Толкование норм права: понятие, способы, необходимость и значение 3 страница

Өлшемділік тізбектерді құрау реті

Өлшемділік тізбекті есептеу тұйықтаушы үзбені анықтаудан басталады, яғни нақтылығына белгілі бір техникалық талаптар қойылатын өлшем, себебі нақты сол орнықталатын жұмыстағы бөлшек немесе механизм сапасын анықтайтын болады. Ондай өлшемдерге мысалы, үккіш құрылғының барабандарының бичтары мен дека арасындағы саңылау газ тарату механизіміндегі клапан стержені мен күйенті арасындағы саңылау және т.б.

Саңылауының өлшемін анықтайтын өлшемдік тізбекті құрау үшін

тұйықтаушы үзбенің өлшемінің өзгеруіне немесе саңылау өлшемінің өзгерісіне әкеле алатын өлшемдер. Түйіндегі бөлшектердің орналасуы, жинаушы базалар деп аталу қабылданған, көрші бөлшектердің бір-біріне жинау беттерімен анықталатынын біле отырып, біз осы беттерді анықтаймыз, олардың негізінде – өлшемділік байланысты анықтаймыз. Қарастырылып отырған Б∆ саңылауының өлшемі лебедканың корпусының ішкі қабырғасының шеткі жағы мен барабанның шетінің бір-біріне қатысты орналасуына байланысты. Барабан өз кезегінде ішкі втулкамен білікте орналасқан керме төлке таянады. Керме төлке подшипникке таянады, подшипник корпусқа және қақпақпен корпустағы подшипниктің бүйіріндегі саңылауға таянады. Қысқа түрде бұл өлшемділік байланыстарды мынандай түрде жазуға болады:

Саңылау – барабан;

Барабан – төлке;

Төлке – подшипник;

Подшипник – корпус;

Корпус – саңылау;

Өлшемділік тізбекке таянатын беттер арасындағы барлық өлшемдер кіреді: барабан маңында В1, керме төлке – В2, корпус маңындағы – В3. Подшипник сақиналарының өлшемдері тұйықтаушы үзбе шамасына әсер етпейді, себебі корпус пен втулка оған бір жағынан таянады. Кейін бұл өлшемдердің әрқайсысы тұйықтаушы түйінге әсер болатындығын тексеру керек, қалай әсер ететіндігін анықтау қажет. Егер кезекпен әр өлшемді үлкейтетін болсақ, қалған өлшемдер бұл жағдайда тұрақты деп санап, онда тұйықтаушы үзбенің өлшемі әр жағдайда өзгереді. Бірақ В2 өлшемін үлкетйкенде, В∆ өседі, ал В1 мен В3үлкейткенге қарай В∆ кішірейеді. Бұдан В2 – өсіргіш түйін, В1 және В3 – кішірейткіш түйіндер.

Өлшемділік тізбекті құрау үшін, оның үстінде өсіргіш түйіндерді (мысалда В2), ал астынан кішірейткіш түйіндерді (В1 және В3) және тұйықтаушы түйінді салу қажет. Себебі, өлшемдік тізбек – тұйық контур, нақты өсіргіш өлшемдер қосындысы, нақты кішірейткіш және тұйықтаушы өлшемдерге тен болуы керек, яғни берілген мысалға В2=В1+В2+В∆, ал жалпы түрде:

Мұндағы тұйықтаушы үзбенің нақты өлшемі

өсіргіш нақты өлшемдер қосындысы

кішірейтуші нақты өлшемдер қосындысы

өсіруші нақты өлшемдер саны

үзбелердің жалпы саны

Өлшемділік тізбек теңдеуі универсалдану үшін, яғни сызықты, жазықтықты, кеңістікті тізбектерді есептеу үшін жарамды болуы, “берелістік қатынас” деген ұғым енгізіп, оны деп белгілеп, шамасын мына формуламен анықтаймыз:

Яғни, тұйықтаушы үзбенің қателігінің(құраушы үзбелер әсерінен пайда болған),құраушы үзбелердің қателігінің қатынасына тең болады.

Сызықтық тізбек үшін берілістік байланыс: өспелі үзбелер үшін , кемітуші үзбелер үшін тең болады.

Тұйықтаушы үзбенің дәлдігіне жету тәсілдері

Тұйықтаушы үзбенің дәлдігін, тек құраушы үзбелердің әрқайсысының дәлдігіне жете отырып қана ала аламыз.Конструкторлар кезінде өлшемділік тізбектерін есептегенде тура және кері есеп шығару керек болады.

Тура есеп -деп әр құраушы үзбенің қондырулары мен шектік ауытқуларын, тұйықтаушы үзбенің белгілі дәлдік шек өрісі, шектік ауытқулар негізінде анықтау.

Кері есеп -деп тұйықтаушы үзбеге қондыру мен шектік мөлшерлерін белгілі құраушы үзбелердің дәлдік шек өрісі мен шектік өлшемдері негізінде анықтау.Әдетте, оны құраушы үзбелердің мәндерінің тура ескерте дұрыс алынғандығын тексеру үшін қолданылады.

