Вариировать несов. , см. Варьировать. 3 страница

АТТАШЕ ж нескл. атташе (посольствода са кардин, мес. дяведин крарин специалист тир къуллугъчи).

АТТЕСТАТ аттестат (1. школа куьтягьунин, къуллугъ авунин ва кхьтин маса крарин гьакъиндай шагьадатнама, документ. 2. жинсинин гьайван асул атай чка къалурнавай документ). ♦ аттестат зрелости юкьван школа куьтягьунин гьакъиндай аттестат.

АТТЕСТАЦИОННЫЙ аттестациядин.

АТТЕСТАЦИЯ 1. см. аттестовать. 2. аттестация (са касдин къуллугъдин, кIвалахдин гьакъиндай къимет эцигзавай чар, рекомендация.

АТТЕСТОВАТЬ сов. и несов. аттестация гун, къимет гун; къимет эцигун; гьихьтиндн ятIа лугьун (са кас, адан кIвалах).

АТТРАКЦИОН аттракцион (циркина ва я эстрадада къугъунин са интересни тир номер).

АТУ межд. гьунтI, яхъ! (кицIиз).

АУ межд. гье-гьей! гьей!

АУДИЕНЦИЯ аудиенция (еке дережада авай са касди официальный суьгьбет ийиз кьабулун).

АУДИТОРИЯ аудитория (1. лекция, доклад ва ихьтин мсб кIелдай чка. 2. лекциядихъ, докладдихъ яб акалдайбур).

АУКАТЬ несов. гье-гьей лагьана гьараюн, къив гун.

АУКАТЬСЯ несов. гье-гьей лугьуз сада-садаз гьараюн, къив гун.

АУКНУТЬ однокр. гье-гьей лагьана гьараюн (садра).

АУКНУТЬСЯ однокр. гьай лугьун (къивдиз, эверуниз жаваб яз).

АУКЦИОН аукцион, торг (тулкI).

АУЛ хуьр (Кавказда).

АФЕРА афера (келек, кьазанжи патал ийидай шаклу къалпвал авай илишверишдин ва я гьахьтин маса крар).

АФЕРИСТ аферист (аферадал машгъул кас), алдатмишдайди.

АФИША афиша (спектаклдин, лекциядин, концертдин ва мсб гьакъиндай малумарзавай, цларал ва масанрал алкIурнавай чар).

АФИШИРОВАТЬ несов. халкьдиз машгьур авун, малумрун, къалурун.

АФОРИЗМ афоризм (дерин мана квай са метлеб лап куьрелди лугьузвай са шумуд гаф).

АФОРИСТИЧЕСКИЙ, АФОРИСТИЧНЫЙ афоризм хьтин, афоризмдин тегьердин, афоризм тир.

АФФЕКТ аффект (1. туьнтвал. 2. вичи ийизвай кардикай вичиз хабар авачир гьалдиз къведайвал вахтуналди нервийрин чIурувал, туьнтвал).

АХ! межд. агь! пагь!

АХАТЬ несов. разг. 1. агь чIугун, агь-вай авун. 2. пагь алахьун, пагь акъатун.

АХИЛЛЕСОВА ПЯТА см. пята.

АХИНЕЯ мн. нет, разг. манасуз, буш гаф.

АХНУТЬ разг. 1. агь акъатун; пагь акъатун. 2. ягъун. 3. гугрумна аватун; хкадрун, фин; гугрумна акъатун (мес. туп, садлагьана гумм-авуна).

АЦЕТИЛЕН мн. нет, хим. ацетилен (цIай кьадай рангсуз газ).

АЭРОБОМБА см. авиабомба.

АЭРОДИНАМИКА мн. нет аэродинамика (жисимар -телояр, мес. самолёт ва мсб юзадайла, фидай гьавади ийидай аксивилин гьакъиндай илим).

АЭРОДРОМ аэродром (самолётар ва гьахьтин мсб цавуз экъечIун, эвичIун ва акъвазун патал раснавай майдан).

АЭРОКЛУБ аэроклуб (авиациядин крарал машгъул тирбрун, цавай физ чирдайбрун клуб).

АЭРОЛИТ аэролит (цавай аватдай къван).

АЭРОЛОГИЯ мн. нет аэрология (ччилин атмосферадин виниз тир къатар ахтармишдай, чирдай илим).

АЭРОНАВТ аэронавт (цавай фидай кас).

АЭРОНАВТИКА мн. нет аэронавтика (цавай финин илим ва ycтIapвал).

АЭРОПЛАН аэроплан, самолёт.

АЭРОПОРТ аэропорт (кьилдин махсус дараматар авай еке аэродром).

АЭРОПОЧТА аэропочта, гьавадин почта.

АЭРОСАНИ ед. нет аэросани (мотор аваз пропеллердин куьмекдалди фидай алерар).

АЭРОСЕВ аэропландин (самолётдин) куьмекдалди тум вигьин.

АЭРОСТАТ аэростат (гьавада-цава къекъведай, гьавадилай кьезил аппарат; гьавадин шар).

АЭРОСТАТИКА мн. нет аэростатика (гьавадин ва газдикай ибарат тир телойрин барабар заланвилерин гьакъиндай илим).

