История создания 8 страница

2. Экономикалық жүйе экономиканың мына мәселелерін шешеді:

А) нені, қалай, кім үшін

В) жұмыссыздық пен инфляция себептері қандай

С) кім, неге, кім үшін

Д) қашан, неге, қайда

Е) қалай, кім үшін, өсу қарқыны қандай

3. Меркантелистердің негізгі тұжырымы:

А) меншіктің түрлерін дамыту керек

В) мемлекет халықаралық шаруашылығы ретінде ауыл шаруашылығын дамыту керек

С) халықаралық саудада мемлекет протекционистік саясат жүргізуі керек

Д) байлықтың көзі тек еңбек бөлінісінде

Е) байлықтың көзі тек ақша мен алтынды қорландыруда

4. Барлық экономикалық жүйелердің алдында тұратын түпкі мәселе, бұл:

А) өндіріс

В) бөлу

С) сиректік

Д) тиімділік

Е) инвестиция

5. Талдау /анализ/ дегеніміз:

А) зерттейтін объектіні бөліп қарастыру

В) зерттеу объектісін микродеңгейде қарастыру

С) зерттеу объектісін макродеңгейде қарастыру

Д) нақты әлеуметтік-экономикалық сұрақты шешудің әдістері

Е) әртүрлі элементтерді біріктіру

6. Экономикалық мектептердің қайсысы өз талдауының мақсаты ретінде, айналым шеңбері емес, өндірістік процесті таңдап алды?

А) Физиократтар

В) Классикалық саяси экономика

С) Институционализм

Д) Маржинализм

Е) Меркантилизм

7. Жалпы баға деңгейі мен жұмыссыздық экономикалық жүйенің қай пәнінде курсында оқытылады?

А) Макроэкономика

В) Халықаралық қаржы

С) Менеджмент

Д)Маркетинг
Е) Микроэкономика

8. Төмендегі шарттардың қайсысы экономикалық теория пәнін оқытуға қатысы жоқ:

А) Игіліктердің сиректілігі

В) Игіліктерге қажеттілік

С) материалдық және рухани қажеттілік

Д) өндірістік ресурстардың сарқылмауы

Е) ресурстарды тиімді пайдалану

9. Англиядағы меркантелистік мектептің негізгі өкілі кім?

А) П.Л.Буабильгер

В) Д.Ло.

С) Кольбер

Д) Т.Ман

Е) Ф.Кенэ

10. Экономикалық теория пәніне қатысты емес мәселелер:

А) қажеттілікті максималды қанағаттандыру

В) өндірістік ресурстарды шектеулілігі

С) байлықтың тапшылығы

Д) білімге қажеттілікті қанағаттандыру

Е) ресурстарды тиімді бөлу

11. “Еңбек-байлықтың атасы, жер-оның анасы” деген сөз кімге тиесілі?

А) Д.Рикардо

В) А.Смит

С) Ф.Кэне

Д) У.Петти

Е) К.Маркс

12. Позитивті экономика:

А) Не болу керек

В) бағалық талдау

С) Ұсыныстар жасау

Д) Экономика нақты деректерге және болжамдарға негізделеді

Е) Экономика дамуындағы нақты деректер мен құбылыстарды.

2-тақырып. Қоғамдық өндіріс негіздері

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары.

1. Экономикалық қорлар және өндіріс факторлары.

2. Қоғамдық өндіріс, оның құрылымы және нәтижелері.

3. Ұдайы өндіріс: фазалары, түрлері және үлгілері.

