МЧС России 85 страница

СПИХИВАТЬ несов., см. спихнуть.

СПИХНУТЬ разг. эцяна вигьин, хуртIар гана вигьин.

СПИЦА 1. акьван (гуьлуьт храдай); раб (мес. къир храдай). 2. денде (арабад чархунин).

СПИЧ тебрик ийидай речь (са къунагълухда, межлисда рахадай).

СПИЧЕЧНИЦА 1. спичкад къаб; спичкад кьвати твадай ракьун ччин. 2. спичкад кьвати алаз столдал эцигдай затI.

СПИЧЕЧНЫЙ спичкадин; спичкайрин.

СПИЧКА спичкадин кьал.

СПЛАВ¹ тех. цIурурай къаришма (са шумуд металл акадарна цIурурнавайди).

СПЛАВ² мн. нет цив вугана ракъурун, цел алаз ракъурун (тухун); сплав леса по реке вацIув вугана (вацIал алаз) кIарасар (гъварар, тахтаяр) тухун.

СПЛАВИТЬ¹ цIурурна акадрун (мес. са шумуд металл).

СПЛАВИТЬ² 1. цел алаз ракъурун, цив вугана ракъурун (тухун), вацIал алаз (вацIув вугана) ракъурун (тухун). 2. пер. жувалай алудун; квадрун (са усал затI).

СПЛАВИТЬСЯ цIрана акахьун.

СПЛАВЛЯТЬ¹ несов., см. сплавить ¹.

СПЛАВЛЯТЬ² несов., см. сплавить ².

СПЛАВЛЯТЬСЯ несов., см. 1) сплавиться; 2) сплавить.

СПЛАНИРОВАТЬ¹ см. планировать ¹.

СПЛАНИРОВАТЬ² см. планировать ².

СПЛАЧИВАТЬ несов., см. сплотить.

ОПЛАЧИВАТЬСЯ несов., см. 1) сплотиться; 2) сплотить.

СПЛЕВЫВАТЬ несов., см. склюнуть.

СПЛЕСТИ 1. хрун (мес. куткун, сафутI). 2. храна сад-садахъ галкIурун (мес. чилинин кьилер). 3. пер. туькIуьрун, ттаб туькIуьрун, тапарар ахъаюн.

СПЛЕСТИСЬ 1. сад-садал алчук хьун, аруш хьун. 2. пер. сад-садак акахьун, къаришмиш хьун (мес. вакъиаяр).

СПЛЕТАТЬ несов., см. сплести.

СПЛЕТАТЬСЯ несов., см. 1) сплестись; 2) сплести.

СПЛЕТЕНИЕ см. сплести и сплестись.

СПЛЕТНИК гьибетчи, фитнечи.

СПЛЕТНИЧАТЬ несов. гьибетар авун, фитнеяр авун, кьулухъай рахун.

СПЛЕТНЯ гъибет, фитне, микир.

СПЛЕЧА нареч. 1. гъил зарбдиз галтадна, цавай гъана (мес. ягъун). 2. пер. фикир тагана, акатайвал; решать вопрос сплеча месэла адаз фикир тагана акатайвал гьял авун.

СПЛОТИТЬ 1. сад-садав агудун; эгисун; сагъдиз агудун. 2. кIватIна сад авун.

СПЛОТИТЬСЯ сад хьун.

СПЛОХОВАТЬ разг. ягьалмишвал авун, къайгъусузвална кар чIурун; гъалатI авун (са кардал).

СПЛОЧЕНИЕ мн. нет 1. сагъдиз агудун, агудна сад авун, кIватIна сад авун. 2. сад хьун.

СПЛОЧЁННЫЙ сад хьанвай, сад тир.

СПЛОШНОЙ кьиляй-кьилиз битев, сад хьтин.

СПЛОШЬ нареч. кьиляй-кьилиз, михьиз, вири. ♦ сплошь и рядом гзаф вахтара, саки гьамиша.

СПЛУТОВАТЬ разг. алцуррун, алдатмишун; жуликIвал авун.

СПЛЮНУТЬ 1. тфу авун, тфу гадрун. 2. тфу авуна, гадрун (сиве авай затI).

СПЛЮСНУТЫЙ. элчуькьай; элчуькьрай; кьулу авур; кьулу; сплюснутый нос элчуькьай кьулу нер.

СПЛЮСНУТЬ разг. элчуькьрун; кьулу авун (гатана, илисна, элчуькьарна кьул хьиз авун).

СПЛЮСНУТЬСЯ разг. элчуькьун; кьулу хьун.

СПЛЮЩИВАТЬ несов., см. сплющить.

