МЧС России 58 страница

ПОРЫЖЕТЬ хъипи-яру хьун, хъипивал алай яру ранг хьун, мичIи-расу хьун.

ПОРЫТЬСЯ 1. къекъуьн (жугъуриз алахъун); порыться в бумагах чарарик къекъуьн. 2. къечIягъун, хкуьрун (мес. рукарик, руьхъведик са затIунихъ къекъвез).

ПОРЯДКОВЫЙ къайдадин, тартибдин (галай-галайвал къайдада гьикI къвезватIа, шумуд лагьайди ятIа тартиб къалурдай)

ПОРЯДКОМ нареч. разг. бегьем; я порядком устал зун бегьем галатна.

ПОРЯДОК 1. къайда, тегьер; инструменты в порядке инструментар къайдада ава (дуьззава, хъсанзава). 2. къайда, тартиб, сад-садан гуьгъуьнлай галай-галайвал. 3. воен. жерге. ♦ в порядке вещей адет я, гьакI жедай адет я; в порядке бинедал; в порядке партийной дисциплины партиядин дисциплинадин бинедал; для порядка адет патал; къайда патал; порядок дня заседаниедал килигдай месэлаяр; призвать к порядку чIуру крар акъвазриз тун, къайдадиз табий хьуниз мажбур авун.

ПОРЯДОЧНО нареч. разг. бегьем, хейлин; я порядочно устал зун бегьем галатна.

ПОРЯДОЧНЫЙ 1. са бегьем; бегьем еке; хейлин; порядочный кусок са бегьем кIус, бегьем еке кIус. 2. дуьз, намуслу, итимвал квай; он порядочный человек ам дуьз (намус квай) кас я.

ПОСАД посад (1. уст. шегьердин жуьре чIехи хуьр. 2. ист. куьгьне замандин Русьда шегьердин къеледилай къеце алишвериш ва карханаяр авай пад).

ПОСАДИТЬ 1. цун (мес. картуфар). 2. акIурун (мес. къелем). 3. ацукьрун. 4. акьадрун (мес. балкIандал). 5. ттун (мес. кицI зунжурда; къуш кьефесда). 6. ттун, ацукьрун (дустагъда); дустагъ авун. 7. пичина (ва я куьруьгда) ттун; эцигун; ягъун (мес. тIанурдиз фу). 8. кIеве ттун (мес. суалдалди). 9. харж авун, серф авун. ♦ посадить в калошу см. калоша; посадить на мель 1) гими даязда ттун, даяз чкадал ацукьрун; 2) пер. кIеве ттун, регъуь авун, регъуь жедай гьалда ттун; посадить на скамью подсудимых суддиз вугун.

ПОСАД КА 1. цун (мес. картуфа р). 2. акIурун; кутун; посадка деревьев ттарар акIурун; посадка леса там кутун. 3. акьахун; акьадрун; посадка (пассажирар вагъундиз ахъаюн). 4. ацукьун, ччилел эвичIун (самолёт). 5. пурара ацукьунин тегьер, ацукьун (балкIан гьалдайла).

ПОСАДОЧНЫЙ ав. самолёт эвичIдай, ацукьдай (мес. майдан). ♦ посадочные места ацукьдай чкаяр (мес. самолетда).

ПОСАПЫВАТЬ несов. ара-бир чIиш авун, чIуф авун (нерай).

ПОСВАТАТЬ см. сватать.

ПОСВАТАТЬСЯ см. свататься.

ПОСВЕЖЕТЬ см. свежеть.

ПОСВЕТИТЬ 1. экуь авун, экв гун, ишигъ гун, экв ягъун (мес. вацра). 2. экв авун, экв къалурун (садаз рехъ акун патал).

ПОСВЕТЛЕТЬ см. светлеть.

ПОСВИСТАТЬ и ПОСВИСТЕТЬ 1. уьфт ягъун. 2. уьфт агалдрун (садаз эвериз). 3. сиристав ягъун.

ПОСВИСТЫВАТЬ несов. уьфт ягъун; ара-бир уьфт ягъун.

ПО-СВОЙСКИ нареч. разг. 1. вичиз кIандайвал; вичин тегьерда. 2. мукьвавилелди, мукьвавилин тегьерда.

ПОСВЯТИТЬ 1. чирун; лугьун; хабар гун; посвятить друга в свою тайну жуван сир дустуниз чирун (лугьун). 2. акъудун, гун (мес. са вахт са кардиз). 3. бахш авун, тIваруниз бахш авун, тIваруниз акъудун; талукь авун (мес. са ктаб, кхьей затI садан тIваруниз; са собрание, доклад са кардиз).

ПОСВЯЩАТЬ несов., см. посвятить.

ПОСВЯЩЕНИЕ 1. см. посвятить. 2. бахш авун къалурзавай кхьинар (мес. кхьей са ктаб нин гьуьрметдиз, нин тIваруниз бахш ийизватIа къалуриз кьиле кхьенвай гафар).

