Учебно-методический комплекс 2 страница

Топтық нұсқау - оқытушы кілтті деректерді немесе «тақырыптың негізгі кезеңдерін» береді, осының негізінде бұдан әрі сабаққа қатысты сұрақтармен жауаптар қалыптастыру.

Топтық талқылау - аудитория дәрістен кейін, топқа бөлініп өзіндік ой пікірлерімен, көзқарастарымен, сұрақтарымен және қорытынды пікірлерімен топ көшбасшыларымен бірге талқылау өткізу.

Кейс-әдісі - білім беру әдісі, студенттерге тиімді ойлауға көмектеседі. Топқа нақты жағдайға негізделген, сонымен бірге кейбір мәселелерді талқылауға ұсынылып, жағдайларға сараптама беріп және нұсқауларды жасап шығаруға бағытталған нақты ақпарат беріледі. Кейстер әр түрлі әдістермен беріле алады. Олар ұзақ және бүкіл ақпаратты көрсете алады немесе қысқа болуы мүмкін, қандай жағдайда болмасын олардың мақсаты бір – студенттердің берілген фактіге қандай да бір ой тұжырымға келу.

Кейс-әдісі сонымен қатар топтық дискуссия түрінде өте алады. Әдетте кейс-әдісі екі кезеңде өткізіледі: бірінші кезеңде қатысушыларға кейс беріліп, оны қажетті уақыт аралығында оқып бүкіл материалды түсіну керек. Дискуссияны мадақтау үшін студенттерге сұрақтарды таратып беруге болады. Екінші кезеңде қатысушыларды кейстерді талқылауды сұрайды. Барлық қатысушылар өз пікірлерін айтуға мүмкіндігі болуы тиіс, өздерінің ой тұжырымында логикалық негіздеме беруі керек. Бұл процестің нәтижесінде дискуссия барысында оқытушы қатысушылардан кейстердің фактіден белгілі бір қорытынды жасауды сұрайды. Бұл әдістің артықшылығы – студенттердің басқарушылық, белгілі бір шешімдерді қабылдау, бақылаушылық дағдыларын жетілдіруге көмектеседі. Жақсы дайындалған студенттер өздері кейсті жаза алады.

Презентация - білім беру әдісі, презентация арқылы студент кез келген тақырыпты таңдап алып, қарастырылып отырған мәселе бойынша өзінің түсінігін немесе түсініксіздігін айта алады. Презентация уақыты – 8-10 минут. Презентация келесі критериялар арқылы бағаланады: тақырыптың ашылуы, берілген мәселе басқаларды қызықтырды ма, қарастырылып отырған мәселе бойынша студент өзінің кәсібилігін көрсете алды ма деген талаптар қойылады.

Сыни жағдайды өңдеу әдісі — сыни жағдайды өңдеу әдісі зерттеу әдістерінің бірі болып табылады. Бұл әдіс нақты жағдайды моделдеуге негізделген, студенттерге белгілі бір сыни жағдайдың негізгі ақпараты беріліп, сосын өзара сұрақтар қойып және ақпаратты талап етуге болады. Әдіс мәселені анықтау үшін тиімді қолданылатын әдіс болып табылады.

Қатені анықтау әдісі – студенттер үй жұмысын алып, болатын дәрістің мазмұнымен танысады. Оқытушы оқу материалына өзгерістер енгізіп, қате кеткен мәліметтерді қайтадан құрастырады. Оқытушы дәріс оқу барысында студенттер қателерді анықтау қажет. Бұл әдіс студенттердің бүкіл оқу барысында критикалық тыңдау қабілеттілігін жетілдіреді.

«Миға шабуыл» әдісі – интерактивтік оқытудың ең қарапайым және тиімді әдістерінің бірі, шығармашылық ойлау қабілеттігін, топтарды құрастыру және белгілі бір мәселені шешу дағдыларын жетілдіретін әдіс. Шығармашылық пікірлерді жетілдірудің тәсілі, ал қатысушылар болса бұл тәсілдерді әрі қарай қолдануын ұсынады.