Талқылайтын сұрақтар

1. Адам және экономика. Адамның экономикалық іс-әрекеті

2. Өндіріс факторлары.Қоғамдық өндіріс құрылымы

3. Материалдық және материалдық емес өндіріс. Қоғамдық өндіріс нәтижелері: киім-кешек, қызметтер, байлық

4. Қарапайым және кеңейтілген ұдайы өндіріс (экстенсивтік және интенсивтік)

Анықтама мен түсініктен жүйе құрындар:

а) – өндіріс процесін қамтамасыздандыратын заттық, энергетикаклық, жеке және т.б. факторлар.	А. Үй шаруашылығы
б) – кәсіпорын және оның құрылымы, әртүрлі типтер мен түрлерге жататын және шаруашылықтың әртүрі формалары пайдаланатын – экономика.	Б. Қоғамдық – экономикалық формация
в) – шағын жүйе, яғни ресурс иесін және тұтынатын отбасын көрсетеді.	В. Таза капитализм
г) – әдет-ғұрып пен дәстүрге негізделетін, экономика;	Г. Шаруашылық механизм
д) - шағын жүйе, яғни экономикалық игілік пен қызмет көрсетуді қажетті шикізат көмегімен құрылады.	Д. Қондырма
е) - өндіріс көлемі, оның құрылымы, тұтыну мөлшері және деңгейі орталықтан құру – экономикасы;	Е. Базис
ж) - өндірісті ұйымдастыру формасы мен басқару құрылымы;	Ж. Өндірістік қатынас
з) - адамдар арасында материалдық және рухани игіліктерді өндіру, бөлу, алмасу мен пайдалану процесінде қалыптасатын қатынастар.	З. Аралас экономика
и) – жеке дара ресурс, нарықтағы бос бәсеке, нарықтағы бос баға құру – жүйесі;	И. Қоғамның өндіргіш күштері
к) - Қоғамның өндіруші күштері мен өндірістік қатынастар үйлесімі;	К. Фирма
л) – саяси, идеологиялық және басқа қатынаастар мен оларға тиісіт ұжым байланысы;	Л. Дәстүрлі экономика
м) – базис пен қондырма үйлесімі.	М. Командалық экономика

Ұсынылатын әдебиетер

1. Ә.Әубәкіров, Б.Б.Байжұмаев, Ф.Н. Жақыпова, Т.П.Табеев. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы. Қазақ университеті. 1999.

2. Әкімбеков С., Баймухаметова А., Жанайдаров У. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы. 2001.

3. Экономикалық теория. Оқулық. Алматы. Қазақ университеті. 2002.

4. Қашықов Ш., Нұрғалиев Ө. Экономикалық негіздері. Қарағанды. Оқулық.

СДЖ арналған тапсырмалар

1. Ұлғаймалы ұдайы өндірісті қалай анықтауға болады:

А) өндіріс үдерісінің тұрақты қайталануы және жаңаруы

В)өндіріс үдерісінің өзгермеген ауқымда қайталануы

С) өндіріске ұлғаймалы көлемде жұмыс ресурстарын тарту

Д) өндірістің өскелең ауқымда қайталануы

Е) өндіріс үрдісі

2. Жай өндіріс-бұл:

А) өндірілген өнімді сату

В) өндірістің дамуы

С) өндірістік емес сфераның дамуы

Д) өндіріс процесінің тұрақты қайталануы

Е) ауыл шаруашылығының дамуы

3. Игіліктер мен қызметтер жасау үшін басқа барлық ресурстарды реттеу және байланыстыруға бағытталған адам капиталының ерекше түрі:

А) Капитал

В) Еңбек ресурстары

С) Кәсіпкерлік қабілеті

Д) Табиғи ресурстар

Е) Информациялық ресурстар

4. Қоғам дамуына формациялық тұрғыдан қараудың негізі не?

А) материалдық игіліктерді өндіру әдісі

В) еңбек бөлінісі мен кооперация деңгейі

С)нарықтық экономиканың қалыптасуы мен дамуы

Д) «өркениет” ұғымы

Е) мемлекет пен оның құрылымдарының пайда болуы

5. Бөлу қатынастарын не сипаттамайды?

А) қосымша өнімді бөлу

В) өндіріс құралдары мен жұмыс күшін бөлу

С) ұдайы өндіріс кезендері

Д) өндіру және тұтыну кезендері

Е) қажетті өнімді бөлу

6. Тұтыну фазасы үшін не мінезді?

А) жұмыс күшін объектілер бойынша бөлу

В) игіліктер мен қызметтерді тікелей тұтыну

С) өндіріс факторларын біріктіру

Д) еңбек, материалдық және қаржы ресурстарын бөлу

Е) қызметтерді өндіру

7. Қоғамдық-экономикалық формация деген не?