ПОСЕВ 1. тум вигьин, тум цун; время посева тум цадай вахт. 2. къаз (къадз), цайи ник; озимые посевы зулун къацар.

ПОСЕВНОЙ 1. тумар цадай, тумар цунин (мес. кампания). 2. цадай, тумунин (мес. техил). 3. тум цайи; посевная площадь тум цайи ччил (ччилин кьадар).

ПОСЕДЕТЬ рехи хьун (мес. ччуру; чIарар).

ПОСЕЙЧАС нареч. разг. гилалди, исятдалди.

ПОСЕЛЕНЕЦ 1. сифте куьч хьана ацукьайди; поселенцы Сибири Сибирда сифте куьч хьана ацукьайбур. 2. суьргуьн авуна (куьч авуна, гужалди ракъурна) ацукьарнавайди.

ПОСЕЛЕНИЕ 1. куьч авуна ацукьрун; куьч хьана ацукьун. 2. инсанар яшамиш жезвай чка. 3. суьргуьн авуна (куьч авуна) ацукьрун.

ПОСЕЛИТЬ 1. ацукьрун, яшамиш жез ацукьрун (цIийи ччилел ва я кIвалера). 2. пер. кутун; ттун; поселить вражду между друзьями дустарин арада душманвал ттун.

ПОСЕЛИТЬСЯ яшамиш жез ацукьун.

ПОСЕЛКОВЫЙ посёлкадин (посёлокдин); поселковый совет посёлкадин совет.

ПОСЁЛОК посёлка (шегьердив ва я карханайрив мукьва, шегьердин тегьерда кутунвай хуьр).

ПОСЕЛЯТЬ несов., см. поселить.

ПОСЕЛЯТЬСЯ несов., см. 1) поселиться; 2) поселить.

ПОСЕРЕБРИТЬ гимишдин яд гун; гимиш хьиз авун.

ПОСЕРЕДИНЕ нареч. юкьва; юкьвал.

ПОСЕРЕТЬ рехи хьун; рагъул хьун.

ПОСЕТИТЕЛЬ м атайди; къведайди; посетители музея музейдиз тамашиз къведайбур.

ПОСЕТИТЬ 1. кьилив атун; кьилив фин; посетить знакомых танишрин кьилив фин. 2. пер. атун; кьун (мес. са хажалат жедай карди ва я ашкъиди).

ПОСЕЩАЁМОСТЬ ж мн. нет атунар, атунин кьадар (мес. школада тарсариз).

ПОСЕЩАТЬ несов., см. посетить.

ПОСЕЯТЬ 1. цун, тум вигьин, тум кутун. 2. пер. ттун (мес. арайра фитне, ччаравал).

ПОСИДЕЛКИ ед. нет, обл. хъуьтIуьн йифера садан кIвале кIватI хьунар, хуьруьк финар (мес. жегьилар садан кIвале кIватI хьайи межлис).

ПОСИДЕТЬ ацукьун, са тIимил ацукьун.

ПОСИЛЬНЫЙ гуж акакьдай, алакьдай, жедай.

ПОСИНЕТЬ вили хьун.

ПОСКАКАТЬ 1. хкадрун; хкадрунар авун. 2. чукурун, чукурна фин (балкIандал алаз).

ПОСКОБЛИТЬ къадгъунун; тIимил къадгъунун..

ПОСКОЛЬЗНУТЬСЯ цIуьдгъуьнун.

ПОСКОЛЬКУ союз гьикI хьи, хьуниз килигна, хьайила, кьван; поскольку ты согласен, я не возражаю гьикI хьи вун рази я (вун рази я кьван, акI хьайила, рази яз хьайила), за ваъ лугьудач.

ПОСКОННЫЙ кIвале храй векъи шихинин.

ПОСКОНИНА мн. нет, обл. кIвале храй ших.

ПОСКОНЬ ж 1. шуькIуь канабдин къур, шуькIуь канаб. 2. канабдикай кIвале храй ших.

ПОСКОРЕЕ нареч. разг. тадиз, гьерекатна, фад-фад.

ПОСКУПИТЬСЯ мутIлакьвал авун, кIевивал авун, мискьивал авун.

ПОСЛАБЛЕНИЕ бушвал авун, хъуьтуьлвал авун, хатур авун (садавай кIвалах истемишунин къене); не допускать послаблений бушвал тавун.

ПОСЛАНЕЦ илчи, векил (саниз векил яз ракъурнавай кас); посланцы народа халкьдин векилар (мес. депутатар).

ПОСЛАНИЕ чар, кагъаз (садаз ракъурай; гагь-гагь садаз чарчин тегьерда кхьей шиир).

ПОСЛАННИК посланник (илчи, са пачагьлугъдин патай маса пачагьлугъдин гьукуматдин патав ракъурнавай дипломатиядин векил).

ПОСЛАСТИТЬ ширинрун.

ПОСЛАТЬ ракъурун, дугурун.

ПОСЛЕ 1. ахпа. 2. гуьгъуьнлай, гуьгъуьниз, кьулухъ.

ПОСЛЕВОЕННЫЙ дяведилай гуьгъуьнин.

