Автоматтандыру шаралары

- РПН бар трансформаторларда автоматтық кернеу реттеуіштерді

орналастыру және қосу;

- реактивтік қуат көректерінде автоматтық реттеуіштерді

орналастыру және қосу;

- телеөлшеуш құралдарды орналастыру және қосу

Электртораптағы қайта құру шаралары

- қосалқы стансаларды ірлету, асқын жүктелген торап

учаскелерінде қосымша коммутациялық аппараттарды, ауа

желілерді және трансформаторларды қосу;

- энергожүелердегі қосалқы стансаларда компенсацилық

қондырғыларды еңгізу;

- кернеуді реттейтін техникалық құралдарды еңгізу.

Электрэнергияны есепке алудың жетілдіру шаралары

- өлшеуіш трансформаторлардың және электрсчетчиктардың шектемді шарттарда жұмыс істеуне қамтамасыз ету;

- өлшеуіш трансформаторларды номиналдық параметрлерге сәйкестендіру және сипаттамалары жақсартылған трансформаторларға ауыстыру;

- қолданып отырған есепке алу аспаптарды сипаттамалары жақсартылған аспаптарға алмастыру;

- техникалық есепке алу аспаптарды радиалды желілерде орналастыру;

- электрлік счетчиктерді өзінің кезегімен тексеру және электрэнергия ұрлығын анықтау.

Электрлік тораптағы режимдер бақылауын жетілдіруіне арналған шаралардың ұйымдастыру және техникалық аспектері

Оптималдық бақылауды еңгізу үшін келесі қажет:

1) Электрлік торап байқаулығының бағалауын өткізу (телеөлшеуіш

орналастырылған және басқаруға қайым зоналарды анықтау), қосымша

телеөлшеуіштерді орналастыратын оптимальды орындарды анықтау.

2) Торап режимдарды бағалау бағдармаларын еңгізу (деңгейін бағалау). Бұл

бағдарлама телеөлшеуіш мәлімет арқылы тораптағы режимдарды есептеуге

мұмкіншілік береді;

3) Байқалып отырған торап сұлбасын оперативті қалыптастыру

бағдарламасын еңгізу

4) Трансформация коэффициеті және коректердің реактивтік қуат арқылы

тораптың ағынды режимдар оптимизациялау бағдарламаны еңгізу;

5) «Диспетчерге ақыл айтушы» бағдарламаны еңгізу. Бұл бағдарлама толық

қондырғылардың арасынан оптималды параметрлерді таңдайды және

олардың әр уақытта режим өзгеруіне байланысты үнемді шешім қабылдауға

көмек береді.

Тораптың оптималды жұмыс сұлбасы әдеттегідей варианттық есептеумен таңдалып алынады.

Қолданылмаған генераторларді синхрондық компенсатор режимына ауысыу қосымша реактивтік қуат корегі есебінде қолданылады.

35-110 кВ радиалдық тораптардың корек орталығындағы кернеуді реттеу оптималдық заңы орналыстырған трансформаторлардың реттеу мүмкіншілігі арқылы анықталады. Мұнда, негізгі критерий болып электрэнергия көлемін минимизациялауы қабылданады.

Екіжақтан коректенілетін 6-35 кВ тораптың ажырататын оптималдық орыны 6-35 кВ және 110-220 кВ коректендіретін тораптатағы есептік шығын бағалауына байланысты таңдап алынады.

Екі немесе одан көп трансформаторлары бар қосалқы станцияларда бір трансформаторды жұмыстан шығару келесі жағыдайларда жасалады:

- жүктеме 30 пайыздан төмендесе

- тұнгі мерзімде

- жүктеменің сезондық төмендеуіне байланысты.

0,4 кВ топраптағы фазалық жүктемелерін теңестіруі көп жүктелген фазадағы тұтынушыларды аз жүктелген фазаларға ауыстыруына байланысты жасалады

Электрлік тораптағы режимдер бақылауын жетілдіруіне арналған шаралардың ұйымдастыру және техникалық аспектері

Электртораптағы режимдерін автоматтық басқарудың
негізгі шаралары

Бір қатар қондырғылардың оптималды жұмыс

режимдары электртораптағы желгілікті парамертлермен

анықталады.

Олардың реттеуін автоматтық құрылғыларымен жасаған

жөн. Бұл құрылғыларды жабдықтардың жанында

орналастырады.