Өткенді қайталау – бұл әдіс тақырыпты талқылауда, қорытындылау кезінде қоданылады, бұл тақырыпты студенттер толығымен меңгеріп, арасында қолданылуын қамтамасыз ететін әдіс. Бұл әдіс бірнеше мақсатқа жетуді көмектеседі: студенттердің топ ішіндегі әрекетін ояту, кейбір тәжірибеге бағыт беру, аталған материал бойынша студенттердің қабылдауын қандай дәрежеде екенін анықтау, студенттер мен оқытушылар арасында қатымды байланысын көрсететін әдіс және т.б. Өткенді қайталаудың әр түрлі түрлері кездеседі.

«Дөңгелек үстел әдісі» - жылдам, әрі тиімді әдіс, әр бір студенттің өз пікірін айта алуы мысалы, «бүгін мен үш нәрсені білдім», «мен пән жөнінде білдім...» және т.б.

Ақырын ойлану - әдетте жазбаша түсініктеме беру, сұрақтар ьойынша тақтада немесе қағазда көрсету.

Топтық ойлану – шағын топтарды өткен тақырыпты қайталау және басқаларға айту әдісі.

Білдіретін әңгімелесу әдісі – студенттің сабақта ашық немесе сұрақтармен мен құрылымын баяндап беруі.

Хатты құрастыру әдісі – белгілі бір материалдымеңгеруге бағытталған әдіс, бұл әдісте негізгі сөз берілген, осыдан хат сызба түрінде құрастырылады, осы сызба негізгі сөздің мағынасын ашып береді.

Тәжірибелік (семинар сабақтарын) СӨОЖ және СӨЖ сабақтарын өткізу келесі формалары ұсынылады:

o Кез келген танымды анықтау, шағын эссе жазу – 1-1,5 бет.

o Тақырып бойынша жалпы шолу – ұсынылған тақырып бойынша ақпараттық рессурс басылым мен Интернеттен шағын әдеби шолу (эссе) жазу. Глоссарий жазу – терминдердің шағын түсініктемесі және берілген тақырып бойынша түсінік беру, сөзжұмбақтарды қолдануға болады.

o Презентация – студенттің берілген тақырып бойынша өз презентацияны жасау барысында, қарастырылып отырған мәселе бойынша өзінің түсінігін немесе түсініксіздігін айта алауы, презентацияда қарастырған кейбір аспекттерді қарастыру. Презентацияның уақыты - 8-10 минут, презентация келесі критериялар арқылы бағаланады: тақырыптың ашылуы, берілген мәселе басқаларды қызықтырды ма, қарастырылып отырған мәселе бойынша студент өзінің кәсібилігін көрсете алды ма деген талаптар қойылады.

o Іскер ойын – рольдік немесе топтық, болашақ кәсіби қызметі үшін іскерлігін және дағдылануды өндірту.

o Топтық жоба – топта 4-5 адамнан артық болмау керек, әр бір топ өзінің жобасын құрастырып, оны қорғау керек.

Гуманитарлық және жаратылыстану пәндер кафедрасында қолданылатын

дәстүрлі әдістерге жалпы шолу

Реферат қысқаша мазмұнда құралған немесе ғылыми еңбектің мазмұнында жазылған аудиториялық баяндама, таңдалған тақырып бойынша мамандардың еңбектері, аталған бағыт бойынша әдебиеттерге шолу. Осындай шолу оқырманға кез келген мәселе бойынша қазір заманға сай болуы, мамандардың пікірін қосып қарастыру.

Рефераттың мақсаты – басқалардың жетістіктерін жалпылау, фактілер базасында әдебиет бойынша мәселені өзіндік сараптама жасау.

