МЧС России 45 страница

ОТЧИТЫВАТЬ несов., см. отчитать.

ОТЧИТЫВАТЬСЯ несов. см. отчитаться.

ОТЧИЩАТЬ несов., см. отчистить,

ОТЧИЩАТЬСЯ несов., см. 1) чиститься; 2) отчистить.

ОТЧУЖДАТЬ несов. къахчун (са касдин мулк, шей гьукуматдин ва общественный организациядин менфятдиз къахчун).

ОТЧУЖДЕНИЕ мн. нет 1. см. отчуждать. 2. пер. къакъатун, яргъа хьун, мукьвавал амукь тавун (мес. дустарин арада). ♦ полоса отчуждения ракьун рекьин кьве къвалавай ракьун рекьин идарадин ихтиярда авай ччилин зул.

ОТШАГАТЬ фин; къекъуьн; ккамар ягъун.

ОТШАТНУТЬСЯ 1. кьулухъди (къерехдиз) къудгъун хьун; къудгъунна къекъечIун; тадиз кьулухъ хьун. 2. пер. кьулухъ хьун, яргъа хьун, араяр атIун.

ОТШВЫРИВАТЬ несов., см. отшвырнуть.

ОТШВЫРНУТЬ гадрун; къачуна гадрун.

ОТШЕЛЬНИК 1. дервиш (инсанрик акахь тийиз чуьлда, магъарда хелветда гьахьна ибадат ийиз яшамиш жедай кас). 2. пер. инсанрик акахь тийир кас, инсанрин арадиз экъечI тийиз ялгъуз яшамиш жедай кас.

ОТШИБ: на отшибе разг. къерехда, къакъатна къерехда.

ОТШЛЁПАТЬ са кьвед вигьин; гатун.

ОТШЛИФОВАТЬ расна цIалцIамрун.

ОТШУМЕТЬ ван атIун, ван авуна куьтягьун.

ОТШТУКАТУРИТЬ сувагъ авун; сувагъна куьтягьун.

ОТШУТИТЬСЯ зарафатдиз вигьин; зарафатдалди алудун.

ОТШУЧИВАТЬСЯ несов., см. отшутиться.

ОТЩЕПЕНЕЦ халкьди виляй вигьенвайди; халкьдивай къакъатнавайди; муртад; халкьдиз негь хьанвайди.

ОТЩЕПИТЬ гудун, гудна хъвалахъ (чIидгъем) алудун.

ОТЩИПНУТЬ однокр. кьве тупIувди кьуна атIун; кьве тупIувди атIана къачун (мес. факай са гъвечIи кIус), кьве тупIувди кьуна алудун.

ОТЩИПЫВАТЬ несов., см. отщипнуть.

ОТЪЕДАТЬСЯ несов., см. отъесться.

ОТЪЕЗД мн. нет см. отъехать.

ОТЪЕЗЖАТЬ несов., см. отъехать.

ОТЪЕСТЬ тIуьн; кIус атIана тIуьн.

ОТЪЕСТЬСЯ хъсандиз нез куьк хьун; тIуьна-тIуьна куьк хьун.

ОТЪЕХАТЬ фин; хъфин; къакъатун; рекье гьатун.

ОТЪЯВЛЕННЫЙ разг., акьалтIай пис, тежезмай хьтии.

ОТЫГРАТЬ къугъвана жувахъ элкъуьрун; къугъвана хкун (къахчун; жувай къугъвана тухвай пул).

ОТЫГРАТЬСЯ 1. къугъвана жувахъ элкъуьрун; тухвай пул къугъвана къахчун. 2. пер. са багьнадалди жув хкудун, къутармишун.

ОТЫСКАТЬ жугъурун; къекъвена жугъурун.

ОТЫСКАТЬСЯ жугъун; дуьздал акъатун.

ОТЫСКИВАТЬ несов., см. отыскать.

ОТЫСКИВАТЬСЯ несов., 1) отыскаться; 2) отыскать.

ОТЯГОТИТЬ заланрун; заландиз эцигун; четинвал гун.

ОТЯГОЩАТЬ несов., см. отяготить.

ОТЯГЧАТЬ несов., см. отягчить.

ОТЯГЧИТЬ заланрун; заланвал гун.

ОТЯЖЕЛЕТЬ залан хьун.

ОТЯЖЕЛИТЬ заланрун.

ОФИЦЕР офицер.

ОФИЦЕРСКИЙ офицердин; офицеррин; офицервилин.

ОФИЦЕРСТВО мн. нет офицерар.

ОФИЦИАЛЬНЫЙ официальный (гьукуматдин патай тир; са къуллугъдин патай тир; идарадин патай тир); официальное сообщение официальный (гьукуматди гайи) малумат, официальный хабар; официальный документ официальный документ.

ОФИЦИАНТ официант (ресторанда, столовойда недайбруз къуллугъ ийидай, хуьрек гудай кас).

