Введение . Общие сведения о языке и речи

$$$ 224

$$$ 200

Экран бетiнде қанша терезе ашып қоюға болады?

A) 2;

B) 1;

C) 8;

D) 5;

E) бiрнеше;

$$$ 201

MS Word бағдарламасы терезесiнiң элементтерi;

A) Тақырып жолы, жұмыс алаңы;

B) Тақырып жолы, меню жолы, стандартты және форматтау құралдар тақтасы, сызғыш, жұмыс алаңы, айналдыру сызғыштары;

C) Меню жолы, стандартты құралдар тақтасы, жұмыс алаңы;

D) Тақырып жолы, стандартты және форматтау құралдар тақтасы, айналдыру сызғыштары;

E) Стандартты құралдар тақтасы, сызғыш, жұмыс алаңы;

$$$ 202

Бас әрiп теру үшiн... пернесiн басу керек.

A) Tab;

B) Ctrl;

C) Shift;

D) Alt;

E) Enter;

$$$ 203

Word-та бағанды алып тастау үшін....

A) бағанды белгілеу, Кесте → жою → бағандар;

B) бағанды белгілеу, Кесте → бағанды жою;

C) бағанды белгілеу, Сервис → кесте → бағанды жою;

D) бағанды белгілеу, Кесте → сервис → бағанды жою;

E) бағанды белгілеу, Формат → Табуляция → бәрін жою.

$$$ 204

Мәтінді форматтау?

А) Формат → Қаріп → Анимация;

В) Формат → Қаріп → Қаріп сұқбаттасу терезесі арқылы;

С) Формат → Ара қашықтық;

D) Формат → бағандар сұқбаттасу терезесі арқылы;

Е) Формат → Регистр сұқбаттасу терезесі арқылы.

$$$ 205

қандай қызмет атқарады?

A) папка құру қызметiн;

B) сақтау қызметiн;

C) ашу қызметiн;

D)жабу қызметiн;

E) файл құру

$$$ 206

Microsoft Word - бұл …

A) графикалық редактор;

B) мәтіндік редактор;

C) кестелер редакторы;

D) формулалар редакторы;

E) бейне редакторы;

$$$ 207

Word бағдарламасында мәтінмен кез келген әрекетті орындаудың алдында... керек.

A) мәтінді жою;

B) қолдау қызметіне жүгіну;

C) ақаулығы туралы есепті жөнелту;

D) мәтіннің қажетті үзіндісін ерекшелеу;

E) құжатты сақтау;

$$$ 208

Мына батырма ... үшін пайдаланылады?

A) жаңа құжатты дайындау;

B) жаңа құжатты сақтау;

C) құжатты ашу;

D) алдын-ала қарап шығу;

E) құжатты көшіру;

$$$ 209

Мына батырма ... үшін пайдаланылады?

A) жаңа құжатты дайындау;

B) ерекшеленген үзіндіні жою;

C) құжатты ашу;

D) алдын-ала қарап шығу;

E) құжатты көшіру;

$$$ 210

Мына батырмалардың қайсысы құжатты ашу үшін қызмет етеді?

A) ;

B) ;

C) ;

D) ;

E) ;

$$$ 211

Алдыңғы әрекетті болдырмау үшін... керек.

A) құжаттың жаңа парағын ашу;

B) аспаптар тақтасында батырмасын басу;

C) тізбекті түрде Түзету – Бәрін ерекшелеу – Енгізуді болдырмау (Правка – Выделить все – Отменить ввод) бұйрығын орындау;

D) тізбекті түрде Қызмет – Автоалмастыру (Сервис – Автозамена) бұйрығын орындау;

E) алдын-ала қарап шығу;

$$$ 212

Мәтіннің қажетті параметрлерін орнату, сондай-ақ оны теңестіру үшін арналған тақта... деп аталады.