СПЛЮЩИВАТЬСЯ несов., см. 1) сплющиться; 2) сплющить.

СПЛЮЩИТЬ элчуькьрун; кьулу авун (гатана кьул хьиз кьелечIрун).

СПЛЮЩИТЬСЯ элчуькь хьун. элчуькь хьана кьулу хьун.

СПЛЯСАТЬ разг. кьуьл авун.

СПОДВИЖНИК женгинин юлдаш, са чIехи кардал юлдаш (са чIехи кардал. са чIехи кардихъ галаз юлдашвал авур, шериквал авур кас).

СПОЗАРАНКУ нареч. разг. экв жезмаз, экуьнахъ фад.

СПОИТЬ 1. гун, хъваз тун (мес. балкIандиз яд). 2. ички гана кефли авун, пиянрун, хъваз вердишрун.

СПОКОЙНО нареч. 1. секиндиз, секинвилелди. 2. в знач. сказ. секин я. 3. в знач. сказ. архайин я; я за него спокоен адан патахъай зун архаин я.

СПОКОЙНЫЙ 1. секин. 2. архайин. 3. къулай. ♦ спокойной ночи гиже хийир; будьте спокойны архайин хьухь, вуна фикир чIугвамир; со спокойной совестью рикI архайин яз; гьич кIусни къайгъу авачиз; кIусни фикир чIугун тавуна.

СПОКОЙСТВИЕ мн. нет секинвал.

СПОКОН: спокон веку и спокон веков разг. уст. лап ата-бубайрилай инихъ, дегь заманрилай инихъ, лап бинедай.

СПОЛЗАТЬ несов., см. сползти.

СПОЛЗТИ 1. галчIур жез-жез эвичIун; хурухъди галчIур хьана звичIун. 2. яваш-явашди эвичIун. 3. аватун, алатун.

СПОЛНА нареч. вири, михьиз, тамамвилелди; деньги получены сполна пул вири агакьна.

СПОЛОСНУТЬ 1. яд галтадун, яд галкъуьрун; яд галтадна михьивун. 2. це экъуьрун, цик хкуьрун, цик хкуьрна михьивун (партал).

СПОР 1. гьуьжет. 2. юр. дяве (кьве терефди дувандалди са затIунин патахъай кьадай дяве).

СПОРИТЬ несов. гьуьжет авун.

СПОРИТЬСЯ несов. разг. хъсандиз фин, агалкьунралди фад фин; работа спорится кIвалах хъсандиз физва.

СПОРНЫЙ гьуьжет алай; дяве алай; спорный вопрос гьуьжет алай месэла.

СПОРОТЬ акъадрун; акъадарна алудун (парталдин са чка).

СПОРТ мн. нет спорт (гзафни-гзаф къугъунрин ва акъажунрин формада тухудай физкультурадин крар).

СПОРТИВНЫЙ спортдин; спортивные принадлежности спортдин (спортдиз талукь тир, спортдиз герек тир) затIар.

СПОРТСМЕН спортсмен (спортдал машгъул тир, рикI алай кас).

СПОРХНУТЬ пурр авуна къарагъна фин; лув гун; лув гана агъуз эвичIун; лув гана фин.

СПОРЩИК гьуьжеткар, гьуьжетчи.

СПОРЫЙ разг. хъсандиз фидай, фад-фад фидай; кутугай; спорая работа хъсандиз (фад-фад) фидай кIвалах.

СПОРЫНЬЯ суьрме (къуьлуьк жедай чIулав чIуру тварар).

СПОСОБ къайда, тегьер, саягъ, рехъ.

СПОСОБНОСТЬ ж 1. зиреквал, зигьин. 2. бажарагъвал, алакьун.

СПОСОБНЫЙ 1. зирек, зигьин авай. 2. бажарагълу, кар алакьдай, гъиляй кар къведай.

СПОСОБСТВОВАТЬ несов. куьмек авун; мумкинвал гун; себебкарвал авун; себеб хьун.

СПОТКНУТЬСЯ кIвач галкIун; кIвач галукьун; кIвач галукьна татабар хьун; споткнулся о камень къванцихъ кIвач галукьна татабар хьана.

СПОТЫКАТЬСЯ несов., см. споткнуться.

СПОХВАТИТЬСЯ разг. садлагьана рикIел атун (рикIел хтун); садлагьана фикирдиз атун; садлагьана жуван гъалатI кьатIун,

СПРАВА нареч. 1. эрчIи патай; эрчIи патахъай. 2. эрчIи патахъ, эрчIи пата.

СПРАВЕДЛИВОСТЬ ж. мн. нет дуьзвал, гьахъвал, гьахъ, адалат, адалатлувал. ♦ нужно отдать справедливость дуьз лагьана кIанда, дуьз лагьайтIа, хиве кьуна кIанда.

