Дебиеттер. Отстаивание применяют для осаждения из сточных вод грубодисперсных примесей и выделения всплывающих примесей

Отстаивание применяют для осаждения из сточных вод грубодисперсных примесей и выделения всплывающих примесей. Песколовки, отстойники, осветлители – аппараты для осаждения грубодисперсных примесей.

Механическая очистка сточных вод. Устройства (оборудование) для механической очистки сточных вод. Удаление крупных примесей, взвешенных частиц, грубодисперсных примесей.

Промышленные сточные воды часто содержат загрязнения, которые образуют гетерогенные системы с различной степенью дисперсности загрязняющих веществ – взвеси, частицы дисперсной фазы которых образованы нерастворимыми в воде твердыми веществами. Для удаления таких частиц из воды используют процессы процеживания, отстаивания, фильтрования, которые составляют сущность методов механической очистки промышленных сточных вод. Механическую очистку как самостоятельный метод применяют в тех случаях, когда получаемую очищенную воду можно использовать в производстве или спускать в природные водоемы. Во всех других случаях механическая очистка служит предварительной стадией перед другими видами очистки сточных вод.

Процессы и устройства механической

очистки сточных вод

процессы	решаемая задача	устройства (оборудование)
Процеживание	Удаление крупных примесей   Удаления взвешенных частиц	- решетки (неподвижные и подвижные; совмещенные с дробилками), - сита (барабанные, дисковые)
Отстаивание	Осаждение грубодисперсных примесей   Выделение всплывающих примесей	-песколовки, -отстойники (периодического и непрерывного действия), -осветлители,   -нефтеловушки, -жироловушки
Фильтрование	Выделение тонкодиспергированных твердых или жидких веществ	-фильтры с зернистым слоем, -микрофильтры, -магнитные фильтры
Удаление взвешенных частиц под действием центробежных сил	Выделение тонкодиспергированных твердых или жидких веществ	-гидроциклоны (напорные и открытые) - центрифуги

Процеживание представляет собой процесс пропускания загрязненной сточной воды через решетки и сита с целью улавливания крупных примесей. Неподвижная решетка выполняется в виде металлической рамы, внутри которой устанавливается ряд параллельных стержней. Решетку ставят на пути движения сточных вод под углом 60 – 75^О. Вода со скоростью 0,8 – 1,0 м/с проходит между стержнями решетки, крупные загрязнения задерживаются на решетке и затем снимаются специальными механическими устройствами. Полученные твердые отходы подлежат дальнейшей переработке. Один из способов их утилизации - обезвоживание на механическом прессе с последующим сжиганием с примесью дешевого топлива.

Для удаления взвешенных частиц с размерами порядка 0,5 – 1 мм применяют сита (барабанные и дисковые). Частицы задерживаются на поверхности сита, затем смываются с нее водой и отводятся в специальный желоб.

Песколовки предназначены для выделения из сточных вод тяжелых минеральных примесей, главным образом песка, с крупностью частиц 0,2 – 0,25 мм. Их устанавливают перед отстойниками. Работа песколовок основана на использовании гравитационных сил. Рассчитываются песколовки таким образом, чтобы в них выпадали тяжелые минеральные частицы, но не выпадал легкий осадок органического происхождения. По характеру движения воды песколовки разделяются на горизонтальные – с круговым или прямолинейным движением воды, вертикальные – с движением воды снизу вверх и песколовки с винтовым движением воды. Конструкцию песколовок выбирают в зависимости от количества сточных вод, концентрации загрязнений. Наиболее часто используют горизонтальные песколовки. Они представляют собой лоток, состоящий из одной или нескольких секций шириной от 0,8 до 8 м, глубиной до 1,2м. Длина (в метрах) проточной части песколовки равна:

(13)

где - скорость потока при максимальном расходе сточных вод (не более 0,3 м/с),

- глубина проточной части песколовки, м,

- средняя скорость осаждения частиц песка заданной крупности, которые должны быть выделены в песколовке, м/с.

Определяемая по формуле (13) длина песколовки является рабочей. Для создания равномерных скоростей в песколовке вход в нее выполняют в виде плавного расширения, а выход – в виде плавного сужения. Глубина слоя осадка в песколовке зависит от количества выпадающего песка и от времени между очистками (не более двух дней во избежание загнивания осадка).

Отстойники представляют собой сооружения, в которых из большого объема сточной воды осаждаются или всплывают грубодисперсные примеси. В зависимости от назначения отстойников в технологической схеме очистной станции они делятся на первичные и вторичные. Первичными называют отстойники перед сооружениями для биохимической очистки сточных вод, вторичными - отстойники, используемые для осветления сточных вод, прошедших биохимическую очистку. По режиму работы различают отстойники периодического действия и отстойники непрерывного действия. По направлению движения основного потока воды различают отстойники горизонтальные, вертикальные, радиальные. В промышленности применяют различные конструкции отстойников.