ПОСЛЕД ген (аялдин кIвале аял ва гьайвандин шараг жедай перде; гуьгъуьнлай, мес. ккали дана хайила, ам къецел акъатда).

ПОСЛЕДНИЙ 1. эхиримжи, эхиримжиди; последний день месяца вацран эхиримжи югъ; в последнее время эхиримжи вахтара. 2. эхиримжи, амай-амачир; последняя копейка амай-амачир кепек; последнее амай-амачирди; амай-амачир са тIимилди. 3. эхиримжи; акьалтIай, куьтягь хьайи; последнее слово куьтягь хьайи гаф (къарар). 4. эхиримжи, цIийи (мода). 5. кIанел аламай, лап кIанел аламай, усал (мес. кас). ♦ до последнего сад амай кьван; садни амачиз.

ПОСЛЕДОВАТЕЛЬ м са тереф хуьзвайди, терефдар.

ПОСЛЕДОВАТЕЛЬНЫЙ 1. галай-талайвал сад-садан гуьгъуьнлай къвезвай; последовательная смена времён года йисан вахтар сад садан гуьгъуьнлай галай-галайвал къвез дегиш хьун (мес. гатфар, гад, зул, кьуьд). 2. галай-галайвал дуьз тир; галай-галайвал дуьз делилламишнавай (мес. фикир, нетижа).

ПОСЛЕДОВАТЬ 1. геле аваз фин; гуьгъуьна аваз фин. 2. табий хьун; геле гьатун; чешне къачун; авурвал авун; последовать его примеру адалай чешне къачун, гьада авурвал авун, гьадан геле гьатун. 3. хьун, атун; ответа не последовало жаваб атанач.

ПОСЛЕДСТВИЕ 1. нетижа; оставить без последствий нетижасуз тун; дурные последствия пис нетижаяр. 2. судур, нетижа; последствия болезни азардин судур.

ПОСЛЕДУЮЩИЙ ахпагьан, гуьгъуьнин, гуьгъуьнлай къвезвай; гуьгъуьнал алай; гуьгъуьнлай атай.

ПОСЛЕДЫШ 1. виридалайни гъвечIи велед, эхиримжи велед. 2. пер. амукьай ттум, эхиримжи терефдар (гьар гьихьтин хьайитIани са идеологиядин амай ттумарин терефдар).

ПОСЛЕЗАВТРА нареч. муькуь. йкъуз, пака ваъ муькуь йкъуз.

ПОСЛЕЛОГ грам. послелог (гафарин арада алакъавал патал падеждин метлеб тамамардай, гафунилай кьулухъ къведай, куьмекчи гаф, мес. вилик, кьулухъ, патав хьтин гафар).

ПОСЛЕОБЕДЕННЫЙ нисинилай гуьгъуьнин; нисинин хуьрекдилай гуьгъуьнин.

ПОСЛЕОКТЯБРЬСКИЙ Октябрдилай (Октябрдин социалист революциядилай) гуьгъуьнин.

ПОСЛЕРЕВОЛЮЦИОННЫЙ инкъилабдилай, революциядилай гуьгъуьнин.

ПОСЛЕРОДОВОЙ хайидалай кьулухъан, хайидалай гуьгъуьнин.

ПОСЛЕСЛОВИЕ эхирдин гаф (ктаб -куьтягь хьайила, адан метлебдикай эхирда кхьенвай макъала).

ПОСЛОВИЦА мисал.

ПОСЛУЖИТЬ 1. хьун; это послужило причиной идакай себеб хьана. 2. къуллугъ авун.

ПОСЛУЖНОЙ: послужной список уст. авур къуллугърин сиягь (са касди гьинра вуч къуллугъар авунатIа кхьенвай чар).

ПОСЛУШАНИЕ 1. гафуниз яб гун, чIалаз килигун; муьтIуьгъвал. 2. рел. жаза яз гудай кIвалах, жаза яз тапшурмишдай кар (монастырда монахди авур чIуру кардин жаза яз гьадав ийиз тадай кар).

ПОСЛУШАТЬ 1. яб гун, яб акалун. 2. яб гун, чIалаз килигун. ♦ послушай (те) яб це, заз килиг.

ПОСЛУШАТЬСЯ яб гун, чIалаз килигун, лагьай гафуниз килигун.

ПОСЛУШНЫЙ лагьай гафуниз килигдай, чIалаз килигдай, лагьай гафуниз яб гудай; муьтIуьгъ тир.

ПОСЛЫШАТЬСЯ ван хьун, ван атун.

ПОСЛЮНИТЬ куьс гун, куьс гана кьежирун, цуькIуьндалди кьежирун (мес. тIуб).

ПОСМАТРИВАТЬ несов. гьарданбир килигун, ара-бир килигун.

ПОСМЕИВАТЬСЯ несов., ара-бир хъуьруьн; хъуьруьн; пIузаррикай хъуьруьн (садал).

ПОСМЕННЫЙ сменайра жезвай, нубатралди жезвай.