СПРАВЕДЛИВЫЙ 1. адалатлу дуьзвал кIандай, гьахъ кIандай (кас). 2. гьахъ тир, дуьз; адалатлу (мес. кар, дуван).

СПРАВИТЬ разг. авун; туькIуьрун; справить свадьбу мехъер авун.

СПРАВИТЬСЯ 1. алакьун, бажармишиз хьун, бегьемриз хьун, гъиляй атун, гуж акакьун. 2. чирун, хабар кьуна чирун, ахтармишна чирун.

СПРАВКА 1. малумат. 2. справка (кардиз шагьидвал ийизвай, малумат гузвай чар, документ).

СПРАВЛЯТЬ несов., см. справить.

СПРАВЛЯТЬСЯ несов. см. 1) справиться; 2) оправить.

СПРАВОЧНИК справочник (са тайин месэладиз талукь малуматар гудай ктаб).

СПРАВОЧНЫЙ 1. справкаяр гудай, малуматар гудай; справочное бюро справкайрин (справкаяр гудай) бюро. 2. справкаяр авай, малуматар авай (мес. ктаб).

СПРАШИВАТЬ несов., см. спросить.

СПРАШИВАТЬСЯ несов., см. 1) спроситься; 2) спросить. ♦ спрашивается ихьтин суал къведа; лугьун чна.

СПРЕССОВАТЬ прессдалди чуькьвена сигъ авун, сад авун, кIеви авун.

СПРИНЦЕВАТЬ несов. спринцовкадалди чуьхуьн, спринцовка авун (мес. хер).

СПРИНЦОВКА 1. см. спринцевать. 2. спринцовка (дерин хер ва я маса чка чуьхуьдай, адаз яд, дарман хъчедай алат).

СПРОВАДИТЬ разг. жувалай алудун, рекье хтун, ракъурун (жуваз такIанзавай кас).

СПРОВАЖИВАТЬ несов., см. справадить.

СПРОВОЦИРОВАТЬ см. провоцировать.

СПРОС 1. хабар; хабар кьун; жузун; ушёл без спроса хабарни кьун тавуна (ихтияр къачун тавуна) фена. 2. ихтамишун, кIан хьун, муьштери хьун; спрос на мануфактуру мануфактурадиз (парчайриз) муьштери хьун.

СПРОСИТЬ 1. хабар кьун, жузун. 2. тIалабун, це лугьун. 3. жаваб тIалабун, жаваб истемишун.

СПРОСИТЬСЯ разг. 1. хабар кьун, ихтияр тIалабун. 2. жаваб тIалабун, жаваб кIан хьун (са кардин патахъай жавабдарвал).

СПРОСОНОК и СПРОСОНЬЯ нареч. разг. вилер ахвара амаз, бегьем ахварай ават тавунваз.

СПРОСТА нареч. разг. гьакI гьавайда, жуван къаст авачиз; не спроста гьавайда туш, себеб аваз я.

СПРЫГИВАТЬ несов., см. спрыгнуть.

СПРЫГНУТЬ хкадрун, хкадарна эвичIун.

СПРЫСКИВАТЬ несов., см. опрыснуть.

СПРЫСНУТЬ цин пуф ягъун; яд хъчин.

СПРЯГАТЬ несов. грам. глагол дегишрун (глагол ксариз, кьадардиз, вахтариз килигна дегишрун).

СПРЯГАТЬСЯ несов., грам. глагол дегиш хьун (глагол вахтариз, ксариз, кьадардиз килигна).

СПРЯЖЕНИЕ см. спрягать.

СПРЯМИТЬ дуьзрун (мес. какур цIар).

СПРЯТАТЬ чуьнуьхун (угъривал туш), кIевирун, кIевун.

СПРЯТАТЬСЯ чуьнуьх хьун, кIев хьун.

СПУГИВАТЬ несов., см. спугнуть.

СПУГНУТЬ кхунарна чукурун.

СПУД: под спудом чинеба чкада; держать (хранить) под спудом 1) чинеба чкада хуьн; 2) пер. дуьздиз акъуд тавун, дуьздиз акъуд тийиз хуьн, ишлемиш тийиз хуьн, менфят къачун тийиз хуьн.

СПУСКАТЬ несов., см. спустить. ♦ не спускать глаз вил (вилер) алуд тавун; вилер алуд тийиз килигун.

СПУСКАТЬСЯ несов., см. 1) спуститься; 2) опустить.