A) Бас меню (Главное меню);

B) Стандарттық (Стандартная) тақта;

C) Форматтау (Форматирование) тақтасы;

D) Сызғыш;

E) ерекшеленген үзіндіні жою;

$$$ 213

Монитор экранында мәтінді бет бойынша парақтайтын пернетақтадағы пернені атап көрсетіңдер:

A) PgDn, PgUp;

B) End;

C) Esc;

D) Enter;

E) Home;

$$$ 214

Жолдың арасындағы аралықты, шегіністерді, кестелеу өзгерту қандай терезеде орындалады?

A) Жаңа жол (Абзац) сұқбаттасу терезесінде;

B) Қаріп (Шрифт) сұқбаттасу терезесінде;

C) Тізім (Список) сұқбаттасу терезесінде;

D) Мәнерлер мен форматтау (Стили и форматирование) сұқбаттасу терезесінде;

E) Символ сұқбаттасу терезесінде;

$$$ 215

Word бағдарламасының Жаңа жол (Абзац) сұқбаттық терезесі қандай мүмкіндіктерді ұсынады?

A) қаріптің типін, түсін, мөлшерін және оның сызылымын өзгерту;

B) анимациялық әсерлерді әзірлеу;

C) жүйені қайтадан іске қосу;

D) жолдың арасындағы аралықты, шегіністерді, кестелеуді өзгерту;

E) символдар енгізу;

$$$ 216

Word бағдарламасында емле қателері қандай түспен айрықша көрсетіледі?

A) көк;

B) жасыл;

C) күлгін;

D) қызыл;

E) сары;

$$$ 217

Word бағдарламасында стилистикалық қателер қандай түспен айрықша көрсетіледі?

A) көк;

B) жасыл;

C) күлгін;

D) қызыл;

E) сары;

$$$ 218

Құралдар тақтасындағы батырмасы қандай қызмет атқарады?

A) Құжатқа суретті кірістіру;

B) Мәтінге суретті орналастыру;

C) Кескіннің қанықтылығын арттыру немесе азайту;

D) Суретті қысу;

E) Суретті кесу;

$$$ 219

Құралдар тақтасындағы батырмасы қандай қызмет атқарады?

A) Құжатқа суретті кірістіру;

B) Мәтінге суретті орналастыру;

C) Кескіннің қанықтылығын арттыру немесе азайту;

D) Суретті қысу;

E) Суретті кесу;

$$$ 220

Кескіндерді баптау (Настройки изображения) құралдар тақтасындағы қандай батырманың көмегімен суреттің мәтіндегі орнын белгілеуге болады?

A) ;

B) ;

C) ;

D) ;

E) ;

$$$ 221

Word бағдарламасында кесте неден тұрады?

A) мәтіндері мен суреттері бар болатын жолдар мен бағандардан, ұяшықтардан;

B) тек мәтіндері ғана бар жолдар мен бағандардан;

C) тек цифрлық мәліметтері ғана бар болатын ұяшық жолдарынан;

D) тек суреттері ғана бар жолдар мен бағандардан, ұяшықтардан;

E) ұяшықтардан;

$$$ 222

Қандай құралдар тақтасы кестелермен жұмыс істеуге арналған?

A) Форматтау (Форматирование);

B) Стандарттық (Стандартная);

C) Кескінді баптау (Настройка изображения);

D) Кестелер және шекаралар (Таблицы и границы);

E) Сурет салу (Рисование);

$$$ 223

MS EXCEL бағдарламасының терезесiнiң элементтерi:

A) тақырып жолы, жұмыс алаңы, формула жолы;

B) тақырып жолы, меню жолы, стандартты және форматтау құралдар тақтасы, формула жолы, сызғыш, жұмыс алаңы;

C) меню жолы, формула жолы, стандартты құралдар тақтасы, сызғыш, жұмыс алаңы;

D) тақырып жолы, айналдыру сызғыштары, формула жолы;

E) стандартты құралдар тақтасы, сызғыш, формула жолы, жұмыс алаңы;

MS EXCEL бағдарламасында ұяшықтардың адресі:

A) бағана әрпi мен қатар номерi;

B) бағана әрпi;

C) қатар әрпi;

D) бағана номерi;

E) дұрыс жауабы жоқ;

$$$ 225

Формулалар жолы қандай бағдарламада орналасқан?