ОФИЦИОЗ официоз (официоз газет ва я журнал, яни формальный жигьетдай вич гьукуматдин орган тушир, амма гьакъикъатда гьукуматдин рехъ кьиле тухузвай, гьадахъ галаз алакъалу тир газет).

ОФИЦИОЗНЫЙ официоз тир; официоз; официозная газета официоз газет.

ОФОРМИТЬ 1. оформить авун, закондалди кьабул жедай тегьерда туькIуьрун, закондалди кьабул жедай формада ттун (мес. са документ, са тешкилат). 2. формада ттун, са тайин формадиз гъун, къайдада ттун; туькIуьрун, расун.

ОФОРМИТЬСЯ 1. закондалди кьабул тир формада гьатун; официальный формада гьатун (мес. са документ, са тешкилат). 2. формада гьатун, бегьем шикилда гьатун. 3. пер. бегьем хьун, вири крар бегьем хьун; он оформился на новой работе ам цIийи кIвалахдал акъвазунин вири крар бегьем хьана.

ОФОРМЛЕНИЕ 1. мн. нет. см. оформить. 2. оформление, форма, шикил; акунар.

ОФОРМЛЯТЬ несов., см. оформить.

ОФОРМЛЯТЬСЯ несов., см. 1) оформиться; 2) оформить.

ОХ межд. агь! ой! вай! огь!: ахи да охи агь-угь.

ОХАИВАТЬ несов., см. охаять.

ОХАНЬЕ 1. агь-угь авун. 2. агь-угь.

ОХАПКА къужах; са къужах; охапка сена са къужах векьер.

ОХАРАКТЕРИЗОВАТЬ къалурун; гьикI ятIа (гьихьтинди ятIа) лугьун, характеристика гун; он охарактеризовал положение дела ада кардин гьал къалурна (гьикI ятIа лагьана).

ОХАТЬ несов. угь авун; агь: угь авун; агь-вай авун.

ОХАЯТЬ разг. пислемишун, пис рахун, пис я лугьун.

ОХВАТ 1. кутун; желб авун; чIугун; стопроцентный охват населения подпиской на заём халкьдин виш процент заем ихьиниз желб авун (кхьиниз чIугун, кхьиник кутун). 2. воен.. къваларихъай элкъуьрна кьун.

ОХВАТИТЬ 1. гъил агалдна кьун; къужахда кьун. 2. чуькьвена кьун (туьд ягълухди, беден дар парталди). 3. кьун (мес. ялавди). 4. басмишун (мес. кичIевили). 5. желб авун, чIугун, кутун (мес. заём кхьиниз, маса кампанийриз желб авун). 6. кьатIун, фикирдиз гъун, акьулдиз гъун. 7. воен. элкъуьрна къваларихъай кьун.

ОХВАТЫВАТЬ несов., см. охватить.

ОХВАЧЕННЫЙ кьур; кьунвай; басмишай; басмишнавай (ва мсб, см. охватить).

ОХВОСТЬЕ мн. нет 1. с.-х. кьаматIар, хкатай кьилер, ричIинар (сифте юг вигьейла хкатна амукьай). 2. пер. (кукIварай душманрикай амукьай) ттумар-кьилер, амукьаяр; ттумар, тумубанар.

ОХЛАДЕВАТЬ несов., см. охладеть.

ОХЛАДЕТЬ 1. къун; къайи хьун. 2. пер. элекьун, секин хьун (мес. ажугъ). 3. пер. гьевес хун, рикI гумукь тавун, къун.

ОХЛАДИТЬ 1. къурун, къайи авун. 2. пер. зайифрун; эксикрун; (рикIе са гьисс, ашкъи ва мсб.

ОХЛАДИТЬСЯ 1. къун, къайи хьун. 2. пер. къун, къизмишвал кьин; рикI гумукь тавун.

ОХЛАЖДАТЬ несов., см охладить.

ОХЛАЖДАТЬСЯ несов., см. 1) охладиться; 2) охладить.

ОХЛАЖДЕНИЕ мн. нет 1. къурун, къайи авун. 2. къайивал; къайи хьун. 3. пер. къайивилелди килигун; гьевессузвал; рикI тахьун; рикI алачирвал; рикI гумукь тавун.

ОХНУТЬ однокр, угь авун; угь акъатун.

ОХОРАШИВАТЬСЯ несов. разг. жув чIагурун; пад-кьил туькIуьриз вич гуьрчегриз алахъун (мес. гуьзгуьдин вилик).

ОХОТА¹ мн. нет гъуьрч; гъуьрчехъанвал.

ОХОТА² мн. нет гьевес: кIанивал; ашкъи; нет охоты кIанивал авач, гьевес авач, кIанзавач; у него нет охоты учиться адаз кIелиз гьевес (ашкъи) авач. ♦ охота тебе! ва я что тебе за охота? вазни кар авач, вазни такIандач! ви кквез герек я?