СПУСК 1. авудун; авадрун. 2. вигьин; цел вигьин (луьтке, гими). 3. ахъаюн (мес. яд). 4. ракъурун (агъуз тир идарайриз серенжемар). 5. эвячIун (мес. дагъдай агъуз). 6. аватун, агъуз аватун. 7. воен., см. гашетка. 8. агъуз эвичIдай чка; гуьне. ♦ не давать спуску гъил къачун тавун; гьакI ахъай тавун; эвез агакьар тавуна тутун; гьакI алат тавун.

СПУСТИТЬ 1. авудун; авадрун; спустить занавеску перде авадрун; спустить рабочих в шахту рабочияр шахтадиз авудун (авадрун). 2. вигьин (цел луьткве, гими). 3. ахъаюн (мес. яд, зунжурдай кицI). 4. пер. гъил къачун, гьакI тун, гьакI ракъурун, эвез агакьар тавуна тун (са писвал, са кар). 5. ракъурун (агъуз тир идарайриз серенжемар). 6. пер. гарув вугун; пуч авун (мал, девлет). ♦ спустить курок шейтIандал тIуб илисун (тфенгдин; тфенг ягъун); спустить в трубу гарув вугун, пуч авун (мал, девлет); спустя рукава разг. са бубат, гъилелай цIар гуз.

СПУСТИТЬСЯ 1. эвичIун; агъуз эвичIун. 2. аватун, агъуз аватун; агъуз авахьун.

СПУСТЯ предлог алатайла, алатайдалай кьулухъ; спустя год после этого адалай кьулухъ са йис алатайла; спустя несколько дней са шумуд йкъалай, са шумуд югъ алатайдалай кьулухъ.

СПУТАННЫЙ 1. акадрай; акадарнавай. 2. акахьай (мес: еб, чIарар).

СПУТАТЬ 1. акадрун (мес. еб, чIарар, са месэла). 2. акадрун, ягъалмишрун. 3. масадай кьун, масад хьиз хьун; я спутал его с моим товарищем заз ам зи юлдаш хьиз хьана, за ам зи юлдашдай кьуна. ♦ спутать все карты пер. вири планар чIурун, вири кар чIурун.

СПУТАТЬСЯ акахьун; мысли спутались адан фикирар акахьна; верёвка спуталась еб акахьна; он спутался и не мог ответить ам акахьна ва адавай жаваб гуз хьанач.

СПУТНИК 1. рекьин юлдаш. 2. пер. галайди, галаз жедайди.

СПЬЯНА нареч. пиянвиляй, пиян яз, кефли яз.

СПЯТИТЬ разг. акьул фин; дили хьун; кьиляй акъатун; спятить с ума акьул фин, дили хьун.

СПЯЧКА мн. нет 1. чила (гьайванар чилада гьатун). 2. пер. чила, суствал, бушвал (кар тийиз гьакI ксай хьиз вахт акъудун).

СРАБОТАННОСТЬ ж мн. нет кIвалахунин къене сад-садав кьурвал; кIвалахар сад-садав кьунваз тухун.

СРАБОТАТЬСЯ 1. кIвалахдин къене сад-садав кьун; санал кьадайвал кIвалахиз вердиш хьун. 2. ишлемишна куьгьне хьун, чIур хьун, цIурун.

СРАВНЕНИЕ 1. гекъигун, гутун, гекъигна килигун; в сравнении ва я по сравнению с ним адав гекъигайла. 2. тешпигьун; гекъигун. 3. лит. ташпигь. ♦ в сравнение не идёт арада гзаф тафават ава, гьич гекъигизни жедач.

СРАВНИВАТЬ несов., см. сравнить.

СРАВНИВАТЬСЯ несов., см. 1) сравниться; 2) сравнить.

СРАВНИТЕЛЬНО нареч. 1. гекъигайла; сравнительно с прошлым годом фейи йисав гекъигайла (йисаз килигайла). 2. гьакI килигайла; са кьадар амайбруз килигайла.; он сравнительно мало расходует ада са кьадар (амайбруз килигайла) тIимил харж ийизва, харж ийизвач.

СРАВНИТЬ 1. гекъигун, гутун. 2. гутун, барабар авун.

СРАВНИТЬСЯ барабар хьун, сад хьтин хьун, барабар атун.

СРАВНЯТЬ барабар авун; сад авун, сад хьиз:, авун; сравнять с землёй ччилив сад авун (чукIурна, барбатIна).

СРАВНЯТЬСЯ см. сравниться.

СРАЖАТЬ несов., см. сразить.

СРАЖАТЬСЯ несов. 1. дяве авун, ягъун (дяведа). 2. женг чIугун.

СРАЖЕНИЕ воен. дяве; ягъунар (дяведа).