А) өндірушілерді өндіріс құралдарымен қосу әдісі

В) экономикалық қатынастар жүйесі

С) қоғам дамуының белгілі даму сатысына сипатты экономикалық тәртіп

Д)өндірігіш күштер мен өндірістік қатынастардың тұтастығы мен өзара әсері

Е) өндіріс әдісі мен оның қоғамдық-саяси құрылымының қосындысы

8. Өндіріс-бұл:

А) материалдық игіліктер мен қызметтерді өндіру процесі

В) заттардың үлкен жинағы

С) жеке қажеттілікті қанағаттандыру

Д) қоғам байлығы

Е) адамның іс-әрекеті

9. Ұдайы өндірістің экстенсивті түрін не сипаттайды?

А) еңбек өнімділігі мен технологияның өзгермеген жағдайында қосымша еңбек пен табиғат ресурстарын және өндіріс құралдарын тарту

В) кәсіпорындарды қайта құру

С) өндіріс пен өнімді жаңарту негізінде даму

Д) технологияны өзгерту

Е) өндірістік құрылымды өзгерту

10. Өндірілген өнім көлемі қолданған факторлардың сапасын өзгертпей, олардың тек санын ұлғайту арқылы өсіру экономикалық өсудің қай үлгісін сипаттайды?

А) жәй ұдайы өндірісті

В) экстенсивті үлгісін

С) интенсивті үлгісін

Д) “0”-дік өсуді

Е) ұдайы өндірісті

11. Ұдайы өндірісті қалай түсінуге болады:

А) өнеркәсіп процестерін жаңарту, тұрақты қайталау

В) экономикалық процестердің заңнамалық дамуы

С) өндірістік циклдердің тұрақты ауысымдары

Д) еңбек құралдары өндірістерін тұрақты қайталау

Е) өндірістердің прогрессивті әдістерін қолдану

12. Ұдайы өндіріс түрлері:

А) тұрақты және ауыспалы

В) қарапайым және кеңейтілген

С) үздіксіз және кеңейтілген

Д) тұрақты және кеңейтілген

Е) ауыспалы және кеңейтілген

13. Өндіріс факторларына нелер жатады:

А) еңбек, жер, капитал, кәсіпкерлік іс-әрекет, ақпарат

В) тек еңбек, жер және капитал

С) тек жер, капитал және кәсіпкерлік іс-әрекет

Д) тек кәсіпкерлік іс-әрекет пен ақпарат

Е) тек еңбек, капитал және кәсіпкерлік іс-әрекет.

14. Қоғамдық ұдайы өндірістердің фазалары:

А) өндіріс, бөлу және тұтыну

В)өндіріс, қайта бөлу және тұтыну

С) өндіріс, айырбастау және тұтыну

Д) өндіріс, бөлу, айырбастау және тұтыну

Е) өндіріс, бөлу, қайта бөлу, айырбастау және тұтыну

15. Өндіріс факторлары мыналар болып табылады:

А) дәстүрлі ресурстар

В) пайдаланылған ресурстар

С) қолданылатын ресурстар

Д) өндірістің болашақ ресурстары

Е) тек табиғи ресурстар

3-тақырып. Экономикалық институттар: меншік және кәсіпкерлік Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары.

1. Экономикалық жүйедегі меншік қатынастарының орны.

2. Меншіктің экономикалық және құқықтық мазмұны.

3. Нарықтық экономикадағы меншік түрлері мен формалары.

Талқылайтын сұрақтар

1. Меншік және оның түрлері

2. Меншік құқығы дегеніміз не?