ОХОТИТЬСЯ несов. 1. гъуьрч авун, гъуьрч ягъун. 2. пер. гъуьрче къекъведай хьиз къекъуьн (са кардин, са касдин, са затIунин гуьгъуьна), гуьгъуьна къекъуьн.

ОХОТНИК¹ гъуьрчехъан.

ОХОТНИК² гьевескар; кIандай кас, рикI алай кас (вичиз са затI, са кар).

ОХОТНИЧИЙ 1. гъуьрчен. 2. гъуьрчехъанвилин; гъуьрчехъанрин.

ОХОТНО нареч. лап кIанивилелди; хушдалди; гьевесдалди, ашкъидалди.

ОХРА мн. нет охра (минералдикай расдай хъипи ва я яру ранг).

ОХРАНА мн. нет 1. хуьн; саламатдиз хуьн. 2. охрана (са чка, са затI хуьдай къаравул, къаравулрин десте).

ОХРАНКА разг. охранка (Россияда пачагьдин девирда революциядин гьерекатдихъ галаз женг тухун, революционеррин геле къекъуьн ва абур кьун патал полициядин са хел, чинебан полиция).

ОХРАННИК ист. охранник, охраннадин агент.

ОХРАННЫЙ 1. хуьзвай; хуьдай; хуьниз талукь тир, хвена кIанзавай. 2. охранное отделение см. охранка.

ОХРАНЯТЬ несов. хуьн; саламатдиз хуьн.

ОХРИПЛЫЙ ифей, туьтер кьур, ванер кьур, чIур хьайи, хирт ийидай (мес. сес).

ОХРИПНУТЬ туьтер ифин, ванер ифин, ванер чIур хьун, ванер кьун; хирт авун, хирт галаз акъатун (ван).

ОХРОМЕТЬ кьецIи хьун; кьецIивал авун; кьецIивал ийиз башламишун.

ОЦАРАПАТЬ 1. чухун; чухвана цIарх авун (мес. кикелди, цацуни, михини хамунал). 2. цIарх авун (мес. кIвенкI алай кIеви затIуналди шуьшедал ва мсб).

ОЦАРАПАТЬСЯ жувал (вичел) цIарх авун; чухвана цIарх хьун.

ОЦЕНИВАТЬ несов., см. оценить.

ОЦЕНИТЬ 1. къимет авун, къимет эцигун, къимет атIун (са затIунин). 2. пер. къимет гун, къимет эцигун.

ОЦЕНКА 1. къимет авун, къимет эцигун. 2. къимет.

ОЦЕНЩИК къимет атIудайди, къимет эцигдайди (кас).

ОЦЕПЕНЕЛЫЙ кьурана къах хьайи (мягьтелвиляй, кичIевиляй).

ОЦЕПЕНЕТЬ 1. кьурана къах хьун (кичIевиляй, мягьтелвиляй). 2. чIагун (мес. мекьивиляй).

ОЦЕПИТЬ элкъуьрна кьун.

ОЦЕПЛЯТЬ несов., см. оцепить.

ОЦИНКОВАННЫЙ цинк алай, цинк ягъай, цинк чIугур; оцинкованное железо цинк алай (лацу) ракь.

ОЦИНКОВАТЬ винел патаз цинк ягъун, цинк чIугун.

ОЧАГ 1. къул, цIай ийидай чка. 2. пер. муг, авай чка, акъатзавай чка; очаги культуры культурадин мукар. ♦ домашний очаг жуван кIвал, жуван ужагь.

ОЧАРОВАНИЕ мн. нет вичел ашукь ийидай гуьзелвал, акъалтIай хушвал, гзаф гуьзелвал.

ОЧАРОВАТЕЛЬНЫЙ вичел ашукь ийидай, акьалтIай хуш, вичин гуьзелвилел гьейран ийидай, гзаф гуьзел.

ОЧАРОВАТЬ суьгьуьрда ттурди хьиз авун; вичел ашукь авун; вичел гьейран авун, рикI ацукьрун (мес. музыкади, маниди, инсанди вичин гуьзелвилелди).

ОЧАРОВЫВАТЬ несов., см. очаровать.

ОЧЕВИДЕЦ акур кас, вичин вилералди акур кас (кар хьайи чкадал алай шагьид).

ОЧЕВИДНО ввод. сл. аквадай гьалда; хьиз аквада (ва я аквадач); очевидно, он уехал аквадай гьалда ам хъфена (ва я ам хъфей хьиз аквада).

ОЧЕВИДНЫЙ ашкара; шаксуз; ачух тир.

ОЧЕЛОВЕЧЕНИЕ мн. нет инсандиз элкъуьрун; инсан хьун.

ОЧЕЛОВЕЧИТЬ инсандиз элкъуьрун, (инсан авун (мес. маймундикай).

ОЧЕНЬ нареч. гзаф; лап; не очень большой акьван (гзаф) екеди туш.