A) MS WORD;

B) MS POWER POINT;

C) MS OUTLOOK;

D) MS EXCEL;

E) MS ACCESS;

$$$ 226

Excel электрондық кестесiмен жұмыс жасағанда суреттегi батырма не үшiн қолданылады?

A) ұяшықтарды бiрiктiру;

B) бiрiктiрудi жою;

C) жол бойынша бiрiктiру;

D) ақша форматы;

E) пайыз форматы;

$$$ 227

Excel электрондық кестесiмен жұмыс жасағанда суреттегi батырма не үшiн қолданылады?

A) қосындыны есептеу;

B) диаграмма тұрғызу;

C) өсу ретi бойынша сұрыптау;

D) кему ретi бойынша сұрыптау;

E) функция шеберiн шағыру;

$$$ 228

Excel электрондық кестесiмен жұмыс жасағанда суреттегi батырма не үшiн қолданылады?

A) қосындыны есептеу;

B) диаграмма тұрғызу;

C) өсу ретi бойынша сұрыптау;

D) кему ретi бойынша сұрыптау;

E) функция шеберiн шағыру;

$$$ 229

Excel электрондық кестесiмен жұмыс жасағанда суреттегi батырма не үшiн қолданылады?

A) қосындыны есептеу;

B) диаграмма тұрғызу;

C) өсу ретi бойынша сұрыптау;

D) кему ретi бойынша сұрыптау;

E) функция шеберiн шақыру;

$$$ 230

Excel электрондық кестесiмен жұмыс жасағанда суреттегi батырма не үшiн қолданылады?

A) қосындыны есептеу;

B) диаграмма тұрғызу;

C) өсу ретi бойынша сұрыптау;

D) кему ретi бойынша сұрыптау;

E) функция шеберiн шақыру;

$$$ 231

Электрондық кесте парақтары мынадай бөлiктерден тұрады: (қате жауабын көрсетiңiз):

A) қатар;

B) бағана;

C) ұяшықтар;

D) документтер;

E) кiтаптар;

$$$ 232

Электронық кестеде формулалар қай таңбадан басталып жазылуы керек?

A) =;

B) +/;

C) -;

D):=;

E) бос орыннан кейiн;

$$$ 233

Электрондық кестеде адрестердi көрсетудiң қандай түрлері бар?

A) абсолюттi;

B) салыстырмалы;

C) аралас;

D) жәй және қарапайым;

E) барлық жауап дурыс,

$$$ 234

Төмендегі адрестердің қайсысы абсолютті екенін көрсетіңіз:

A) A$25, $D12;

B) C24:F15, A1:H12;

C) $D$16, $F$45;

D) C5, F6:D$27;

E) D5$, $D12;

$$$ 235

А1 мен С3 аралығындағы мәндердiң қосындысын есептеуге арналған функцияны көрсетiңiз?

A) СУММ(А1,С3);

B) СУММА(А1,С3);

C) СУММА(А1:С3);

D) СУММА(А1:С$3);

E) СУММA(А$1,С$3);

$$$ 236

Диаграммалар шеберiнiң бiрiншi қадамында қандай параметрлер тағайындалады?

A) диаграмманың типiн таңдау;

B) диаграммада бейнеленетiн мәлiметтер аралығын енгiзу;

C) диаграммаға қосымша түсiнiктемелер т.б. қосымша элементтер енгiзу;

D) диаграмманың орналасатын орынын көрсету;

E) диаграмманың остерiн көрсету;

$$$ 237

... электрондық кестенiң мәлiмет енгiзетiн ең кiшi элементi.