3. Иелену, пайдалану, билік ету ктегорияларының тұжырымдамасы

4. Мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру

5. ҚР мемлекеттік меншігін жекешелендіру кезеңдері, мақсаттары, тәсілдері, түрлері, мәселелері

6. Жекешелендірудің әлеуметтік-экономикалық салдары

Анықтамалар мен түсініктерден жұп құрыңдар:

а) – мемлекеттік меншіктің басқа бір мемлекеттік емес меншік формасына ауысу процесі;	А. Меншік
б) - бір адам немесе жанұя мүлік қор иесі болып табылады;	Б. Иелену
в) - адамдардың қозғалысқа байланысты және қажеттіліктерін қанағаттандырудағы қызметін бағыттайтын экономикалық байланыс формасы;	В. Жекешелендіру
г) - заттардан пайдалы қасиеттерін ұзақ мерзімде алудың жиынтығы деп пайымдайды;	Г.Меншік субъектілері
д) - адамдардың заттармен әрекеттерінің барлық қатынастарына тән және адамның қоршаған ортамен жалпыға бірдей әмбебап байланысы;	Д. Кооперативтік меншік
е) - меншік субъектісі мемлекет өзі болады;	Е.Мемлекет иелігінен алу
ж) - еңбек мүшелерінің біріккен қызметі негізінде құрылады;	Ж. Жеке меншік
з) – кәсіпкерлікті басқарудағы мемлекеттік орган қызметтерінің қысқартылуы, кәсіпкерлік құқықтың шешім қабылдаудағы кеңейтілуі;	З.Мемлекеттік меншік
и) - ресми, заңды түрде шарт жасау және меншікті мойындау;	И.Экономикалық ынта
к) - меншік иесі мүлікті алумен қоса барлық құқықтармен үйлестірілген;	К. Иелік
л) - шаруашылық субъектілердің барлық шектеулерімен және әрекеттестіктерінің қатынастары;	Л. Акционерлік меншік
м) - адамдар арасында меншік қатынастарының пайда болуы;	М. Формалды құқық
н) - акцияларды сату негізінде пайда болады;	Н. Бұйыру
о) - өндіріс, қорлар, заттық және рухани игіліктерді иелену жөніндегі қатынастардың шарттарын білдіреді;	О. Нақты құқық

Ұсынылатын әдебиеттер

1. Ә.Әубәкіров, Б.Б.Байжұмаев, Ф.Н. Жақыпова, Т.П.Табеев. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы. Қазақ университеті. 1999.

2. Әкімбеков С., Баймухаметова А., Жанайдаров У. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы. 2001.

3. Экономикалық теория. Оқулық. Алматы. Қазақ университеті. 2002.

4. Қашықов Ш., Нұрғалиев Ө. Экономикалық негіздері. Қарағанды. Оқулық.

5. Шеденов Ө.Қ., Байжомартов У.С., Жунісов Б.А., Комягин Б.И. Жалпы экономикалық теория. Оқулық. Алматы-Ақтөбе.2002.

6. С.С.Мәуленова, С.Қ.Бекмолдин, Е.Қ.Құдайбергенов Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы, Экономика, 2004.

СДЖ арналған тапсырмалар

1. Иелік құқығын қалай сипаттауға болады?

А) заттың пайдалы қасиеттерін алып шығару құқығы

В) заттың тағдырын шешу құқығы

С) игілікті мұрагерлікке қалдыру құқығы

Д) игілікті төтенше бақылау құқығы

Е) заттың пайдалану мүмкіншілігін анықтау құқығы

2. Меншікті жекешелендіру-бұл:

А) жалға беру

В) сату

С) сатып алу

Д) меншікті мемлекет қарамағынан алу процесі мен оны жеке және заңды тұлғалардың жеке меншігіне беру

Е) Аукцион

3. Шектеулі адам саны бар, жабық типтегі бірлестік бөлшектік меншігі негізінде ортақ іс жасайтын және басқаруға үлесіне қарамай араласатындар:

А) серіктестік

В) кооперативтік кәсіпшілік

С) концерн, корпорация

Д) акционерлік қоғам

Е) коллективті кәсіпшілік

4. Төмендегілердің қайсысы меншік субъектісіне жатпайды?

А)АТУ-дың ғимараты

В) “Сеймар” концерні

С) мемлекеттік сақтандыру қоғамы

Д) шаруа Тұрысбеков

Е) В.С.Черномырдин

5. Игіліктерді пайдалануды кім және қалай қамтамасыз ететінің шешу құқығы-бұл:

А) табысты алу құқығы

В) егемендік құқығы

С) басқару құқығы

Д) пайдалану құқығы

Е) иелік ету құқығы

6. Меншік дегеніміз не?