ОЧЕРЕДНОЙ 1. нубатдин; нубатда авай; нубатда (вилик) акъвазнавай; очередные задачи нубатда (вилик) акъвазнавай везифаяр. 2. адетдин, адет хьанвай и сефердин; это его очередная выходка им адан адет хьанвай и сефердин шулугъ (уюн) я.

ОЧЕРЕДЬ ж 1. нубат; по очереди нубатдалди. 2. очередь (учир), нубат; он стоял в очереди за газетой ам газет къачуз (газетдин) очередда акъвазнавай. 3. воен. очередь (пулемётдай, автоматдай ва тупарин дестеди са сеферда ягъай са тайин кьадардин гуьллеяр). ♦ в первую очередь эвелимжи (садлагьай, сифте) нубатда; сифтени-сифте; в свою очередь вичел (жувал) атайла; масабру хьиз, амайбру хьиз гьадани.

ОЧЕРК очерк (1. уст. винел патан шикил; куц. 2. лит. са затIунин, са кардин шикил, къалурзавай, гьикаядив мукьва тир жуьреда гуьзелдиз кхьенвай макъала хьтинди. 3. са илимдин месэладикай умуми малумат гузвай кхьей затI, мес. грамматикадин очерк, лезги литературадин очерк).

ОЧЕРКИСТ очеркист, очеркчи, очеркар кхьидай кас.

ОЧЕРНИТЬ буьгьтен вигьин, тIвар кьацIурун.

ОЧЕРСТВЕЛЫЙ кIеви къван хьтин, кIеви къван хьиз хьанвай, регьимсуз (рикI).

ОЧЕРСТВЕТЬ къванциз дуьнмиш хьун, кIеви къван хьиз хьун, регьимсуз хьун (рикI).

ОЧЕРТАНИЕ форма; шикил; контур (затIунин умуми шикил; цIарцIелди чIугунвай куц).

ОЧЕРТИТЬ 1. шикил чIугун, цIараралди чIугун (шикил, суьрет). 2. пер. умуми шикил къалурун, умуми шикил лугьун (са кардин, авай гьалдин).

ОЧЕРТЯ: очертя голову кьулухъ-вилик килиг тавуна, хатадиз килиг тавуна, кьулухъ кьилиз фикир тагана.

ОЧЕРЧИВАТЬ несов., см. очертить.

ОЧЁСКИ кIемер (сар эвягъайла рекъинал аламукьдай кIанер-пунар); хкатай амукьаяр (мес. канабдин чIунар михьайла амукьдай чакъулар); кьил эвягъайла авахьай чIарар.

ОЧИ мн. уст. вилер (см. око).

ОЧИНИТЬ кIвенкI авун; очинить карандаш карандашдал кIвенкI авун.

ОЧИСТИТЬ 1. михьун, михьи авун. 2. аладрун, аладарна михьун (мес. кака, афни). 3. ичIи авун, бушрун (кIвал), экъечIун, хъфин (ацукьнавай кIваляй).

ОЧИСТИТЬСЯ 1. михьи хьун. 2. ичIи хьун, буш хьун (кIвал).

ОЧИСТКА см. очистить.

ОЧИЩАТЬ несов., см. очистить.

ОЧИЩАТЬСЯ несов., см. 1) очиститься; 2) очистить.

ОЧКИ ед. нет чешмегар, айнаяр ♦ через розовые очки смотреть см. розовый.

ОЧКО 1. очко (1. къугъвадай ччарарал алай лишан, мес. иридал - ирид очко, муьжуьдал - муьжуьд очко; доминодин, тIамадин кIвал. 2. спортдин къугъунра тухунин кьадар гьисабдай уьлчме-тек, мес. са патаз кьве очко хьана! пуд очко хьана). 2. см. глазок. ♦ втереть очки см. втереть.

ОЧКОВТИРАТЕЛЬ м вилериз руг кIвахдай кас, хъсан къалурун патал алдатмишдай кас.

ОЧКОВТИРАТЕЛЬСТВО мн. нет вилериз руг кIвахун, хъсан къалурун патал алдатмишун.

ОЧКОВЫЙ: очковая змея зоол. кобра (зегьерлу ядай чIехи са гъуьлягъ; гардандал чешмегриз ухшар авай тIехвер алайвиляй гьахьтин тIвар ганва).

ОЧНУТЬСЯ 1. ахварай аватун. 2. жув жувал (вич-вичел) хтун.

ОЧНЫЙ: очная ставка ччинал акъудун, ччин ччинал акъвазрун (силис тухудай чIавуз шагьидар ва туьгьметдик квайди ва я силисдик квайбур чеб чпихъ галаз ччин ччинал акъвазарна хабарар кьун).

ОЧУМЕЛЫЙ разг. жинерар квай хьтин, дили хьайи хьтин, гижи хьанвай хьтин.