ПОСМЕРТНЫЙ кьейидалай кьулухъ акъудай (автор кьейидалай кьулухъ акъудай адан ктаб); кьейидалай кьулухъ хьайи (гайи, арадал атай, мес. машгьурвал, тIвар).

ПОСМЕТЬ жуьрэт авун, рикI авун; я не посмел подойти к нему завай адан патав эгечIиз жуьрэт хьанач (завай рикI авуна адан патав эгечIиз хьанач).

ПОСМЕШИШЕ ягьанатвиле ттунвай кас; (масабур вичел) хъуьредайди; сделаться всеобщим посмешищем вири вичел хъуьрезвайди хьунухь.

ПОСМЕЯТЬСЯ 1. хъуьруьн. 2. хъуьруьнриз вигьин, хъуьруьн (масадал).

ПОСМОТРЕТЬ килигун; тамашун.

ПОСОБИЕ 1. пособие, пулунин куьмек (мес. гьукуматди гудай). 2. пособие (кIелуниз герек тир ктабар ва я маса затIар, мес. карта ва мсб).

ПОСОБЛЯТЬ несов., см. пособить.

ПОСОБИТЬ куьмек гун, куьмек авун.

ПОСОБНИК шерик, юлдаш, куьмек гайиди, куьмек гузвайди (пис, нагьакьан кар ийидайдаз).

ПОСОБНИЧЕСТВО мн. нет куьмек гун, шериквал, юлдашвал (пис кардан къене).

ПОСОВЕСТИТЬСЯ регъуьвал авун, гьая авун, намусди кьабул тавун (гьая авуна са кардикай кьулухъ акъвазун).

ПОСОВЕТОВАТЬ меслят къалурун.

ПОСОВЕТОВАТЬСЯ меслят гъун, алукьун.

ПОСОДЕЙСТВОВАТЬ куьмек авун, куьмек гун.

ПОСОЛ посол (са гьукуматди маса гьукуматдин патав тайинардай чIехи дережадин векил).

ПОСОЛИТЬ 1. кьел вигьин. 2. кьеле ттун; кьелен це ттун; цик кутун.

ПОСОЛОВЕТЬ вилерал рагъулвал акьалтун, вилер алахьун, вилерал хуш акьалтай хьиз хьун (мес. ички хъвана).

ПОСОЛЬСКИЙ посолдин; посолвилин, векилвилин.

ПОСОЛЬСТВО посольство (1. са гьукуматди маса пачагьлугъдин гьукуматдин патав тайин авур посолдин, векилдин идара; секретарь посольства посольстводин секретарь. 2. посольство авай кIвалер).

ПОСОСАТЬ фтIинун; са тIимил

ПОСОХ аса; гъиле кьадай лаш.

ПОСОХНУТЬ кьурун.

ПОСПАТЬ ксун (са кьадар вахтунда, са тIимил).

ПОСПЕТЬ¹ 1. агакьун, дигмиш хьун, чурун, хьун; черешня поспела пIинияр агакьна (чрана, хьана, дигмиш хьана). 2. разг. хьун, чурун, ругун (мес. як).

ПОСПЕТЬ² разг. агакьун; поспеть к поезду поездихъ агакьун.

ПОСПЕШИТЬ тади авун, гьерекатун.

ПОСПЕШНОСТЬ ж мн. нет тадивал.

ПОСПЕШНЫЙ тади; поспешно тадиз; поспешный отъезд тадиз хьфин (фин).

ПОСПОРИТЬ 1. гьуьжет авун гьуьжетра гьатун. 2. акъажун (садахъ галаз са кардал). 3. мерж кьун, бягьс кьун.

ПОСРАМИТЬ беябурун, русвагьун; хъуьруьрун; айиб гъун.

ПОСРАМЛЯТЬ несов., см. посрамить.

ПОСРЕДИ нареч. 1. юкьва; юкьвал. 2. юкьва, арада.

ПОСРЕДИНЕ нареч., см. посередине.

ПОСРЕДНИК 1. арачи (кьведан арада са кар туькIуьрдай ва я дяве хьайибур баришмишдай). 2. даллал (савдадин крара, арачи).

ПОСРЕДНИЧАТЬ несов. арачивал авун; баришмишдай ва я са кар туькIуьрдай арачи хьун.

ПОСРЕДНИЧЕСТВО мн. нет арачивал (са савдадин кар туькIуьриз ва я дяве хьайибур баришмишиз кьведан арада).

ПОСРЕДСТВЕННО 1. нареч., 1. юкьван гьалда (писни ваъ, хъсанни, са гьалда). 2. посредственно (ученикдиз эцигдай юкьван гьалдин къимет).

ПОСРЕДСТВЕННЫЙ юкьван гьалдин, юкьван тегьердин (я писни, я хъсанни тушир).

ПОСРЕДСТВО: при посредстве ва я через посредство см. посредством.

ПОСРЕДСТВОМ предлог куьмек арада аваз; ракьелди; -далди; посредством микроскопа микроскопдин куьмекдалди, микроскопдалди.