Жоғарыда көрсетілгендей, реферат – бұл оқылғанның қысқаша мазмұндауы, жауапты жұмыс, автордың өте ұқыпты дайындығының нәтижесі болып табылады. Және ғылыми жұмыс тән маңыздырақ оқу-әдiстемелiк мақсаттар рефераты ғалымдар қатар танысуды басты мiндетiмен зорға ескертемiз. Бұл – алдын ала ойластырылған тақырып, библиографиялық ізденіс, ғылыми әдебиеттердегі фактілердің сараптау және таңдау, олардың топтастырылуы, реферат авторының өз бағалауы және жоспарға сәйкес логикалық мазмұндамасы, анықтама аппаратын құрастыру, (сілтемелер және қолданылған әдебиеттер) және бүкіл тексті рәсімдеу. Рефератпен шұғылдана, ғылыми әдебиеттiң талдауының дағдылары студент, ғылыми зерттеудiң әдiстемесi және жазбаша жұмыстың әзiрлеуiнiң негiздерiмен ие болуға тауып алуға мүмкiншiлiк алады. Әрине, таңдап алынған ғылыми тақырыпқа рефераттың жазуы тиiстi тарихи мерзiм жататын материалдармен танысуға тым тереңiректерiне көмектеседi, табандатқан кiтаппен жеке алғанда өз алдына жұмыс iстейтiн қасында пайдалы дағдыларды меңгеруiне мүдде айқындалып және болуы мүмкiн ары қарай ғылыми жұмыстардың шеңберiн анықтауға көмектеседi мүмкiндiк туғызады.

Рефераттың көлемі 20-30 бет.

Конспект – жүйелік, оқытылатын материалдың мазмұны логикалық сабақтастығы, жоспарды біріктіретін, көшірмелер немесе осы аталған екі әдістің қосындысы.

Көшiрмелерге қарағанда және мазмұнның ашылуы конспектiнiң тезистерiнiң ол оқылатын көзде ұсынылатын мазмұндаманың тiзбектерiнде көрсетілгендей.

Конспектті құрастыру үшін ең маңызды және қажетті ақпарат алынады.

Бас жағдайлар көрінеді, аталы сөз, тiркестердi асты сызылады. Әрбiр жаңа ой жаңа жолдан басталады. Конспектте автордың фамилиясы, қайнар көздiң атауы, оның шығаруы, беттiң орын, уақыты көрсету керек.

Әдебиеттермен жұмыс жасау:

- кiтап немесе тараудың атауына ұғыну, оның мағынасын түсiну;

- тексті ынтамен оқып шығу және негізгі ойларын оқу барысында қысқаша жазу;

- бiр ойды басқа ойға бөлiңiз, олардың тезис түрiнде жазып алыңыз;

- негізгі категорияларды және түсініктерді көшіріп алыңыз, кең педагогикада қолданылуын, және олардың басқа ғылымдарды қолданылуын анықтап алу;

- жұмысты аяқтағаннан соң барлық қайнар көздерін көшіріп алыңыз.

Оқытудың инновациялық-техникалық құралдарын қолданылуына шолу

Оқу процесі барысында кафедра оқытудың инновациялық-техникалық құралдарын, білім беру саласындағы ақпараттық технологиялар және қазіргі заманға сай ғылыми жетістіктерін пайдалана отырып қолданады. Олар студенттердің шығармашылық қабілеттілігін және өзіндік жұмыс жасауды бағытталған. Олар ақпараттық білім беру технологияларын қолдануды қарастырады, сонымен бірге оқу-әдістемелік материалдарын, әлемдік деңгейге сәйкес келуі, пәндерді оқыту барысында:

· мультимедиялық оқулықтарды қолдану, пәндерді оқыту кезінде эксклюзивті электрондық курстарды қолдану;

· медиаресурстарды қолдану, энциклопедиялар, электронды кітапхана мен Интернет желісі;

· рефераттардың электрондық презентация ретінде өткізу, курстық жұмыстарды және білікті тітіруші жұмыстары;

· видеоконференц байланыс режимінде сабақтарды өткізу;

· электрондық пошта арқылы студенттерге кеңес өткізу;

· студенттердің білімін бақылау үшін бағдарламалық-педагогикалық тест тапсырмаларын қолдану және т.б.