A) блок;

B) ұяшық;

C) кесте;

D) жол;

E) баған;

$$$ 238

Excel бағдарламасындағы ұяшықтарды бiрiктiру үшiн... орындау қажет.

A) Кесте => ұяшықты бөлу;

B) Түзету =>ұяшықты бөлу;

C) Кесте => ұяшықтарды бiрiктiру;

D) Формат=> ұяшықтар;

E) Файл => Кесте=> ұяшықтарды бiрiктiру;

$$$ 239

Көрші емес екі ұяшықтарды қалай белгілеуге болады?

A) екі көрші ұяшықтарды белгілеген сияқты;

B) жоғарғы менюді немесе басқару панеліндегі батырмаларды пайдалану арқылы;

C) Alt пернесін басып тұрып, ұяшықты таңдау;

D) Ctrl пернесін басып тұрып, ұяшықты таңдау;

E) Excel-де мұндай әрекет жасауға болмайды.

$$$ 240

Диаграмманы қалай құрамыз?

A) Paіnt редакторында сурет салу арқылы;

B) қағазда сурет салу арқылы;

C) біз оны өткен жоқпыз;

D) диаграмма шебері қолдану арқылы;

E) жол формуласын қолдану арқылы.

$$$ 241

Excel құжаты қандай кеңейтуден тұрады?

A).bak;

B).xls;

C).doc;

D).exl;

E).ttf.

$$$ 242

Word құжатына Excel-ден диаграмманы қоюға болама?

A) Болады, егер екі программаны бірдей уақытта жіберсе;

B) Болады, Іnternet арқылы;

C) Болады, алмасу буфері арқылы;

D) Болады, F1 пернесін басу арқылы;

E) Барлық жауаптары дұрыс емес.

$$$ 243

Жұмыс парағының атын өзгертуге бола ма?

A) Атын толықтай емес, реттік номерін өзгертуге болады;

B) Еш нәрсені өзгертуге болмайды;

C) Беттің атын толық өзгертуге болады;

D) Болады, егер бет кітапта біреу болса;

E) Дұрыс жауабы жоқ.

$$$ 244

Ұяшықтың абсолюттік белгіленуін белгілеу үшін қандай символ қолданылады?

А) { };

B) @;

С) &;

D) *;

Е) $.

$$$ 245

Ұяшықтың абсолюттік адресі-бұл:

А) құжаттағы өзгеріс кезінде автоматты түрде өзгеретін адрес;

B) кестенің өзгеріс кезінде өзгермейтін қатаң бекітілген адрес;

С) кестені беттің жаңа орнына ауыстыру кезінде ғана өзгеретін адрес;

D) $ символы белгілеу үшін қолданылатын адрес;

Е) В) және D) жауаптары дұрыс;

$$$ 246

$А5 жазбасы нені береді?

А) А бағаны салыстырмалы, ал жол номері бекітілген;

B) А бағаны бекітілген, ал жол номері салыстырмалы;

С) А5 ұяшығы бекітілген;

D) А5 ұяшығы салыстырмалы;

Е) дұрыс жауабы жоқ.

$$$ 247

Жұмыс кітабы неден тұрады?

А) бірнеше беттен;

B) бірнеше жеке құжаттардан;

С) бірнеше файлдан;

D) барлық варианттар дұрыс;

Е) дұрыс жауабы жоқ.

$$$ 248

Excel-де жолдар қалай белгіленеді?

А) араб сандарымен;

B) римдік сандарымен;

С) сан және әріптен тұратын комбинациямен;

D) бірнеше әріптен тұратын комбинациядан;

Е) орыс алфавитінің әріптерімен.

$$$ 249

D13 адресімен берілген ұяшық қандай жолда және бағанда орналасқан?