АЭРОФОТОСЪЕМКА самолётдин куьмекдалди цавай ччилин ччинин шикил къачун.

Б частица, см. бы; если б я знал нагагь заз чир хьанайтIа (чидайтIа).

БА! межд. вагь; пагь; ба! ты откуда? вагь, вун гьинай акъатна?

БАБА¹ разг. паб, дишегьли ♦ каменная баба къванцикай расай инсандин суьрет; снежная баба живедикай кьур инсандин кIалуб; бой-баба викIегь, кIубан паб; баба-яга кафтар къари (махарик квай).

БАБА² техн. куьрснавай зурба кIаш (руькуьнар, зурба хкар ва ихьтин маса кIарасар ччилиз ягъун патал ишлемишдай).

БАБА³ баба (гъери, тинидикай чрай фу).

БАБАХНУТЬ разг. ягъун. 2. гугрум авун акъатун (туп ва мсб).

БАБА-ЯГА кафтар къари (махарик квай пис ажугълу къари).

БАББИТ мн. нет баббит (подшипникра цун патал къеледикай, цурцукай ва мсб цIурурай лацу къаришугъ шей).

БАББИТОВЫЙ баббитдин.

БАБИЙ разг. папан; папарин. ♦ бабье лето разг. зулун эвелдай алахьай чими йикъар.

БАБКА¹ разг. 1. чIехи диде, баде. 2. мамачи паб (аял хадайла куьмек гудай паб).

БАБКА² 1. ашукь, киши; игра в бабки ашукь-ашукь (ашукьрив) къугъун. 2. гъвечIи кIавузар.

БАБОЧКА зоол. чепелукь.

БАБУШКА чIехи диде, баде.

БАГАЖ мн. нет 1. багаж (йуьк, шейэр, пассажирдив гвай ва я багаждиз вуганвай). 2. пер. багаж, чирвал.

БАГАЖНИК багажник, шейэрин чка (велосипеддал шейэр эцигун патал туькIуьрнавай ракь).

БАГАЖНЫЙ багаждин.

БАГОР багор, паядал алкIурнавай ракьун къармах.

БАГРЕЦ мн. нет 1. спец. туьнт яр, яру ранг. 2. уст. яру хара.

БАГРИТЬ несов. спец. къармахдалди, багордалди кьун.

БАГРИТЬ несов. яру авун, мичIи-яру тав акъудун.

БАГРОВЕТЬ несов. 1. туьнт яру хьун, мичIи-яру тав акъатун. 2. яру хьун (мес. хъиляй).

БАГРОВЫЙ туьнт яру.

БАГРЯНЕЦ туьнт яру ранг; ярувал.

БАГРЯНЫЙ см. багровый; багряное небо яру (яру хьанвай) цав

БАДЕЙКА 1. гъвечIи аскIан кIарас ведре; муда. 2. бади, кур.

БАДЬЯ аскIан кIарас ведре.

БАЗА 1. база, бине, диб. 2. база (1. дяведин алатрин запасар ва дяведин къуватриз къуллугъ ийизвай дараматар кIватIнавай чка. 2. складар, гьамбарханаяр. 3. тIебии мяденар, хаммалдин мяденар).

БАЗАЛЬТ мин. базальт (дагълух жинс, са къван).

БАЗАР базар.

БАЗАРНЫЙ базардин.

БАЗЕДОВА БОЛЕЗНЬ см. зоб 2-манада.

БАЗИРОВАТЬ несов. бинеламишун.

БАЗИРОВАТЬСЯ несов. 1. бинеламиш хьун. 2. бине кьун, база кьун, далу агалдун.

БАЗИС базис (бине, диб).

БАЙ бай, девлетлу (виликди Средни-Азияда девлетлу, эксплоататор).

БАЙ-БАЙ лай-лай, бай-бай, ксус; пора бай-бай ксудай вахт я (аялдив рахадайла).

БАЙДАРКА байдарка (спортдин кьезил лодка).

БАЙКА мн. нет, текст. байка (йисдин ва я памбагин яргъи чIичI авай хъуьтуьл финил хьтин яцIу парча).

БАЙКОВЫЙ байкадин.

БАК¹ бак (яд, бензин ва мсб. цадай еке къаб, къазан).

БАК² бак (гимидин вилик патан пай).

БАКАЛЕЙНЫЙ 1. бакъкъал; бакалейный товар бакъкъал мал. 2. бакъкъал малдин (туьквен).

БАКАЛЕЯ мн. нет бакъкъал мал

БАЛЛАСТ мн. нет 1. балласт (1. гими, самолёт ва мсб рекье герек тирвал дуьз акъвазун, дуьз агъуз хьун ва хкаж хьун таъмин ийидай ппар ва я залан затI, мес. къум авай шешелар. 2. ракьун рекьин шпалар мягькемрун патал арайриз вигьидай къум ва хирхемар). 2. пер. артухан ппар, герексуз залан ппар.

БАЛЛИСТИКА мн. нет. воен. баллистика (тупунай акъатай гуьлле цавай финин гьакъиндай илим).