ОЧУМЕТЬ разг. жинерар акатай хьиз хьун, дили хьайи хьиз хьун; гижи хьун, гижи хьайид хьиз хьун; семе хьун.

ОЧУТИТЬСЯ 1. акъатун; атана (фена) акъатун; как ты очутился здесь?, вун иниз гьинай (гьикI акъатна? 2. гьатун; атун; он очутился в трудном положении ам четин гьалда (кIеве) гьатна.

ОЧУХАТЬСЯ жув-жувал (вич-вичел) хтун; кьил-кьилел хтун.

ОШАЛЕЛЫЙ разг. гижи хьайи; семе хьайи; дили хьайи.

ОШАЛЕТЬ разг. гижи хьун; семе хьун; дили хьун,

ОШАРАШИТЬ разг. садлагъаиа мягьтел авун, гаф жигъин тийиз тун, вуч лугьудатIа тийижиз тун.

ОШЕЙНИК гарданда твадай чIул (кицIин).

ОШЕЛОМИТЕЛЬНЫЙ гьейран ийидай; мягьтел ийидай (са гужлу эсер ийидай кар).

ОШЕЛОМИТЬ гьейран авун, мягьтел авун; лап серсер авун.

ОШЕЛОМЛЯТЬ несов., см. ошеломить.

ОШЕЛЬМОВАТЬ см. шельмовать.

ОШИБАТЬСЯ несов. см. ошибиться.

ОШИБИТЬСЯ ягъалмиш хьун; гъалатI хьун; гъалатI авун.

ОШИБКА гъалатI; ягъалмишвал.

ОШИБОЧНЫЙ гъалатI тир; ягъалмиш тир; дуьз тушир.

ОШПАРИТЬ разг. иличун (кудай ргар яд); илична ккун.

ОШПАРИТЬСЯ разг. жувал илич хьана ккун, экъич хьун; экъич хьана ккун (жувал ргар яд, щурпа).

ОШТРАФОВАТЬ штраф авун, жерме авун.

ОШТУКАТУРИТЬ сувагь авун, сувагъ ягъун.

ОЩЕНИТЬСЯ гурцIулар хун.

ОЩЕРИТЬ разг. экъисун (сарар).

ОЩЕРИТЬСЯ разг. сарар экъисун.

ОЩЕТИНИТЬ разг. цаз-цаз авун (мес. кицIи, жанавурди хъел атана чIарар).

ОЩЕТИНИТЬСЯ разг. 1. вичин чIарар цаз-цаз авун. 2. пер. хъел атун.

ОЩИПАТЬ чухун; чухвана михьивун (мес. верч).

ОЩИПЫВАТЬ несов. см. ощипать.

ОЩУПАТЬ гъил авуна килигун (са затI аватIа, гьикI ятIа акваз гъил, тупIар кяна, илисна ахтармишун).

ОЩУПЬ: на ощупь гъил кягъайла; гъил авурла.

ОЩУПЬЮ нареч. кап атадиз-атадиз; кап атадна; ощупью нашёл дверь кап атадна рак жугъурна.

ОЩУТИМЫЙ, ОЩУТИТЕЛЬНЫЙ 1. вичикай хабар гудай, бедендиз хабар жедай; гьисс жедай. 2. пер. виле аквадай, еке, бегьем.

ОЩУТИТЬ 1. гьисс авун, бедендиз хабар хьун, (беденди) хабар кьун, эсердикай хабар хьун. 2. пер. кьатIун.

ОЩУЩАТЬ несов., см. ощутить.

ОЩУЩЕНИЕ 1. см. ощутить. 2. гьисс.

ОЯГНИТЬСЯ кIел (кIелер) хун.

ОЯЛОВЕТЬ чIуруз амукьун (мес. ккал).

ПАВА зоол. тIавус къуш (диши).

ПАВИАН зоол. павиан (кицIиз ухшар маймун).

ПАВИЛИКА бот. см. повилика.

ПАВИЛЬОН павильон (1. багълара, паркра жедай, гъвечIи, кьезил кIвал хьтинди, беседкадин са жуьре. 2. выставкада экспонатар эцигдай кIвал. 3. кинодиз шикилар чIугун патал раснавай кIвал, дарамат).

ПАВЛИН тIавус къуш.

ПАВЛИНИЙ тIавус къушдин.

ПАВОДОК сел (живер цIрайла, марфар къвайила жедай).

ПАГОДА пагода (буддистрин ибадатхана, клиса).

ПАГОЛЕНОК кух (чекмедин, гуьлуьтдин яргъи).

ПАГУБА мн. нет, уст. чIехи зиян, завал, телефвал.

ПАГУБНЫЙ чIехи зиян гудай; заваллу; гзаф зарарлу.

ПАДАЛЬ ж мн. нет леш; лешер (кьейи, гиликьай гьайвандин жендек).

ПАДАНЕЦ авахьай емиш (вич вичелай, ттаран кIаник).