Горизонтальные отстойники представляют собой прямоугольные резервуары, имеющие два или более одновременно работающих отделения.

Схема горизонтального отстойника.

Вода движется от одной стороны отстойника к другой стороне. Глубина отстойника 1,5 – 4м, длина в 8-12 раз больше глубины, ширина коридора 3-6 м. Поперечный лоток предназначен для обеспечения равномерного распределения сточной воды в отстойнике. Эффективность отстаивания достигает 60%. Получаемый в отстойнике осадок необходимо удалять и обезвреживать. При залеживании осадка в отстойниках в течение длительного периода он загнивает с выделением газов и всплывает.

Вертикальный отстойник представляет собой цилиндрический (или квадратный в плане) резервуар с коническим днищем. Сточная вода подводится по трубе вниз отстойника и движется затем снизу вверх. Осаждение проходит в восходящем потоке жидкости, скорость которого составляет 0,5-0,6 м/с. Высота зоны осаждения 4-5 м.

Сточная вода

Очищенная вода

шлам

Схема вертикального отстойника.

Осветлители применяются для очистки природных вод и для предварительного осветления сточных вод некоторых производств. Используют осветлители со взвешенным слоем осадка, через который пропускается вода, предварительно обработанная коагулянтом. Воду с коагулянтом подают в нижнюю часть осветлителя. Агрегаты коагулянта в виде рыхлых хлопьев захватывают частицы взвеси и поднимаются восходящим током воды на некоторую высоту, образуется слой взвешенного осадка, через который фильтруется вода. Осадок удаляется в осадкоуплотнитель, а осветленная вода поступает на дальнейшую очистку. Конструкции осветлителей весьма разнообразны.

Нефтеловушки и жироловушки. Для выделения из сточных вод всплывающих примесей - нефти, масел, жиров в промышленности используют нефтеловушки и жироловушки. По сути эти приспособления являются также отстойниками, но примеси здесь концентрируются на поверхности водного зеркала, собираются и удаляются из верхней части такого отстойника.

Нефтеловушки применяют для очистки сточных вод, содержащих грубодиспергированные нефть и нефтепродукты при концентрации более 100 мг/л. Нефтеловушки представляют собой прямоугольные вытянутые в длину резервуары, в которых происходит разделение нефти и воды за счет разницы в их плотностях. Остаточное содержание нефтепродуктов в сточной воде 100 мг/л. Для улавливания жиров применяют жироловушки, имеющие конструкцию, по основным элементам подобную конструкции нефтеловушек.

Фильтрование применяют для выделения из сточных вод тонкодиспергированных твердых или жидких веществ. Основной конструкционный элемент очистных установок – фильтр, представляющий собой пористую перегородку, проницаемую для воды, но задерживающую частицы дисперсной фазы. В качестве фильтров используют металлические перфорированные листы и сетки из коррозионно стойкой стали или других металлов и сплавов, ткани, керамику. Роль пористой перегородки (фильтра) может выполнять слой зернистого материала – песка, гравия, кокса и др. Материал фильтра должен быть устойчив к воздействию очищаемой воды, термически стоек, механически прочен.

Фильтр с зернистым слоем представляет собой резервуар с дренажным устройством, на котором расположен зернистый слой, через который пропускается очищаемая сточная вода. Загрязнения задерживаются фильтрующим слоем. По конструкции фильтры с зернистым слоем могут быть медленные и скоростные (однослойные и многослойные), открытые и закрытые. Скоростные многослойные фильтры характеризуются большей производительностью и степенью очистки сточных вод. Промывка фильтра проводится чистой водой при подаче ее снизу вверх.

Сточная вода

коагулянт

очищенная вода

Схема очистки сточной воды в скоростном

фильтре

Микрофильтрыпредставляют собой слой сеток с отверстиями диаметра 40 – 70 мкм. Применяют для очистки сточных вод от волокнистых материалов.В магнитных фильтрах роль фильтрующей перегородки выполняется магнитом, который позволяет удалять из сточных вод ферромагнитные частицы размером 0,5 – 5 мкм.

Негізгі:

1. Флетчер Р., Флетчер С., Вагнер Э. Клиническая эпидемиология. Основы доказательной медицины: Пер. с англ./Под общ.ред. С.Е.Бащинского, С.Ю.Варшавского. – М.:Медиа Сфера, 1998. – 352 с. (Электронді түрде)

2. Власов В.В. Эпидемиология. Москва, 2004.