БАЛЛОН баллон (1. гуьтIуь сив авай элкъвей шуьшедин къаб; туьнт кислота, газ ва мсб хуьдай элкъвей, гзафни-гзаф металлдикай авур къаб. 2. аэростатдин газ ахъа тийир винел патан перде).

БАЛЛОТИРОВАТЬ несов. 1. сесиналди хкягъун. 2. сес гун. 3. сесина эцигун.

БАЛЛОТИРОВАТЬСЯ несов. 1. жув (вич) сесина эцигун. 2. см. баллотировать.

БАЛЛОТИРОВКА сесина эцигун.

БАЛОВАННЫЙ эркиндиз хвейи, кстахдиз хвейи, кстах авунвай, харуз хвейи.

БАЛОВАТЬ несов. наздалди хуьн, эркиндиз хуьн; харуз хуьн; кефи хан тийиз хуьн; кстахдаказ вердишрун.

БАЛОВАТЬСЯ несов. 1. надинжвал авун, женжелвал авун. 2. кьуру лезет къачун, машгъулат патал ишлемишун (мес. пIапIpyc чIугун, са затI тIуьн).

БАЛОВЕНЬ м 1. надинж, женжел. 2. рикI алаз эркиндиз хуьзвай, кефи хан тийиз хуьзвайди; кстах, кстахдаказ хуьзвайди. ♦ баловень судьбы бахтуни эркинарнавайди, бахтавар.

БАЛОВНИК 1. надинж, женжел (гада). 2. эркиндиз, кефи хан тийиз хвенвайди; кстахдиз хвенвайди, кстах.

БАЛОВСТВО мн. нет 1. кефиниз кIандайвал авун, эркиндиз хуьнуьх, харуз хуьн. 2. надинжвал, женжелвал.

БАЛЫК балугъ (къизилдин жинсиникай кьел ягъай кьурай балугъ).

БАЛЬЗАМ 1. бальзам (эфирдин ягъар квай жимивал алай хъсан ни къведай смола). 2. мелгьям; дарман.

БАЛЬЗАМИРОВАТЬ несов. бальзамламишун (мейит ктIун тавун патал адак бальзам кужумрун, ам гьа жуьре лап гзаф йисара амукьдайвал авун).

БАЛЬНЕОЛОГ мед. бальнеолог (бальнеологиядин специалист).

БАЛЬНЕОЛОГИЯ мн. нет балнеология (мядендин минеральный ятар дарман патал ишлемишунин гьакъиндай илим).

БАЛЬНЫЙ балдин; бальное платье балдин (балда алукIдай) парталар.

БАЛЮСТРАДА балюстрада, суьрегьияр, гуьрчегдиз раснавай чах-чахар (айвандин).

БАЛЯСИНА чахчахрин бицIи дестек, суьрегьи.

БАЛЯСНИЧАТЬ несов. разг. буш ихтилатар, зарафатар ийиз вахт кечирмишун.

БАЛЯСЫ: точить балясы см. балясничать.

БАМБУК бамбук (чими тропикдин уьлквейра жедай къен буш, яцIу кIарас хьтин кIеви нацI).

БАМБУКОВЫЙ бамбукдин; 6aмбукдикай авур.

БАНАЛЬНЫЙ шит хьанвай фикир, гафар.

БАНАН банан (1. чими тропикдин уьлквейра жедай ттар. 2. гьа ттаран ширин емиш).

БАНАНОВЫЙ банандин; бананрин.

БАНДА банда (къачагърин ва гьахьтин масабрун десте).

БАНДАЖ бандаж (1. бедендин бязи чкаяр, мес. аватай руфун кьадай махсус бинт ва я чIулар. 2. паровоздин ва я вагондин чархунин шина).

БАНДЕРОЛЬ бандероль (1. почтуна аваз ракъурдай кьезил затIарал, мес. ктабрал арушдай чарчи зул. 2. гьакI туькIуьрна почтуна аваз ракъурзавай шей вич. 3. шейинин акциз ва я пошлина - налог пул ганвайди къалурун патал шейинал алкIурдай кагъаз).

БАНДИТ бандит (къачагъ; контреволюционный бандада иштарак ийизвай кас; яракь гъиле аваз халкьдиз зулумар ийидай залум).

БАНДИТИЗМ мн. нет бандитизм, бандитвал.

БАНДИТСКИЙ бандитрин; бандитвилин.

БАНДУРА бандура (украинрин гзаф симер алай музыкадин алат).

БАНДУРИСТ бандурист (бандура ядайди).

БАНК банк (1. еке капитал авай, пулар ахъайдай, кьабулдай ва пулунин маса операцияр ийидай кредитдин учреждение. 2. къумар къугъунин са жуьре; къугъвадай чарар пайзавайда эцигдай пул. ♦ метать банк паюн, банк эцигна чарар паюн).

БАНКА¹ банка (1. шуьшедин къаб. 2. ракьун къаб-кьвати. 3. далудал эцигдай гъвечIи цIиб хьтин шуьшедин банка).

БАНКА² скамейка (лодка гьалзавайбур ацукьдай).