ПАДАТЬ несов. 1. аватун; падать с лошади балкIандилай аватун. 2. ярх хьун; алукьун; падать навзничь далудихъди ярх хьун. 3. ярх хьун, уьцIуьн (мес. жугъун, цал). 4. къун (мес. жив). 5. авахьун (пешер, цуьквер). 6. кьиникь, гиликьун (гьайван). 7. акъатун (мес. сас; паюниз са затI, чип). 8. агъуз аватун (мес. къимет). 9. фин. 10. лингв, атун (мес. гафунин са чкадал ударение). 11. хивез аватун, хиве гьатун. ♦ падать духом пер., см. пасть; на него падает подозрение адал шак физва; падает тень см. тень; падать в обморок чIур хьун, вич-. вичелай фин; падать на колени метIерал акъвазун.

ПАДЕЖ грам. падеж; активный падеж актив падеж.

ПАДЕЖ кьиникь, гзаф кьиникь; падёж скота малар гзаф кьиникь.

ПАДЕНИЕ мн. нет 1. аватун. 2. агъуз аватун. 3. ярх хьун. 4. къун. 5. элекьун; агъуз аватун (яд). 6. воен. муьтIуьгъ хьун, рей гун, душмандиз гьатун (мес. къеле). 7. алатун, терг хьун (мес. пачагьдин гьукумат). 8. пер. инсанвиляй аватун; чIур хьун.

ПАДКИЙ рикIалай, гзаф кIандай; он падок до сладкого ам ширин затIарал гзаф рикI алайди я.

ПАДУЧАЯ. мн. нет, разг. чIуржедай хесет (азар).

ПАДЧЕРИЦА тахай руш.

ПАДЬ ж обл. дерин кIам.

ПАЕВОЙ паевой, пайдин; пай тир; пайдиз талукь тир; пайдикай (паярикай) ибарат тир (см. пай).

ПАЕК паёк (вахт-вахтунда садаз, аскердиз, гудай, недай ва алукIдай затIар).

ПАЕНАКОПЛЕНИЕ пайдин пулар кIватIун; кIватIай пайдин пуларин кьадар.

ПАЗ 1. фер, хъиткьер. 2. хвал (тахтадай, кIарасдай атIанвай).

ПАЗУХА 1. кьуьч (хур алай чкадилай парталдинни хурун ара). 2. анат. легъв, буш чка (мес. пелен кIарабдин). ♦ держать камень за пазухой см. камень.

ПАИНЬКА ж и м разг. акьуллуди, чIалаз килигдайди (аял).

ПАЙ пай (са обществодик, мес. кооперативдик квайбру, членри гьар сада адан малдик, капиталдик кутаз гудай пул, пай). ♦ на паях: 1) паярал бинеламишнавай (мес. общество, кампания); 2) вирида сад хьиз пул эцигна уртахдиз; принять в пай уртахвилиз кьабулун,

ПАЙКОВЫЙ паёкдин; паёк тир.

ПАЙЩИК пайщик (пайчи; паярал бннеламишнавай обществодин, мес. кооперативдин, член).

ПАКГАУЗ пакавуз (ракьун рекьин станциядал ва я таможнида багъаж ва я маса ппарар, шейэр хуьдай склад).

ПАКЕТ пакет (1. конвертда ва я маса чарчик кIевнавай. кагъаз. 2. чарчик ва я маса затIуник кIевнавай затIар. 3. чарчин кисе, чарчия чанта). ♦ индивидуальный пакет индивидуальный пакет (аскердив жедай, хер кутIундай жуна квай пакет).

ПАКЛЯ мн. нет чакъулар (канабдикай ва я кушукай хкатай усалбур).

ПАКОВАТЬ несов. кIватIна кутIунун (затIар таюна); ттуна кIевирун.

ПАКОСТИТЬ несов. разг. 1. кьацIурун; ктадун. 2. чIурун. 3. писвал авун.

ПАКОСТНИК разг. масадаз писвал ийидай кас, мурдар кас.

ПАКОСТНЫЙ разг. 1. нагьакьан, мурдар, гзаф пис. 2. чIуру рикI авай, мурдар рикI авай.

ПАКОСТЬ ж разг. 1. писвал. 2. мурдар затI; нагьакьан затI. 3. чиркин гаф, пис гаф.

ПАКТ пакт (уьлквейрин, пачагьлугърин арада кутIундай договор).

ПАЛАНКИН паланкин (РагъэкъечIдай патан бязи уьлквейра девлетлу ксар арабада хьиз ацукьна инсанри гваз къекъведай, винел пад кIеви замбураг, носилка).

ПАЛАС рух; гам.