СРАЗИТЬ 1. яна ярхрун, яна кьин. 2. пер. рикIиз еке эсер авун, гьакI кIвачел кьурурун; пагь атIай хьиз тун.

СРАЗИТЬСЯ см. сражаться.

СРАЗУ нареч. гьасятда; санлай.

СРАМ мн. нет айиб, беябурчивал, русвагьвал.

СРАМИТЬ несов., беябурун, русвагьун.

СРАМИТЬСЯ несов. беябурчивал авун, вич (жув) беябурун, тIвар кьацIурун, жувал айиб гъун.

СРАМНИК разг. регъуьвал авачирди, ягьсуз, беябурчи.

СРАСТАТЬСЯ несов., см. срастись.

СРАСТИСЬ 1. галкIун; кукIун; галкIана сагъ хьун (хайи чка, хер). 2. кукIун, ккIана сад хьун (мес: кьве ттар). 3. пер. сад хьун, агатна сад хьун; мукьва хьана сад хьун.

СРАЩЕНИЕ сад-садав агатна кукIун, агатна сагъ хьун (мес. хирен къерехар).

СРЕБРОЛЮБИВЫЙ уст. гзаф пулунал рикI алай, пулунихъ гзаф къаних, пулперес.

СРЕБРОЛЮВИЕ мн. нет, уст. пулунал гзаф рикI хьун, пулпересвал, пулунихъ къанихвал.

СРЕДА¹ 1. элкъвена къваларив гвайбур; элкъвена къваларив гвай гьалар ва затIар; элкъвена кьунвай гьалар ва затIар; гьалар; шартIар; историческая среда историядин гьалар, шартIар (яни вичикай рахазвай кар, кас историядин гьихьтин гьалара, шартIара хьанатIа гьабур). 2. ара; в рабочей среде рабочийрин арада; своя среда жуван ара, жуванбур, жуван итимар.

СРЕДА² арбе (югъ).

СРЕДАКТИРОВАТЬ см. редактировать.

СРЕДИ предлог 1. арада; среди нас чи арада. 2. юкьва; юкьвара; юкьвал; среди города шегьердин юкьва; среди ночи йифен юкьвара. ♦ среди бела дня йкъуз, рагъ алай йкъуз.

СРЕДИНА мн. нет, уст., см. середина.

СРЕДНЕ нареч. юкьван гьалда, юкьван тегьерда, уртабабдаказ.

СРЕДНЕВЕКОВЫЙ юкьван виш йисарин (см. средневековье).

СРЕДНЕВЕКОВЬЕ мн. нет юкьван виш йисар (Европадин историяда 5 лагьай виш йисалай 15 лагьай виш йисалди авай ара).

СРЕДНЕГОДОВОЙ юкьван гьисабдалди йисан.

СРЕДНЕСУТОЧНЫЙ юкьван гьисабдалди суткадин; среднесуточная погрузка на железных дорогах ракьун рекьера юкьван гьисабдалди са суткада ппар ягъунин кьадар (ягъизвай парцин кьадар).

СРЕДНИЙ 1. юкьван; средний палец юкьван (кьулан) тIуб; средние века юкьван виш йисар (см. средневековье); средний брат юкьван (кьулан) стха. 2. юкьван гьалдин; юкьван тегьердин; юкьван дережадин; средние способности юкьван гьалдин алакьунар. 3. юкьван, юкьва авай.

СРЕДОТОЧИЕ мн. нет асул юкь; кIватI хьанвай чка.

СРЕДСТВА ед. нет 1. пул, пулар. 2. такьат, агьвал.

СРЕДСТВО 1. алат; средства производства производстводин алатар; транспортные средства транспортдин алатар. 2. мед. дарман, дава; средство от кашля уьгьуьдин дарман. 3. пер. чара, дарман. 4. см. средства.

СРЕДЬ предлог, см. среди.

СРЕЗ атIай чка (мес. ттаран атIай кьил, атIай кьацI).

СРЕЗАТЬ 1. атIун. 2. пер. векъивилелди гаф атIун; векъивилелди жаваб гун; пис туьнт жаваб гун.

СРЕЗАТЬ несов., см. срезать.

СРЕЗАТЬСЯ разг. экзаменда акIун, акзамен гуз тахьун.

СРЕЗЫВАТЬ несов., см. срезать.

СРИСОВАТЬ суьрет къачун, чешне акъудун, килигиз суьрет чIугун, суьрет маса чарчел акъудун.

СРИСОВЫВАТЬ несов., см. срисовать.

СРОБЕТЬ разг. кичIе хьун.