5.Студенттердің оқу жетістіктерін бағалау және бақылау материалдары

(өздігінен дайындалу үшін сұрақтар тізімі)

1. Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері пәні, мақсаты, міндеттері.
2. Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері оқытудағы актуалды мәселелер.
3. Қауіпсіздік ұғымына сипаттама.
4. Қауіп түсінігі және топтастырылуы.
5. Төтенше жағдай түсінігі және топтастырылуы.
6. Адам ағзасының біртұтастығы.
7. Адамның функционалдық мүмкіндіктері: жүйке жүйесінің ұйымы.
8. Рецепторлар, оларға сипаттама.
9. Адамның өмір сүру ортасымен сыйыспалылығы.
10. Қауіпсіздік психологиясының түсінігі.
11. Тіршілік ортасындағы антропогенді қауіптер.
12. Атмосфералық ауа ластануының қайнар көздері және деңгейлері.
13. Гидросфераның ластануының қайнар көздері және деңгейлері.
14. Литосфераның ластануының қайнар көздері мен деңгейлері.
15. Негативті факторлардың адам ағзасына тигізетін әсері: жағымсыз заттар.
16. Иондық сәулелер.
17. Механикалық вибрация.
18. Акустикалық тербеліс.
19. Электромагниттік, электрлік, магниттік өріс.
20. Лазерлік сәулелену.
21. Электрлік тоқ.
22. Табиғи қауіптер және оларға жалпы сипаттама.
23. Жер сілкінісі.
24. Сел.
25. Қарлы көшкін.
26. Көшкіндер мен опырылып құлау.
27. Гидросфералық қауіптер және оларға жалпы сипаттама.
28. Су тасқыны.
29. Атмосфералық қауіптер және оларға жалпы сипаттама.
30. Ауа массаларының желдік қозғалысы.
31. Қарлы боран.
32. Қауіпті қар басу, нөсер, бұршақ.
33. Биологиялық және әлеуметтік маңызы бар аурулар: жалпы мағлұматтар.
34. Инфекциялық аурулар. Инфекцияның ауру кезіндегі алдын-алу шарасы.
35. Төтенше жағдайда құтқару ұйымдары мен шұғыл қалпына келтіру жұмыстары.
36. Төтенше жағдай кезіндегі ҚР мемлекеттік жүйелерінің алдын-ала хабарлау мен іс-қимылдары.
37. Төтенше жағдайда халықаралық ынтымақтастық.
38. Террористтік әрекет кезіндегі халықтың міндеті.
39. Салауатты өмір салтын қалыптастыру.
40. Тұқым қуалаушылық және аурулар.
41. Тамақтану және аурулар.
42. Тамақтан уланудың алдын-алу және клиникалық көріністері.
43. Алкоголь және табиғи ауытқушылық.
44. Темекі тарту, наркомания.
45. Жасанды тыныс алдыру (дем алдыру) тәсілі және жүрекке массаж жасау.

46.Жарақаттар түрлері, топтасуы.

47.Тамақтан улану және улану белгілері

48.Күйік, алғашқы дәрігерге дейінгі көрсетілетін

49.Туберкулез жұқтыру себептері мен жолдары.

50.Жасанды тыныс алдырудың негізгі тәсілдері.Жүрекке жанама массаж жасау.

Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері пәнінен тест сұрақтары

~Күштi әсер етуші улы заттар:

@Хлор

@Уран

@Плутоний

@Шайыр

@Сутегi

~Күштi әсер етуші улы заттар:

@Күкiрттi сутегi

@Уран

@Айыр

@Гелий

@Плутоний

~Инфекциялық ауру:

@Оба

@Жүрек аурулары

@Стоматит

@Гипертония

@Глаукома

~Инфекциялық аурудың берiлу жолдары:

@Тыныс алу органдары арқылы

@Арақ арқылы

@Гипноз арқылы

@Қағаз арқылы

@Жаңбыр арқылы

~Табиғи сипаттағы ТЖ-ға жататыны:

@Жер сiлкiнiсі

@АЭС қирауы

@Ядролық жарылыс

@Су бөгендердiң бұзылуы

@Зауыттың өртенуi

~Техногендi сипаттағы ТЖ-ға жататыны:

@Су бөгендердiң бұзылуы

@Дауыл

@Сел

@Қар көшкiнi

@Ядролық жарылыс

~Жер сiлкiнiс қауiпi неше баллдан басталады?

@Алты-жетi

@Төрт

@Үш

@Тоғыз

@Сегiз

~Техногендi сипаттағы ТЖ-лар қай салада пайда болады?

@Өндiрiсте

@Табиғатта

@Ғарышта

@Саяси салада

@Әлеуметтiк салада

~Жер сiлкiнiсiнен кейiн iстейтiн жұмыстардың бiрi:

@Зардап шеккендерге көмек көрсету

@Жаттығулар өткiзу

@Ваннаға жатып қалу

@Мықты үстел астында жасырыну

@Есiктi құлттап қою

~Техногенді сипаттағы ТЖ.

@Барлық құрылыс түрлерiнiң өнеркәсiпке байланысты ТЖ құрайды

@Ғимараттардың құлауынан бұзылу пайда болған ТЖ

@Жер сiлкiнiсiнен болған ТЖ

@Қар көшкiндерi әсерiмен пайда болған ТЖ

@Тек белгiлi бiр аумақтағы ТЖ

~Ядролық жарылыстың қуаты немен өлшенедi?

@Тротилдi эквивалентпен

@Килограммен

@Тоннамен

@Қысым қүшiмен

@Қуаттылығымен

~Өртке қарсы АҚ-тың iс-шараларының бiрi:

@Ғимараттар құрылысының өртке төзiмдi сапасын бақылауы жүзеге асыру

@Сейсмикалық орнықты үйлер мен ғимараттар құрылысының сапасын бақылауды жүзеге асыру

@Шекараны қорғау

@Бейбiт және соғыс жағдайларда шаруашылық объектiлердi қоршау жґне санитарлық жұмыстар өткiзу

@Азаматтардың құқықтарын қорғау

~АҚ-тың мiндеттерi

@Радиациялық, химиялық, бактериологиялық жағдайды қадағалау және оған лабораториялық бақылау жасау

@Шекараны қорғау

@Бейбiт және соғыс жағдайларда шаруашылық объектiлердi қоршау жґне санитарлық жұмыстар өткiзу

@Азаматтардың құқықтарын қорғау

@Қарсыластың құралдарын қирату

~АҚ-тың қорғаныс құрылыстары

@Барлық қолда бар инженерлiк құрылыстар жиынтығы

@Тек қана шаруашылық ғимараттар

@Тек қана ауылшаруашылық объектiлер

@Тек қана тұрғын үйлер

@Тек қана жеке қорғаныс паналары

~Авария, осы сөздiң түсiнiгi

@Технологиялық процестiң бұзылуы, механизмдердiң, жабдықтардың, құрылыстардың зақымдануы

@Төтенше жағдай

@Жағдайлық жүйелiк қауiп

@ТЖ әсерiнен болған апаттар

@Объектiдегi қандай да бiр учаскесiндегi ТЖ

~Бактериялогиялық қару және оның әсерi

@Сары ауру, оба, сiбiр күйдiргiсi, тырысқа және т.б. жұқпалы аурулар пайда болуы мүмкiн