БАНКА³ цин даяз чка (гьуьле); цин кIаник кьакьан чка, кьантIар.

БАНКАБРОШ банкаброш (памбагдикай гъалар авунин карда памбагдин чичIер мадни шуькIуь чичIериз ччара ийидай машин).

БАНКАБРОШНИЦА банкаброшница (банкаброкдал кIвалахзавай дишегьли).

БАНКЕТ банкет (еке дережада авай ксарин гьуьрметдай туькIуьрнавай официальный къунагълух).

БАНКИР банкир (банкдин иеси ва я шерик тир чIехи девлетлу).

БАНКНОТ банкнот (банкуни акъудай кагъаз пул).

БАНКОВСКИЙ банкунин.

БАНКОМЁТ банк эцигнавайди, банк гвайди (къумар къугъвадайла).

БАНКРОТ банкрот (1. вич кIватна, барбатI хьана, буржар вахкудай такьат амачир кас. 2. пер. вичин хиве эцигай везифа кьилиз акъудиз алакь тавур кас).

БАНКРОТИТЬСЯ несов. банкрот хьун.

БАНКРОТСТВО банкротвал.

БАННИК воен. тупунин луьле михьдай щётка.

БАHHЫЙ гьамамдин. ♦ пристал как банный лист разг. паркьул (зили, хьиз алат тийиз алкIана (яни гьавалат хьана).

БАНТ бант (гуьрчегдиз кутIуннавай лента, багъ).

БАНЩИК 1. гьамамчи. 2. гьамамдин къуллугъчи.

БАНЯ гьамам. ♦ кровавая баня ивидин гьамам, яни гзаф ивияр зкьичай ягъиз кьиникьар; задать баню разг. дяве авун, русвагь авун, пис айибар авун.

БАОБАБ баобаб (чими тропикдин гзаф зурба ва гзаф яцIу са ттар).

БАПТИЗМ мн. нет баптизм (виликди христианрин динда анжах акьул балугъ хьайила ва гуьгьуьллувилелди христианвал кьабулунин терефдар тир са мезгьеб).

БАПТИСТ баптист (баптизмдин терефдар).

БАР¹ бар (кIвачин кьилел хъваз ва закуска ийиз жедай буфет авай ресторан; гъвечIи ресторан).

БАР² физ. бар (атмосферадин илисунин, чуькьуьнин уьлчме, тек).

БАРАБАН 1. далдам. 2. тапанчидин патронар твадай туп. 3. барабан (1. тех. машинра ва механизмра къен буш цилиндр. 2. анат. юкьвал япун къен).

БАРАБАНИТЬ несов. 1. далдам ягъун; далдамар гатун (ягъун). 2. перен. далдамар гатазвай хьиз авун (гьакI кIевиз усалдиз са гьава ягъун, рахун, кIелун, марфади ван авун ва мсб).

БАРАБАНЩИК далдамчи.

БАРАК барак (1. вахтуналди яз тахтайрикай раснавай казарма. 2. азарханадин галукьдай азар квайбур ччара авун патахъай са кьилдин дарамат, кIвал).

БАРАН гьер.

БАРАНИЙ 1. хпен; гьерен. 2. хпен хъицикьдин. 3. лапагдин якIукай авур ♦ согнуть в бараний рог мум хьиз юмшагърун, еб хьиз тупIал арушун (яни муьтIуьгърун).

БАРАНИНА мн. нет лапагдин (гьерен ва я хпен) як.

БАРАНКА баранка (элкъвей уьнуьгдин формада къуьлуьн гъуьруькай чрай къукъал) уьнуьгдин формада къуьлуьн гъуьруькай чрай къукъал).

БАРАХЛО мн. нет, разг. 1. куьгьне шей, куьгьне ала-була, эски-уьскуь. 2. вижесуз шей, усал шей.

БАРАХТАТЬСЯ несов. разг. чабалмишун.

БАРАЧНЫЙ баракдин; баракрин.

БАРАШЕК 1. кIел. 2. кIелен хъицикь.

БАРАШКИ мн. 1. кIелер. 2. каф алай лепеяр (гьуьлел). 3. цифедин кIватIар.

БАРАШКОВЫЙ кIелен хъицикьдин.

БАРБАРИС мн. нет 1. мертин ттар. 2. мертер.

БАРБОС къанба (гьаятдин кицIин лакIаб).

БАРДА мн. нет барда (эрекь, пиво ва мсб авурла амукьдай экьи затI).

БАРЕЛЬЕФ барельеф (са затIунин ччинал, цлал экъис жедайвал раснавай нехиш ва я янавай шикил).

БАРЖА баржа (ппар чIугвадай гими).

БАРИЙ мн. нет, хим. барий (хъипи ранг алай кьезил металл).

БАРИН барин, агъа; сидеть барином агьа хьиз (са кIвалахни тийиз) ацукьун.

БАРИТОН баритон (1. итимдин басдинни тенордин арада авай ван. 2. гьахьтин ванцел манияр лугьудайди, гьахьтин ван авайди).

БАРКА барка (вацIал ппар чIугвадай гими).