Қарастырып отырған құрылғылар режим өзгерісін

диспетчерге қарағанда мұқияттылау байқайды.

Торап сұлбалардың қайта құру шараларының негізгі мазмұны

Торап сұлбалардың қайта құруы комплекс шарттарға байланысты жұргізіледі. Бұл жерде параметрдін бірі болып электрэнергияның шығын деңгейі қарастырылады.

Шығын төмендетуін сандық мәнін қайта құруға деін және одан кейінгі көрсеткіштерді салыстыру арқасында анықтайды.

Компенсациялық құрылғылардың және техникалық қондырғылардың еңгізуін шығынды төмендету факторына байланысты қарастырады.. Кейбір кезде тораптың тоқ өткізу мүмкіншілігін арттыру мәселесін немесе кернеудің ауытқуын нормалау себебтерін шешімді фактор деп қабылдап қайта құру жұмыстарын жасайды.

Шығын төмендету шараларының үнемдеуін бұл шараларды еңгізуіне деін мен еңгізгеннен кеінгі салыстыру арқасында анықтайды.

Электрэнергияны есепке алудың жетілдіру шараларының

негізгі мазмұны

Есепке алатын аспаптарды және өлшеуіш трансформаторларды жақсарған сипаттамалы жабдықтарға ауыстыру үшін электрэнергия шығынның төмендету есебінің негізінде шешіледі.

Техникалық есепке алу аспаптарды 0,4 кВ, 6-10 кВ және 35 кВ радиалдық желілерде орналыстырған жөн. Бұл аспаптарды орналастырғанда электрэнергияның баланссыз жағдайларды байқауға болады, электрэнергияның техникалық шығын есебін дәлдеуге және коммерциялық шығындарды азайтуға болады.

Шығындардың төмендету шараларын өткізу
жұмсалымдардың тиімділігін бағалау

ШТШ еңгізу жұмсалымдардың бағалаудың ең бос тұру

критериясы-қайтарым мерзімі.

Қайтарым мерзімі келесі өрнекпен есептеледі:

, жыл (1)

Мұнда δW – электрэнергия шығынының жылдық төмендеуі, кВт.ч b – электрэнергияның құны, теңге/кВт.ч

Ц- жабдықтың бағасы, теңге

З – қосымша жұмсалым, жабдықтың транспортировкасымен, монтажымен байланысты және басқа;

р – жөндеуге, қамтуға арналған жылдық жұмсалым, пайыз.

Электртораптағы және трансформаторлардағы электрэнергия шығынын есептеу

Трансформаторлардағы электрэнергия шығындары,

магнитөткізгіштегі шығындар мен трансформатордың орамындағы

шығындар сомасымен, аңықталады:

Этр = Рс + Рк.з ()τ, кВт.ч

мұнда

Рс – трансформатордың (магнитөткізгіштегі) шығындары

(трансформатордың құжатында келтірілген), кВт;

Рк.з - орамдағы шығындар (трансформатордың құжатында

келтірілген), кВт;

Sн – трансформатордың номиналдық (құжаттық) қуаты, кВА;

Sсм - трансформатордың орташа смендік жүктелуі, кВА;

τ – шығындар уақыты

Шығындар уақыты деп келесі есептік уақытын қабылдаймыз. Бұл уақыттағы, трансформатор түрақты максималды жүктемемен жүмыс істегендей болып, шыққан электрэнергия шығыны, трансформатордың бар жүктемемен байқалатын электрэнергия шығынымен бірдей.

Шығындар уақыты Тмах максималдық жүктемені пайдаланатын уақытына байланысты қабылданылады:

Тмах, час
τ, час

Үшфазалық тораптарда электрэнергия шығындары келесі өрнекпен анықталады:

Эс = 3I R τ, кВт.ч

мұнда

R – желінің кедергісі (бір фазадағы активтік кедергісі), Ом;

Iмах – желінің максималдық тоғы, А.

Өрнекке кіретін R және Iмах мәнілері келесімен анықталады:

R = Rо l, Ом

Iмах =, А

мұнда

l – желінің ұзындығы, км;

Rо - 1 км желінің кедергісі, Ом;

Uн - желінің номиналдық кернеуі, кВ;

cos - желіге қосылған тоққабылдағыштардың қуат коэффициенті;

Эа – есептік уақытында желімен берілген қуат, кВт.ч.

