИТЬ¹ несов. 1. ягъун (векь, къуьл, мух, самар машиндалди, дергесдалди). 2. пер. векь ядай хьиз акIадрун, къирмишун.

КОСИТЬ² несов. 1. чап килигун, чапрас килигун. 2. чапрас хьун; чапрас авун; патахьрун (мес. сив). 3. кирсеба эцигун; кирсеба акъвазун; са патахъ ян гун. 4. кирс хьун (парталда).

КОСИТЬСЯ несов. 1. вил ягъун (балкIанди); чап (чап-чап) килигун. 2. пис-пис килигун, вилин ттумунай килигун.

КОСИЧКА гъвечIи (бицIи) киф, кьери усал киф.

КОСМАТЫЙ 1. яргъи къалин чIар алай, тилер-тилерин къалин чIар алай (чIаба). 2. чIарар чкIай, бачIах хьанвай; акахьай чакъул хьиз хьанвай.

КОСМЕТИКА мн. нет косметика (1. беден, ччин жуьреба-жуьре мазралди, рангаралди гуьрчегрун. 2. гьа тегьерда гуьрчегрун патал, михьивал патал ишлемишдай затIар: духи, одеколон, пудра, помада ва мсб).

КОСМЕТИЧЕСКИЙ косметдикадин.

КОСМИЧЕСКИЙ 1. космический, космосдин (дуьньядин, алемдин, планетрин арадин). 2. пер. гзаф зурба (кьадардин).

КОСМОГРАФИЯ мн. нет космография (ччилин шардин ва цавун телойрин къурулушдикай рахадай илим).

КОСМОПОЛИТ космополит (космополитизмдин терефдар, космополитизмдин рехъ гвай кас).

КОСМОПОЛИТИЗМ мн, нет космополитизм, космополитвал (патриатизмдиз, жуван ватан кIан хьуниз акси тир буржуазный фикир ва и фикирдин терефдарвал я, и фикирдал алай ксари кьве-ччин алайвилелди вири дуьнья чпин ватан я лугьуз тестикьзава, милли культурадин къиметлувал инкар ийизва ва жуван ватан хуьнин идея кьабулзавач).

КОСМОС космос (вири дуьнья, алем, авай кьванбур вири).

КОСМЫ мн. тил-тил хьайи яргъи чIарар.

КОСНЕТЬ несов. 1. чIагун; акъат тийиз амукьун; коснеть в невежестве авамвиляй акъат тийиз амукьун. 2. кIарас хьиз хьун (мез), татун (мез).

КОСНОЯЗЫЧИЕ мн. нет 1. лалакIвал, мез хъсандиз текъвез рахун. 2. пер. (рахунин ва кхьинрин къене) чIалан кубутвал.

КОСНОЯЗЫЧНЫЙ 1. лалакI, мез хъсандиз текъвез рахадайди. 2. пер. хъсандиз рахаз тежерди, кубутдаказ рахадайди.

КОСНУТЬСЯ однокр., см. касаться.

КОСНЫЙ кьулухъ галамай, куьгьне адет терг тийир, кьур гел ахъай тийир.

КОСО нареч. 1. чапдиз, чапрасдиз, кирс алаз, кирсеба. 2. пер. чап-чап, са виляй, вилин тIумунай, пис-пис (килигун).

КОСОБОКИЙ са къвал какур тир, патахъ.

КОСОВИЦА 1. векьер ядай вахт. 2. векьер ягъун.

КОСОВОРОТКА къвалалай цIидга хев алай перем (винелай алукIдай).

КОСОГЛАЗИЕ мн. нет вилерин чапрасвал.

КОСОГЛАЗЫЙ чапрас вилер авай, вилер чапрас.

КОСОГОР гуьне, дагъдин хур (дагъдин, кIунтIунин).