@Химиялық қарумен бiрге қолданылады және бәрiн өлтiредi

@Зақымдау үшiн жағдай туғызады

@Микробтар қоршаған ортаға әсер етуi мүмкiн

@Улануды тудырады

~АҚ құлақтандыру жүйесi

@Радио, теледидар, сиреналар, гуiлдер

@Апат белгiсi

@Апат белгiлерi

@Морзе белгiлерi

@Әуе шабуылының белгiлерi

~Жұқпалы аурулардың пайда болу себебi қандай

@Аурутудырғыш микроорганизмдер

@Организмнiң суықтауы

@Организмнiң әлсiреуi

@Күштi ыстыққа ұшырауы

@Профилактика

~Жұқпалы аурулардың көпшiлiкке тарауы

@Эпидемия

@Диоксин

@Зиверт

@Инфекция

@Доза

~Күштi әсер ететiн улы заттарға жататындар

@Аммиак

@Азот

@Көмiрқышқыл газы

@Мыс

@Кадмий

~Иондағыш сәулелену таралуының себебi не болып табылады

@Атом ядросының тұрақсыздығы

@Қоршаған ортаның жоғары температурасы

@Химиялық элементтердiң жоғары реакциялық қабiлетi

@Кейбiр химиялық реакциялардың жоғары жылдамдығы

@Атом ядросының тұрақтылығы

~Аммиакпен улану қауiпi кезiнде мАҚта-марля таңғышын немен сулау керек

@5 %-ды лимонқышқылы ерiтiндiсiмен

@Кез-келген сұйықпен

@Сірке эссенциясымен

@Сода ерiтiндiсiмен

@Концентрацияланған тұз қышқылымен

~Қар көшкiнi дегенiмiз не

@Таулардағы үлкен қар көлемдерiнiң ауырлық күшi әсерiмен көшуi

@Қар бораны

@Көрiнудiң нашарлауымен күштi қар жауыны

@Күрт суық түсу

@Бұрқасын

~Апат дегенiмiз не

@Қайғылы салдары бар және адам өлiмiне соқтырған оқиға

@Күштi жел

@Белгiлi бiр учаскелердi судың басуы

@Ғимараттар, құрылыстардың зақымдалуы

@Машина, станок, жабдықтардың бұзылуы

~«Азаматтық қорғаныс туралы» ҚР заңы қашан шықты

@1997 жылы

@1993 жылы

@1998 жылы

@2000 жылы

@2001 жылы

~«Табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар туралы» ҚР заңы қашан шықты

@1996 жылы

@1998 жылы

@1993 жылы

@1995 жылы

@1999 жылы

6. Оқытудың техникалық құралдары, демонстрациялық материалдардың тізімі (плакатар, слайдтар, мультимедиялық қамтылуы және т.б.)

Материалдар тізімі	Аталуы
1. Төтенше жағдайлар жөніндегі түрлі-түсті плакаттар жиынтығы (қазақ және орыс тілінде).	1. Халықтың апаттар және авариялар кезіндегі әрекеті. 2. Халықтың дүлей зілзала кезіндегі әрекеті. 3. Төтенше жағдайларда зардап шеккендерге бірінші көмек көрсету. 4. Өрт кезіндегі халықтың іс-әрекеті. 5. Террористік әрекеттер қауіпі төнген және туындаған кездегі іс-қимылдар.
2. Видеокассеталар.	1. Невероятное путешествие внутрь человеческого организма (орыс тілінде). 2. Разгневанная планета. Пожары (орыс тілінде).
3. Видеодисктер.	1. Из цикла «Загадки природы» (орыс тілінде). 2. Национальное географическое общество. Хищники (орыс тілінде). 3. Круговорот воды в природе (орыс тілінде).
4. Слайд-презентациялар.	1. «ТҚН» пәні бойынша слайд-презентациялар.
5. Противогаз комплекті.	1. «Зиянды заттарды топтастыру» тақырыбында қолданатын противогаз комплекті.

Дата добавления: 2017-02-01