ПАЛАТА 1. ист. палата, тавхана, зурба гуьрчег кIвалер (мес. виликди пачагьдин). 2. палата (1. жуьреба-жуьре идарайрин тIвар; судебная палата суддин палата, виликди суддин лап чIехи идара; книжная палата ктабрин палата, яни уьлкведа басмадай акъатай вири ктабрин, затIарин библиография кьиле тухудай идара; палата мер и весов уьлчмейрин ва терезрин палата. 2. СССР-дин Верховный Советдии составдик квай барабар ихтиярар авай кьве пай; СССР-дин Верховный Совет кьве палатадикай ибарат я: сад Союздин Совет, муькуьди Миллетрин Совет я. 3. бязи буржуазный уьлквейра векилрин идара; палата депутатов депутатрин палата. 4. азарханада азарлуяр къаткурдай кIвал).

ПАЛАТКА 1. алачух. 2. торг. палатка (кьезил, гъвечIи туьквен).

ПАЛАЧ жаллатI.

ПАЛАШ ист. палаш (дуьз яргъи гапур хьтин тур).

ПАЛЕВЫЙ ачух хъипи, хъипивал алай, самун рангунин.

ПАЛЁНЫЙ кана алугай, алуграй; пахнет палёным кана алугайдан ни къвезва, кайи ни къвезва.

ПАЛЕОЗАВР палеозавр (гила амачир, ччиликай вичин амукьаяр жигъидай гзаф зурба чурчул, хуьрлуьнкI).

ПАЛЕОЗОЙСКИЙ: палеозойская эра геол. палеозой девир (ччилин шардин винел патан чкаяр арадал атунин лап куьгьне девиррикай сад).

ПАЛЕОЛИТ мн. нет палеолит, палеолит девир (инсанри къванцикай алатар ишлемишиз хьайи вахтар, къванцин девирдин лап сифте).

ПАЛЕОНТОЛОГИЯ мн. нет палеонтология (ччил эгъуьнна хкуддай къадим заманрин гьайванрикай ва набататрикай рахадай илим).

ПАЛЕЦ 1. тIуб. 2. тех. сас (машиндин чархунин). ♦ ему пальца в рот не клади адан сиве тIуб тваз тахьуй гьа (яни ам ихтибар ийиз жедай кас туш); сквозь пальцы смотреть тупIарин арадай килигун, таквазвай кьасаяр авун, вичиз таквазвайдай, тийижирдай кьун (са нагьакьан кар); палец о палец не ударить ва я пальцем не шевельнуть гьич са затIни тавун, са гъвелни къайгъу тавун; пальцем показывать тIуб туькIуьриз къалурун, виридан сиве гьатун (са пис кардин патахъай); как по пальцам вири тир-тирвал; высосать из пальца см. высосать; обвести вокруг пальца см. обвести.

ПАЛИСАДНИК кIвалин вилик квай гъвечIи бахча.

ПАЛИТРА палитра (художникри суьретар чIугвадайла гъиле кьуна винел рангар акадардай гъвечIи кьул).

ПАЛИТЬ¹ несов. 1. алугрун (винел пад ккун, винел алай чIарар, цак ккун); палить гуся къаз алугарна михьун. 2. разг. ккун; палить дрова кIарасар ккун; солнце палит ракъини кузва.

ПАЛИТЬ² несов. разг. ягъун; са къатда ягъун (туп, тфенг).

ПАЛИЦА ист. чумахъ, кьилихъ кIаш галай залан лаш (куьгьне девирдин яракь).

ПАЛКА 1. лаш (ланш). 2. аса. ♦ палка о двух концах пер. разг. гьеле чизвач гьикI жедатIа, гьикI гьим хъсан ятIа, ам гьеле шак алай кар я; вставлять палки в колёса см. колесо.

ПАЛЛАДИЙ мн. нет. хим. палладий (гимишдин рангунин са металл).

ПАЛЛИАТИВ 1. мед. са кьадар вахтунда регьятардай дарман. 2. пер. ярумчух серенжем, вахтуналди чара ийидай серенжем; паллиативные меры вахтуналди (анжах са кьадар вахтунда) чара ийидай серенжемар.

ПАЛОМНИК зияратчи, зиярат ийиз фидай, кас; гьажи (мес. кябедал фидай гьажи).

ПАЛОМНИЧЕСТВО зиярат; зиратдиз фин, зиярат ийиз фин (мес. кябедал фидай гьажияр хьиз).

ПАЛОЧКА 1. гъвечIи лаш (ланш), гъвечIи аса. 2. тIвал. 3. мед. см. бацилла.

ПАЛОЧНЫЙ 1. тIваларалди (тIвалуналди), лашаралди (лашуналди); палочные удары лашуналди ягъунар, лашуналди гатун, лашар вигьин. 2. лашарин, тIваларин; палочная изгородь лашарин (тIваларин) жугъун. 3. пер. лашунин, лашуналди тир; палочная дисциплина старой армии куьгьне армияда лашуналди тир дисциплина.

ПАЛУБА палуба (гимидин, пароходдин ччин, винел патан айван хьтин чка).