БАРКАС баркас (1. гзаф кьусуйралди гьалдай чIехи лодка; гимийрин команда тухудай лодка. 2. портунин гъвечIи пардин гими).

БАРОГРАФ барограф (атмосферадин чуькьуьн вичи вичиз кхьидай барометр).

БАРОМЕТР барометр (атмосферадин чуькьуьн, илисун алцумдай прибор).

БАРОН барон (Европадин рагъакIидай патан уьлквейра дворяниндин титул, мес. хан, бег хьтин).

БАРОНЕССА баронесса (барондин титул авай дишегьли).

БАРРИКАДА баррикада (куьчейра дяве авун патал жуьреба-жуьре затIарикай раснавай сенгер).

БАРРИКАДИРОВАТЬ несов. баррикада расун, баррикададалди мягькемрун.

БАРС барс (кацерин жинсиникай тир пеленг хьтин еке вагьши-йиртижи гьайван).

БАРСКИЙ агъадин; агъайрин; по-барски агъа хьиз, агъадин тегьерда, агъавилелди.

БАРСОВЫЙ барсдин.

БАРСТВО мн. нет. 1. агъаяр, баринар. 2. агъа хьиз кIвалах тийиз хьун.

БАРСТВОВАТЬ несов. агьавал авун, ччарадан зегьметдалди кефина яшамиш хьун.

БАРСУК барсук (са гьайван).

БАРХАН бархан, къумадин кIунтI, къумадин тепе (гару гъана кIватIай).

БАРХАТ махпур (мехмер).

БАРХАТИСТЫЙ махпур хьтин хъуьтуьл.

БАРХАТНЫЙ 1. махпурдин, махпурдикай авур. 2. пер. махпур хьтин хъуьтуьл, юмшагъ.

БАРЩИНА мн. нет барщина, агъадин бигер, агъадиз кIвалах (виликди крепостной лежберди гьавайда ва мажбуран агъадиз ийидай кIвалах).

БАРЫНЯ ханум, бике, барыня.

БАРЫШ къазанжи; менфят.

БАРЫШНИК 1. алверчи. 2. балкIанрин даллал, балкIанрин алверчи.

БАРЫШНИЧАТЬ несов. куьлуь алверчивал авун.

БАРЫШНЯ 1. агъадин руш, бегдин руш, ханум. 2. баришна, руш, жегьил руш.

БАРЬЕР барьер (1. балкIанди чукурдай рекьел адав хкадриз тун патал эцигнавай аскIан цал, жугъун ва я маса затI. 2. пер. манийвал. 3. тапанчийриз, экъечIна дуэл -дяве ийизвайбрун арада мензил къалурдай цIар).

БАС бас (1. итимдин яцIу сес. 2. гьа сесинал лугьудай кас).

БАСИСТЫЙ яцIу сес авай; яцIу ванцин.

БАСИТЬ несов. разг. яцIу ванцелди рахун (ва я мани лугьун).

БАСКЕТБОЛ баскетбол (кьве десте хьана сада муькуь дестедин чилиниз туп вигьиз алахъдай къугъун).

БАСМАЧ басмач (Сред. Азияда контрреволюциядин гьерекатда иштирак авур бандит).

БАСМАЧЕСКИЙ басмачрин; басмачвилин.

БАСНОПИСЕЦ баснияр кхьидайди.

БАСНОСЛОВНЫЙ махарик квай хьтин, инанмиш тежер хьтин, акьулди атIун тийир хьтин, гзаф зурба кьадардин.

БАСНЯ 1. лит. басня (эхирда несигьат гудай цIарар авай, аллегориядин, айгьамдин тегьерда туькIуьрнавай куьруь кьиса, нагъил). 2. пер. буш нагъил, буш гафар, гьакIан мах.

БАССЕЙН 1. гьавиз; расай вир. 2. бассейн (1. гьуьлуь, вири ва я вичин хилерни, акахьзавай ятарни кваз вацIу кьунвай чка. 2. къванцин цIивин ва я маса мяденар квай чка, еке майданар).

БАСТА! межд. бес я! куьтягь! алат!

БАСТИОН бастион (къеледин вилик экъис хьанвай пай; вад пипIен гъвечIи къеле хьтин кIеви авунвай чка).

БАСТОВАТЬ несов. забастовка авун, кIвалах тавун, кIвалах гадрун.

БАСТУЮЩИЙ забастовка авунвай.

БАТАЛИСТ баталист (дяведин шикилар чIугвадай художник).

БАТАЛИЯ уст. воен. дяве.

БАТАЛЬОН воен. батальон (са шумуд ротадикай ибарат тир кьушундин часть).

БАТАЛЬОННЫЙ батальондин.

БАТАРЕЕЦ разг. батареячи, артиллерист, тупчи.

БАТАРЕЯ батарея (1. са шумуд тупуникай ибарат артиллериядин часть. 2. и частуни кьунвай кIеви авунвай чка. 3. сад садахъ гилигна сад авунвай са шумуд электрич. элемент ва я аккумуляторар. 4. сад садахъ гилигнавай сад хьтин паярикай ибарат тир са жерге жуьреба-жуьре затIарин тIвар).

