V лекция-тезис

ҒЫЛЫМИ ГИПОТЕЗА: АЛТАЙ ЖӘНЕ ҒҰН ДӘУІРЛЕРІ

Түркі тілдерінің дамуы мен қалыптасуының алғашқы кезеңдері.

Түркітану ғылымының Орал-Алтай дәуірі.

Алтаистика ғылымының қалыптасуы.

Алтай тілдер семьясының туыстығы туралы ғылыми дәйектемелер мен болжамдар.

Қазіргі түркі-монғол тілдеріндегі параллельдер туралы ғылыми дәйектемелер

Түркі халықтарының, олардың тілдерінің тарихын зерттеген М.А. Кастрен, В.В. Бартольд, В.В. Радлов, П.М. Мелиоранский, С.Е. Малов, Б.А. Владимирцов, Г.Й. Рамстедт, В.Л. Котвич, К. Гренбек, А. Жафаруғлы, Н.А. Баскаков, т.б. ғалымдардың түркілердің ру-тайпа болып даму тарихын алты кезеңге бөліп қарастыруы.

Біздің дәуірімізден бұрынғы көне заманда түркі тұқымдары моңғол, тұңғыс-манчжұр, жапон, корей халықтарымен бірлікте болғандығы жайындағы тұжырымдар.

Алтай дәуіріндегі тілді шартты түрде «Алтай тілі» деп аталуы.

Түркологияда Алтай дәуірі «алтай тілдері» теориясының қалыптасуы. Қалыптастырушы неміс ғалымдары В. Шотт, М.А. Кастрен, Ф.Ю.фон Страленберг.

«Алтай тілдері», «Орал-алтай тілдері» атауларының теориялық негізі. Е.Д. Поливанов, Г.Й. Рамстедт және т.б.

Алтай теориясын жақтаушылар айқындаған тілдер арасындағы ұқсастықтар. Аталған теорияға қарсы пікірлер. Н.А. Баскаков, А.Н. Кононов. Баскаков Н.А. Введение в изучение тюркских языков. М., 1969. (Кононов А.Н. Тюркская филология в СССР 1917-1969.– М., 1968).

Ғылымдағы гипотеза термині.

«Алтаистика» ғылымы.

«Орал-Алтай тілдерінің төркіндестігі» туралы алғашқы болжамдар, пікір-ұсыныстар Ф.Ю.фон Страленберг, В. Шотт, Ф.Е. Вилеман, О.фон Бетлингк, Г. Винклер, М.А. Кастрен, Ю. Немет, В. Банг, И. Грунцел, А. Вамбери т.б.

Алтай тіл білімінің ең негізгі мәселесі «Алтайлық тек тіл теориясын» жақтаушы, көрнекті алтайтанушылар Г.Й. Рамстедт, Е.Д. Поливанов, Н.Н. Поппе, Б.Я.Владимирцов, В.И. Цинциус, О.П. Суник, Л.Г. Герцемберг, Н.А. Сыромятников, Н.А. Баскаков, Б. Базылхан, Ш. Хаттори, Ш. Озава, Э.Г. Азербаев, С.А. Старостин, Г. Мижиддорж, Т. Томортогоо, М. Базаррагиаа және т.б.

Алтай теориясын жоққа шығарушы В.Л. Котвич, Дж. Клоусон, Г. Дерфер, Л. Лигети, А.М. Щербак, Д. Шинор, И. Бенцинг, Г.Д. Санжеев т. б.

Қазақ ғалымы проф. Б. Базылхан ұсынған араб тіл біліміндегі жаңа теориялық тұжырымдары.

Ғұн тайпалары (б.з.д. III ғ. б.з. V ғ.) туралы ғылыми мәліметтер.

Ғұн тайпаларының қоғамдық құрылысы, мәдениеті мен өнері.

Ғұн тайпаларының тілі және жазуы

Гун, скиф, сақ атауларына байланысты тарихи дереккөздер.

Қазіргі түркі халықтарының түпкі төркіні – ғұндар.

Ғұн мемлекеті тарихын зерттеуші ғалым Л.Н. Гумилевтің ғылыми тұжырымдары.

Ғұн империясы уақытындағы Батыс ғұн және Шығыс ғұн.

Н.А. Баскаковтың Тюркские языки атты еңбегіндегі ғұн дәуіріндегі тайпалар тілдерінің бір-бірінен фонетикалық және грамматикалық өзгешеліктері.

«Гуй фаң», «гун руң», «хун ю», «шиан ю», «шиұң ну» атаулары жайлы тарихи дереккөздер.

Ғұн дәуірінің ескерткіштері.

Дата добавления: 2014-01-15