СРОВНЯТЬ дуьзрун, сад хьиз дуьзрун, сад авун. ♦ сровнять с землёю пер. ччилив сад авун, михьиз терг авун.

СРОДНИ нареч. разг. мукьвади я, мукьва кас я.

СРОДНИТЬ сад-садав мукьва авун, яр-дуст авун, мукьва авун.

СРОДНИТЬСЯ мукьва хьун, арада мукьвавал хьун; вердиш хьун.

СРОДСТВО мн. нет мукьвавал; тешпигьвал; жинсинин садвал; са жинсиникай тирвал.

СРОДУ нареч., разг. вичин яшинда, вичин уьмуьрда; гьич са чIавузни.

СРОК вахт; муьгьлет.

СРОЧНО нареч. фад; тадиз.

СРОЧНЫЙ 1. фад бегьемарна кIандай, тади; в срочном порядке тади гьалда; срочная работа тади кIвалах. 2. вахт алай, вахт эцигнавай, муьгьлет авай; срочная ссуда вахт эцигнавай бурж.

СРУБ 1. см. срубить. 2. гъварарикай кьуд пипIен кIвалин кIалуб аваз раснавайди (кIвалин цлар ва я къуйдин сивел эцигиз раснавай гъварар).

СРУБАТЬ несов., см. срубить.

СРУБИТЬ 1. атIун; срубить дерево ттар атIун. 2. гъварарикай расун (мес. кIвал, кIвалин цлар авун).

СРЫВ см. сорвать.

СРЫВАТЬ¹ несов. см. сорвать.

СРЫВАТЬ² несов., см. срыть.

СРЫВАТЬСЯ несов., см. 1) сорваться; 2) сорвать.

СРЫВЩИК разг. бегьемар тийир кас; бегьемрун чIурдай (ва я чIурай) кас; срывщик работы кIвалах бегьемрун чIурай кас.

СРЯДУ нареч. разг. галаз-галаз.

ССАДИНА алашкIар хьайи чка; хам алатай, хер хьайи чка; алашкIар хьайи хер.

ССАДИТЬ¹ авудун (мес. балкIандилай, арабадай).

ССАДИТЬ² алашкIарун, чухвана (галукьарна) хам алудун, хамунал хер авун.

ССАЖИВАТЬ¹ несов., см. ссадить ¹.

ССАЖИВАТЬ² несов., см. ссадить ².

ССОРА арада къалмакъал; дяве, сада-садаз экъуьгъунар; акьунар; хъел. хьун; быть в ссоре хъел яз хьун.

ССОРИТЬ несов. кукIурун, арада къалмакъал ттун, сад-садав хъелрун.

ССОРИТЬСЯ несов. кукIун, дяве хьун (гафаралди), арада къалмакъал хьун, пис рахунар хьун; хъел хьун.

ССОХНУТЬСЯ 1. кьурана патахъ хьун. 2. кьурана кIеви хьун, кьурун.

ССУДА бурж (мес. банкдай ва я масанай вугудай, къачудай бурж пул ва я шей).

ССУДИТЬ бурж вугун.

ССУЖАТЬ несов., см. ссудить.

ССУЧИВАТЬ несов., см. ссучить.

ССУЧИТЬ тах авуна звер гун, звер гана сад авун (мес. кьве еб; ебни чIарар).

ССЫЛАТЬ несов., см. сослать.

ССЫЛАТЬСЯ несов., см. 1) сослаться; 2) сослать.

ССЫЛКА ¹. см. сослать. 2. ссылка, суьргуьн; ссылкадиз ракъурнавай чка, суьргуьн авунвай чка.

ССЫЛКА² 1. къалурун, шагьид яз къалурун, делил яз къалурун; сделать ссылку на статью такого-то флан касдин макъала къалурун (жуван фикир тестикь ийиз). 2. ссылка (къачузвай цитата, гафар ва я абур гьинай къачузватIа, вуж ва вуч делил кьазватIа гьам къалурун).

ССЫЛЬНОПОСЕЛЕНЕЦ ист. дустагъ ва я каторга (катружна) чIугуна куьтягь хьайила яргъа чкадиз яшамиш жез акъуднавай кас.

ССЫЛЬНЫЙ ссылкада авай кас.

ССЫПАТЬ несов., см. ссыпать.

ССЫПАТЬ ичIирун (мес. техил саниз).

ССЫПКА см. ссыпать.

ССЫПНОЙ ичIирдай; кIватIдай; кьабулдай; ссыпной пункт техил ичIирдай (техил кьабулдай) пункт.

ССЫХАТЬСЯ несов., см. ссохнуться

СТАБИЛИЗАЦИЯ мн. нет стабилизация, стабилизация авун, мягькемрун, дурумлу авун, давамлу авун; стабилизация цен къиметар стабилизация авун (гьамиша сад хьиз амукьдайвал авун).