КОСОЙ 1. кирс; цIидга. 2. алгъай, са патахъ ян ганвай. 3. какур, патахъ. 4. чапрас вилер авай, чапрас. 5. пер. пис-пис ихтибарсузвилелди; бросать косые взгляды пис-пис килигун. ♦ косая сажень в плечах гьяркьуь юрфар.

КОСОЛАПЫЙ 1. патахъ кIвачер квай, кIвачер патахъ (какур). 2. пер. кубут, уюнсуз, ментеш.

КОСТЁЛ костёл (полякрин клиса).

КОСТЕНЕТЬ несов. чIагун (къаял), кIарас хьиз хьун.

КОСТЕР костёр, цIай (ачух чкадал цIай ийиз туькIуьрна кузвай кIарасрин гьамбар).

КОСТИСТЫЙ гзаф кIарабар квай.

КОСТЛЯВЫЙ кIарабар экъисай, яхун.

КОСТНЫЙ кIарабин; кIарабрин.

КОСТОЕДА мн. нет, мед. кIараб ктIидай азар, кIарабрин азар.

КОСТОПРАВ акъатай кIараб (гъил, кIвач) хутадай устIар.

КОСТОЧКА. 1. бицIи кIараб. 2. цил. 3. чуртунин цил (симерал алай, гьисабдин элкъвей кIарасар ва я кIарабар). ♦ перемывать косточки пер. кIарабар чуьхуьн, сара-тупIа экъуьрун, чакъвалай авун (яни садакай гъибетар авун).

КОСТОЧКОВЫЙ цил авай.

КОСТРЕЦ 1. сагърид кIарабдин агъа кьил; уьлжед кIараб. 2. ятурдин як алай, уьлжедихъ галай пай.

КОСТЫЛЬ м 1. костыль, хъуьчIуьк кутадай лаш. 2. къекъвей кьил галай аса хьтин мисмар.

КОСТЬ ж 1. кIараб. 2. ашукь; тIама. ♦ лечь костьми дяведа телеф хьун, ччан гун.

КОСТЮМ костюм.

КОСТЮМЕР костюмер (театрда костюмрин къайгъу ийидай, абруз килигдай кас).

КОСТЮМИРОВАННЫЙ театрдин ва я маскараддин костюмар. алай; костюмированный вечер иштиракзавайбрал маскараддин костюмар алай вечер (межлис).

КОСТЯК скелет, диб.

КОСТЯНОЙ кIарабдин.

КОСТЯШКА 1. кIарабдин кIус. 2. чуртунин цил (см. косточка 3-манада).

КОСУЛЯ¹ суван цIегь, вагьши цIегь (мирги жинсиникай).

КОСУЛЯ² туьрез.

КОСЫНКА косынка, кьилихъ кутIундай пIипI.

КОСЬБА мн. нет векь (мух, къуьл ва мсб) ягъун.

КОСЯК^I 1. гуьрцелдин хел (къвалан ттар); гуьрцел. 2. кирсеба хъен, чапрас шей.

КОСЯК² 1. рамаг (хварарин). 2. луж (балугърин).

КОТ эркек кац. ♦ кот наплакал пер. нуькIрен вил кьванди (яни лап тIимил).

КОТЕЛ 1. къажгъан. 2. къазан, котёл (машинра цикай бугь ийидай чIехи къазан). 3. бицил.

КОТЕЛОК 1. къазанчи, гъвечIи къажгьан. 2. котелок (1. аскеррив жедай ттум квай гъвечIи къажгъан хьтинди. 2. литинин элкъвей кIукI авай шляпа).

КОТЕЛЬНАЯ, котёлар авай чка (мес. машинрин котёл авай кIвал).

КОТЕЛЬНЫЙ котёлдин; котёлрин.

КОТЁНОК шенпIи..

КОТИК 1. кац. 2. гьуьлуьн кац (тюленрин жинсиникай гьуьлуьн гьайван). 3. гьуьлуьн кацин хам.

Дата добавления: 2014-01-11