ПОССОРИТЬ хъелрун; араяр къурун, араяр чIурун; кукIурун (гафаралди, сада-садаз пис рахунар ийиз).

ПОССОРИТЬСЯ хъел хьун; арайра туькьуьлвилер хьун; къал-макъал хьун; къайи рахунар хьун.

ПОСТ^I 1. къуллугъ; къуллугъдин чка, пост; пост директора директорвилин къуллугъ; занимать важный пост чIехи жавабдар къуллугъдал хьун. 2. пост (1. воен. акъвазарнавай къаравулчи аскеррин ва я милиционеррин десте. 2. гьахьтин къаравул алай чка).

ПОСТ² уст. сив хуьн (христианрин динда некIедин ва якIун хуьрек нен тийиз сив хуьн, гьа тегьерда сив хуьнин вахт)..

ПОСТАВ регъуьн къванер (кIаникайни винелай жедай кьве къван); мельница с двумя поставами кьве къванер авай регъв.

ПОСТАВИТЬ 1. см. ставить. 2. см. поставлять.

ПОСТАВКА 1. см. поставлять. 2. гун, поставка (гьукуматдин задание бегьемриз, мес. техил гун).

ПОСТАВЛЯТЬ несов. гун (са тайин шартIаралди, договордалди са касди ва я идаради са маса касдиз ва я идарадиз са затI гъана гун, гъун, таъмин авун).

ПОСТАВЩИК поставщик, тайин ийидайди, вичи са тайин шартIаралди садаз шейэр гъиз гудай кас ва я идара.

ПОСТАМЕНТ архит. постамент (памятник, дестек, статуя эцигнавай къакьан пун, диб),

ПОСТАНОВИТЬ къарардиз къачун; къетIъ авун.

ПОСТАНОВКА 1. эцигун; постановка вопроса месэла эцигун. 2. спектакль.

ПОСТАНОВЛЕНИЕ къарар; постановление правительства гьукуматдин къарар.

ПОСТАНОВЛЯТЬ несов., см. постановить.

ПОСТАНОВЩИК постановщик, режиссёр (театрда спектакль эцигзавай, сегьне туькIуьруниз рехъ къалурзавай ва кинодин фильм хтIунин кардиз рехъ къалурзавай кас).

ПОСТАРАТЬСЯ алахъун, чалишмиш хьун.

ПОСТАРЕТЬ кьуьзуь хьун.

ПО-СТАРИНКЕ нареч. разг. гьа куьгьнедай хьиз, куьгьне тегьерда.

ПО-СТАРОМУ нареч. куьгьне тегьерда.

ПОСТАТЕЙНЫЙ гьар са статья ччара-ччараз, статья-статья; постатейное чтение законопроекта закондин проектдин гьар са статья ччара-ччараз кIелун,

ПОСТЕЛИТЬ 1. экIягъун (мес. гам). 2. мес вигьин.

ПОСТЕЛЬ ж мес; месер; спать в постели месик ксун.

ПОСТЕЛЬНЫЙ месин; постельные принадлежности месин гьяжетар (агъ, яргъан, хъуьцуьган).

ПОСТЕПЕННО нареч. яваш-явашди; дережа-дережа; къвез-къвез (яни садлагьана гзаф гужлуз агъуз ва я виниз хьун авачиз, галай-галайвал, къвез-къвез).

ПОСТЕПЕННЫЙ яваш-явашди жезвай; дережа-дережа жезвай; къвез-къвез жезвай; постепенное увеличение дережа-дережа, къвез-къвез гзаф хьун (артух хьун).

ПОСТЕРЕЧЬ хуьнуьх; килигиз, вил алаз хуьн, къаравулвал авун.

ПОСТЕСНЯТЬСЯ регъуьвал авун.

ПОСТИГАТЬ несов., см. постичь.

ПОСТИГНУТЬ см. постичь.

ПОСТИЖИМЫЙ акьулдивай атIуз жедай, кьатIуз жедай, акьулди атIудай.

ПОСТИЛАТЬ несов., см. постлать.

ПОСТИРАТЬ 1. чуьхуьн (мес. перем). 2. чуьхуьнар авун, парталар чуьхуьн.

ПОСТИТЬСЯ несов. сив хуьн (см. пост).

ПОСТИЧЬ 1. гъавурда акьун, кьатIун; акьулди атIун; акьулдивай атIуз хьун 2. кьилел атун; агакьун; галукьун; хьун; его постигло несчастье адахъ бедбахтвал галукьна (адан кьилел бедбахтвал атана).

ПОСТЛАТЬ 1. экIягъун; вигьин (мес. гам, агъалар). 2. мес вигьин.

ПОСТНЫЙ 1. як квачир; якIунди тушир; постный борщ як квачир борщ. 2. разг. ягълу квачир, пи квачир, яхун. 3. пер. кефияр чIуру; чIурузвай (мес. ччин); пашман; шадвал авачир. ♦ постное масло постни масла (набататрин, мес. ракъин цуькверин, хвехверикай хкудай гъери).