БАТЕНЬКА разг. 1. буба, тха. 2. якъадаш, бубад хва.

БАТИСТ батист (кьелечI парча).

БАТИСТОВЫЙ батистдин.

БАТОН батон (яргъи ккуьни хьтин лацу фу).

БАТРАК батрак.

БАТРАЧИТЬ несов. батраквал авун.

БАТРАЧКА батрачка, батрак дишегьли.

БАТЮШКА 1. буба, тха. 2. кешиш (гьуьрмет патал лугьуда). ♦ батюшки (мои)! вай, ччан диде! вай за кIвал чIур хьана хьи! пагь, бубад хва!

БАУЛ уст. баул (рекьин гъвечIи сандух хьтинди).

БАХ! межд. гу-у-мм! тарп! къамм! баргъ!

БАХВАЛ разг. лавгъа, вич вичиз бегенмиш, яцIу гафар ийидайди.

БАХВАЛИТЬСЯ несов. разг. лавгъа гафар авун, яцIу гафар авун.

БАХВАЛЬСТВО мн. нет яцIу гафар авун, лавгъавал.

БАХИЛЫ обл. бахилар (кIвачин къапар, мес. ватагайра алукIдай).

БАХРОМА мн. нет сачах.

БАХРОМЧАТЫЙ разг. сачах галай.

БАХЧА халид сал.

БАХЧЕВОДСТВО мн. нет. халид салар цун.

БАХЧЕВОЙ халид салан.

БАЦИЛЛА бацилла (бактерийрин жуьрейрикай кIинтI хьтин са жуьре).

БАШЕННЫЙ минарадин.

БАШКА мн. нет, разг. кьил.

БАШКИРСКИЙ 1. башкиррин. 2. Башкириядин.

БАШКОВАТЫЙ, БАШКОВИТЫЙ разг. акьуллу, келле авай.

БАШЛЫК башлух.

БАШМАК башмакь (1. кIвачин къаб. 2. машинра гигинин ва гьахьтин маса паярин кIвенкIвез даях тир, гьам акъваздай пай. 3. авахьзавай арабадин чархуник кутадай тормоздин са жуьре).

БАШНЯ 1. минара. 2. башня (дяведин гимида, танкда ва я бронеавтомобилда тупариз далда тир, туп эцигдай элкъвей кьакьан чка).

БАШТАН см. бахча.

БАЮКАТЬ несов., см. убаюкать.

БАЯН баян (чIехи чIагъан).

БАЯНИСТ баянист (баян ядайди).

БДИТЕЛЬНОСТЬ ж мн. нет уяхвал; мукъаятвал.

БДИТЕЛЬНЫЙ уях; мукъаят.

БЕГ мн. нет катун, чукурун. ♦ бег на месте 1) чкадал чукурун, яни аскерар вердишардайла, акъвазнавай чкадал чукурзавай хьиз кIвачер хкажиз эцигун; 2) пер. кар арадал гъин тийиз гьакI гзаф чалишмиш жезвай макьамар авун.

БЕГА мн. 1. чамарар, балкIанрал алаз чукурун. 2. см. ипподром.

БЕГАТЬ несов. 1. катун, чукурун, зверун. 2. чамарар ахъаюн, чамарар ягъун. 3. зарбдиз къекъуьн. 4. гуьгъуьна къекъуьн, гуьгъуьна гьатун. 5. фад-фад гьарнихъ къекъуьн (вилер).

БЕГЕМОТ бегемот (Африкада жедай яцIу хам алай гьайван).

БЕГЛЕЦ катайди; къачагъ.

БЕГЛОСТЬ ж мн. нет зарбвал.

БЕГЛЫЙ 1. катай, катнавай. 2. зарбвилин. 3. тадиз, са уьтери, акьван дикъет тагана. 4. беглый огонь командасуз (команда таганваз) ягъун (ягъай тфенгар).

БЕГЛЯНКА катайди, катнавайди (дишегьли).

БЕГОВОЙ чамарар ийидай, чукурдай; беговая лошадь чамарар чукурдай балкIан (ипподромда сада-садалай алудиз чукурунра).

БЕГОМ нареч. чукуриз-чукуриз, звериз-звериз, катиз-катиз. ♦ бежать бегом зарб катун, кIевиз чукурун.

БЕГОТНЯ мн. нет. 1. чамарар ахъаюн (мес. аялри). 2. гзаф катун-галтугун, гьарниз чукурун (са кардин гуьгъуьниз).

БЕГСТВО мн. нет катун; обратить в бегство катуниз мажбур авун, чукурун; бегство из тюрьмы дустагъдай катун.

БЕГУН 1. кIевиз катдайди, зарб катдайди. 2. тех. элкъведай чарх (металлдикай ва я къванцикай расай залан регъуьн винел патан къван хьтин).

БЕДА бедбахтвал; бала; мусибат. ♦ не беда айиб авач, са акьван кар туш, са еке бала туш; на беду бахтсузвиляй; что за беда! вуч хьана кьван, еке кар хьанач хьи.

БЕДЛАМ делихана, акахьай базар, чIеря-пIеря,

БЕДНЕТЬ несов. 1. кесиб хьун. 2. кьит хьун, эксик хьун, тIимил хьун.

