ШАШАҚ ҚАНАТТЫЛАР, НЕМЕСЕ ТРИПСІЛЕР ОТРЯДЫ - THYSANOPTERA

Ұзынша денелі (0,5-2 мм) өтс үсак насекомдар. Мұртшалары жіп тэрізді, 6-9 бунақтан түрады. Ауыз аппараты шаншып сорғыш, конус 60

тәрізді, 3 шаншығыш тікенекпен жабдықталған. Қанаттары 2 жұп, енсіз 2-3 бойлық жүйкелері бар, шеттерінде өте жіңішке ұзын ша- шақтары болады. Аяқтарының табан бөлімі 1-2 бунақтан түрады да бүршік тәрізді сорғыштармен бітсді. Күрделенген шала метаморфоз жолымен (гиперморфоз) дамиды. Осыған байланысты канат бастама- лары бар соңғы жастағы личинкалары (нимфалар) қорсктснбейді және бір жерде козғалмай отырады.

Трипсілердің көпшілігі фитофагтар, жыртқыш түрлері де бар. Бұл отряд жұмыртка қынаптылы (Tenebrantia) және түтікқүйрыктылар (Tubulifera) деп аталатын 2 отряд тармағына бөлінеді. Жұмыртка кынаптылы трипсілердің үрғашыларында жаксы жетілген жұмыртка қынабы болады және жұмырткаларын өсімдік тканінің тілінген жсріне салады. Зиянкестердің осы отряд тармағына темскі (Thrips tabaci Lind.), зығыр (Т. linarius Uz.) бұршак (Kakothrips robuslus Uz) трипсілері және баскалары, ал жырткыш трипсілерден кснс жегіш (Scotothrr 3s acarifagus Iak.), жолақ трипсі (Aeolothrips fasciatus L.) жатады . '

Толық түрленіп дамитын насекомдар — Holometabola

Бұл топка жататын насекомдардың даму циклі жүм.ыртка, личин­ка, қуыршақ жэне ересек насеком (имаго) фазаларынан өтеді. Кейде толык метаморфоздың күрделенген түрі (гипермстаморфоз) кездсседі. Насекомның канаты личинка кезіндё тері астында жасырын дамиды да, тек куыршак фазасында ғана айқын көрінеді.

Насекомдардың бұл тобына катты канаттылар, тор канаттылар, кабыршак канаттылар, жарғак канаттылар, кос канаттылар отрядта- ры жатады.

Дата добавления: 2023-10-03