1 км желінің активтік кедергісі

трехжильные кабели 0,4 кВ; 10 кВ
Сечение жилы, мм
Алюминий, Ом/км	3,12	1,95	1,25	0,894	0,625	0,447	0,329	0,261	0,208
Медь, Ом/км	1,84	1,16	0,74	0,53	0,37	0,265	0,206	0,154	0,124

воздушные линии 0,4 кВ; 10 кВ
䦋㌌㏒㧀좈໱琰茞ᓀ㵂Ü	А35	А50	А70	А95	А120
Алюминий, Ом/км	3,12	1,95	1,25	0,894	0,625

воздушные линии 0,4 кВ; 10 кВ
䦋㌌㏒㧀좈໱琰茞ᓀ㵂Ü	АС-16	АС-25	АС-35	АС-50	АС-70	АС-95
Сталь-алюминий, Ом/км	2,06	1,38	0,85	0,65	0,46	0,23

Электрмен жабдықтау және электртұтыну жүйелеріндегі
энергия үнемдеуі

Әдеттегідей, коммуналды және өнеркәсіп кәсіпорындарда электрэнергия жұмсалымы тұрақты есепке алуы жұргізіледі. Бұл мекемелердің кірісінде коммерциялық есепке алуы орналыстырылған, ал үлкен тұтынушылардың тарату құрылғыларында электрсчетчиктер қондырылған.

Өндірістегі электрмен жабдықтау жүйелері әдеттегідей номиналдық емес режимде жұмыс істейді, электржабдықтар толық жүктелмейді, трансформаторларда және электрқозғалтқыштарда шығындар пайда болады. Бұл жағдайда электрмен жабдықтау жүйелерінде cos φ мәні төмендейді.

Электрлік тораптағы режимдер бақылауын жетілдіруіне арналған шаралардың ұйымдастыру және техникалық аспектері

Электртораптағы режимдерін автоматтық басқарудың
негізгі шаралары

Бір қатар қондырғылардың оптималды жұмыс

режимдары электртораптағы желгілікті парамертлермен

анықталады.

Олардың реттеуін автоматтық құрылғыларымен жасаған

жөн. Бұл құрылғыларды жабдықтардың жанында

орналастырады.

Қарастырып отырған құрылғылар режим өзгерісін

диспетчерге қарағанда мұқияттылау байқайды.

Торап сұлбалардың қайта құру шараларының негізгі мазмұны

Торап сұлбалардың қайта құруы комплекс шарттарға байланысты жұргізіледі. Бұл жерде параметрдін бірі болып электрэнергияның шығын деңгейі қарастырылады.

Шығын төмендетуін сандық мәнін қайта құруға деін және одан кейінгі көрсеткіштерді салыстыру арқасында анықтайды.

Компенсациялық құрылғылардың және техникалық қондырғылардың еңгізуін шығынды төмендету факторына байланысты қарастырады.. Кейбір кезде тораптың тоқ өткізу мүмкіншілігін арттыру мәселесін немесе кернеудің ауытқуын нормалау себебтерін шешімді фактор деп қабылдап қайта құру жұмыстарын жасайды.

Шығын төмендету шараларының үнемдеуін бұл шараларды еңгізуіне деін мен еңгізгеннен кеінгі салыстыру арқасында анықтайды.

Электрэнергияны есепке алудың жетілдіру шараларының

негізгі мазмұны

Есепке алатын аспаптарды және өлшеуіш трансформаторларды жақсарған сипаттамалы жабдықтарға ауыстыру үшін электрэнергия шығынның төмендету есебінің негізінде шешіледі.

Техникалық есепке алу аспаптарды 0,4 кВ, 6-10 кВ және 35 кВ радиалдық желілерде орналыстырған жөн. Бұл аспаптарды орналастырғанда электрэнергияның баланссыз жағдайларды байқауға болады, электрэнергияның техникалық шығын есебін дәлдеуге және коммерциялық шығындарды азайтуға болады.

Шығындардың төмендету шараларын өткізу
жұмсалымдардың тиімділігін бағалау

ШТШ еңгізу жұмсалымдардың бағалаудың ең бос тұру

критериясы-қайтарым мерзімі.

Қайтарым мерзімі келесі өрнекпен есептеледі:

, жыл (1)

Мұнда δW – электрэнергия шығынының жылдық төмендеуі, кВт.ч b – электрэнергияның құны, теңге/кВт.ч

Ц- жабдықтың бағасы, теңге

З – қосымша жұмсалым, жабдықтың транспортировкасымен, монтажымен байланысты және басқа;

р – жөндеуге, қамтуға арналған жылдық жұмсалым, пайыз.