3. Т. Гринхальк. Основы доказательной медицины. Пер. с англ. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2004. – 240 с.

4. Умарова С.У., Енсегенова З.Ж. Дәлелді медицина клиникалық тәжірибеде - Алматы, 2009. – стр. 47 (Электронді түрде)

Қосымша:

1. Г.Гайятт, Д.Ренни. Принципы клинической практики, основанной на доказанном. – Медиа сфера, Москва, 2003 – 382 с.

2. Власов В.В. Введение в доказательную медицину. М.: Медиа Сфера, 2001. – 392 с.

3. Моисеев В.С. Внутренние болезни с основами доказательной медицины и клинической фармакологии. М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008.

4. Общая эпидемиология с основами доказательной медицины. Под ред. В. Покровского. М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008.

5. Доказательная медицина. Ежегодный справочник. Москва, 2003.

6. Бақылау сұрақтар (кері байланыс)

1. Дәлелді медицина,түсінік
2. ДМ негізгі мақсаты, тапсырмасы
3. Клиникалық эпидемиология түсінігі
4. Клиникалық эпидемиология мақсаты, тапсырмасы
5. Клиникалық эпидемиологияның негізгі қағидалары
6. Клиникалық эпидемиологияның қағидаларын тәжірибеде қолдану

Тақырып № 2. Дәлелді медицинаның терминологиясы мен нұсқаулығы. ДМ зерттеу әдістері.

Мақсаты - студенттерді ДМ терминологиясы мен зерттеу әдістерімен таныстыру.

Дәріс тезисі

Терминологияны қабылдау барысында қажет:

1. Аталған технология ғылыми зерттеулерде талданғандығын анықтау:

1.1 Шешім қабылдамас бұрын нақты сұраққа нақты жауап алу;

1.2 Іздеу шеңберін кеңейту

2. Нәтиженің нақтылығы мен қолдау аясы және шектеуліктерін,қателіктерін қайта талдау.

3. Алынған нәтижелерлі реттеу және жүйелеу.

4. Тәжірибеде қолдану аясын анықтау.

5. Мақсатқа бағытталған осы нұсқаның потенциалды және оған қарама қарсы нұсқаларын іріктеп алу.

Қандайда болмасын көмектік іс-әрекеттің (емдік, диагностикалық және т.б.) клиникалық тиімділік дәлелдігі басым деңгейде клиникалық сынақтардың немесе зерттеулердің ұйымдастырылуына, әдісіне және тағы осы зерттеулерден алынған мәліметтерді сараптауда қолданылатын тәсілдердің сәйкестігіне байланысты. Кәзіргі уақыттағы медицина науқасқа көрсетілетін емдік шаралар болсын немесе басқада іс-әрекеттердің тиімділігі мен қатерсіздігі туралы мәліметтердің сарапталуына қатаң талап қояды. Қандайда болмасын көмек шараларға жүргізілген клиникалық сынақтардың нәтижесін қалай бағалауға болады? Дәлелді медицинаның маңызды қыры – бұл клиникалық сынақтардан алынған мәліметтердің нақтылық деңгейін анықтау, яғни жүелік шолулардың негізін құрайтын қорытындылардың дәйектемелігі.

Клиникалық эпидемиологияның басты қағидасы - бұл әр клиникалық тексеріс дәлелденген ғылыми ақиқатқа негізделуі қажет, яғни дәйектемелерге негізделген медицина. Дәйектемелі медицина қағидаларына сәйкес дертті анықтауда, емдеуде және алдын-алуда теқ қана тиімділігі дұрыс ұйымдастырылған объективті, салыстырмалы зерттеулер мен дәлелденген тәсілдер қолданылуы қажет.

Клиникалық сынақтар (зерттеулер), анықтамасы, жіктеуі

Клиникалық сынақ – науқастарды негізгі (сынақ жүргізілетін) немесе бақылау (салыстыру) топтарға еңгізіп медициналық іс-әрекеттер мен клиникалық ақырының арасындағы себепті мен нәтижелік байланысын анықтауға арналған келешек бағытта (проспективті) жүргізілетін қандайда болмасын тексеріс (медициналық журналдар редакторларының халықаралық ұйымының анықтамасы). Бұл жаңа теориялық ілім нақтылығын тексеретін клиникалық сынақтардың (КС) ең ақырғы бөлігі.

КС дизайны – клиникада жүргізілетін ғылыми зерттеулердің тәсілі (әдісі), яғни оның ұйымдастырылуы немесе құрылымы.

Дизайн түсінігі ағылшыннан аударғанда - (design) жоспар, жоба, проект, сызба, құрылымы деген мағына береді.