А) идеологиялық ұғым

В) құқықтық қатынас

С) әлеуметтік қатынас

Д) экономикалық қатынастардың әлеуметтік-құқықтық бейнесі

Е) әлеуметтік-құқықтық қатынас

7. Жеке меншік неге жол ашады:

А) еркін кәсіпкерлікке

В) қолмен істейтін еңбекке

С) ұжымдық еңбекке

Д) өз мақсатына және өз еңбегіне

Е) жалдамалы еңбекке

8. “Меншіктен айыру” деген не?

А) бизнес мәселесімен өзі шұғылданғысы келмейді

В) бұл адамды табиғат өнімдерінен айыру

С) кәсіпорынды басқара алмау

Д) қарызды төлеу мақсатында меншігінен айыру

Е) бұл адамның өмір сүру игіліктері мен ресурстарды өзінің тіршілік ету мүмкіншілігіне айналдыра алмауы.

9. Егер белгілі бір мүлік арендаға алынған болса, онда арендатор:

А) Потенциалды меншік иесі

В) Сол мүліктің бағалығын пайдалана алады /сата алады немесе сыйлай алады/

С) Мүліктер иесіз

Д) Толық меншік иесі

Е) Мүліктің тұтыну құнының иесі

10. Игіліктрді тұтыну, өзгерту, шеттету және жою құқығы – бұл:

А) егемендік құқығы

В) табысты алу құқығы

С) иелік ету құқығы

Д) басқару құқығы

Е) пайдалану құқығы

11. Меншіктің түрлерін атаңдар:

А) акционерлік, шетелдік, біріккен

В) жеке, мемлекеттік, капиталистік

С) кәсіпорындық, муниципалдық

Д) социалистік, капиталистік

Е) жеке, ұжымдық, қоғамдық

12. Меншік құқықтарының жүйелік ерекшелігі деген нені білдіреді?

А) көнгіш мінез-құлық

В) өндірістің шығындары

С) меншік құқықтарының нақты айқындалмауы

Д) жеке тұлғаның барлық құқықтарын, меншік субъектісін және меншіктің объектісін айқындау

Е) ақпаратты іздеу

4-тақырып.Экономикалық жүйе түрлері, олардың даму заңдылықтары.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары.

1. Экономикалық жүйенің түрлері.

2. Экономикалық жүйелердің дамуының критерийлары.

3. Формациялық тұрғы.

4. Өркениетті тұрғы.

Талқылайтын сұрақтары

1. Экономикалық құбылыстарды зерттеуге жүйелі көзқарас нені көрсетеді?

2. Жүйе дегеніміз не?

3. Сыртқы ортамен өзара іс-қимылдағы сипат бойынша жүйе қандай түрлерге бөлінеді?

4. Күрделі жүйенің ерекше белгілері қандай?

5. Экономикалық жүйе дегеніміз не?

6. Экономикалық жүйені қандай үш блок құрайды?

7. Экономикалық жүйенің негізгі түрлері қандай?

8. Экономикалық жүйе немен ерекшеленеді?

9. Экономикалық жүйе қандай мәселелерді шешеді?

Ұсынылатын әдебиеттер

1. Ә.Әубәкіров, Б.Б.Байжұмаев, Ф.Н. Жақыпова, Т.П.Табеев. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы. Қазақ университеті. 1999.

7. Әкімбеков С., Баймухаметова А., Жанайдаров У. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы. 2001.

8. Экономикалық теория. Оқулық. Алматы. Қазақ университеті. 2002.

9. Қашықов Ш., Нұрғалиев Ө. Экономикалық негіздері. Қарағанды. Оқулық.

10. Шеденов Ө.Қ., Байжомартов У.С., Жунісов Б.А., Комягин Б.И. Жалпы экономикалық теория. Оқулық. Алматы-Ақтөбе.2002.