Трансформаторлық қосалқы станциялардың жұмыс режимдерін және cos φ реттеу жүйелерін сараптау

Трансформатордың бос жүрісіндегі реактивтік

қуатының шығыны

мұнда Iхх – бос жүрісіндегі тоқ, Iном -тан %;

Sном – трансформатордың номиналдық қуаты, кВА.

Екі орамдық трансформатордың активтік RТ және реактивтік ХТ кедергілері келесі өрнекпен есептеледі

мұнда U ном – трансформатор орамының негізгі шықпасындағы

номиналдық кернеуі, кВ;

ΔРкз – қысқа тұйықталудың шығындары

(мыстағы шығындар), кВт;

Uк – қысқа тұйықталудың кеннеуі, %.

cos φ арттыруға арналған шаралар

Асинхрондық электрқозғалтқыштардағы жүктемелердің деңгейін көтеру. Асинхрондық электрқозғалтқыштардың жүктемесі 40%-ға деін болса, «үшбұрыш» пен қосылған орамды «жұлдыз»-ша қосылатын сұлбаға ауыстыру керек. Бұл жолы қозғалтқыштардың қуаты 3 есе төмендейді.

• Бос жүріс режимде АҚ мен балқыту трансформаторлардың жұмыс уақытын реттейтін шектеуіштерді қолдануы дүрыс.

• АҚ синхрондық қозғалтқыштардға ауыстыру.

• Трансформатордың жүктемесі номиналдық қуатына қарағанда 30% ға жоғару болу керек.

Реактивтік қуатын өтемдеу үшін келесі техникалық құралдар қолданылады:

• Синхрондық электрқозғалтқыштарды асқын қоздыру режимінде пайдалану.

• Комплектік конденсаторлық батарейлер.

• Статикалық компенсаторлар.

Қозғалтқыштардың тиімділік жұмысы олардың типіне, айналдыру жылдамдығына, жүктеме уақытына және қуатына байланысты:

• қуаты 5 кВт электрқозғалтқыштардың 100%-дық жұктемесінде пайдалы әсер коэффициенті 80% тең, ал қуаты 150 кВт электрқозғалтқыштардың 100%-дық жұктемесінде пайдалы әсер коэффициенті 90% тең;

• қуаты 5 кВт электрқозғалтқыштардың 50%-дық жұктемесінде пайдалы әсер коэффициенті 55% тең, ал қуаты 150 кВт электрқозғалтқыштардың 50%-дық жұктемесінде пайдалы әсер коэффициенті 65% тең.

Жұктеме 50%-ға деін төмендесе қозғалтқыштардың тиімділігі тез төмендейді. Бұл жолы темірдегі энергияның шығыны жоғарлайды.

Номиналдық қуатына % -бен есептелген жүктеме мен энергияның сомаланған шығындары: 1 – үйкелістегі және айналыс кедергісіндегі шығындар; 2 – болаттағы шығындар; 3 – магниттік шашырау шығындары; 4 – мыстағы активтік шығындары

7,5 кВт қуаты бар қозғалтқыштардың «үшбұрыштан» «жұлдызға» ауыстырып қосқандағы шығындар: 1 – «жұлдызша» қосылысы; 2 – «үшбұрыш» қосылысы

Электрқозғалтқыш қолданылатын қондырғылардағы энергия үнемдеу

шаралардың жалпы талаптары:

• Қозғалтқыштардың қуаты жүктемеге сәйкес болу керек.

• Бос режим жүмысы қайталана берсе қозғалтқыш женіл түрде ажыратылуы қажет.

• Қозғалтқыш қызып кетпеу үшін және осымен байланысты шығындар көбеймеу

үшін желдету крылчаткасын үнемдеу түрде қорғау керек.

• Қозғалтқышты пайдаланғанда трансмиссияның сапасын тексеру

(подшипниктердің майлауын, үйкеліс түйіндерін байқау);

• Қозғалтқыштың жылдамдығын реттеу үшін электрондық реттеуіштерді қолдану.

• Энергия үнемдеуге тиімділікті қозғалтқыштарды қолданудың экономикалық

бағалауы.

• Қозғалтқыштарды жөндеу жұмыстарын сапалы түрде өткізу.

Дата добавления: 2015-06-27