ПАЛУБНЫЙ 1. палубадин (мес. кьулар). 2. палуба авай (мес. гими).

ПАЛЬБА мн. нет ягъун (тупар, тфенгар).

ПАЛЬМА пальма (чими чкайра жедай хурмад ттар ва гьадан жинсиникай тир маса ттарарин тIвар). ♦ пальма первенства сифте чка, садлагьай чка (са кардал).

ПАЛЬТО нескл. палту.

ПАЛЬЧАТЫЙ 1. тупIуз ухшар авай. 2. тех. сарар авай (мес. культиватор).

ПАЛЬЧИК бицIи тIуб; тIуб.

ПАЛЯЩИЙ кудай; палящие лучи солнца ракъинин кудай нурар.

ПАМПАСЫ ед. нет, геогр. пампасар (кьибле патан Америкадин еке чуьллер).

ПАМФЛЕТ лит. памфлет (политикадин, обществодин кардиз талукь са гьал, са вакъиа, са кас пислемишна, адан аксина кхьей макъала, брошюра ва я маса шей).

ПАМЯТКА памятка, рикIел хуьдай книжка (са кардин гьакъиндай авуна кIанибур рикIел хуьн патал кхьенвай бицIи ктаб).

ПАМЯТЛИВЫЙ рикIел аламукьдай, рикIел аламукьунин зигьин авай.

ПАМЯТНИК 1. памятник (са кас ва я са вакъиа рикIел хуьн патал адан гьуьрметдай эцигнавай имарат, мес. Лениназ эцигнавай памятник). 2. археол. куьгьне. заманрилай амай имарат, затI (мес гуьмбет, къеле, кIвал ва маса затIар). 3. лит. куьгьне эамандилай амай кхьей затI.

ПАМЯТНЫЙ 1. рикIалай алат тийир, хъсандиз рикIел аламай; памятное событие рикIелай алат тийир вакъиа. 2. рикIел хуьдай, рикIел хуьн патал тир (мес. книжка).

ПАМЯТЬ ж мн. нет 1. память, хурун зигьин; рикIел аламукьунин бажарагъвал; фикир; память у него слабая адан хурун зигьин зайиф я, адан рикIел аламукьдайди туш; всё ушло из памяти разг. вири рикIелай алатна, вири фикирдай акъатна. 2. ядигар, рикIел хуьн патал тир затI; подарить на память ядигар патал багъишун. ♦ без памяти 1) вич-вичелай фена, вич-вичел алачиз (чIур хьанваз); 2) вири рикIелай ракъурна, вири рикIелай фена (катун; сад кIан хьун); 3) гзаф ашукь я; в памяти вич-вичел алаз, акьул кьиле аваз; на нашей памяти чи девирда, чи уьмуьрда, чи рикIел алай вахтунда; по старой памяти куьгьнедай адет хьайивал, виликанбур рикIел хкана; по памяти ва я на память хуралай; у него куриная ва я (короткая) память ам фад рикIелай алатдайди я, рикIел хуьз жедайди туш; вечная память 1) регьмет хьуй; 2) эбеди рикIера амукьрай (кьейидан гьакъиндай).

ПАН ист. пан (Польшадин помещик). ♦ либо пан, либо пропал погов. я тIаб кIаник, я тIиб кIаник, тавакуллагь, хьайиди жеди ана.

ПАНАМА (головной убор) панама (гьяркьуь къерехар галай, гьасир хьиз храй, кьилел алукIдай затI).

ПАНЕГИРИК гзаф тарифдин рахун; тарифдин чIал; кьадардилай артух тариф.

ПАНЕЛЬ ж 1. см. тротуар. 2. панель (кIвалин цлан кIанихъай тахта, чар ва я шир яна расай гьяркьуь сижиф хьтин зул).

ПАНИКА мн. нет паника, кичIевилин велвела, кичIевилин гьарай-эвер, кичIевилин къалабулух.

ПАНИКЁР паникёр, нубатсуз кичIевилин велвела твадай кас, нубатсуз кичIевилин гьарай-эвер (къалабулух) твадай кас.

ПАНИКЁРСТВО мн. нет паникёрвал, нубатсуз кичIевилин велвела (къалабулух) ттун.

ПАНИХИДА рел. кьейидал капI элягъун, жаназа. ♦ гражданская панихида кьейиди рикIел гъунин (баш-сагълугъвилин) кIватIхьун.

ПАНИЧЕСКИЙ 1. велвела твадай, зурба къалабулух кутадай; панический страх зурба къалабулух кутадай кичIевал. 2. фад кичIевал акатдай, фад нубатсуз кичIевилин къалабулух твадай.

ПАННО нескл. панно (1. цлал ва я кIвалин. къава къерехрив гьашия - сижиф гваз чIугунвай нехиш. 2. кетендал, шихинал чIугунвай чIехи шикил).

Дата добавления: 2014-01-11