КС дизайн түрі – бұл жіктелген белгілер жинағы, олар:

1) нақты клиникалық жағдайлар;

2) зерттеу әдістері

3) нәтижелерді өңдейтін статистикалық (сандық) әдістер.

Зерттеулердің дизайны бойынша жіктелуі

1. Обсервациялық зерттеулер (бақылау)- бұл зерттеуде бір немесе одан көп науқастар тобы белгілі бір сипаты бойынша бақылауда болады, ал зерттеуші мәліметтерді жағдайлардың тәбиғи үрдісінде, белсенді араласпай жәй бақылау арқылы жинайды;
2. Экспериментальдық зерттеулер – жасалған іс-әрекеттің (препарат, процедуру, ем) нәтижесі бағаланады; бір, екі немесе одан көп топтар қатысады. Жасалатын іс-әрекет бақыланады.

Көрнеқіліқ материал

1 сурет. Ғылыми клиникалық зерттеулердің жіктеуі

Клиникалық зерттеулер 2 үлкен топқа бөлінеді:

1.Обсервациялық 2.Экспериментальдық

↓ ↓ ↓

Сипаттау Аналитикалық (сараптау) Клиникалық сынақтар

↓ ↓

-жағдай туралы -болған жағдай –бақылау тобы

мәлімет Когорттық

Айта кету керек, обсервациялық зерттеуде және клиникалық сынақта олардаң көлемді топка жататын клиникалық зерттеулердің бөлігі болып келеді.

КС жоспарлануы және ұйымдастырылуы мен құрылымы бірнеше жағдайларға байланысты; олардың ішіндегі ең негізгілері: осыған дейінгі алынған мәліметтер деңгейі, зерттелетін клиникалық нәтиже (ақыры) және клиникалық сұрақтың түрі.

Қандай тексерістердің қорытындылары пайдалануға алынады және ол тексерістерге қандай талап қойылады?

Медициналық тексерістерге қойылатын ең басты талаптар:

• Дұрыс ұйымдастырылған тексерістер (дизайн) және математикалық санаққа негізделген рандомизация (іріктеу).
• Тексерістерге еңгізілетін мен еңгізілмейтін көрсеткіштер көлемі нақты анықталады және сақталады.
• Дерттің емнен кейінгі және ем жасалмағандағы ақыры (көрсеткіштері) дұрыс анықталған (белгіленген).
• Зерттеудің өткізілетін орны
• Зерттеудің ұзақтылығы
• Алынған мағлүматтардың статистикалық өңделуінде санау әдістері ретімен қолданған.

Классикалық ғылыми зерттеулердің жалпы қағидалары. Клиникалық сынақтар

Бақылаулы

- Препаратты немесе іс-әрекеттерді (процедураларды) басқа препараттармен немесе іс-әрекеттермен (процедуралармен) салыстыру

- Кеңінен таралған, емдеу үрдісіндегі айырмашылықты анықтау мүмкіншілігі мол

Бақылаулы емес

- - Іс-әрекеттерді (процедураларды) немесе препараттарды қолдану тәжірибесі, бірақ басқа ем түрімен салыстырмай

- -Аз қолданылады, нақтылығы төмен

- -Іс-әрекеттерді (процедуралары) салыстыру мүмкіншілігі препараттарға қарағанда жоғары

2 сурет. Зерттеу үрдісі және дәйектемелі медицина

Клиникалық сұрақ® Дәйк-сі® Сынды бағалау ® Тәжірибеде қолдану

↑ ↑

­

½

Зерттеу үрдісі Нәтиже

- - - - - - - - - - - ® ­

­¬ - - - - - - - - -- Биостатистика

↑

↓ ↑

Эпидемиология - - - - - - ®Клиникалық зерттеулер

Әсер® Қауып® Дерт

3 сурет. Науқасқа көмек көрсетуде дәрігер шешетін клиникалық сұрақтар түрлері

Қалыптыдан ауытқу Сау немесе ауру?

Диагнозы Қаншалықты нақты диагноз?

Жиілігі Осы дерт қаншалықты жиі кездеседі?

Қаупы Осы дерттің жиі дамуы қандай қатерлі жағдайға байланысты?

Болжау Осы дерттің ақыры қандай?

Емдеу Емнен кейін дерт ағымы қалай өзгереді?

Алдын-алу Сау адамдарда осы дерттің алдын-алуға шаралары бар ма? Осы дертті ерте анықтап ем жүргізілсе ағымы жақсара ма?

Себебі Осы дерттің дамуына қандай жағдайлар әсер етеді?

Құны Осы дерт емінің құны қанша?

Дата добавления: 2014-01-15