ПОСТОВОЙ постунал алайди; постунин; постовой милиционер постунал алай милиционер.

ПОСТОЙ¹ мн. нет, воен. ацукьун, яшамиш хьун; аскерар ацукьун (кьилди иесидин кIвале дяведин къуллугъчи ацукьун); полк отправили на зимний постой полк хъуьтIуьз кIвалера яшамиш жез ракъурна; отвести дом под постой кIвалер аскерар ацукьуниз тайинрун.

ПОСТОЙ²! акъваз!

ПОСТОЛЬКУ союз гьаниз килигна; гьавиляй.

ПОСТОРОЖИТЬ къаравулвал

ПОСТОРОНИТЬСЯ анихъ хьун, анихъ къекъечIун; къерехдиз къекъечIун.

ПОСТОРОННИЙ къерехдин; ччара; посторонний человек ччара кас; посторонний вопрос ччара (къерехдин) месэла; пришли посторонние ччарабур (ччара ксар) атана.

ПОСТОЯЛЕЦ уст. кирида кIвале ацукьнавайди.

ПОСТОЯЛЫЙ: постоялый двор карвансара.

ПОСТОЯННО нареч. гьамиша, даим.

ПОСТОЯННЫЙ 1. гьамишан; даим авай; постоянные ветры гьамишан гарар; постоянный гость гьамишан (гьамиша къведай) мугьман. 2. дегиш тежер; постоянный характер дегиш тежер (гьамиша сад хьтин) къилих; постоянный капитал эк. дегиш тежер капитал (производстводин карда, вичин къимет дегиш тежез гьамиша сад хьиз амукьдай капитал, мал).

ПОСТОЯНСТВО мн. нет дурумлувал; дегиш тежервал; эбедивал; даимвал.

ПОСТОЯТЬ 1. акъвазун; са тIимил акъвазун; кIвачел акъвазун. 2. кIевиз. акъвазун, хуьз акъвазун; хуьн (мес. гьужумдикай, гьужумдин хура); кягъиз тутун, зарар гуз тутун; постоять за родину ватан хуьн; постоять за себя жувак кягъиз тутун, жув хуьн.

ПОСТРАДАТЬ 1. зиян хьун, зарар хьун; зиян галукьун. 2. азаб хьун; тIарвал хьун; тIарвал галукьун; азаб чIугун,

ПОСТРАНСТВОВАТЬ сиягьат авун, къекъуьн.

ПОСТРЕЛ разг. надинж, женжел.

ПОСТРЕЛЯТЬ ягъун (тфенг; тфенгдалди).

ПОСТРИЧЬ 1. атIун (чIарар, кикер). 2. кьил кьун; кьун (мес. чIарар мукIратIдалди, машиндалди). 3. ттун, сар ттун, йис кьун (лапагрин). 4. монахвиле ттун, монахвилиз кьа-булун (гьа кар патал чIарар атIун).

ПОСТРИЧЬСЯ 1. жуван кьил, чIарар кьаз тун; кьил (чIарар) туькIуьриз тун (деллекханада машиндалди ва я мукIратIдалди). 2. монахвал кьабулун, монахвиле гьахьун (гьа чIавуз чIарар атIун).

ПОСТРОЕНИЕ 1. туькIуьрун, расун, эцигун; построение социализма социализм расун. 2. къурулуш; туькIуьр хьун; туькIуьрунин тегьер (фикирдин, идеядин; чIала предложениедин).

ПОСТРОИТЬ 1. эцигун. 2. туькIуьрун; расун. 3. тухун, расун (рехъ). 4. дуьзмишун, туькIуьрун, акъвазрун (низамда, жергейра).

ПОСТРОИТЬСЯ 1. эцигун; жуваз дарамат (кIвалер) эцигун. 2. дуьзмиш хьун, акъвазун (мес. жергейра).

ПОСТРОЙКА 1. эцигун; постройка дома кIвалер эцигун. 2. тухун, чIугун, расун; постройка железной дороги ракъун рехь тухун. 3. дарамат; имарат; каменная постройка къванцин дарамат (кIвалер). 4. дарамат эцигзавай чка; эцигзавай дарамат.

ПОСТРОМКА. постромка (фургъундик, файтондик квай балкIандин къвалавай гвай, са кьил хамутдал, муькуь кьил фургъундин хивен кIаркIардал кутIундай чIул ва я еб).

ПОСТРОЧНЫЙ цIарцIин кьилиз, цIарарин гьисабдалди тир; построчный гонорар цIарарин гьисабдалди тир гонорар (гьакъи).

ПОСТСКРИПТУМ постскриптум, (чарчин эхирда, къулунилай кьулухъ кхьин хъийидай гафар).

ПОСТУКАТЬ 1. са тIимил гатун; гатун (мес. рак). 2. ван авун.

ПОСТУКИВАТЬ несов. 1. ара-бир ван авун. 2. ара-бир гатун.

ПОСТУПАТЕЛЬНЫЙ вилик фидай; къвердавай артух жедай; поступательное движение вилик фидай гьерекат.