СТАБИЛИЗИРОВАТЬ сов. и несов. стабилизация авун, мягькемрун, дурумлу авун, гьамиша сад хьиз амукьдайвал авун.

СТАБИЛИЗИРОВАТЬСЯ 1. сов. н несов. стабилизация хьун, мягькем хьун, дурумлу хьун, гьамиша сад хьиз амукьдайвал хьун, кIеви хьун. 2. несов., см. стабилизировать.

СТАБИЛЬНЫЙ стабильный, мягькем, дурумлу, дегиш тежер, сад хьиз амукьдай.

СТАВЕНЬ м см. ставня.

СТАВИТЬ несов. 1. эцигун. 2. акъвазрун, тик акъвазрун (мес. ракIаривай лаш). 3. ттун (мес. четин гьалда. 4. кутун; ставить под контроль контролдик кутун. 5. ацукьрун, секинрун (мес. полк сана яшамиш жез). 6. кьун, гьисабун; тахсир яз гьисабун; его ни во что не ставят ам са ккуьнайни (кепекдайни) кьазвач (гьисабзавач); ставить в упрек айиб яз гьисабун. 7. авун; ставить в связь с чем-нибудь са ккуьнихъ галаз алакъалу авун; ставить в известность малумрун, хабар гун. ♦ ставить голос ван дуьзарун (мани лугьудайла ван дуьз акъудиз чирун); ставить в вину айиб кутун, тахсир яз гьисабун; ставить в пример чешне яз къалурун; ставить тесто тини ишинна кIевун, чими чкада эцигун; ставить опыты тежрибаяр тухун; ставить часы сят туькIуьрун, сят дуьз вахт къалурдайвал эцигун.

СТАВКА 1. ставка (1. воен. кьилин штаб, кьушунрин кьил акъвазнавай чка. 2. эк. тарифдин сеткадиз килигна эцигдай зегьметдин гьакъи, мажиб, налогдин ва ихьтин маса пуларин кьадар). 2. эцигнавай пул (къумар къугъуниз). ♦ последняя ставка тавакуллагь (я тIаб кIаник, я тIиб кIаник, хьайиди хьуй) лагьана ийизвай эхиримжи гьерекат, эхиримжи ялун; делать ставку далу агалдун, умуд кутун; очная ставка см. очный.

СТАВЛЕННИК эцигнавайди, гъилибан (са группадиз ва са касдиз кIан хьуналди, гьабрун куьмекдалди ва алахъуналди са къуллугъдал эцигай, гьабрун хатурдик квай кас, гьабрун итим).

СТАВНЯ пенжердин кьул; ставни пенжердин кьулар.

СТАДИАЛЬНЫЙ стадиальный, стадийрин; стадийра жедай (см. стадия).

СТАДИОН стадион (спортдин къугъунар ийиз раснавай майдан).

СТАДИЯ стадия, девир, дережа (са кар, са, гьал вилик финин).

СТАДНЫЙ нехирдин; нехирда жедай; нехирдиз хас тир; нехир яз яшамиш жезвай.

СТАДО 1. нехир; стадо коров ккалерин нехир. 2. суьруь; стадо овец хперин суьруь. 3. луж; стадо птиц къушарин луж.

СТАЖ мн. нет стаж (1. авур къуллугъдин вахтунин кьадар. 2. цIийиз кIвалахдал акъвазайдаз са тайин ихтиярар, практика хьун, чирвал ахтармишун патал тайинардай вахт).

СТАЖЁР стажёр (вичин чирвал ахтармишиз эцигнавай вахт, яни стаж кьиле тухузвай, стаж къачузвай кас).

СТАЖИРОВАТЬ несов. стаж къачун, стаждин вахт кьиле тухун (см. стаж 2-манада).

СТАЖИРОВКА см. стажировать.

СТАИВАТЬ несов., см. стаять.

СТАЙКА см. стая.

СТАКАН стакан.

СТАЛАГМИТ сталагмит (кьветIен, магъарадин къавай кIвахьай киреж квай цин стIалрик магъарадин кIане-ччиле арадал къведай киреждин кIунтI, кIватI хьтинди).

СТАЛАКТИТ сталактит (кьветIен, магъарадин виняй кужумна атай киреж квай цин стIалри адан къавув кьаз тур киреждин кIватI, киреждин къат).

СТАЛЕВАР сталевар, гьулдан цIурурдай (гьулдан расдай) рабочий.

СТАЛЕЛИТЕЙНЫЙ гьулдан расдай, гьулдан акъуддай (завод).