БЕДНОСТЬ ж мн. нет 1. кесибвал. 2. тIимилвал, эксиквал, кьитвал.

БЕДНОТА мн. нет кесибар.

БЕДНЫЙ 1. кесиб. 2. тIимил тир, эксик тир, кьит тир; бедная лесами местность тамарикай кьит тир (тамар тIимил авай) чка. 3. фагьир, язух.

БЕДНЯГА м разг. фагъир, язух (итим).

БЕДНЯЖКА м и ж разг. фагъир, язух (итим ва я дишегьли).

БЕДНЯК кесиб лежбер; кесиб.

БЕДНЯЦКИЙ кесиб; кесибдин; кесибрин; бедняцкие массы кесиб массаяр.

БЕДОВЫЙ разг. дирибаш, викIегь, уьткем; зиринг, кIубан.

БЕДОКУР разг. хатакар, надинж.

БЕДОКУРИТЬ разг. см. набедокурить.

БЕДРЕННЫЙ ятурдин; бедренная кость ятурдин кIараб.

БЕДРО ятур.

БЕДСТВЕННЫЙ бедбахтвилин; мусибатдин; четин (мес. гьал).

БЕДСТВИЕ бедбахтвал; мусибат; бала, завал.

БЕДСТВОВАТЬ несов. еке дарвиле хьун, кесибвиле хьун.

БЕДУИН бедеви, куьчери араб.

БЕЖ беж (экуь-шуьтруь ранг).

БЕЖАТЬ несов. 1. чукурун, зверун. 2. катун. 3. зарбдиз фин. 4. фин, алатун (вахт). 5. авахьун, катна фин (яд). 6. къекъуьн (мес. дамарра иви). 7. алахьун (мес. нек). 8. къекъвез-къекъвез фин (рехъ).

БЕЖЕНЕЦ катайди (яшамиш жезвай чкадив дяве мукьвал хьуникди ва я са бедбахтвал, завал галукьуникди).

БЕЗ и БЕЗО предл. 1. авачиз; галачиз; гвачиз; -суз; тагана, тавуна; без денег пулсуз, пул гвачиз; не проходит дня без дождя марф авачиз са югъни жезвач; без тебя не поедем вун галачиз фидач чун; без обмана алдатмишун авачиз; оставить без внимания фикир, дикъет тагана тун. 2. кимиз, кими яз; без двадцати грамм кило килодикай къад грамм кимиз (кими яз). 3. кIамаз; без пяти шесть (часов) ругуд (сят) тамам жез вад минут кIамаз. ♦ не без пользы менфятсуз (менфят авачиз) туш; это произошло не без вас и кар вун галачиз (вун квачиз) хьанвач; не без того а кар кими туш, авачиз туш.

БЕЗАВАРИЙНЫЙ авариясуз, авария авачир.

БЕЗАЛАБЕРНЫЙ разг. къайдасуз, ттум-кьил акахьай.

БЕЗАЛАБЕРЩИНА мн. нет къайдасузвал, ттум-кьил авачирвал.

БЕЗАЛКОГОЛЬНЫЙ алкоголсуз, алкоголь (спирт) квачир.

БЕЗАПЕЛЛЯЦИОННЫЙ 1. юр. апелляция гун (шикаят авун) виже текъвер. 2. рахун аламачир, кьетIъи тир.

БЕЗБАНДЕРОЛЬНЫЙ бандеролсуз, бандероль алачир (яни акциздин налог тагай).

БЕЗБЕДНЫЙ дарвал авачир, игьтияжвал авачир.

БЕЗБИЛЕТНЫЙ билетсуз, билет гвачир.

БЕЗБОЖИЕ мн. нет аллагьсузвал, аллагь инкар авун.

БЕЗБОЖНИК 1. аллагьсуз, аллагьдихъ инанмиш туширди. 2. динсуз, имансуз (виликди себ гун тир).

БЕЗБОЖНЫЙ 1. аллагьсуздин, аллагьсузрин; аллагьсузвилин. 2. динсуз; ягьсуз; инсафсуз; безбожные цены инсафсуз къиметар; безбожно лгать ягьсуздаказ тIаб авун.

БЕЗБОЛЕЗНЕННЬЙ 1. тIарвал авачир, тIарвал тагур, тIар тийир; безболезненно тIар тавуна, тIарвал авачиз. 2. четин нетижаяр галачиз жедай, асантдиз жедай, энгелвал авачиз жедай, зарарсуздаказ жедай; реорганизация предприятия прошла безболезненно предприятие цIийи тегьерда тешкил хъувун четинвал авачиз, зарарсуздаказ кьиле фена.

БЕЗБОРОДЫЙ ччуру авачир; ччинал чIар алачир; кваса.

БЕЗБОЯЗНЕННЫЙ. кичIе тушир, кичIевал тийижир.

БЕЗБРАЧНЫЙ 1. эвленмиш тахьанвай, субай. 2. эвленмиш тахьун хиве кьунвай.

БЕЗБРЕЖНЫЙ и кьил а кьил авачир, ттум-кьил авачир гегьенш.