11. С.С.Мәуленова, С.Қ.Бекмолдин, Е.Қ.Құдайбергенов Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы, Экономика, 2004.

СДЖ арналған тапсырмалар

1. Экономиканың орталықтандырылған жоспарлауын не сипаттайды?

А) нарықтық реттеушінің іс-әрекеті;

В) меншік нысанының көптүрлілігі;

С) еркін бәсекелестік;

Д) ресурстарды және капитал салу жоспарлы бөлу;

Е) капиталдың еркін құйылуы.

2. Экономикалық мәселелер кейде нарықпен, кейде мемлекетпен жекелей шешілген кезде, онда экономика:

А) нарыктық;

В) аралас;

С) дәстүрлі;

Д) әміршіл;

Е) кезеңдік.

3. Дәстүрлі экономикалық жүйе үшін не сипатты?
А) кеңейтілген қайта өндіру;

В) өндіріс күшінің дамуының төмен деңгейі;

С) дәстүр мен салтты есепке алып, өндірістік қатынастарды реттеу;

Д) табиғи шаруашылық пен меншіктің ұжымдык нысанының басым болуы;

Е) қарапайым кооперация.

4.Экономикалық жүйе келесі іргелі мәселелерді шешеді:
А) қашан, қайда, кім;

В) қалай, неге, кім үшін;

С) не, калай, кім үшін;

Д) кім, неге, не үшін;

Е) инфляцияның және жұмыссыздықтың қандай себептері бар?

5. «Экономикалық жүйе» түсінігінің дұрыс анықтамасын таңдаңдар: А) белгілі бір тұтастықты құрайтын, экономикалық элементтердің өзара байланысының жиынтығы;

В) бұл бір тұтас ретіндегі өндірістік қатынастардың нақты - тарихи нысаны; С) бұл материалдық жоне материалдық емес игілік пен қызметтерді өндірушілер арасында ерекше қалыппен тәртіпке салынған байланыс;

Д) бұл өндіріс тәсілі;

Е) бұл басқару тәсілі.

6. Экономикалық жүйе кездесетін, іргелі мәселе — бұл:
А) инвесгициялар;

В) сиректік;

С) өндіріс;

Д) тиімділік;

Е) бөлу.

7. Өндірістік қатынастар дегеніміз не?

А) өндіріс үдерісіндегі адамдар арасындағы қатынастар, бөлу, айырбас және тұтыну;

В) табиғи, материалдық, ақпараттық ресурстарды пайдалану бойынша қатынастар;

С) адамның табиғатқа қатынасы;

Д) әлеуметтік топтар арасындағы қатынастар;

Е) таптар арасындағы қатынастар.

8. Әлеуметтік-экономикалық түрлерге жоғарыда аталған қатынастардың қайсысы қатысты?

А) белу және еңбек кооперациясы;

В) ұйымдастыру нысаны мен экономиканы басқару;

С) адамның табиғатқа қатынасы;

Д) меншікке қатынасы;

Е) таптар арасындағы қатынас.

9. Аралас экономиканың моделі үлкен әлеуметтік бағытымен ерекшеленеді:

А) АҚШ;

В) Жапония;

С) Швеция; Д) КНДР;

Е) Эфиопия.

5-тақырып.Қоғамдық шаруашылық формалары. Тауарлы өндіріс. Ақша.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары.

1. Натуралды шаруашылық және оның эволюциясы.

2. Құн заңы.

Талқылайтын сұрақтар

1. Қоғамдық шаруашылықтың негізгі нысандары және үлгілері

2. Натуралды шаруашылық, оның белгілері мен ерекшеліктері

3. Тауарлы шаруашылық: туындау себептері мен жағдайлары, негізгі белгілері

4. Тауар, оның қасиеттері: құн және тұтыну құны

5. Құнның еңбек теориясы

6. Шекті пайдалылық теориясы

7. Құн нысанының дамуы және ақшаның пайда болуы

8. Ақша мәні. Ақшаның қызметтері

9. Ақша нысандарының эволюциясы: тауар-ақша, металл, қағаз, несиелік, “электрондық” ақшалар

Дата добавления: 2017-02-01