СТАЛЕПЛАВИЛЬНЫЙ гьулдан цIурурдай, цIурурна гьулдан ийидай.

СТАЛЕПРОКАТНЫЙ гьулдан прокат ийидай.

СТАЛИНЕЦ сталинчи.

СТАЛИНСКИЙ: сталинский стиль в работе кIвалахдин къене Сталинан хьтин стиль; Сталинская Конституция Сталина яратмишай Конституция, Сталинан Конституция; Сталинская эпоха Сталинан девир; Сталинские пятилетки Сталинский пятилеткаяр.

СТАЛКИВАТЬ несов., см. столкнуть.

СТАЛКИВАТЬСЯ несов., см.1) столкнуться; 2) столкнуть.

СТАЛО БЫТЬ ввод. сл. акI хьайила.

СТАЛЬ ж гьулдан.

СТАЛЬНОЙ 1. гьулдандин. 2. пер. гьулдан хьтин мягькем, кIеви.

СТАМЕСКА кьелечI гьяркьуь руцIугул.

СТАН¹ тан, беден, жендек.

СТАН² 1. пуна; бендергагь; илифнавай чка. 2. пер. пад, тереф, чка, во вражьем стане душмандин пата (юкьва).

СТАН³ тех., см. станок.

СТАНДАРТ стандарт (1. чешне; кьадардиз, кIалубдиз ва еридиз килигна затIариз чешне хьун лазим тир затI. 2. уьлчме, норма).

СТАНДАРТИЗАЦИЯ мн. нет стандартламишун (акъуддай затIарин гзаф жуьреяр, гзаф чешнеяр са тайин жуьредал, са чешнедал гъун, са затI, мес. яракь гзаф жуьрейринбур тавуна, са чешнединди авун).

СТАНДАРТИЗИРОВАТЬ, СТАНДАРТИЗОВАТЬ сов. и несов. стандартламишун.

СТАНДАРТНЫЙ стандартдин; стандарт тир; стандарт; стандартное оружие стандарт яракьар.

СТАНИЦА 1. станица (казакрин чIехи хуьр). 2. уст. луж.

СТАНИЧНИК станицадин эгьли, станицави (станицажув).

СТАНИЧНЫЙ. станицадин; станицайрин.

СТАНКОВЫЙ станковый, станокдал алай (пулемёт).

СТАНКОСТРОЕНИЕ мн. нет станокар расун, станокар акъудун.

СТАНКОСТРОИТЕЛЬНЫЙ станокар расдай, станокар акъуддай (завод).

СТАНОВИТЬСЯ несов., см. стать.

СТАНОВИЩЕ пуна; илифнавай чка, акъваздай чка.

СТАНОВЛЕНИЕ арадал атун, арадал къвез хьунухь, жезваз хьунухь (гьерекатдин ва развитиедин процессда формада гьатун, цIийи лишанар ва формаяр арадал атун).

СТАНОВОЙ¹ дибдин, асул, асул кьилин.

СТАНОВОЙ² (ва я становой пристав) ист. становой пристав (виликди уездда са участкадин начальник тир полициядин чиновник).

СТАНОК 1. ттарар (мес. гам храдай ттарар; леэнар ядайла балкIан арада твадай тартар), 2. станок (1. металлдикай, кIарасдикай ва маса затIарикай затIар расдай еке машин. 2. пулемёт, туп эцигдай чархар квай, металлдин кьул алай цIуьнуьяр хьтинди).

СТАНЦИОННЫЙ станциядин.

СТАНЦИЯ станция (1. рекье машинар ва масабур акъваздай чка, мес. ракьун рекьин станция, почтунин станция. 2. разг. гьахьтин кьве станциядин арада авай рехъ. 3. гьамиша са кар кьиле тухун, илимдин ахтармишунар кьиле тухун ва я агьалийрин игьтияжриз къуллугъ авун патал туькIуьрнавай са чка, тешкилат, идара; машиино-тракторная станция (машинринни тракторрин станция; телефонная станция телефондин станция; малярийная станция маляриядин станция, яни цIаярихъ галаз женг тухудай идара).

СТАПЕЛЬ м стапель (гимияр расдай чкада къерехда гимидин паяр сад-садахъ гилигун ва ахпа ам гьуьлел ва я вацIал авудун патал раснавай алгъай ччин квай муьгъ хьтин чка).

СТАПТЫВАТЬ несов. см. стоптать.

СТАПТЫВАТЬСЯ несов., см. 1) стоптать; 2) стоптаться.

СТАРАНИЕ чалишмишвал, алахъун, сяй авун, сяй.

Дата добавления: 2014-01-11