БЕЗБРОВЫЙ рацIамар авачир; рацIамар авачир хьтин (лап тIимил авай).

БЕЗВЕСТНЫЙ садазни малум тушир, тийижир; хабар авачир. ♦ безвестно отсутствующий малум тушиз (хабар амачиз) квахьнавайди.

БЕЗВЕТРЕННЫЙ гар авачир, секин.

БЕЗВЕТРИЕ мн. нет гар авачирвал, гьавадин секинвал.

БЕЗВИННЫЙ тахсирсуз, тахсир квачир.

БЕЗВКУСИЦА мн. нет. разг. мешребсуз затI, абур алачир затI, шит затI.

БЕЗВКУСНЫЙ 1. дадсуз, тIямсуз, дад авачир, тIям авачир. 2. мешреб алачир, абур алачир, шит (мес. партал ва мсб).

БЕЗВЛАСТИЕ мн. нет властсузвал; гьакимсузвал, кьил алачирвал, ким-кимевал.

БЕЗВОДНЫЙ 1. яд авачир; яд кьит тир. 2. яд квачир.

БЕЗВОДЬЕ мн. нет яд авачирвал.

БЕЗВОЗВРАТНЫЙ 1. элкъуьн авачир, элкъвен хъийин тийир, мад хьижен тийир, гьамишалугъ тир. 2. элкъуьр тийир, вахкун тийир.

БЕЗВОЗДУШНЫЙ гьава авачир.

БЕЗВОЗМЕЗДНЫЙ гьакъисуз, гьаваян, къимет тагудай (тагай); получить что-нибудь безвозмездно са затI гьавайда (къимет тагана) къачун.

БЕЗВОЛИЕ мн. нет къастунал кIеви туширвал, вичин ихтияр вичив гвачирвал, бушвал.

БЕЗВОЛОСЫЙ чIар алачир.

БЕЗВОЛЬНЫЙ вичин ихтияр вичив гвачир, къастунал кIеви тушир, буш.

БЕЗВРЕДНЫЙ зарарсуз, зарар авачир, вичикай зарар хкIан тийир.

БЕЗВРЕМЕННЫЙ вахтунлай фад (вилик) хьайи, вахт тахьанамаз хьайи.

БЕЗВРЕМЕНЬЕ мн. нет залан йисар, четин вахтар, четин девир; обществодин пассивнывилин (активвал авачир) девир.

БЕЗВЫЕЗДНО нареч санизни тефиз; сидеть безвыездно санизни тефиз ацукьун.

БЕЗВЫХОДНО нареч. санизни экъечI тийиз, гьамиша.

БЕЗВЫХОДНОСТЬ ж. мн. нет чарасузвал, чара авачирвал, илаж авачирвал.

БЕЗВЫХОДНЫЙ чарасуз, чара авачир, илаж авачир.

БЕЗГЛАЗЫЙ вил авачир (ва я: вилер авачир).

БЕЗГЛАСНЫЙ 1. ван-сес авачир. 2. сиве мез авачир хьтин, чуькьни тийир.

БЕЗГОЛОВЫЙ 1. кьил авачир (галачир). 2. пер. кьиле затI авачир, фагьумсуз, акьулсуз.

БЕЗГОЛОСЫЙ хъсан ван авачир.

БЕЗГРАМОТНОСТЬ ж мн. нет 1. савадсузвал, кIел-кхьин тийижирвал. 2. бегьем затI тийижирвал, чирвал тахьун.

БЕЗГРАМОТНЫЙ 1. савадсуз, кIел-кхьин тийижир. 2. бегьем чирвал авачир; гъалатIар ийидай. 3. гъалатIар квай, гъалатIар кваз авунвай, бегьем чирвал авачиз авунвай (кар).

БЕЗГРАНИЧНЫЙ и кьил а кьил авачир, кьадар авачир, сан-гьисаб авачир, кьадар авачир кьван (гзаф, еке).

БЕЗГРЕШНЫЙ 1. гунагьсуз, тахсирсуз, гунагь квачир, тахсир квачир. 2. зиян авачир, зарар авачир.

БЕЗДАРНОСТЬ ж 1. мн. нет зигьинсузвал, бажарагъсузвал, талантсузвал. 2. зигьин авачир кас, бати (куьт) кас, зигьинсуз.

БЕЗДАРНЫЙ зигьин авачир, бажарагъвал авачир, талант авачир.

БЕЗДЕЙСТВИЕ мн. нет са карни тавун; са гьерекат тавун; бушвал; серенжемсузвал.

БЕЗДЕЙСТВОВАТЬ несов. 1. кар тавун; са карни тийиз акъвазун; са серенжемни тавун. 2. кIвалах тавун (мес. са машинди).

БЕЗДЕЛИЦА 1. вижесуз шей, са къиметни авачир гьакIан куьлуь затI. 2. см. безделушка.

БЕЗДЕЛУШКА дзи-дзи, гьакIан, ккуьлуь гуьрчег шей.

БЕЗДЕЛЬЕ мн. нет бейкарвал, кар кеспи авачирвал.

Дата добавления: 2014-01-11