А) D жолы, 13 баған;

B) $D жолы, 13 баған;

С) 13 жол, D баған;

D) D13 жолы, D13 баған;

Е) дұрыс жауабы жоқ.

$$$ 250

Word-та құжаттардың кеңейтілуі қандай?

А).сom;

B).exe;

С).doc;

D).xls;

Е).wod.

Основные понятия по теме: Речь, виды речи, языковая система, русский литературный язык, языковая норма,коммуникация

План изучения темы:

1.Влияние внеязыковой действительности на язык

2. Коммуникация. Виды коммуникации

3. Невербальные средства общения

4. Язык как знаковая система

5. Функции языка и речи

6. История русского языка. Его место в системе мировых языков

Краткое изложение теоретических вопросов

Язык – стихийно возникшая в человеческом обществе и развивающаяся система дискретных (членораздельных) знаков, служащая для целей коммуникации и способная выразить всю совокупность знаний и представлений о мире.

Язык, таким образом, система знаков (знак – выразитель определенного значения). Реализацию же, использование языка в процессе общения обозначают особым термином – речь.

Речь как реализация языковой системы

ЯЗЫК (система)	РЕЧЬ (реализация системы)
1. Орудие, средство общения. 2.Общая, отвлеченная от конкретных жизненных ситуаций система. 3. К языку не применимы нравственные категории правдивости и ложности. 4. Не целенаправлен, а лишь создает возможности для целенаправленной деятельности людей. 5. Абстрактен. 6. Является результатом коллективного опыта людей, он обязателен. 7. Язык образуется регулярными, закономерными чертами, упорядочен.	1. Само общение с помощью языка. 2. Конкретно связана с жизненными ситуациями (в трудовой деятельности, в бытовых отношениях) 3. То, что высказано в речи всегда или истинно или ложно. 4. Всегда направлена к достижению какой-либо цели. 5. Материальна, конкретна. Воспринимается чувствами (слухом, зрением). 6. Речь индивидуальна произвольна, субъективна. 7. Допускает элементы случайного.

Следовательно, язык воспринимается как систе­ма, представленная в моделях, как нечто абстракт­ное, существующее в потенции, т.е. не в явном, а в скрытом виде, и проявляется при известных усло­виях. Изучить речь - значить познать, усвоить осо­бенности звучащей речи,ее специфику. В противо­положность языку речь представляется как нечто ма­териальное, мы ее слышим (устная речь) или вос­принимаем зрением (письменная речь).

Язык - продукт деятельности коллектива. Пред­ставление о характерных чертах того или иного языка мы имеем благодаря огромной работе многих линг­вистов, которые исследуют индивидуальные языки, зафиксированные в различных памятниках письмен­ности (летописи, договоры, грамоты, указы, пись­ма, научные труды, художественные и публицисти­ческие произведения), изучают всевозможные запи­си устной речи. Данные о фонетике, лексике, мор­фологии, синтаксисе обобщаются, описываются в научных статьях, монографиях, грамматиках, сло­варях. Так вырисовывается системная организация структуры национального языка. Язык объективен и обязателен для всех.

Речь отражает опыт индивидуума. У каждого че­ловека свой больший или меньший словарный за­пас, свое знание и умение использовать слова, моде­ли их сочетаемости, модели построения предложе­ний. Поэтому речь субъективна и произвольна.

Крупнейший русский и польский языковед И.А. Бодуэн де Куртенэ один из первых заявил о необходимости разграничивать язык и речь. Он до­казал, что сущность языка раскрывается в речи, речевой деятельности.

Устная и письменная речь

Отличительной чертой литературного языка яв­ляется наличие двух форм: устной и письменной речи. Их названия свидетельствуют о том, что пер­вая — звучащая речь, а вторая — графически зак­репленная. Это их основное различие. Если спросить, какая из форм возникла раньше, то каждый отве­тит: устная. Для появления письменной формы не­обходимо было создать графические знаки, которые бы передавали элементы звучащей речи. Для язы­ков, не имеющих письменности, устная форма яв­ляется единственной формой их существования.