Мақсаты өлшемділік тізбектің дәлдігін арттыру болып табылатын екі есепті түрлі тәсілдермен шығаруға болады:

· толық өзара ауыстырымдылық;

· толық емес өзара ауыстырымдылық; топтық өзара ауыстырымдылық; келтіру.

Өстердің орналасуының ауытқуын есептеу

Өстердің бір-біріне қатысты орналасуы көп жағдайда бөлшек немесе механизмнің дұрыс жүмыс істеуін және өзара ауыстырымдылығын анықтайды. Мысалға, беріліс қорабының корпусының тесіктерінің центраралық қашықтықтары тісті берілістердің жұмысының сапасын, одан шыға келе олардың ауытқуларыда тісті ілінусіге қойылатын талаптар негізінде есептелуі қажет. Пышақтық жолақтың сегменттері және саусақтық брустың саусақтары кескіш апараттарда, шапқыштарда және жаткаларда олардың кесуінің жоғарғы сапалы болатындай етіп бекіту қажет. Екі жағдайда да тесіктердің өстерінің бір-біріне байланысты орналасуы кинематикалық жұптың дұрыс жүмыс істеу жағдайларымен анықталады.

Машина жасауда бөлшекетрді бір-бірімен болттар, штифтер, түйреуіштер мен тойтарып шегелеу арқылы байланыстыру кеңінен қолданылады. Мұндай бөлшектерге түрлі фланецтер, қақпақтар, май картері, цилиндр блоктарының, блок бастарының поддондары және т.б. жатады. Бұл бөлшектердегі өстердің өзара орналасуы олардың тек жинау барысындағы өзара ауыстырымдылығын қамтамасыз ету керек.

Өстердің және түрлі бөлшектердің шектік ауытқуларын есептеу бірдей принципті болғандықтан және өлшемдлілік тізбекті есептеудің дербес жағадайды болғандықтан, есептеу әдісін екі бөлшектің байланысы негізінде қарастырсақ дұрыс болады.

Орналасу ауытқуы - орналасудың шектеуші мүмкін ауытқуының мәнін анықтайтын шек. Өстің, кеңістікте немесе берілген жазықтықта, нормалаушы бөлігінде орналасуы тиіс аймақты, өстің орналасуының дәлдік шек өрісі болып табылады. Дәлдік шек өрісінің диаметрі мен қалындығы ауытқудың мәнімен, ал негіздерге байланысты орналасуы естің нақтылы орналасуымен анықталады.

Өстерді өңдеу барысында олардың теориялық орналасуынан ауытқу болады. Кондуктор парды қолданғанда бүлауытқу азаяды, дегенмен толық жойылмайды. Бөлшектерд ібіріктіру кезінде өсте рығысуы болттар мен тесіктің саңылаулары арқылы келтіріледі. Яғни, өстердің бір-біріне байланысты орналасуының дәлдік шек өрісің есептеу мақсаты, бір-біріне жалғанатын бөлшектердің центаралық қашықтар және саңылаулар арасындағы байланыстарды табу.

Көп жағдайда бекіту үшін стандартты түрдегі болттар, штифтарды және т.б. қолғандықтан, одан шыға келе олардың өлшемдері мен тесіктердің өлшемдері анықталғандықтан, өстердің бір-біріне қатысты орналасу ауытқуы саңылаудың мөлшерімен оңай анықталады.

Кейбір байланысу типтеріне екі бөлшек байланысының өстерінің өзара орналасуын есептеу әдісін қарастырайық. Бастапқы мәліметтер ретінде: болт пен тесік аралығы белігі; ауытқу шамасы өстердің нақтылы орналасуына байланысты емес, бөлшектер бір-біріне бұрылуы және ығысуы мүмкін.Есептеуді толық өзара ауыстырымдылық әдісімен жүргіземіз.

Берілгендері: Сызба – 1

3 _+0,25 15 _-0,1 29 3 үлк

30 кіш

= (3 + 15 + 29 +3) - 30= 20

IT13

EI = 0

IT = a×i =0,6 × 250 = 150 мкм = 0,150 мм

T_D = ES - EI, осыдан ES = T_D + EI = 0,150 + 0 = + 0,150мм

EI = 0

IT = a×i =1,6 × 250 = 400 мкм = 0,400 мм

T_D = ES - EI, осыдан ES = T_D + EI = 0,400 + 0 = + 0,400мм

Дәлдік шегін табамыз:

0 + 700 – (150 + 0 + 250) = +300 мкм

400 –700 - (0 – 100 – 250) = + 50 мкм

T_D = ES – EI = 300 – 50 = 250 мм

мкм

Кесте 6. Өлшемділік тізбегінің дәлдік шектер есептемелерінің нәтижелері

Өлшемдер атаулары	Нақтылы өлшемі,мм	Өлшемдерді белгілеу	Ква литет	Өлшемнің дәлдік шегі	Дәл дік шек өрісі	Шектік ауытқулар, мм	Шектік өлшемдер, мм
Жоғарғы ES(es)	Төменгі EI(ei)	max	Min
Тұйықтаушы			-	0,7	-	+0,700	-0,700	20,700	19,300
Ұлғайтушы		Б1		0,150	H13	+0,150		3,150	3,000
	Б2	-	0,250	-	+0,300	0,050	29,300	29,050
	Б3	-	0,100	-		-0,100	15,000	14,900
	Б4	-	0,500	-	+0,250	-0,250	3,250	2,750
Кішірейтуші		Б5		0,400	H13	+0,400		30,400	30,000

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Якушев А.В. и др. Взаимозаменяемость, стандартизация и технические измерения. М.: Машиностроение, 1987.- 352 с., ил.

2. Серый И.С. Взаимозаменяемость, стандартизация и технические измерения. 2-е изд., перераб и доп. М.: Агропромиздат., 1987.- 367 с., ил.

3. Оспан А.Ж. Өзара ауыстырымдылық, стандарттау және техникалық өлшеу (дәрістер курсы). Астана. ҚазАТУ, 2000.- 150 б.

4. Мягков В.Д. и др. Допуски и посадки. Справочник. В 2-х частях. 6-е изд., перераб и доп. М.: 1982.

5. Смелов А.П. и др. Курсовое и дипломное проектирование по ремонту машин. М.: Колос, 1984.- 192 с.

Тема данной курсовой работы является актуальной, так как толкование правовых норм составляет самую суть юриспруденции и основу профессиональной подготовки юристов.

Толкование права – это один из наиболее спорных институтов теории права. Не меньше вопросов толкование правовых норм вызывает и при применении его на практике.

Научное толкование права – достаточно важный элемент правовой культуры, сложная и многогранная деятельность, интеллектуальный процесс, направленный на познание и разъяснение смысла правовых норм.

При правоприменении на стадии выбора правовой нормы особенно актуальным становится уяснение смысла и содержания этой правовой нормы. В противном случае ее можно применить ошибочно со всеми вытекающими отсюда социальными последствиями: наказать невиновного, осуществив так называемое объективное вменение, освободить от ответственности преступника, разрушить сложившиеся имущественные отношения и т. п. И наоборот, точный выбор правовой нормы по ее смыслу и содержанию, ее властное применение ведет к упорядочению соответствующих общественных отношений к их необратимому развитию. Нельзя не отметить, что относительно понятия «толкование права» в научной литературе нет единства мнений.

Так, по мнению П.Е. Недбайло толкование есть такая стадия применения правовых норм, когда уже известны факты, требующие правового решения, выбрана и соответствующая норма, проверена ее истинность и обязательность, выяснены пределы ее действия. Остается только установить ее полное и точное содержание, чтобы сделать окончательные и безошибочные выводы[1].

В.В. Лазарев считает, что проблема толкования неразрывно связана с проблемой правоприменения и, кроме того, реализации права в целом[2].

Г.Ф. Шершеневич полагает, что нельзя рассматривать процесс толкования как научную деятельность. Причина заключается в том, что толковать законы могут и должны все, обязанные сообразовывать свое поведение с велениями норм права, но это вовсе не означает, что это уяснение мысли будет носить научный характер. Гражданин относится к пониманию нормы права так же, как к пониманию всех тех слов, которые обращены к нему со стороны других лиц. Ничего систематического в этой деятельности нет, а это и есть требование науки. Профессиональный юрист в процессе толкования законов отличается не какой-то особой юридической логикой, которой не существует, не научным изучением явлений особого рода, которых в данном случае не имеется, а опытом и приемами, которые в совокупности дают основание для искусства толкования, но не науки[3].

Таким образом, большинство мнений склоняется к тому, что толкование права – это практическое применение норм, деятельность компетентных органов государства, общественных организаций и отдельных граждан по осознанию ими действительного содержания норм.

Объектом исследования в курсовой работе является норма права.

Предметом исследования в курсовой работе является искомое актуальное регулятивно-правовое значение нормы права, которое подлежит реализации в данной конкретной ситуации (случае).

Целью курсовой работы является рассмотрение особенностей толкования норм права.

Задачи исследования:

- изучить толкование норм права: понятие, способы, необходимость и значение;

- охарактеризовать виды толкования правовых норм;

- обозначить акты толкования права.

Теоретической основой исследования послужили труды отечествен-ных профессоров, таких как: П. Е. Недбайло, В.В. Лазарев, Г.Ф. Шершеневич, С. С. Алексеев.

Методологической основой исследования послужили общенаучные методы познания: исторический, эмпирический, диалектический; анализ, синтез, индукция, дедукция и другие.

Нормативную основу исследования составили: Конституция Российской Федерации.

Эмпирическую основу курсовой работы составляют материалы правоприменительной практики.

Структура курсовой работы обусловлена целью и задачами исследования. Курсовая работа состоит из: введения, трех глав, заключения и библиографического списка.

Дата добавления: 2017-01-13