ПОСТУПАТЬ несов., см. поступить.

ПОСТУПАТЬСЯ несов., см. поступиться.

ПОСТУПИТЬ 1. авун, кар авун; он поступил правильно ада дуьз кар авуна; я не поступил бы так за акI ийидачир. 2. гьахьун (мес. школадиз); акъвазун (къуллугъдал). 3. агакьун, атун (мес. хабар, арза, чар).

ПОСТУПИТЬСЯ гъил къачун, гадрун (вичин разивилелди са затIуникай, са кардикай отказ авун).

ПОСТУПЛЕНИЕ 1. гьахьун (мес. школадиз); акъвазун (къуллугъдал). 2. атун (пул, хабар). 3. атай (къвезвай) пулар; доход.

ПОСТУПОК авур кар, кIвалах; необдуманный поступок бегьем фикир тавуна авур кар.

ПОСТУПЬ ж мн. нет ериш, къекъуьнин тегьер; къекъуьн; къадамар къачун.

ПОСТУЧАТЬ 1. гатун (мес. рак). 2. ван ийиз тун; ван авун.

ПОСТУЧАТЬСЯ гатун (рак, пенжер).

ПОСТЫДИТЬ разг. айиб авун, регъуь авун.

ПОСТЫДИТЬСЯ разг. регъуь хьун.

ПОСТЫДНЫЙ беябурчивилин, айиб къведай, русвагьвилин.

ПОСТЫЛЫЙ разг. вичикай икрагь (карагь) хьанвай; бизар хьанвай; вич такIан хьанвай; гзаф такIан.

ПОСУДА мн. нет 1. къапар; къаб-къажах. 2. къаб.

ПОСУДАЧИТЬ разг. тIимил шикет-гъибет авун; тIимил идакай адакай рахун; инхъай-анхъай эхтилатар авун.

ПОСУДИНА разг. къаб

ПОСУДИТЬ фикир лугьун; фикир авун; дуван авун (яни са кардиз фагьумна, килигна къимет гун); посуди сам де жува фикир ая, жува фикирна лагь.

ПОСУДНЫЙ къапарин; посудный магазин къапарин магазин.

ПОСУЛИТЬ см. сулить.

ПОСУШИТЬ са тIимил кьурурун.

ПОСЧАСТЛИВИТЬСЯ бахтуни гъун, ацалтун, кар хъсандиз ацалтна туькIуьн.

ПОСЧИТАТЬ гьисабун.

ПОСЧИТАТЬСЯ 1. эвез агакьрун; гьахъ-гьисаб авун. 2. гьисаба кьун, гьисабдиз къачун.

ПОСЫЛАТЬ несов., см. послать.

ПОСЫЛКА 1. см. послать. 2. посылка (саниз ракъуризвай, кутIунна, цвана кIевнавай затI, мес. почтуна аваз ракъурдай посылка). ♦ быть на посылках у кого-нибудь садан алад-хъша хьун, иниз-аниз куьлуь крарал ракъурдайди яз хьун.

ПОСЫЛЬНЫЙ курьер (герек чкадиз ракъурдай къуллугъчи, кагъазар, буйругъар тухудайди).

ПОСЫПАТЬ кIвахун (мес. рекьиз къум; са затIуниз кьел, шекер).

ПОСЫПАТЬ несов., см. посыпать.

ПОСЫПАТЬСЯ 1. авахьун; кIвахьун (мес. пешер). 2. пер. къун, кьилел къун (мес. гзаф суалар).

ПОСЯГАТЕЛЬСТВО чIуру кьаст; чIуру темягь.

ПОСЯГАТЬ, несов., см. посягнуть.

ПОСЯГНУТЬ чIуру къаст авун; чIуру темягь авун; писвал ийиз алахъун.

ПОТ гьекь; обливаться потом гьекь (гьекьер) ацалтун, гьекь кIвахьун. ♦ в поте лица ччиникай гьекь кIвахьиз (яни жуван гзаф зегьметдалди); до седьмого пота гьекьни яд жедалди; гьекьер акъатдалди; потом и кровью гзаф чIехи зегьметдалди; вогнать в пот гьекьер акъудун (яни гзаф зегьмет чIугваз тун, кIевера ттун).

ПОТАЙНОЙ чинебан; потайной ход чинебан рехъ.

ПОТАКАТЬ несов. рехъ гун, мумкинвал гун, виликай рехъ ягъун.

ПОТАНЦОВАТЬ кьуьл (кьуьлер) авун.

ПОТАСОВКА разг. кукIун; дяве; гатун.

ПОТАШ поташ (набатагрин руьхъведикай ва масабрукай ийидай, запун ругунин, шуьше авунин карда ишлемишдай затI).

ПОТАЩИТЬ тухун; галчIурна тухун.

ПОТАЩИТЬСЯ, фин; яваш-явашди, са гужалди фин.

ПОТВОРСТВО рехъ гун, виликай рехъ ягъун, мумкинвал гун (пис кар ийидайдаз).