Письменная речь обычно обращена к отсутствующе­му. Пишущий не видит своего читателя, а может толь­ко мысленно представить его себе. На письменную речь влияет реакция тех, кто ее читает. Напротив, устная речь предполагает наличие собеседника, слушателя. Го­ворящий и слушающий не только слышат, но и видят друг друга. Поэтому устная речь нередко зависит от того, как ее воспринимают. Реакция одобрения или неодоб­рения, реплики слушателей, их улыбки и смех — все это может повлиять на характер речи, изменить ее в зависимости от этой реакции, а то и прекратить.

Говорящий создает, творит свою речь сразу. Он одновременно работает над содержанием и формой. Пишущий имеет возможность совершенствовать на­писанный текст, возвращаться к нему, исправлять.

Функции языка и речи

Коммуникативная (функция общения)	Информативная (передача информации)
-регулятивная (регулирующая отношения между людьми в процессе общения); -эстетическая (отбор и сочетаемость слов с учётом их значения, звучания)	-номинативная (функция называния явлений действительности); -эмотивная (выражение эмоций, чувств, переживаний, настроений)

Вопросы и задания по теме 1:

1. Что понимается под понятием «культура речи»?

1. Назовите три аспекта культуры речи. В чем они состоят?
2. Каковы коммуникативные качества хорошей речи?
3. Что такое коммуникативная компетенция личности?
4. Как вы понимаете понятие «речевая коммуникация»?
5. Опишите модель речевой коммуникации с опорой на схему коммуникативного акта.
6. По каким признакам определяются типы речевой коммуникации?
7. Что такое речевой жанр.Приведите примеры

Раздел I. Литературный язык и языковая норма.

Тема 1.1. Литературный язык – высшая форма развития национального языка.

Основные понятия: нормированный язык, языковые нормы.

Высшей формой национального русского языка является литературный язык.

Современный русский литературный язык – это нормированный язык, обслуживающий культурные потребности народа, это язык государственных актов, науки, печати, радио, театра, художественной литературы.

Языковой нормой принято считать правила употребления слов, грамотных форм, правила произнесения и правописания, действующие в данный период развития литературного языка. Для утверждения и закрепления действующей нормы серу-ют справочники, словари, книги по грамматике, Норма не является чем-то застывшим. Она меняется и в лексике, и в грамматике, и в произнесении, и в правописании.

Языковые нормы

Правильность речи – это соблюдение языковых норм современного русского литературного языка (исторически сложившихся и закрепленных правил):

-орфоэпических(фонетических); -лексико–фразеологических; в -словообразовательных; в -морфологических; -синтаксических; -стилистических.

Орфоэпические нормы – нормы произношения звуков современного литературного языка (например, музей[з], постановки ударения в словах например, звон и шь, звон и т, звон я т) и соблюдение правильной интонации.

Лексико-фразеологические нормы – это нормы употребления слов и фразеологизмов в свойственном им лексическом значении (например, командированный: Всех командированных просят собраться в актовом зале; командировочный: Просим срочно оформить командировочное удостоверение) и нормы сочетания слов и фразеологизмов с другими словами в предложении (например, карие глаза, а не карие сапоги).

Морфологические нормы – это нормы словоизменения при склонении именных частей речи, местоимения, причастия и при спряжении глаголов (например, горячий кофе, Дарвином, пять пар чулок, пять бананов, гектаров, саней и т.д.)

Синтаксические нормы – это нормы построения синтаксических конструкций-словосочетаний, предложений.

Стилистические нормы – это владение языковыми средствами и умение их использовать в том или ином функциональном стиле (например, объявить благодарность доктору Ивановой).

1. Определите понятия «»язык/речь».

2. Каковы основные функции языка/речи?

3. В чем состоит различие между устной и письменной формами речи?

4. Что такое «языковая норма»?

Дата добавления: 2014-12-16