ПОТВОРСТВОВАТЬ несов. рехъ гун, виликай рехъ ягъун, мумкинвал гун (пис кар ийидайдаз).

ПОТЁМКИ ед. нет мичIи чка; мичIивал; сидеть в потёмках мичIи чкада ацукьун.

ПОТЕМНЕТЬ 1. мичIи хьун. 2. мичIи тав акъатун, мичIи ранг атун; чIулав тав акъатун. 3. мичIивал акьалтун; потемнело в глазах вилерал мичIивал акьалтна.

ПОТЕНЦИАЛ потенциал (1. спец. электрикдин энергия тухудай затI электрикламиш хьунин, электризациядин дережа. 2. пер. дуьздал акъат тавунвай, амма авазвай вири къуватар, вири мумкиивилер; военный потенциал дяве тухунин вири къуватар ва мумкинвилер).

ПОТЕНЦИАЛЬНЫЙ потенциальный, мумкин тир (гъеле дуьздал акъат тавунваз, ишлемишзавачиз квай, авазвай, мумкин тир).

ПОТЕНЦИЯ мн. нет потенция, мумкинвал.

ПОТЕПЛЕТЬ чими хьун, чимивал алукьун.

ПОТЕРЕТЬ гуьцIун; са тIимил гуьцIун.

ПОТЕРПЕВШИЙ 1. хасаратвал галукьай (мес. гими). 2. зиян хьайи кас, зарар хьайи кас.

ПОТЕРПЕТЬ 1. сабур авун; эхун, эхи авун, къатламишун. 2. галукьун. (мес. са хасарат); хьун (зиян, зарар); потерпеть неудачу татутай гьал хьун, кар кьилиз тефин; потерпеть убыток зарар хьун.

ПОТЁРТЫЙ суьртмиш хьайи, ишлемишай.

ПОТЕРЯ 1. квахьун; квадрун. 2. амукь тавун; гъиляй акъатун; потеря трудоспособности зегьмет чIугуниз бажарагъвал амукь тавун. 3. телефвал, кьиникь; враг понёс большие потери душмандиз еке телефвилер (кьиникьар) хьана.

ПОТЕРЯННЫЙ 1. квахьай, квадрай. 2. вичивай вич квахьай; пашман; у него потерянный вид ам ччинай вичивай вич квахьай (пашман) тегьерда аквазва. 3. разг. вичин кар хьанвай, акьалтIай усал хьанвай, эхир пуч хьанвай (инсан).

ПОТЕРЯТЬ 1. квадрун; квахьун. 2. пуч авун, квадрун (вахт). 3. амукь тавун; потерять охоту к чтению кIелуниз ашкъи амукь тавун. ♦ потерять зрение буьркьуь хьун.

ПОТЕРЯТЬСЯ 1. квахьун. 2. рехъ квахьун, алатун. 3. вилерикай квахьун (мес. нуькI). 4. пер. вичивай вич квахьун, вичи-вич квадрун.

ПОТЕСНИТЬ 1. чуькьуьн; дарвал гун. 2. чуькьуьн, чуькьвена кьулухъди чукурун (дяведа душман).

ПОТЕСНИТЬСЯ чуькьвена чка авун; чуькьвена гьахьдай ара авун.

ПОТЕТЬ несов. 1. гьекь хьун, гьекь акъатун. 2. гьекь ягъун (мес. пенжердин шуьшейриз).

ПОТЕХА разг. машхулат; къугъун; тамаша.

ПОТЕЧЬ авахьун; авахьна фин; яд атун; вода потекла ад авахьна (авахьна фена ва я атана); ведро потекло ведредай авахьна; лодка потекла луьткведиз яд атана (акъатна).

ПОТЕШИТЬ рикI аладрун; машгъулрун; хъуьруьрун.

ПОТЕШИТЬСЯ несов. 1. рикI аладрун, рикI аладриз къугъун, шадвал авун. 2. хъуьруьн (масадал), ягьанатар авун.

ПОТЕШАТЬ несов., см. потешить.

ПОТЕШАТЬСЯ несов., см. потешиться.

ПОТЕШНЫЙ 1. хъуьруьн къведай (вичел, вич акурла). 2. уст. машгъулатвал патал тир, рикI аладрун патал тир.

ПОТИРАТЬ несов. гуьцIун; тIушунун; потирать руки гъилер тIушунун (сад-садавай гуьцIиз).

ПОТИХОНЬКУ нареч. 1. явашдиз; яваш-явашди. 2. чинеба, чинеба хьиз, садазни хабар тежервал.

ПОТЛИВЫЙ гзаф гьекь жедай, фад гьекь жедай.

ПОТНИК терлик, пурарин лит.

ПОТНЫЙ 1. гьекь алай, гьекь. хьанвай. 2. гьекьедин (мес. ни).

ПОТОГОННЫЙ 1. гьекь гъидай, гьекь акъуддай; потогонное средство гьекь акъуддай дарман. 2. пер. гьекьни каф ийидай, каф акъуддай (мес. гужлу кIвалах).

Дата добавления: 2014-01-11